കളിത്തോഴി
നോവൽ
ആമുഖം
ഈ കൃതിയെ ഒരു നോവല്‍ എന്നു വിളിക്കാമോ എന്നെനിക്കറിഞ്ഞുകൂടാ. എട്ടു കൊല്ലങ്ങള്‍ക്കു മുന്‍പു രണ്ടാഴ്‌ചയ്‌ക്കിടയില്‍ ഞാന്‍ എഴുതിത്തീര്‍ത്ത ഒരു നീണ്ട കഥാപുസ്‌തകമാണിത്‌. രമണനെപ്പോലെതന്നെ ഈ കൃതിയോടും എനിക്കു പ്രത്യേകമൊരു മമതയുണ്ട്‌. എന്തുകൊണ്ടെന്നാല്‍, രമണനുശേഷം ഞാന്‍ എഴുതിയ ഏറ്റവും ദൈര്‍ഘ്യമുള്ള കൃതി ഇതാണ്‌ - എന്റെ ആദ്യത്തെ കഥാപുസ്‌തകം. ഏതായാലും ഒന്നെനിക്കുറപ്പു പറയാന്‍ കഴിയും: ഇതൊരു വിവര്‍ത്തനമോ അനുകരണമോ അല്ല! അന്നത്തെ എന്റെ എളിയ കഴിവുകളുടെ നിയന്ത്രണത്തില്‍ നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള ഒരു സ്വതന്ത്രകലാസൃഷ്‌ടിയാണ്‌.
ഞാന്‍ തികച്ചും ഒരു കവിയല്ലെന്നു തീര്‍ത്തുപറയാന്‍ എന്റെ അകന്ന ശത്രുക്കള്‍പോലും മടിക്കാറുണ്ട്‌. പക്ഷേ, നാമമാത്രമായെങ്കിലും ഒരു കാഥികനാണെന്നു സമ്മതിക്കാന്‍ അടുത്ത ബന്ധുക്കള്‍പോലും ഇഷ്‌ടപ്പെടാറില്ല. ഈ നിലയില്‍, എന്റെ ഈ നൂതനസംരംഭത്തിനു മുന്‍പില്‍ വന്‍പിച്ച പ്രതീക്ഷകളൊന്നും അണിനിരന്നിട്ടില്ലെന്നു ഞാന്‍ തുറന്നു സമ്മതിക്കുന്നു......
കളിത്തോഴി പരസ്യം ചെയ്‌തിട്ടു നാലഞ്ചു കൊല്ലമായി. ഇതിനിടയില്‍ അസംഖ്യം സഹൃദയന്മാര്‍ ഈ കൃതി ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. പല അസൗകര്യങ്ങളാലും ഇപ്പോള്‍മാത്രമേ ഇതിന്റെ അച്ചടി പൂര്‍ത്തിയാക്കുവാന്‍ തരപ്പെട്ടുള്ളു.
അവിചാരിതമായി നേരിട്ട കാലവിളംബത്തിനു മാപ്പുചോദിച്ചുകൊണ്ടാണ്‌ ഇന്നിപ്പോള്‍ എന്റെ കളിത്തോഴി സഹൃദയരെ സമീപിക്കുന്നത്‌. അവളുടെ കുറ്റവും കുറവും നിങ്ങള്‍ക്കു തുറന്നുപറയാം.... അവളതില്‍ പരിഭവിക്കുകയില്ല.....
09-02-1121 ചങ്ങമ്പുഴ കൃഷ്‌ണപിള്ള
സ്വര്‍ഗ്ഗത്തില്‍നിന്നു വരുന്നവയാകിലും സ്വപ്‌നങ്ങളൊക്കെപ്പറന്നുപോകും.
നഗ്നയാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങള്‍ മുഷ്‌ടി ചുരുട്ടിടും ഭഗ്നാശ വന്നു ഭയപ്പെടുത്തും.
ആശങ്ക കുത്തു, മമര്‍ത്തിടും വ്യാമോഹ- മാശകളൊക്കെക്കൊഴിഞ്ഞുവീഴും.
ആഗമിച്ചീടും ദുരന്തമാം വാര്‍ദ്ധകം രോഗമെടുത്തു ചവച്ചുതുപ്പും.
എങ്കിലും, ജീവിതം വേദനാപൂര്‍ണ്ണമാ- ണെങ്കിലും, സ്വപ്‌നങ്ങള്‍ സുന്ദരങ്ങള്‍!
മായികമാവുകിലായിട,ട്ടായവ മായുകില്‍ മായട്ടെ മാഴ്‌കരുതേ!
നിത്യസ്‌മൃതി വന്നു നിങ്ങള്‍ക്കവയുടെ നിസ്‌തുലനിര്‍വൃതി നൽകുമല്ലോ!
"Unfathomable suffering! A woman I was going to make the partner of my schemes has basely betrayed me and stabbed me to the heart. But nothing shall bend or break my courage."
-Jean Schlumberger
ഒന്നാം ഭാഗം
നിശ്ചയം, ജീവിതം - മായികജീവിതം
ആല്‍ഫ്രെഡ്‌ ന്യൂമാന്‍
(Tr ചങ്ങമ്പുഴ)
അമ്മിണി ആ കത്തു പിന്നെയും ഒന്നു വായിച്ചുനോക്കി; അതിനു മുന്‍പുതന്നെ അവള്‍ അത്‌ ഒരു നൂറാവര്‍ത്തി വായിച്ചതാണ്‌, എന്നാല്‍ ഇനിയും അവള്‍ക്കു മതി വന്നിട്ടില്ല.
ആത്മാവില്‍ പുളകം പൂശുന്ന, സിരാതന്തുക്കളില്‍ സംഗീതം പ്രസരിപ്പിക്കുന്ന, എന്തോ ഒന്ന്‌, ആ കൊച്ചുകടലാസുതുണ്ടിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു.
ആത്മാകര്‍ഷകമായ ഒരു സ്വപ്‌നം അവളെ സമീപിക്കുന്നു. സുഷമ സമൃദ്ധമായ തന്റെ നവയൗവനം അതിഥിപൂജയ്‌ക്കായി വെമ്പുകയാണ്‌. ആ പൊന്‍കിനാവിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം അപ്രതീക്ഷിതമായിരുന്നെങ്കില്‍ അവളുടെ ചേതന, അല്‍പനേരത്തേക്കെങ്കിലും മരവിച്ചുപോയനേ! അവളതു മുന്‍കൂട്ടിത്തന്നെ അറിഞ്ഞിരുന്നതാണ്‌; അതിന്റെ ഉദയത്തിനായി അവളുടെ ഏകാന്തതകള്‍ ആയിരം പ്രാവശ്യം തപസ്സുചെയ്‌തിട്ടുണ്ട്‌. അതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സങ്കല്‍പ്പത്തില്‍ അവളുടെ മധുര പ്രതീക്ഷകള്‍ പലപ്പോഴും മൊട്ടിട്ടുപോയിട്ടുണ്ട്‌! - ഒടുവില്‍ , അതിതാ അവളുടെ മുന്‍പില്‍ താനേയങ്ങനെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയാണ്‌!
ആ കത്തെഴുതിയ - കരപല്ലവങ്ങള്‍! അവയുടെ മൃദലസ്‌പര്‍ശം പലപ്പോഴും അവള്‍ അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അഞ്ചെട്ടു നെടുനീളന്‍ സംവത്സരങ്ങള്‍ക്കു മുന്‍പാണത്‌; ശൈശവത്തിന്റെ മലര്‍മുറ്റത്തില്‍ അവരുടെ പിഞ്ചു ജീവിതങ്ങള്‍, രണ്ടു ചിത്രശലഭങ്ങളെപ്പോലെ, ചുറ്റിപ്പറന്നിരുന്നപ്പോള്‍!
ആ സുവര്‍ണ്ണകാലം! അവള്‍ അതെങ്ങനെ വിസ്‌മരിക്കും? ഒരിക്കലും നശിക്കാത്ത ഒരു പുതുമ, ഒരിക്കലും മാഞ്ഞുപോകാത്ത ഒരദ്‌ഭുതസുഷമ, അതില്‍ വഴിഞ്ഞൊഴുകുന്നുണ്ട്‌. പൂത്തുനില്‍ക്കുന്ന ഒരു കടമ്പിനെ എന്ന പോലെ, അവളുടെ ഹൃദയം സ്‌മരണയുടെ വെണ്‍ചില്ലില്‍ക്കൂടി ആ അതീതകാലത്തെ അങ്ങനെ നോക്കി രസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കും. ആ സ്‌മൃതിമണ്ഡലത്തില്‍ കാമകോമളനായ ഒരു ഗന്ധര്‍വ്വകുമാരന്‍ ഓടക്കുഴലും വിളിച്ചുകൊണ്ട്‌ ചുറ്റിത്തിരിയുന്നു; രവീന്ദ്രന്! അവളുടെ ഓമനക്കളിത്തോഴന്‍! പിതാവിന്റെ കര്‍ക്കശമായ നിരോധനത്താല്‍ വീട്ടില്‍നിന്നു പുറത്തിറങ്ങുവാന്‍ തെല്ലിടയെങ്കിലും തരപ്പെടാതെ, ആ പഴയ ഓലപ്പുരയുടെ പടിഞ്ഞാറുവശത്തുള്ള ഇടുങ്ങിയ ചായ്‌പുമുറിയില്‍, പാഠപുസ്‌തകങ്ങളുടെ നടുവില്‍, തടവുകാരനാക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള ഒരു കുസൃതിക്കുട്ടന്‍ അവളുടെ രവീന്ദ്രന്!... മതിവരാതെ അവള്‍ ആ കത്തു പിന്നെയും പിന്നെയും വായിച്ചു നോക്കി.
അവളുടെ സരളവും സങ്കല്‍പസങ്കലിതവുമായ ഹൃദയം ആനന്ദാത്മകമായ ഒരജ്ഞാതമേഖലയിലേക്കു ചിറകടിച്ചു പറന്നുപോയി. അവിടെയാകമാനം മഴവില്ലുകള്‍ കൈകോര്‍ത്തുപിടിച്ച്‌ ആനന്ദനൃത്തം ചെയ്‌തു കൊണ്ടിരുന്നു.
"എങ്കിലും ഇപ്പോഴല്ലേ എന്നെ ഓര്‍ത്തുള്ളൂ. ഇത്രനാളും എന്തേ എന്നെ മറന്നിരുന്നത്‌?" ലജ്ജാമധുരമായ മുഖം കുനിച്ചുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി ചോദിച്ചു.
" നിന്നെ ഞാന്‍ ഒരിക്കലും മറന്നിട്ടില്ല, അമ്മിണീ."
"അതെയതെ, എന്തിനിങ്ങനെ മേനി പറയുന്നത്‌! "അവള്‍ കിലുകിലെ ചിരിച്ചുകൊണ്ട്‌ പരിഭവസ്വരത്തില്‍ കളിയാക്കി.
"ഞാന്‍ മേനി പറയകയല്ല. അമ്മിണിതന്നെ ഒന്നാലോചിച്ചുനോക്കൂ. എനിക്കു സാധിക്കുമോ അമ്മിണിയെ മറക്കാന്‍?"
"ഇപ്പോള്‍ കോളേജിലെല്ലാം ചേര്‍ന്നു വലിയ ആളായിരിക്കുകയല്ലേ? രണ്ടുമൂന്നു കൊല്ലത്തിനുള്ളില്‍ ഒരു ബീയേക്കാരന്‍! പിന്നെ എന്നെ കണ്ടഭാവം നടിക്കുമോ? '
"ബി. ഏക്കാരന്‍ അതിത്ര വലിയ കാര്യമാണോ? എനിക്ക്‌ അമ്മിണിയോടുള്ള സ്‌നേഹം"
"ആ സ്‌നേഹം ശാശ്വതമായിരിക്കുമെന്ന്‌ എനിക്കാശിക്കാമോ? അതുമാത്രമേ എനിക്കറിയേണ്ടൂ. ഇതു തത്‌ക്കാലത്തേക്കുള്ള വെറുമൊരാവേശം മാത്രമല്ലേ? "
"ഒരിക്കലുമല്ല, അമ്മൂ. നിന്നോടുള്ള ഈ സ്‌നേഹം ഒരിക്കലും നശിക്കുന്നതല്ല. എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ അതത്ര ശക്തിയില്‍ വേരൂന്നിപ്പോയി. അതിനിനി ഇളക്കംതട്ടാന്‍ നിവൃത്തിയില്ല."
"ഓ, ഈ പ്രസംഗം..... പണ്ടും ഇങ്ങനെതന്നെ.... ഈ നാക്കില്ലായിരുന്നെങ്കില്‍..." രവിയുടെ കൈപ്പടത്തില്‍ ഒന്നമര്‍ത്തിക്കൊണ്ട്‌ അമ്മിണി ഒരു കള്ളച്ചിരിയോടുകൂടി പറഞ്ഞു.
അവള്‍ രവിയുടെ മുഖത്തേക്കൊന്നു സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി.
" ഈ കൂട്ടുപുരികം... ചതിയന്മാരുടെ ലക്ഷണമാണിത്‌." അവള്‍ കിലുകിലാ ചിരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അവളുടെ മാര്‍ത്തടം തുള്ളിത്തുളുമ്പിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
" പോ കള്ളീ," രവി അവളെ അരികിലേക്കു ചേര്‍ത്തണച്ച്‌ അവളുടെ ശിരസ്സില്‍ ആവേശത്തോടെ ഒന്നു ചുംബിച്ചു.
ഹേമന്തകാലത്തിലെ ഒരു രാത്രി. മനംമയക്കുന്ന നറുനിലാവു ചുറ്റുപാടും തുളുമ്പിനില്‍ക്കുന്നു. ഒരു നേരിയ കാറ്റ്‌ ഇടയ്‌ക്കിടെ പച്ചിലകളില്‍ `ചലചല' ശബ്‌ദമുണ്ടാക്കിക്കൊണ്ടു ചുറ്റിസഞ്ചരിക്കുന്നു. അവര്‍ പന്തലിച്ചു നില്‍ക്കുന്ന ആ മാവിന്റെ ചുവട്ടില്‍, ചന്ദ്രിക വീണു നിഴലും വെളിച്ചവും ഇടകലര്‍ന്നു തിങ്ങിയ വെള്ളമണലില്‍, ചടഞ്ഞിരുന്നങ്ങനെ സല്ലപിക്കുകയാണ്‌. അല്‍പമകലെയുള്ള കൊച്ചരയാലിന്റെ കൊമ്പില്‍ ചിറകടിച്ചാര്‍ത്തുകൊണ്ട്‌ ആവലുകള്‍ വട്ടമിട്ടു പറന്നുകളിച്ചു.
"എന്തു പൂനിലാവ്‌!"
" ഹാ, അമ്മിണീ, ഈ രാത്രി അവസാനിക്കാതിരുന്നെങ്കില്‍!"
"ആ ആവലുകള്‍ നമ്മെക്കണ്ട്‌ അസൂയപ്പെടുകയാണ്‌."
"അങ്ങനെയാകാന്‍ തരമില്ല, അവര്‍ മനുഷ്യരല്ലല്ലോ?"
മൗനം. താരകാവൃതമായ നീലാംബരത്തില്‍, ഒരപ്‌സരസ്സിന്റെ പ്രണയ സ്വപ്‌നങ്ങള്‍പോലെ, വെള്ളിമേഘങ്ങള്‍ അലസമായി ചുറ്റിസ്സഞ്ചരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അകലെ ഒരു കോഴി കൂകി.
"നേരം പാതിര കഴിഞ്ഞു."
"അതേ അമ്മൂ, എനിക്കിവിടെ വന്നിരുന്നിട്ട്‌ ഒരു നിമിഷമേ ആയുള്ളൂവെന്നു തോന്നുന്നു."
"ഇപ്പോള്‍ ഇങ്ങനെ നമ്മെപ്പോലെ ആനന്ദമനുഭവിക്കുന്നവര്‍ വേറെ ഉണ്ടാകുമോ?" - ലജ്ജാസമ്മിളിതമായ ഒരു പുഞ്ചിരിയോടെ, രവിയുടെ തോളില്‍ കൈയിട്ടുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"പലരും കാണും. ഹൃദയാകര്‍ഷകമായ ഈ ഹേമന്തരാത്രി അനേകമനേകം കാമിനീകാമുകന്മാരെ ഇതുപോലെ അനുഗ്രഹിക്കുന്നുണ്ടാകും. അതാ നക്ഷത്ര നിബിഡമായ നീലാകാശത്തിന്റെ കീഴില്‍, മന്ത്രിച്ചുകൊണ്ടു നില്‍ക്കുന്ന മാമരങ്ങളെ സാക്ഷിനിര്‍ത്തി, വികാരതരളിതമായ എത്രയെത്ര ജീവികള്‍, ഇപ്പോളവരുടെ ആശകളും നിരാശകളും ഹൃദയരഹസ്യങ്ങളും പരസ്‌പരം കൈമാറുന്നുണ്ടാകും! അമ്മൂ, നിന്നെയിങ്ങനെ മാറോടു ചേര്‍ത്തണച്ച്‌, നിന്റെ ഓമനക്കൈവിരലുകള്‍, തടവി താലോലിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരൊറ്റ ചിന്ത മാത്രമേ ഉണ്ടാകുന്നുള്ളു. "
" എന്താണത്‌?" അവള്‍ ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ ചോദിച്ചു.
"അതൊരാശയാണ്‌! ഒരിക്കലും സാധിക്കാത്ത ഒരാശ!"
"എന്താണത്‌? എന്നോടു പറയൂ! "അമ്മിണി നിര്‍ബന്ധിച്ചു.
"ഈ രാത്രി അവസാനിക്കാതിരുന്നെങ്കില്‍ എന്ന്‌!" ഒരു നെടുവീര്‍പ്പോടുകൂടി രവി തുടര്‍ന്നു: "പക്ഷേ അതു സാധ്യമല്ല. അല്‍പനേരത്തിനുള്ളില്‍ പ്രഭാതരശ്‌മികള്‍ നമ്മെ വേര്‍പെടുത്തും. അസൂയാലുക്കളായ മനുഷ്യര്‍ എല്ലാവരും ഉണര്‍ന്നെണീക്കും. നമ്മുടെ ആനന്ദരംഗം വെറുമൊരു സ്വപ്‌നമായിത്തോന്നുമാറ്‌, നാം ഇരുവഴിയായിപ്പിരിഞ്ഞുപോകും." രവിയുടെ സ്വരത്തില്‍ ഒരു നേരിയ വിഷാദച്ഛായ കലര്‍ന്നിരുന്നു.
"അതിനെന്ത്‌? ഇങ്ങനെ എത്രയെത്ര രാത്രികള്‍ ഇനിയും ഉണ്ടാകാനിരിക്കുന്നു? ആകട്ടെ, ഞാനൊരു കാര്യം ചോദിക്കട്ടെ?" അമ്മിണി തന്ത്രത്തില്‍ വിഷയം മാറ്റാന്‍ ഒരുമ്പെട്ടു. "അന്നൊരു ദിവസം ഞാന്‍ അമ്പലത്തില്‍ നിന്നു മടങ്ങുമ്പോള്‍ ആ വഴിയില്‍ നിന്നുകൊണ്ട്‌ എന്നെ നോക്കിയ ആ നോട്ടം!... ഓ, എന്തൊരു തുളഞ്ഞു കയറുന്ന നോട്ടമായിരുന്നു അത്‌! ആ കേശവപിള്ള കൂടി അടുത്തുണ്ടായിരുന്നു. അയാള്‍ അതു കണ്ടു. ഞാന്‍ വാസ്‌തവത്തില്‍ നാണിച്ചു പോയി കേട്ടോ!"
"എന്തിന്‌? ഞാനൊന്നു നോക്കിയെന്നുവെച്ച്‌ ഇത്ര നാണിക്കാനെന്തിരിക്കുന്നു?"
"അതെയതെ... അസ്‌ത്രംപോലെ തുളഞ്ഞുകയറുന്ന ആ നോട്ടം. ഈശ്വര! ഞാന്‍ ഇന്നും ഓര്‍ക്കുന്നു... ആട്ടെ, ഞാന്‍ പോയപ്പോള്‍ ആ കേശവപിള്ള എന്തു പറഞ്ഞു?"
"ഓ, അയാള്‍ വിശേഷിച്ചൊന്നും പറഞ്ഞതായി ഞാന്‍ ഓര്‍ക്കുന്നില്ല."
"എന്നാലും... എനിക്കറിയാം. അയാള്‍ ഒന്നും പറയാതിരിക്കില്ല. എന്നോടു പറയൂ. എന്താണയാള്‍ പറഞ്ഞത്‌?"
"അയാള്‍ യാതൊന്നും പറഞ്ഞില്ല."
"നൊണ... എന്തെങ്കിലും അയാള്‍ പറയാതിരിക്കില്ല. എനിക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. അയാള്‍ അങ്ങനെയൊരു തരക്കാരനാണ്‌. ഏതു പെണ്ണിനെക്കണ്ടാലും വെറുതെ ഓരോ അറ്റകുറ്റം പറയണം. അയാളുടെ സ്വഭാവമാണത്‌." അൽപമൊരു വെറുപ്പോടുകൂടി അമ്മിണി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"അങ്ങനെയല്ല, അമ്മിണീ," രവീന്ദ്രന് തിരുത്തിക്കൊടുത്തു. "നിന്നെ ആരോ തെറ്റിദ്ധരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.കേശവപിള്ള ഒരു നല്ല മനുഷ്യനാണ്‌."
ഊംം അതേ, അതേ, നിഷേധഭാവത്തില്‍ തലയാട്ടിക്കൊണ്ട്‌ നീരസം കലര്‍ന്ന സ്വരത്തില്‍ അമ്മിണി പറഞ്ഞു: "എനിക്കെല്ലാം മനസ്സിലായി. രണ്ടുപേരും കൂടി ഈ കൂട്ടുകൂടിയിരിക്കുന്നതെന്തിനാണെന്ന്‌ എനിക്കു നന്നായറിയാം." അവളുടെ വാക്കുകളില്‍ പ്രേമസാന്ദ്രമായ പരിഭവം സ്‌ഫുരിച്ചിരുന്നു.
"ഒന്നുമില്ലമ്മൂ... ഞങ്ങള്‍ ആത്മസ്‌നേഹിതന്മാരാണ്‌. ഞങ്ങള്‍ ഒരേ ക്ലാസില്‍ പഠിക്കുന്നു. അതില്‍ക്കൂടുതലായി..."
"അതേ, കോളേജിലെ കഥതന്നെ ഞാനും പറയുന്നത്‌. നേരം വെളുത്താല്‍ പാതിരവരെ രണ്ടുപേരുംകൂടി സൈക്കിളിലുള്ള ഈ സര്‍ക്കീട്ട്‌... ഊംം. ഞാന്‍ ഒന്നും അറിയുന്നില്ലെന്നാണ്‌ വിചാരം. അന്നന്നു നടക്കുന്ന കാര്യം അതേപടി ഞാന്‍ അറിയുന്നുണ്ട്‌."
"അയ്യോ കഷ്‌ടം. അമ്മിണി എന്തൊക്കെയോ തെറ്റിദ്ധരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. എനിക്കു മനസ്സിലായി. നിന്നെ ശുണ്‌ഠിപിടിപ്പിക്കാന്‍ ആ ശാരദ എന്തൊക്കെയോ നിന്നെപറഞ്ഞു മനസ്സിലാക്കിക്കാണും."
"ശാരദയെ ഞാന്‍ കാണാറേയില്ല." അവള്‍ എതിര്‍ത്തു.
"പിന്നെ നീയിതൊക്കെ എങ്ങനെയറിഞ്ഞു?"
"അങ്ങനെ വരട്ടെ. അപ്പോള്‍ എന്തൊക്കെയോ ചിലതുണ്ടെന്നു തെളിഞ്ഞു." അവള്‍ പൊട്ടിച്ചിരിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു.
"ഒന്നുമില്ലമ്മൂ. ആ ശാരദയുടെ വാക്കു കേട്ടു നീ വെറുതെ എന്നെ തെറ്റിദ്ധരിക്കരുത്‌. അവള്‍ നിന്നെ ശുണ്‌ഠിപിടിപ്പിക്കാന്‍ വല്ലതുമൊക്കെപ്പറഞ്ഞേക്കും." അവളുടെ പുറത്തു തലോടിക്കൊണ്ടു രവി സാന്ത്വനിപ്പിച്ചു.
"അതൊക്കെപ്പോട്ടെ... ആ കേശവപിള്ളയ്‌ക്കറിഞ്ഞുകൂടേ, നാം തമ്മില്‍ സ്‌നേഹമാണെന്ന്‌?"
"അറിയാമായിരിക്കാം, എന്തോ എനിക്കു നിശ്ചയമില്ല."
"ആട്ടെ, എന്നോടു സത്യം പറയൂ. അയാളോട്‌ ഇതെല്ലാം പറഞ്ഞിട്ടില്ലേ?"
രവീന്ദ്രന്റെ മുഖം പെട്ടെന്നൽപം വിളറി. പക്ഷേ ഉടന്‍തന്നെ അയാളതു മറച്ചു കളഞ്ഞു.
"ഇല്ല, അമ്മിണീ, ഇതിനെപ്പറ്റി ഒന്നുംതന്നെ ഞാന്‍ അയാളോടു പറഞ്ഞിട്ടില്ല."
"അതു കളവാണ്‌." അമ്മിണി വാദിച്ചു: "രണ്ടുപേരും അത്രയ്‌ക്കടുപ്പമല്ലേ, ആ സ്ഥിതിക്ക്‌"
"അയാള്‍ എന്റെ പ്രാണസുഹൃത്താണ്‌." രവീന്ദ്രന് ഇടയ്‌ക്കു കയറിപ്പറഞ്ഞു: "അതു ഞാന്‍ സമ്മതിക്കുന്നു. ഒരു സഹോദരനേക്കാള്‍ കൂടുതലായി ഞാന്‍ അയാളെ സ്‌നേഹിക്കുന്നുമുണ്ട്‌. പക്ഷേ"
"അതുതന്നെ ഞാനും പറഞ്ഞത്‌. ആ സ്ഥിതിക്കു നിങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ ഒരു രഹസ്യവും ബാക്കിവെച്ചിരിക്കില്ല. എല്ലാം തുറന്നു പറഞ്ഞുകാണും."
"എന്താണമ്മൂ, നീയിപ്പറയുന്നത്‌!" അത്ഭുതഭാവത്തില്‍ രവി ചോദിക്കുകയാണ്‌: ഇതൊക്കെ ആരെങ്കിലും മറ്റൊരാളോടു പറയുമോ? "
"തീര്‍ച്ചയായും. ഈ ആണുങ്ങള്‍ ഒരു വര്‍ഗ്ഗംതന്നെ അത്തരക്കാരാണ്‌. എന്തെങ്കിലുമുണ്ടെങ്കില്‍ അതങ്ങനെ കൊട്ടിഘോഷിച്ചുകൊണ്ടു നടക്കും.ആരെങ്കിലും ഒരാള്‍ അതറിഞ്ഞാലേ അവര്‍ക്കു തൃപ്‌തിയാകൂ."
"എങ്കില്‍ പെണ്ണുങ്ങളും അതില്‍നിന്നൊട്ടും വ്യത്യസ്‌തമായിരിക്കയില്ല." രവീന്ദ്രന് വിട്ടുകൊടുത്തില്ല.
"ഒരിക്കലുമങ്ങനെയല്ല. ഈ വക രഹസ്യങ്ങള്‍ കഴുത്തുപോയാല്‍പ്പോലും മറ്റൊരാളെ അറിയിക്കുന്നവരല്ല സ്‌ത്രീകള്‍." അമ്മിണി തീര്‍ത്തു പറഞ്ഞു.
"എങ്ങനെയെങ്കിലുമാകട്ട. ഇതു സംബന്ധിച്ച്‌ ഒരു വാദപ്രതിവാദത്തിനു തത്‌കാലം ഞാന്‍ തയ്യാറില്ല. അതിനുള്ള അവസരവും ഇതല്ല. ദുര്‍ല്ലഭമായി കിട്ടുന്ന ഇത്തരം രാത്രികള്‍..."
"ഏതായാലും കേശവപിള്ളയോട്‌ ഇക്കാര്യം പറയരുത്‌. ഞാന്‍ പറയുന്നതു രവിക്കു രസിക്കില്ലെന്നെനിക്കറിയാം. പക്ഷേ എനിക്കു പറയാതെ നിവൃത്തിയില്ല. അയാളുമായി ഇങ്ങനെ അതിര്‍കവിഞ്ഞ ബന്ധം രവിക്കു നന്നല്ല. ഞാന്‍ ഗുണദോഷിക്കുകയാണെന്നു വിചാരിക്കരുത്‌. എനിക്കതിനുള്ള പ്രാപ്‌തിയോ അധികാരമോ ഇല്ല. സ്‌നേഹം കൊണ്ടുമാത്രം ഞാനിതു പറഞ്ഞുപോകുന്നതാണ്‌. ഇനിയെല്ലാം രവിയുടെ ഇഷ്‌ടം പോലെ."
"ഇല്ലമ്മിണീ, കേശവപിള്ളയുമായുള്ള കൂട്ടുകെട്ടുകൊണ്ട്‌ എനിക്കൊരു ദൂഷ്യവും വരികയില്ല. എന്റെ നില കാക്കുവാനുള്ള പ്രാപ്‌തി തികച്ചും എനിക്കുണ്ട്‌."
"എങ്കില്‍ നന്ന്‌. എന്തായാലും നാം തമ്മിലുള്ള ഈ ബന്ധം ഒരിക്കലും അയാള്‍ അറിയരുത്‌." അവള്‍ വീണ്ടും അക്കാര്യം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
"ഇല്ല, ഞാന്‍ പറയുകയില്ല."
" ഹാ, എന്തു പൂനിലാവ്‌! ചന്ദ്രന്‍ നമ്മെ നോക്കി പുഞ്ചിരി തൂകുകയാണ്‌."
"അങ്ങനെതന്നെ നക്ഷത്രങ്ങളും!"
അവര്‍ ഒരു ഗാഢാശ്ലേഷത്തില്‍ ലയിച്ചു.
ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെ പടുകുണ്ടില്‍ കിളര്‍ന്നുവന്ന ഒരു പനിനീര്‍ച്ചെമ്പകമായിരുന്നു രവീന്ദ്രന്. അവനു പത്തു വയസ്സുമാത്രം പ്രായമുള്ള കാലത്ത്‌ അവന്റെ പിതാവ്‌ ഇഹലോകം വെടിഞ്ഞു. അതിനുശേഷം അവന്റെ ദയാലുവായ മാതുലന്റെ ഹസ്‌തങ്ങളാണ്‌ അവനെ പരിരക്ഷിച്ചുപോന്നത്‌.
രവിയുടെ ഗൃഹത്തിന്റെ തൊട്ടു പടിഞ്ഞാറേതാണ്‌ അമ്മിണിയുടെ ഭവനം. കുട്ടിക്കാലം മുതൽക്കുതന്നെ ഒന്നിച്ചു കളിച്ചു വളര്‍ന്നവരാണവര്‍. അമ്മിണിയുടെ പ്രാണനായിരുന്നു രവി. കൗമാരകാലം അതിന്റെ കനകച്ചിറകുകള്‍ വിടര്‍ത്തിവിരിച്ച്‌ എന്നന്നേക്കുമായി പറന്നകന്നതിനോടുകൂടി അവര്‍ക്കങ്ങിങ്ങായി വേര്‍പിരിയേണ്ടിവന്നു. ധൂമികാപ്രായമായ ഒരു നേരിയ യവനികയെ കാലം ആ രണ്ടു ജീവിതങ്ങളുടെ നടുവില്‍ തൂക്കിയിട്ടുവെങ്കിലും അതിനവരെ എന്നന്നേക്കുമായി അകറ്റി നിര്‍ത്താന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. ശരീരങ്ങള്‍ അകലുംതോറും അവരുടെ ആത്മാക്കള്‍ അത്രയ്‌ക്കത്രയ്‌ക്കു ഗാഢമായി ഒട്ടിപ്പിടിച്ചിരുന്നു.
ഇതിനിടയില്‍ എന്തോ ചില നിസ്സാരസംഗതിയില്‍, ആ രണ്ടു കുടുംബങ്ങള്‍ അന്യോന്യം കലഹിക്കുകയും ആ കലഹം ഒരു നീണ്ട ശത്രുതയില്‍ അവസാനിക്കയും ചെയ്‌തു. അതോടുകൂടി രവിക്ക്‌ അമ്മിണിയുടെയോ അമ്മിണിക്കു രവിയുടെയോ ഗൃഹത്തില്‍ പ്രവേശിക്കുവാന്‍ അനുമതിയില്ലാതായി. എങ്കിലും തരം കിട്ടുമ്പോഴെല്ലാം അവര്‍ പരസ്‌പരം കണ്ടുമുട്ടി സംസാരിക്കുക പതിവായിരുന്നു. വീട്ടുകാര്‍ തമ്മിലുള്ള വിരോധം ആ കുരുന്നുഹൃദയങ്ങളില്‍ വേരൂന്നിയ പാവനസ്‌നേഹബന്ധത്തെ അണുവെങ്കിലും ശിഥിലപ്പെടുത്തുവാന്‍ പര്യാപ്‌തമായില്ല. എന്നാല്‍ അൽപനാള്‍ക്കുള്ളില്‍ രവിക്കു തന്റെ ഓമനത്തോഴിയെ വിട്ടുപിരിയേണ്ടതായി വന്നുകൂടി. രവിയുടെ നാട്ടിന്‍പുറത്തുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം പൂര്‍ത്തിയായി. ഉപരിപഠനത്തിനായി എട്ടുപത്തു നാഴിക അകലെയുള്ള ഒരു ചെറിയ പട്ടണത്തില്‍ രണ്ടുമൂന്നു സംവത്സരക്കാലം അവന്നു കഴിച്ചുകൂട്ടേണ്ടിവന്നു. ആ നീണ്ട വര്‍ഷങ്ങളും അങ്ങനെ പതുക്കെപ്പതുക്കെ ഇഴഞ്ഞുപോയി. ഹൈസ്‌കൂള്‍ വിദ്യാഭ്യാസം വിജയപൂര്‍വ്വം പര്യവസാനിപ്പിച്ചു രവീന്ദ്രന് ആഹ്ലാദഭരിതനായി സ്വദേശത്തു മടങ്ങിയെത്തി.
വീണ്ടും ഉപരിപഠനത്തിനുള്ള ആശ അവനെ കൈവിട്ടില്ല. ഏകരക്ഷിതാവായ മാതുലന്റെ നിര്‍ദ്ധനാവസ്ഥ അവനു തികച്ചും ബോധമുണ്ട്‌. പിന്നെന്തു ചെയ്യും? സ്വപ്രയത്‌നത്തെത്തന്നെ പൂര്‍ണ്ണമായി ആശ്രയിക്കാമെന്ന സ്ഥിരനിശ്ചയത്തോടെ ഏതായാലും അവന് കലാശാലയില്‍ ചേര്‍ന്നു. അവന്റെ ഭവനത്തില്‍നിന്നു കഷ്‌ടിച്ച്‌ അഞ്ചു നാഴിക ദൂരമേ കോളേജിലേക്കുള്ളു. നിത്യവും സൈക്കളില്‍ പോയി വരുവാന്‍ വലിയ ക്ലേശമില്ല. പഠനകാര്യത്തില്‍ അവനെ കഴിയുന്നവിധം സഹായിച്ചുകൊള്ളാമെന്നു ചില സുഹൃത്തുക്കള്‍ ഭാരമേറ്റുവെന്നു മാത്രമല്ല, അതിനെത്തുടര്‍ന്ന്‌ നഗരത്തില്‍ അവന് ഒന്നുരണ്ടു ട്യൂഷന്‍ കൂടി ലഭിക്കയുമുണ്ടായി.
അഴകും ആരോഗ്യവും രവീന്ദ്രനെ അനുഗ്രഹിച്ചിരുന്നു. സ്‌നേഹശീലനായ അവന് സതീര്‍ത്ഥ്യരുടെ നേതാവും വാത്സല്യപാത്രവുമായി സമുല്ലസിച്ചു.
പതിനേഴുവയസ്സു പ്രായമുള്ള സുന്ദരിയായ ഒരു യുവതിയാണ്‌ അമ്മിണി. അവര്‍ണ്ണനീയമായ സൗന്ദര്യസമ്പത്തൊന്നുമില്ലെങ്കിലും, ആരേയും ആകര്‍ഷിക്കത്തക്ക ഒരോമനത്തം അവള്‍ക്കുണ്ട്‌. അംഗങ്ങളുടെ ക്രമീകൃത സൗഷ്‌ഠവവും, അന്യോന്യമുള്ള യോജിപ്പും അവളെ ഒരു ചന്തമുള്ളവളാക്കി. മുഗ്‌ധപ്രസന്നമായ ഒരു പുഞ്ചിരി അവളുടെ തുടുത്തു തുളുമ്പുന്ന മുഖത്തു സദാ നിലാവു വീശിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
ചുരുണ്ടുനീണ്ട കാര്‍കൂന്തല്‍ പിന്നിലൊതുക്കിക്കെട്ടി, അതിലൊരു ചുവന്ന പനിനീര്‍പ്പൂവും ചൂടി, ശുഭ്രവസ്‌ത്രാലംകൃതമായി സാന്ധ്യദീപ്‌തിയിലാറാടിക്കൊണ്ട്‌ ഏകാന്തമായ ആ വഴിത്താരയിലൂടെ ഒരു തങ്കക്കിനാവെന്നപോലെ, ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള അവളുടെ ആ മദഭരിതാലസമായ മരാളഗമനം ഏതൊരു കലാകാരന്റെയും ഹൃദയത്തെ തികച്ചും വികാരതരളിതമാക്കിത്തീര്‍ക്കത്തക്കതാണ്‌. നീലിമ വഴിഞ്ഞ അവളുടെ കണ്‍മുനകള്‍ക്ക്‌ ഒരു പ്രത്യേകശക്തിയുണ്ട്‌. ഒരു നേരിയ ചലനത്താല്‍ ഹൃദയാന്തരാളത്തിലേക്കു തുളഞ്ഞുകയറുന്ന തടില്‍ക്കൊടികള്‍ അനുസ്യൂതമായി പ്രസരിപ്പിക്കുവാന്‍ അവയ്‌ക്കു കഴിഞ്ഞിരുന്നു. അവളുടെ ആകര്‍ഷകത്വം കൂടിക്കൊണ്ടിരുന്നത്‌ ഏറിയ കൂറും അതിലായിരുന്നു താനും.
ഉടലെടുത്ത വസന്തകാന്തിപോലെ, കരള്‍ കവരുന്ന കാവ്യധാരപോലെ അവള്‍ ശോഭിച്ചു.
രവീന്ദ്രന് അയാളുടെ വസതിയില്‍ ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ ചിന്താമഗ്നനായി കിടക്കുകയാണ്‌. സ്വഗൃഹത്തില്‍ സൈ്വരമായിരുന്നു പഠനം നടത്തുവാനുള്ള സൗകര്യം കുറവായിരുന്നതിനാല്‍, രവിയുടെ ആത്മസുഹൃത്തും അഭ്യുദയകാംക്ഷിയുമായ മാധവക്കുറുപ്പിന്റെ ഒരൊഴിഞ്ഞ കെട്ടിടത്തിലാണ്‌ അവന്റെ താമസം. പട്ടണത്തിലുള്ള ഒരു വ്യവസായശാലയില്‍ അയാള്‍ ഒരു ഗുമസ്‌തനായി പ്രവൃത്തി ചെയ്‌തിരുന്നു. അയാള്‍ക്ക്‌ ഏതാണ്ട്‌ നാല്‍പത്തഞ്ചു വയസ്സു പ്രായം വരും. പക്ഷേ ആള്‍ ഇന്നും അവിവാഹിതനാണ്‌.
തുറന്നു കിടന്ന കിളിവാതിലിലൂടെ സാന്ധ്യദീപ്‌തി രവിയുടെ മുറിയിലേക്കു മരപ്പടര്‍പ്പുകളുടെ വിടവിലൂടെ എത്തിനോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു. പ്രസാദശൂന്യമായിരുന്നു രവിയുടെ മുഖം.
പുറത്തു വരാന്തയില്‍ ഒരു കാൽപെരുമാറ്റം. രവി ഞെട്ടിയുണര്‍ന്നു. മുഖവൈവര്‍ണ്ണ്യം ആവോളം മറച്ചുപിടിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവന് എഴുന്നേറ്റിരുന്നു. മാധവക്കുറിപ്പ്‌ അകത്തേക്കു കടന്നു കോട്ടഴിച്ചു സ്റ്റാന്‍ഡില്‍ തൂക്കി.
"ഇന്നെന്താണിത്ര വൈകിയത്‌?" രവീന്ദ്രന് ഉദാസീനഭാവത്തില്‍ ചോദിച്ചു.
"ഇന്ന്‌ സ്റ്റാന്‍ഡില്‍ എത്തിയപ്പോഴേക്കും ബസ്സു വിട്ടുപോയി. അടുത്ത ബസ്സിന്‌ ഒരു മണിക്കൂറിലധികം കാത്തിരിക്കേണ്ടി വന്നു."
മേശപ്പുറത്തിരുന്ന കാപ്പിപ്പാത്രമെടുത്തു മാധവക്കുറുപ്പ്‌, രവിക്കഭിമുഖമായി മറ്റൊരു കസേരയില്‍ സ്ഥാനം പിടിച്ചു. ഒരു കപ്പു പകര്‍ന്നെടുത്ത്‌ ആദ്യമായി അയാള്‍ രവിക്കു കൊടുത്തു.
എന്താണിന്നു രവിയുടെ മുഖത്തു വല്ലാത്തൊരു ക്ഷീണം? ഒരു കള്ളപ്പുഞ്ചിരിയോടുകൂടി കുറുപ്പു തിരക്കി.
"ഓ, വിശേഷിച്ചൊന്നുമില്ല. പകല്‍ ഇന്നും കുറച്ചേറെ ഉറങ്ങി."
" ഇന്നലെ രാത്രി അധികനേരമിരുന്നു വായിച്ചിരിക്കും"
"അതെ."
രവിയുടെ നേര്‍ക്കു സാകുതമായി ദൃഷ്‌ടി പായിച്ചുകൊണ്ടു വീണ്ടും അയാള്‍ ഒരു കള്ളച്ചിരി ചിരിച്ചു. രവിക്കതിന്റെ രഹസ്യം വെളിവായില്ല. കുറച്ചുനേരത്തേക്ക്‌, എന്തുകൊണ്ടോ അവരിരുവരും മൗനം ദീക്ഷിച്ചതേയുള്ളു. അനന്തരം ഒരു ദീര്‍ഘ നിശ്വാസത്തോടെ, അൽപം ഗൗരവം കലര്‍ന്ന സ്വരത്തില്‍, കുറുപ്പ്‌ ആരംഭിച്ചു:
"രവി, രവിക്കിതു നന്നല്ല."
"ഏത്‌?"
കേവലം അപ്രതീക്ഷിതമായ ഒരു പ്രസ്‌താവം. രവിയുടെ ഹൃദയം ഒന്നു ഞെട്ടി. മുഖം വിളര്‍ത്തുപോയി. ഒരിടറിയ സ്വരത്തില്‍ രവി ചോദിച്ചു:
"ഏത്‌? കുറുപ്പേട്ടന്‍ എന്തുദ്ദേശിച്ചാണിപ്പറയുന്നത്‌?"
"രവിയുടെ ഈ ബന്ധം." അയാളുടെ സ്വരത്തില്‍ നീരസവും വിദ്വേഷവും സ്‌ഫുരിച്ചിരുന്നു.
"ഏതു ബന്ധം?" ഒന്നുമറിയാത്ത ഭാവത്തില്‍ രവി വീണ്ടും തിരക്കി.
"അമ്മിണിയുമായുള്ള രവിയുടെ ബന്ധം." നെറ്റി ചുളിച്ചുകൊണ്ടു കുറുപ്പു പറഞ്ഞു.
"എനിക്കമ്മിണിയുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലല്ലോ!" രവി ഒഴിഞ്ഞു മാറുവാന്‍ നോക്കി.
"വേണ്ടാ രവി," കുറുപ്പു തടുത്തുകൊണ്ടു തുടര്‍ന്നു: "എന്നില്‍നിന്ന്‌ ഒന്നും മറച്ചുവെയ്‌ക്കേണ്ടാ. ഞാന്‍ എല്ലാം അറിഞ്ഞു കഴിഞ്ഞു. ആരും പറഞ്ഞില്ലെങ്കില്‍ത്തന്നെ രവിയുടെ രഹസ്യങ്ങള്‍ അറിയുവാന്‍ എനിക്കു പ്രത്യേകം കണ്ണുണ്ട്‌. പോരെങ്കില്‍ അരമനരഹസ്യം അങ്ങാടിപ്പരസ്യമാണെന്നോര്‍ത്തുകൊള്ളൂ. രവി അവിടെ പോയിത്തുടങ്ങിയിട്ട്‌ ഒരൊന്നരമാസത്തിലധികമായിട്ടില്ലേ?"
മൗനം. ഒരു കുറ്റവാളിയെപ്പോലെ രവി തലകുനിച്ചിരിപ്പായി. ഒരക്ഷരം മിണ്ടുവാന്‍ അവന്റെ നാവനങ്ങിയില്ല.
"രവീ, നിന്റെ പേരില്‍ എനിക്കൊരധികാരമുണ്ടെന്നാണ്‌ എന്റെ വിശ്വാസം. നിനക്കൊരു ദോഷം വന്നു കാണാന്‍ ഞാന്‍ ഇഷ്‌ടപ്പെടുന്നില്ല." സ്‌നേഹമസൃണമായ സ്വരത്തില്‍ കുറുപ്പു വിശദമാക്കി.
"ഇതിലെന്താണു ചേട്ടാ ദോഷം?" രവി ചോദിച്ചു.
"ഉണ്ട്, ദോഷമുണ്ട്‌. രവിക്കു നന്നല്ല ഈ ബന്ധം. നീ അവളുടെ വലയില്‍ കുടുങ്ങും. അവള്‍ നിന്നെ കുടുക്കും. തീര്‍ച്ചയാണ്‌. അതില്‍ നിന്നു രക്ഷപ്പെടാന്‍ പിന്നീടൊരിക്കലും നിനക്കു സാധിക്കുകയില്ല."
"അമ്മിണിയും ഞാനും കുട്ടിക്കാലം മുതല്‍ക്കേ സ്‌നേഹമാണ്‌. എന്റെ കളിത്തോഴിയാണവള്‍. അവളെ..."
"അതെല്ലാമെനിക്കറിയാം, രവീ, അതുകൊണ്ടുതന്നെയാണ്‌ ഞാനീ പറയുന്നതും, രവിക്കീബന്ധം കൊള്ളുകയില്ലെന്ന്‌. നിനക്കും ചെറുപ്പമാണ്‌. ഇരുപതു വയസ്സ്‌ ഇനിയും നിനക്ക്‌ തികഞ്ഞിട്ടില്ല. നന്നായി വരേണ്ട കുഞ്ഞാണ്‌ നീയ്‌. നിനക്കൊരു ഭാവിയുണ്ട്‌. നീയാ വേശ്യാലയത്തില്‍ കുടുങ്ങിപ്പോയാല്‍"
"എന്റെ പൊന്നുചേട്ടന്‍ അങ്ങനെ പറയരുത്‌." രവി ഉദ്വേഗപൂര്‍വ്വം തടുത്തുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു: "ആളുകള്‍ പലതും പറയും. നാടൊട്ടുക്കു നാവുണ്ടെന്നുവെച്ചു മേലൊക്കെച്ചെവിയില്ലല്ലോ, കേള്‍ക്കുന്നതൊക്കെ വിശ്വസിക്കാനിരുന്നാല്‍"
"രവീ, ഞാന്‍ മുന്‍പു പറഞ്ഞില്ലേ? നീയൊരു കുഞ്ഞാണ്‌. ലോകത്തിന്റെ ഗതി വൈചിത്ര്യങ്ങള്‍ നിനക്കു മനസ്സിലായിട്ടില്ല. ഒടുവില്‍. ഒരു കാലത്ത്‌, ഗത്യന്തരമില്ലാതാകുമ്പോള്‍ നിനക്കു കഠിനമായി പശ്ചാത്തപിക്കേണ്ടിവരും. അവിടെ നീ കുടുങ്ങിപ്പോയാല്‍ അതോടെ തുലഞ്ഞു. നിന്റെ ജീവിതം. ആളുകള്‍ ഒന്നുമില്ലാതങ്ങനെ പറയുകയില്ല. പറ നിറയെ പതിരായിരിക്കാം; പക്ഷേ, അതൊക്കെ പാറ്റിക്കളഞ്ഞാല്‍ അടിയില്‍ ഒരു നെന്മണിയെങ്കിലും കാണാതിരിക്കില്ല. കേള്‍വിയില്‍ കുറച്ചൊക്കെ പരമാര്‍ത്ഥമുണ്ടെന്ന്‌ എനിക്കുറപ്പു പറയാന്‍ കഴിയും. ആ വര്‍ഗ്ഗത്തിന്റെ നടപടി നന്നല്ല."
"ചേട്ടാ, അവരെ സംബന്ധിച്ച്‌ അതേറെക്കുറെ ശരിയായിരിക്കാമെന്നു ഞാനും സമ്മതിക്കുന്നു... പക്ഷേ, അമ്മിണി"
"അല്ല, രവീ" കുറുപ്പ്‌ ഇടയ്‌ക്കു കയറിപ്പറഞ്ഞു. "നീ വിചാരിക്കുന്നതുപോലൊന്നുമല്ല അവളുടെ കഥ. ഞാനിങ്ങനെ പറയുന്നതു നിന്നെ വേദനിപ്പിക്കുമെന്നെനിക്കറിയാം. എന്നിരുന്നാലും എനിക്കതു പറയാതെ നിവൃത്തിയില്ല. നിന്റെ ഉത്‌കര്‍ഷത്തിനു തടസ്സമായി നിൽക്കുന്ന സകലതിനെയും തടയേണ്ടതാണ്‌ എന്റെ കര്‍ത്തവ്യം."
"ഒരിക്കലും ചേട്ടന്റെ പ്രസ്‌താവം ശരിയല്ല." രവി വാദിക്കാന്‍ മുതിര്‍ന്നു. "നന്നെ കുഞ്ഞായിരുന്ന കാലംമുതലേ ഞാന്‍ അവളെ അറിയുന്നതാണ്‌. ആ വീട്ടിലുള്ള മറ്റാരുടേയും പോലല്ല അവളുടെ സ്വഭാവം... ഇതുവരെ അവള്‍ ദുഷിച്ചിട്ടില്ലെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ ഉറപ്പു പറയാന്‍ കഴിയും."
"അതു രവിയുടെ വിശ്വാസം. എന്നാല്‍ വിശ്വാസവും അനുഭവവും തമ്മില്‍ വലിയ അന്തരമുണ്ട്‌." ലോകപരിചയം സിദ്ധിച്ച ഒരു പക്വബുദ്ധിയുടെ ഘനമുള്ള ഗൗരവത്തോടുകൂടി കുറുപ്പ്‌ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. "അവയ്‌ക്കു തമ്മില്‍ യാതൊരു പൊരുത്തവുമില്ല."
"ചേട്ടനെന്തു പറഞ്ഞാലും ശരി, ഞാനവളെ സ്‌നേഹിച്ചുപോയി. ഇനി നിവൃത്തിയില്ല." രവി ഖണ്ഡിച്ചു പറഞ്ഞു.
"മിണ്ടാതിരിക്കൂ രവി. സ്‌നേഹിച്ചുപോയെങ്കില്‍ ആ സ്‌നേഹത്തെ ഹൃദയത്തില്‍ നിന്നും വേരോടെ പിഴുതുകളയണം. അനുരാഗം, സ്‌നേഹം. പ്രേമം, പ്രണയം - ഇതെല്ലാം ഈ കവികള്‍ എന്നു പറയുന്ന വര്‍ഗ്ഗത്തിന്റെ ഒരുവക ജ്വരജല്‍പനങ്ങളാണ്‌. അച്ചടിച്ചു കാണാന്‍ രസമുള്ള പദങ്ങളാണവ. എന്തെന്നില്ലാത്ത ഒരു കുളുര്‍മ്മയും പാവനത്വവും,അനശ്വരതയും എല്ലാം അതില്‍ കാണും. എന്നാല്‍ അതിന്റെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യവുമായി കൂട്ടിമുട്ടുമ്പോള്‍ കവിതയില്‍ക്കൂടി കണ്ട ആ മയക്കുവിദ്യ, ആ മിനുമിനുപ്പ്‌, ഒന്നുംതന്നെ അതില്‍ കണികാണുകയില്ല. അതില്‍നിന്നുണ്ടാകുന്ന വേദന ദുസ്സഹമായിരിക്കും."
"ആ വേദനയ്‌ക്കും ഒരു മാധുര്യമുണ്ട്‌, ചേട്ടാ. ഞാനതു സഹിക്കുവാന്‍ സന്നദ്ധനാണ്‌." രവി ഉശിരോടെ വാദിച്ചു.
"ചെറുപ്പകാലത്തെ ചോരത്തിളപ്പുകൊണ്ട്‌ രവിക്കിന്ന്‌ ഇങ്ങനെയൊക്കെ പറയാന്‍ തോന്നും. കടിഞ്ഞാണില്ലാത്ത കുതിരകളെപ്പോലെയുള്ള പരക്കംപാച്ചിലാണ്‌ യുവാക്കന്മാരുടേത്‌. മുന്‍പും പിന്‍പും നോക്കാതെ ഇരച്ചാര്‍ത്തുകൊണ്ടുള്ള അവരുടെ ഈ പോക്കില്‍, അറിയാതെ കാല്‍ വഴുതി ഓരോ പടുകുണ്ടില്‍ വീണുപോകുന്നു. പിന്നീടാണ്‌ "അവയില്‍ നിന്നു രക്ഷപ്പെടാന്‍ യാതൊരു വഴിയും കാണാതെ വീര്‍പ്പുമുട്ടുമ്പോഴാണ്‌" അവര്‍ പശ്ചാത്തപിക്കാന്‍ തുടങ്ങുന്നത്‌. പിന്നത്തെ അവരുടെ ജീവിതം പരമദയനീയമായിരിക്കും." കുറുപ്പ്‌ ഉപദേശിച്ചു.
"ഇക്കാര്യത്തില്‍ അങ്ങനെയൊന്നും സംഭവിക്കുമെന്നും ഞാന്‍ വിശ്വസിക്കുന്നില്ല." രവി ഉറപ്പിച്ചുപറഞ്ഞു.
"അതേ, രവീ, ഞാന്‍ മുന്‍പു പറഞ്ഞല്ലോ, അതു രവിയുടെ വിശ്വാസം. അനുഭവവും അതുപോലെതന്നെ വന്നാല്‍ കൊള്ളാം. പക്ഷേ അതിനിവിടെ വഴി കാണുന്നില്ല. നിന്റെ പ്രായത്തിലുള്ളവരുടെ പൊതുവെയുള്ള ഒരു സ്വഭാവമാണിത്‌. നിങ്ങള്‍ സദാ ഒരാദര്‍ശലോകത്തെ സ്വപ്‌നം കാണുന്നു. നിങ്ങളുടെ സങ്കൽപം സദാ ഒരു വെള്ളിമേഘത്തില്‍ കയറി സഞ്ചരിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. പൂനിലാവും, പനിനീര്‍പ്പൂക്കളും കണ്ണേറുകളും, മന്ദസ്‌മിതങ്ങളും, അങ്ങനെ ആയിരമായിരം പേക്കിനാവുകളുമായി മാത്രമേ നിങ്ങള്‍ക്കു പരിചയമുള്ളൂ. വാസ്‌തവികലോകവുമായി അപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ക്കു യാതൊരു ബന്ധവുമില്ല. അതിനോടടുക്കുമ്പോള്‍, ആകാശചാരികളായ നിങ്ങള്‍ കീഴോട്ടിറങ്ങിവന്ന്‌ ആ പരുപരുത്ത യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളുമായി കൂട്ടിമുട്ടുമ്പോള്‍ ആത്മാവ്‌ പൊള്ളിപ്പോകും."
"ഞാന്‍ ഒരു പ്രായോഗികജീവിയാണെന്നു ചേട്ടന്‍ അറിഞ്ഞിരിക്കയില്ല." രവി പ്രസ്‌താവിച്ചു.
"എങ്കില്‍, ഞാന്‍ പറയുന്നത്‌ എളുപ്പത്തില്‍ രവിക്കു മനസ്സിലാകുമായിരുന്നു. അഥവാ ഇങ്ങനെ പറയുവാന്‍തന്നെ ഇടയാവുകയില്ലായിരുന്നു."
"മനസ്സിലാകായ്‌കയല്ല, ചേട്ടാ. പക്ഷേ അമ്മിണിയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം മാത്രമേ ചേട്ടന്റെ അഭിപ്രായത്തോടു ഞാന്‍ യോജിക്കാതിരിക്കുന്നുള്ളു."
"നീയിന്നവളില്‍ അത്രമാത്രം ഭ്രമിച്ചുവശായിട്ടുണ്ട്‌. നിന്റെ ഇന്നത്തെ കണ്ണുകൊണ്ടു നോക്കിയാല്‍, നീയിന്നവളെ ഒരപ്‌സരസ്സായിട്ടേ കാണുകയുള്ളു. എന്നാല്‍ ഒരുകാലത്ത്‌ ഈ ഭ്രമം എന്നന്നേക്കുമായി കെട്ടുപോകും. അപ്പോള്‍, ഈ പുതുമയൊക്കെ വാടിക്കൊഴിയുമ്പോള്‍, ഈ മഴവില്ലെല്ലാം മാഞ്ഞുകഴിയുമ്പോള്‍, അവളുടെ തനിനിറം, അവളുടെ യഥാര്‍ത്ഥരൂപം, നിനക്കു കാണാറാകും. അപ്‌സരസ്സിന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌ അറുകൊലയായിരിക്കും നീയന്നു കാണുക. അന്നു നീ ഹൃദയ വേദനയാല്‍ കിടന്നു പിടയുന്ന ദയനീയമായ കാഴ്‌ച കാണാന്‍ എന്റെ കരളിനു കരുത്തില്ല. എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട രവീ, ആ പെണ്‍കുഞ്ഞ്‌ എന്നോടപരാധം ചെയ്‌തിട്ടില്ല. എനിക്കവളോട്‌ അണുപോലും വിരോധവുമില്ല. പക്ഷേ, അവളേക്കാള്‍ എനിക്കു വിലപ്പെട്ടതു നീയാണ്‌. നിന്നോടുള്ള അതിര്‍കവിഞ്ഞ സ്‌നേഹംകൊണ്ടു മാത്രമാണ്‌, നിനക്കുത്‌കര്‍ഷമുണ്ടായിക്കാണുവാനുള്ള അടങ്ങാത്ത കൊതികൊണ്ടു മാത്രമാണ്‌, ഞാനിങ്ങനെ നിന്നെ ഗുണദോഷിക്കുന്നത്‌. അമ്മിണിയുമായുള്ള നിന്റെ ഇന്നത്തെ ഈ രഹസ്യബന്ധം അടുത്ത ഭാവിയില്‍ത്തന്നെ മറ്റൊരു രൂപമെടുക്കും. അതിനുള്ള സകല ലക്ഷണങ്ങളും ഞാന്‍ തെളിഞ്ഞു കാണുന്നുണ്ട്‌."
"അവളെ വിവാഹം കഴിച്ചുകൊള്ളാമെന്നു ഞാന്‍ അവള്‍ക്കു വാക്കു കൊടുത്തു പോയി." രവി നിസ്സഹായഭാവം നടിച്ചു കൊണ്ടു പറഞ്ഞു.
രവിയുടെ വാക്കുകള്‍ കുറുപ്പിന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ വലിയ ക്ഷോഭമുണ്ടാക്കി. അയാളുടെ മുഖത്തുള്ള സിരാതന്തുക്കള്‍ വികാരാവേഗം മൂലമുള്ള രക്തപ്രസരത്തില്‍ തുള്ളിത്തുടുത്തി. അസഹ്യമായ വെറുപ്പോടെ കനത്ത സ്വരത്തില്‍ അയാള്‍ പറഞ്ഞു.
"കള്ളം! പച്ചക്കള്ളം! രവി എന്റെ മുഖത്തു നോക്കിപ്പറയൂ, നീ എന്തിനെന്നെ വഞ്ചിക്കാന്‍ നോക്കുന്നു? നീ അവളെ മറക്കണം, രവി, ആ വളപ്പിനകത്തു മേലാല്‍ നീ കാല്‍ കുത്തരുത്‌. നിനക്കറിയാമോ, നിന്റെ ബന്ധുക്കളും, നിനക്കു വേണ്ടപ്പെട്ട മറ്റെല്ലാവരും ഇതറിഞ്ഞു വളരെ ക്ഷോഭിച്ചിരിക്കയാണെന്ന്‌?"
"അതങ്ങനെയല്ലേ സംഭവിക്കൂ? പക്ഷേ, ഞാനതൊന്നും അത്ര കാര്യമാക്കുന്നില്ല."
"അതു നിന്റെ ഔദ്ധത്യം. അവരുടെയെല്ലാം വിരോധം നീ തൃണപ്രായമായി തള്ളുമായിരിക്കാം. പക്ഷേ ഒന്നു നീയോര്‍ക്കണം; ഈ വര്‍ത്തമാനം ചെവിയിലെത്തിയ നിമിഷം മുതല്‍ നിന്റെ ആ സാധുമാതാവിന്റെ ഹൃദയം ഉമിത്തീയിലെന്നോണം നീറിക്കൊണ്ടിരിക്കയാണ്‌. മറ്റെല്ലാം പോകട്ടെ. ഇതുമാത്രം നീയോര്‍ത്താല്‍ മതി. അവര്‍ എന്റെ വീട്ടില്‍ ആളെപ്പറഞ്ഞയച്ചിരിക്കുന്നു. ഇന്നലെ ഞാന്‍, നിന്റെ വീട്ടില്‍ നീയില്ലാത്ത അവസരം നോക്കി പോയി. അവര്‍ പെയ്‌ത കണ്ണുനീര്‍! രവീ, എന്റെ ഹൃദയം അതു കണ്ടു ദ്രവിച്ചുപോയി. എങ്ങനെയെങ്കിലും നിന്നെ ഇതില്‍നിന്നകറ്റണമെന്ന്‌ അവര്‍ എന്നോട്‌ യാചിച്ചു."
"അമ്മയെ ഞാന്‍ സമാധാനിപ്പിച്ചുകൊള്ളാം. അക്കാര്യം ഞാനേറ്റു."
"അതു നിന്റെ വെറുമൊരു മിത്ഥ്യാബോധം മാത്രമാണ്‌, രവീ. നീയാവലയില്‍ കുടുങ്ങിയാല്‍ അവര്‍ക്കു സഹിക്കയില്ല. ആ കാഴ്‌ചയില്‍ അവരുടെ കരളു പൊട്ടും. നിന്റെ ഭാവി നീ നശിപ്പിക്കരുത്‌. ഇതിനേക്കാള്‍ എത്രയോ ഉത്‌കൃഷ്‌ടമായ ഒരു വിവാഹബന്ധം നിനക്കുണ്ടായിത്തീരും!"
"പക്ഷേ വിവാഹകാര്യത്തില്‍ ഹൃദയങ്ങളുടെ അടുപ്പമല്ലേ കുറുപ്പേട്ടാ"
"ഹൃദയങ്ങളുടെ അടുപ്പം! മണ്ണാങ്കട്ട! കോപംകൊണ്ടു ജ്വലിക്കുന്ന കണ്ണുകളോടുകൂടി കുറുപ്പ്‌ ആക്രോശിച്ചു. ഇതൊക്കെ പ്രസംഗിക്കാം. ഹൃദയങ്ങളുടെ അടുപ്പം പോലും! ഒരു പിണ്ണാക്കുമില്ല. ആദ്യം അനുരാഗത്തില്‍ ആരംഭിക്കപ്പെടുന്ന വിവാഹം ഒന്നെങ്കിലും ലോകത്തില്‍ വിജയകരമായി കലാശിച്ചിട്ടുണ്ടോ? വിവാഹശേഷം സ്‌നേഹിക്കുക, ആ സ്‌നേഹത്തിനേ ദാര്‍ഢ്യമുള്ളു. അതു മഴവില്ലുപോലെ മറഞ്ഞുപോവുകയില്ല. മറ്റേതിന്‌ ആദ്യത്തെ ആ മനംമയക്കുന്ന നിറപ്പകിട്ടു മാത്രമേയുള്ളൂ. അൽപനാളുകള്‍ക്കുള്ളില്‍ അതു മങ്ങിപ്പോകും. അതുംപോരെങ്കില്‍ മലിന രക്തത്തില്‍ നിന്ന്‌ -"
"അരുത്‌, ചേട്ടാ, എന്തെങ്കിലുമാകട്ടെ. ദയവുചെയ്‌ത്‌ അവളെക്കുറിച്ച്‌ എന്റെ മുന്‍പില്‍വെച്ചു ചേട്ടനങ്ങനെ പറയരുത്‌. അതെനിക്കു സഹിക്കില്ല. ചേട്ടനല്ലാതെ ലോകത്തില്‍ മറ്റാരെങ്കിലുമൊരാളാണ്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞിരുന്നതെങ്കില്‍ -"
"രവീ, നിന്റെ വാക്കുകള്‍ കേള്‍ക്കുമ്പോള്‍ എന്റെ മനസ്സില്‍ ഒരു പരിഹാസച്ചിരി പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നു. ശരിതന്നെ. ഇന്നവള്‍ ദുഷിച്ചിട്ടില്ലായിരിക്കും. കവികളുടെ ഭാഷയില്‍ പറയുകയാണെങ്കില്‍, ഇന്നവള്‍ ഒരനാഘ്രാതപുഷ്‌പംതന്നെ ആയിരിക്കാം... പക്ഷേ, അങ്ങനെയല്ലെന്നുള്ളതിലേക്കു ശരിയായ തെളിവുകള്‍ എനിക്കു തരാന്‍ കഴിയും. അതു പോട്ടെ ഇന്നത്തെ ഈ നിന്റെ ശകുന്തളയില്‍ ഒരു വാസവദത്ത ഒളിഞ്ഞു കിടക്കുന്നുണ്ടെന്നുള്ള വാസ്‌തവം ആദര്‍ശജീവിയായ, സ്വപ്‌ന വിഹാരിയായ, നീ അറിയുന്നില്ല. അസാന്മാര്‍ഗ്ഗികത്വത്തിലേക്കുള്ള അടങ്ങാത്ത ഒരു ദുര്‍വ്വാസന പരമ്പരയായി അവരിലുണ്ട്‌. രക്തത്തോടു കൂടിക്കലര്‍ന്നു കിടക്കുന്ന ഒരു സവിശേഷതയാണത്‌. അത്‌ നശിക്കുകയില്ല. എത്ര നല്ല പരിതസ്ഥിതികളിലായാലും എത്ര തന്നെ ഉയര്‍ന്ന നിലയിലെത്തിയാലും, ആ ദുഷിച്ച വാസന അവരെ വിട്ടുപിരിയുന്നതല്ല. അതിന്റെ പ്രേരണാശക്തിക്കു മറ്റെന്തും വഴങ്ങിക്കൊടുക്കുക തന്നെ ചെയ്യും. നീയിന്നവളെ വിവാഹം ചെയ്യുന്നു. അവള്‍ സദ്‌വൃത്തയായിത്തന്നെ ജീവിക്കുമായിരിക്കാം. പക്ഷേ ജീവിതത്തില്‍ എന്നെങ്കിലും, ഒരിക്കലെങ്കിലും, അവള്‍ നിന്നെ വഞ്ചിക്കാതിരിക്കുകയില്ല; അതു തീര്‍ച്ചയാണ്‌. സമാധാനപൂര്‍ണ്ണമായ ഒരു ജീവിതം നയിക്കേണമെന്നു നിനക്കാശയുണ്ടെങ്കില്‍ നീ ആദ്യം ചെയ്യേണ്ടത്‌ അവളുമായുള്ള ഈ ബന്ധം ഉപേക്ഷിക്കുക തന്നെയാണ്‌. ഇനി ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഞാന്‍ നിന്നെ ഉപദേശിക്കുകയില്ല. ഇത്രയും പറയേണ്ട കര്‍ത്തവ്യം എനിക്കുണ്ട്‌. ഇനിയെല്ലാം നിന്റെ ഇഷ്‌ടം പോലെ!"
ഇതികര്‍ത്തവ്യതാമൂഢനായ രവീന്ദ്രന് ഒരു സാലഭഞ്‌ജികപോലെ ഇരുന്നു പോയി. എന്തോ ചിലതുകൂടി പറഞ്ഞാല്‍കൊള്ളാമെന്നവനു തോന്നി. പക്ഷേ അവനു നാവു പൊന്തിയില്ല.
അന്ധകാരം അൽപാൽപമായി അവിടെ വ്യാപിച്ചു തുടങ്ങിയിരുന്നു.
കുറുപ്പു വെളിയിലേക്കിറങ്ങി. രവി പിന്നെയും അവിടെത്തന്നെ നിശ്ചലനായിരിക്കുകയാണ്‌. അയാളുടെ ഹൃദയം വല്ലാതെ നൊന്തു. തന്റെ ജീവിതാന്തരീക്ഷത്തിലാകമാനം ഇരുളടയുന്നതായി അയാള്‍ക്കു തോന്നി. ആ അന്ധകാരപ്പരപ്പില്‍, ഒരു വെള്ളിനക്ഷത്രം, അതാ അയാളെ നോക്കി മന്ദഹസിക്കുന്നു അമ്മിണി! അവളെ മറക്കുക! അതെങ്ങനെ സാധിക്കും! ലോകം മുഴുവന്‍ തന്നോടെതിരിടട്ടെ, അവളുമായുള്ള ബന്ധം ഒരിക്കലും ഉപേക്ഷിക്കുകയില്ല; അയാള്‍ ശപഥം ചെയ്‌തു. അയാള്‍ക്ക്‌ അവളില്‍ പരിപൂര്‍ണ്ണമായ വിശ്വാസമുണ്ട്‌. അവള്‍ നിര്‍മ്മലയാണ്‌. എങ്കിലും കുറുപ്പിന്റെ വാക്കുകള്‍ അയാളെ ചിന്താകുലനാക്കി. ഒരുപക്ഷേ ആര്‍ക്കറിയാം? അടിയുറച്ച വിശ്വാസത്തിനിടയിലും ഒരു നേരിയ സംശയനാളം! അതു പയ്യെപ്പയ്യെ മുകളിലേക്കു നുളഞ്ഞുകയറുന്നു. അതിനു മുനകൂര്‍ത്ത രണ്ടു കൊമ്പുകളുണ്ട്‌. ഹൃദയത്തില്‍ അതു കുത്തുന്നു. വേദന കൊണ്ടയാള്‍ പുളഞ്ഞു. അയാള്‍ക്കു വീര്‍പ്പുമുട്ടി. പാവം!
എങ്കിലും അമ്മിണി - അവള്‍ നിഷ്‌കളങ്കയാണ്‌. ആ പണ്ടത്തെ വിശ്വാസം. അതങ്ങനെതന്നെ നിലനിന്നിരുന്നെങ്കില്‍! അതിനയാളെ ആശ്വസിപ്പിക്കുവാന്‍ കഴിയും. ആ കുറുപ്പ്‌ അയാളുടെ ലോകപരിചയ പ്രസംഗവുമായി എന്തിനു കടന്നുവന്നു? തന്റെ സാങ്കൽപികസ്വര്‍ഗ്ഗത്തില്‍ നാരകീയാഗ്നി കൊളുത്തുവാനോ? ഹാ, ശപിക്കപ്പെട്ട ലോകം!
"എന്താണ്‌ രവീ, ഈ നാടൊട്ടുക്കു കേള്‍ക്കുന്നത്‌?" രണ്ടു ദിവസം കഴിഞ്ഞ്‌ കേശവപിള്ള അയാളോടു ചോദിച്ചു.
"ഉം, എന്താണ്‌?"
"രവി അമ്മിണിയെ വിവാഹം കഴിക്കാന്‍ പോകുന്നെന്നു ഒരു ശ്രുതി പരന്നിട്ടുണ്ട്‌." അയാള്‍ വിശദപ്പെടുത്തി.
"ശരിയായിരിക്കാം." രവി അനാസ്ഥയോടെ പ്രതിവചിച്ചു.
"ആട്ടെ, അതില്‍ എന്തെങ്കിലും വാസ്‌തവമുണ്ടോ?" കേശവപിള്ള ജിജ്ഞാസയോടെ തിരക്കി.
"എന്തോ, എനിക്കറിഞ്ഞുകൂടാ." അയാളുടെ സ്വരത്തില്‍ അൽപം നീരസം കലര്‍ന്നിരുന്നു.
"രവി, എന്താണിങ്ങനെ പറയുന്നത്‌? എനിക്കു പണ്ടേതന്നെ ഈ സംശയമുണ്ടായിരുന്നു. നിങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ വലിയ അടുപ്പമാണെന്ന്‌ എനിക്കറിയാം. പക്ഷേ അതങ്ങനെ ഒരു വിവാഹത്തിലാണ്‌ കലാശിക്കുന്നതെങ്കില്‍ വലിയ കഷ്‌ടമാണ്‌." സഹതാപപൂര്‍വ്വം അയാള്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"എന്താണ്‌ കഷ്‌ടം?"
"എന്താണെന്നോ? അതു നിങ്ങള്‍ക്കു യോജിച്ച ഒരു ബന്ധമല്ല; അതു തന്നെ. ലോകത്തിന്റെ മുന്‍പില്‍ എന്നെന്നും നിങ്ങള്‍ പരിഹാസപാത്രമായിരിക്കും. ആട്ടെ, നിങ്ങള്‍ അങ്ങനെ വാക്കു കൊടുത്തിട്ടുണ്ടോ?"
ഇല്ല.
"പക്ഷേ ഉണ്ടെന്നാണ്‌ നാടൊട്ടുക്കുള്ള കേള്‍വി."
"അതിനു ഞാന്‍ ഉത്തരവാദിയാകുന്നതെങ്ങനെ?"
"നിങ്ങള്‍ നിത്യമെന്നോണം അവളുടെ വീട്ടില്‍ പോകാറില്ലേ?"
"ചിലപ്പോഴൊക്കെ പോകുന്നുണ്ടായിരിക്കാം."
"രവി എന്തിനവിടെ പോകുന്നു?"
"അതുകൊള്ളാം. ഒരാള്‍ക്ക്‌ ഒരു വീട്ടില്‍ പോകുവാന്‍ പാടില്ലെന്നോ? കേമമായി!"
"അങ്ങനെയല്ല രവീ ഇതാ, വലിക്കണം" എന്നു പറഞ്ഞു കേശവപിള്ള കുപ്പായക്കീശയില്‍നിന്നും സിഗററ്റുപെട്ടിയെടുത്ത്‌ ഒരെണ്ണം രവിക്കു കൊടുത്തു. മറ്റൊന്ന്‌ അയാളും എടുത്തു കൊളുത്തിയതിനു ശേഷം, കത്തുന്ന തീപ്പെട്ടിക്കോല്‍ രവിയുടെ നേര്‍ക്കു നീട്ടി. ഇരുവരും പുകവിട്ടുകൊണ്ട്‌ ആ ഭഗവതിക്ഷേത്രത്തിനു മുന്‍വശത്തുള്ള വന്‍പിച്ച അരയാലിന്റെ ചുവട്ടില്‍, വെള്ളമണലില്‍, ചടഞ്ഞിരിപ്പായി. കേശവപിള്ള തുടര്‍ന്നു:
"അങ്ങനെയല്ല, സ്‌നേഹിതാ. നിങ്ങള്‍ ആ വീട്ടില്‍ പതിവായിട്ടങ്ങനെ പോകുന്നതു മറ്റോരോ ദിക്കില്‍ പോകുന്നതു പോലെയല്ല. നിങ്ങളുടെ പെരുമാറ്റം സ്വാഭാവികമായി ചില ദുര്‍വ്യാഖ്യാനങ്ങള്‍ക്കിട കൊടുക്കും. നിങ്ങള്‍ പക്ഷേ സത്യസന്ധനായിരുന്നാല്‍പോലും, നിങ്ങള്‍ക്കു വെറുതെയെങ്കിലും ഒരു ചീത്തപ്പേരുണ്ടാകും. ജനാപവാദത്തെ നാം ഭയപ്പെടേണ്ടേ? പോരെങ്കില്‍ അത്‌ ആ പെണ്‍കുട്ടിയുടെ ഭാവിക്കും ഹാനികരമാണ്‌. നിങ്ങള്‍ അവളെ വിവാഹം കഴിക്കാത്തപക്ഷം, അവളുടെ പേര് നിങ്ങള്‍ മൂലം ദുഷിക്കാനിടയാവുക എന്നത്‌ - മുന്‍പുതന്നെ അവള്‍ ചീത്തപ്പേര്‍ സമ്പാദിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും - നിങ്ങള്‍ക്കു നന്നല്ല."
"ആരെന്തു വേണമെങ്കില്‍ പുലമ്പട്ടെ. ജനാപവാദം ഞാനത്ര കാര്യമാക്കുന്നില്ല. എനിക്കെന്റെ മനസ്സാക്ഷിമാത്രം മതി!" നിഷേധഭാവത്തില്‍ രവി പറഞ്ഞു.
"മനസ്സാക്ഷി! മനസ്സാക്ഷി! ഒരു കരിയിലയോളമെങ്കിലും വിലപിടിയാത്ത ഒന്നാണ്‌ ഈ മനസ്സാക്ഷി! അതിനെ പ്രമാണമാക്കി പ്രസംഗിക്കുന്നവരാണ്‌ വലിയ വഞ്ചകന്മാര്‍, പരമഘാതകന്മാര്‍! നിങ്ങള്‍ ഇത്രമഹത്തരമായി വാഴ്‌ത്തുന്ന ആ മനസ്സാക്ഷി, സമുദായത്തിന്റെ മുന്‍പില്‍ വെറുമൊരുണക്കപ്പുല്ലാണ്‌. ഇല്ലാത്തതോരോന്നു കെട്ടിച്ചമയ്‌ക്കുക, ഉള്ളതിനെ ഇല്ലാതാക്കുക, മണ്‍കട്ടയെ മഹാമേരുവാക്കുക - ഇതിലാണ്‌ സമുദായം രസിക്കുന്നത്‌. നിസ്സാരമെന്നു തള്ളിക്കളയാവുന്ന ഒന്നല്ല ജനാപവാദം."
"എനിക്കങ്ങനെ തോന്നുന്നില്ല, കേശവന്‍കുട്ടി!" രവി വാദിക്കാനൊരുങ്ങി: "ജനങ്ങള്‍ എന്തു വേണമെങ്കില്‍ പറയട്ടെ. ഞാനും അമ്മിണിയും തമ്മില്‍ സ്‌നേഹമാണ്‌. അതു ഞാന്‍ സമ്മതിക്കുന്നു. എന്റെ ഓമനക്കളിത്തോഴിയാണവള്‍. ഞങ്ങളുടെ ആത്മബന്ധം ഇന്നോ ഇന്നലെയോ ആരംഭിച്ചതല്ല. പിഴുതുമാറ്റാന്‍ സാധിക്കാത്തവിധം ആ പാവനമായ സ്‌നേഹവല്ലി ഞങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തിന്റെ അഗാധതയില്‍ അത്രമാത്രം ദൃഢമായി വേരൂന്നിക്കഴിഞ്ഞു. അവളെ ഞാന്‍ സ്‌നേഹിക്കുന്നുണ്ട്‌. ചിലപ്പോഴെല്ലാം ഞാന്‍ അവളുടെ ഭവനത്തില്‍ ചെന്നെന്നും വന്നേക്കാം. ഇക്കാരണങ്ങളാല്‍ ഞങ്ങളെ ലോകം അപരാധികളാക്കണമെന്നില്ല. ഒരു സ്‌ത്രീയും പുരുഷനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം എപ്പോഴും ലൈംഗികമായിരിക്കണമെന്നില്ലല്ലോ."
"അതൊക്കെ ശരിതന്നെ." കേശവപിള്ള ഒരു ചെറിയ പുഞ്ചിരിയോടുകൂടി പറഞ്ഞു: "പക്ഷേ, രവീ! നിങ്ങള്‍ ഇങ്ങനെയൊക്കെ പ്രസംഗിച്ചതുകൊണ്ടു പ്രയോജനമില്ല. നിങ്ങളുടെ സംസാരത്തില്‍ ലേശമെങ്കിലും ആത്മാര്‍ത്ഥതയുണ്ടെന്ന്‌ എനിക്കു തോന്നുന്നില്ല. ഞാനിങ്ങനെ തുറന്നു പറയുന്നതില്‍ നിങ്ങള്‍ക്കു പരിഭവം തോന്നുമോ.?"
"എന്തിന്‌? അതിന്റെ ആവശ്യമില്ലല്ലോ!" കേവലം അഗണ്യഭാവത്തില്‍ രവി മറുപടി പറഞ്ഞു.
"എന്നാല്‍ ഞാന്‍ പറയാം!" കേശവപിള്ള തുടര്‍ന്നു: "ഇതൊന്നും നിങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നും പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്ന വാക്കുകളല്ല. ചുണ്ടില്‍നിന്നുതിര്‍ന്നുവീഴുന്ന വെറും നിരര്‍ത്ഥപദങ്ങള്‍. ഇത്രമാത്രം ആദര്‍ശാത്മകമായ ഈ ബന്ധം, അത്‌പമെങ്കിലും കളങ്കം തട്ടാതെ, എത്രകാലം നിങ്ങള്‍ക്കു തുടര്‍ന്നു കൊണ്ടുപോകുവാന്‍ സാധിക്കും?"
"എന്റെ മരണംവരെ." രവി ദൃഢസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു.
"ഒന്നു മിണ്ടാതിരിക്കണം, സ്‌നേഹിതാ." പുച്ഛഭാവത്തില്‍ അയാള്‍ രവിയുടെ പ്രസ്‌താവനയെ നിഷേധിച്ചുകളഞ്ഞു. അയാള്‍ തുടര്‍ന്നു: "എന്നോടാണോ ഈ ആദര്‍ശമൊക്കെ നിങ്ങള്‍ പ്രസംഗിക്കുന്നത്‌? എനിക്കു നിങ്ങളെ നന്നായറിയാം. ഞാന്‍ തീര്‍ത്തു പറയുന്നു; ഒരുദിവസം നിങ്ങള്‍ക്കതു സാധിക്കുമെന്ന്‌ എനിക്കു വിശ്വാസമില്ല."
"എന്ത്‌! അതിത്ര മനുഷ്യാതീതമാണെന്നാണോ നിങ്ങള്‍ വിചാരിക്കുന്നത്‌?" അത്ഭുതഭാവത്തില്‍ രവി ചോദിച്ചു.
"എന്നു ഞാന്‍ വിചാരിക്കുന്നില്ല." ശാന്തസ്വരത്തില്‍ കേശവപിള്ള പ്രതിവചിച്ചു: "പക്ഷേ നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ അങ്ങനെ പെരുമാറുവാന്‍ സാധ്യമല്ലെന്നേ ഞാന്‍ പറയുന്നുള്ളൂ; വിശേഷിച്ച്‌ അമ്മിണിയോട്‌."
"കഷ്‌ടം! കേശവന്‍കുട്ടിക്ക്‌ എന്നെ ഇനിയും മനസ്സിലായിട്ടില്ല."
"ഇല്ലായിരിക്കാം." കേശവപിള്ള സമ്മതിച്ചു: "ആട്ടെ, ഞാന്‍ ഒരു സംഗതി ചോദിച്ചാല്‍, ഒന്നും മറച്ചുവെയ്‌ക്കാതെ, ഉള്ള പരമാര്‍ത്ഥം രവി എന്നോടു തുറന്നു പറയാമോ?"
"തീര്‍ച്ചയായും!" അയാള്‍ ഉറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞു.
"ശരി, അമ്മിണിയും രവിയും എന്നെങ്കിലും രാത്രിയില്‍ രഹസ്യമായി കണ്ടുമുട്ടിയിട്ടുണ്ടോ?"
"ഛേയ്‌...ല്ല... ഒരിക്കലുമില്ല."
"കഷ്‌ടം, രവി! എന്തിനിങ്ങനെ വെറുതെ പച്ചക്കള്ളം പറയുന്നു? നിങ്ങള്‍ വാനോളം പുകഴ്‌ത്തിപ്പൊക്കിയ ആ മനസ്സാക്ഷിയുടെ കഴുത്തു ഞെരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്കു യാതൊരു സങ്കോചവുമില്ലല്ലോ, കഷ്‌ടംതന്നെ!"
"മനസ്സാക്ഷിക്കു വിരുദ്ധമായിട്ടാണ്‌ ഞാന്‍ സംസാരിക്കുന്നതെന്നു കേശവന്‍കുട്ടി എങ്ങനെ നിശ്ചയിച്ചു?"
"എനിക്കു നന്നായറിയാം, രവീ! നിങ്ങളും അമ്മിണിയും തമ്മില്‍ ഇതിനിടയില്‍ അനേകം രഹസ്യസന്ദര്‍ശനങ്ങള്‍ നടന്നിട്ടുണ്ട്‌." ദൃഢസ്വരത്തില്‍ കേശവപിള്ള പറഞ്ഞു.
"അതിനുള്ള തെളിവ്‌? നിങ്ങള്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ടോ?" വിളറിയ മുഖത്തോടെ രവി ചോദിച്ചു.
"കണ്ടിട്ടുമുണ്ടാകും." ഒരു കള്ളപ്പുഞ്ചിരിയോടെ കേശവപിള്ള മറുപടി പറഞ്ഞു: "എന്തിനിതൊക്കെ വിസ്‌തരിക്കുന്നു? " നിങ്ങളെ ആത്മര്‍ത്ഥമായി സ്‌നേഹിക്കുന്ന എന്നോട്‌, നിങ്ങളുടെ ഒരു ഉത്തമബന്ധുവാണെന്നു നിങ്ങള്‍തന്നെ സമ്മതിച്ചിട്ടുള്ള എന്നോട്‌, നിങ്ങള്‍ പരമാര്‍ത്ഥം തുറന്നു പറയുന്നില്ലല്ലോ! സംഗതികള്‍ നിങ്ങള്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം എന്നില്‍നിന്നു മറച്ചു വെയ്‌ക്കുകയാണ്‌. നിങ്ങള്‍ക്കെന്നില്‍ വിശ്വാസമില്ല. പക്ഷേ അമ്മിണിയുടെ വീട്ടില്‍, പടിഞ്ഞാറെ മുറ്റത്തു നിൽക്കുന്ന ആ പടുകൂറ്റന്‍ മാവിന് ചപല സ്വഭാവമുണ്ട്‌ കേട്ടോ, രവി. രവിക്കതു മനസ്സിലായിട്ടില്ല. രാത്രി കാലങ്ങളില്‍ വല്ല കാമിനീകാമുകന്മാരും സൈ്വരസല്ലാപത്തിനായി അതിന്റെ ചുവട്ടില്‍ വന്നിരുന്നാല്‍, പിറ്റെന്നാള്‍ അതിന്റെ പന്തലിച്ച ശിഖരങ്ങളില്‍ തഴച്ചുതൂങ്ങുന്ന പച്ചിലകള്‍, ആ രഹസ്യം കാണുന്നവരോടൊക്കെ വിളിച്ചു പറയും."
രവീന്ദ്രന് നടുങ്ങിപ്പോയി. ആ രഹസ്യം! അതെങ്ങനെ കേശവപിള്ള മനസ്സിലാക്കി? അത്ഭുതം അയാളെ മരവിപ്പിച്ചു. അയാളുടെ ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. പെട്ടെന്നുണ്ടായ സംഭ്രമ പാരവശ്യം മുഖത്തു നിന്നും നിര്‍മ്മാര്‍ജ്ജനം ചെയ്യാന്‍, പാവം വളരെ പണിപ്പെട്ടു നോക്കി. പക്ഷേ ഫലിച്ചില്ല. വെണ്ടപ്പൂപോലെ വിളറിയ അയാളുടെ മുഖം ദയനീയമായിരുന്നു. താണ സ്വരത്തില്‍, ആ ചങ്ങാതിയുടെ തോളില്‍ കൈയിട്ടുകൊണ്ട്‌, രവി ചോദിച്ചു: "എന്റെ പൊന്നു കേശവന്‍കുട്ടിയല്ലേ, എന്നോടു പറയൂ. എങ്ങനെയാണ്‌ നിങ്ങളിതറിഞ്ഞത്‌?"
"ഇല്ല, രവീ! അതു പറയാന്‍ നിവൃത്തിയില്ല." അതൽപം ഗൗരവത്തില്‍ കേശവപിള്ള പറഞ്ഞു: "കുറേനാള്‍ കഴിയട്ടെ. എല്ലാം ഞാന്‍ വിസ്‌തരിച്ചു പറഞ്ഞുതരാം. ഇന്നതു പറഞ്ഞാല്‍ അപകടമാണ്‌. ഒന്നു മാത്രം രവി ധരിച്ചുകൊള്ളൂ. രവി വിശ്വസിക്കുന്നപോലെ അത്ര സദ്‌വൃത്തയൊന്നുമല്ല അമ്മിണി. അവള്‍ക്കു പല കാമുകന്മാരുണ്ട്‌. അവരിലൊരാള്‍ രവിയും. അത്രയേ ഉള്ളൂ."
രവി തല താഴ്‌ത്തി. ആ മുഖത്തു രക്തത്തിന്റെ രേഖപോലുമില്ല. മൗനം. അതു കുറേ നീണ്ടുനിന്നു.
"നമുക്ക്‌ പോകാം." എന്നു പറഞ്ഞു കേശവപിള്ള എഴുന്നേറ്റു. ഒരു യന്ത്രമെന്നോണം രവി അയാളെ അനുഗമിച്ചു. അസുഖമായ ആ മൗനം ഭഞ്‌ജിക്കപ്പെട്ടില്ല.
സാന്ധ്യതാരം മന്ദഹസിച്ചു. അടുത്തുള്ള ദേവാലയത്തില്‍ നിന്നും ദീപാരാധന വേളയിലെ മധുരമായ നാദസ്വരസംഗീതം മൃദുവീചികളായി അന്തരീക്ഷത്തില്‍ അലിഞ്ഞൊഴുകിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
ഏറെ നേരം കഴിഞ്ഞു കേശവപിള്ള തന്നെ വീണ്ടും ആ മൗനം ഭഞ്‌ജിക്കാനൊരുമ്പെട്ടു:
"രവീ, നിങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഇപ്പോഴുള്ള വിചാരങ്ങള്‍ എനിക്കു ശരിയായറിവാന്‍ കഴിയും. പക്ഷേ ഒന്നു ഞാന്‍ പറയാം. നിങ്ങളുടെ ഊഹങ്ങളും പരമാര്‍ത്ഥങ്ങളും തമ്മില്‍ വലിയ അന്തരമുണ്ട്‌. അമ്മിണിയുമായി എനിക്കടുപ്പമുണ്ടെന്നു നിങ്ങളിപ്പോള്‍ ശങ്കിക്കുന്നുണ്ട്‌, ഇല്ലേ?"
"അതേ, എനിക്കങ്ങനെ തോന്നുന്നു." വിഷാദസ്വരത്തില്‍ രവി സമ്മതിച്ചു.
"എന്നാല്‍, അങ്ങനെയല്ല. ഞാനതില്‍ നിരപരാധിയാണ്‌. പക്ഷേ മറ്റൊരാളോട്‌ അവള്‍ എല്ലാം തുറന്നുപറഞ്ഞു. അതാ, നിങ്ങളുടെ മുഖം വിളറുന്നല്ലോ. നിങ്ങള്‍ക്കിതു കേള്‍ക്കുന്നതില്‍ വലിയ കുണ്‌ഠിതമുണ്ടെന്നെനിക്കറിയാം. അതു സാരമില്ല. ആ കുണ്‌ഠിതം കുറച്ചുകാലമേ നില്‍ക്കൂ. ഇനിയേതായാലും അവളെ നിങ്ങള്‍ വിവാഹം കഴിക്കുവാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുകയില്ല, ഉവ്വോ?"
"ഒരിക്കലുമില്ല ...... " പണ്ടും ഞാനതാഗ്രഹിച്ചിട്ടില്ല. ഒരു നിൽക്കക്കള്ളിക്കുവേണ്ടി ഞാനങ്ങനെ പറഞ്ഞിരുന്നുവെന്നേയുള്ളൂ.
"അതു നന്ന്‌. ആരോടാണവള്‍ ഇക്കാര്യം തുറന്നു പറഞ്ഞതെന്നറിയുവാനും നിങ്ങള്‍ക്കു വലിയ ഉത്‌കണ്‌ഠയുണ്ടായിരിക്കും?"
"ഉണ്ട്. സ്‌നേഹമുണ്ടെങ്കില്‍ കേശവന്‍കുട്ടി അതുകൂടി എന്നോടു പറയണം."
"പറയാം. പക്ഷേ കുറച്ചു ദിവസം കൂടി രവി ക്ഷമിക്കണം. അതില്‍ കാര്യമുണ്ട്‌. ആ മനുഷ്യനോട്‌ അവള്‍ ആദ്യമൊന്നും സമ്മതിച്ചില്ല. അയാള്‍ ആള്‍ മഹാ തന്ത്രശാലിയാണ്‌. അയാളില്‍നിന്നും മറച്ചുവെയ്‌ക്കാന്‍ നിവൃത്തിയില്ലാതായപ്പോള്‍ അവള്‍ക്ക്‌ അതു സമ്മതിക്കേണ്ടി വന്നു."
"ആട്ടേ, കേശവന്‍കുട്ടീ, അതാരാണ്‌ പറയൂ!" രവി നിര്‍ബന്ധിച്ചു.
"ഞാന്‍ പറഞ്ഞില്ലേ, പറയാമെന്ന്‌. കുറച്ചു ദിവസംകൂടി, ഏറിയാല്‍ ഒരാഴ്‌ചകൂടി ക്ഷമിക്കൂ; പിന്നീടു ഞാന്‍ പറയാം."
"അതെന്തിന്‌?" അയാള്‍ അക്ഷമ വെളിപ്പെടുത്തി.
"അതില്‍ കാര്യമുണ്ട്‌."
"എന്നാലങ്ങനെയാകട്ടെ."
"ഒരു സംഗതികൂടി. നിങ്ങള്‍ വേണമെങ്കില്‍ അവിടെ പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ. യഥേഷ്‌ടം പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ. ഞങ്ങള്‍ക്കാര്‍ക്കും അതില്‍ ഒരു വിരോധവുമില്ല. പക്ഷേ, നിങ്ങളങ്ങനെ പോകുന്നുണ്ടെന്നു മറ്റാരും അറിയാന്‍ പാടില്ല. നിങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ കലഹിച്ചു വേര്‍പിരിഞ്ഞതായി ഭാവിച്ചുകൊള്ളൂ. സമുദായത്തിനു തലച്ചോറില്ല. അതൊരു കഴുതയാണ്‌. അതിന്റെ കണ്ണില്‍ പൊടിയിടുവാന്‍ സമര്‍ത്ഥന്മാര്‍ക്ക്‌ ഒരു വിഷമവുമില്ല."
"ഞാന്‍ സമ്മതിച്ചു. കഷ്‌ടം! അവള്‍ ഇത്ര ചെറുപ്പത്തില്‍ത്തന്നെ ഇങ്ങനെ ദുഷിച്ചു പോയല്ലോ. എത്ര സല്‍സ്വഭാവിനിയായ ഒരു പെണ്‍കുട്ടിയായിരുന്നു. അവള്‍!" വ്യാകുലസ്വരത്തില്‍ രവി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"മറ്റു ദൂഷ്യങ്ങളൊന്നും അവള്‍ക്കില്ല. ഇക്കാര്യത്തില്‍ എന്റെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ കുറെ കടന്നവയാണ്‌. മനുഷ്യന്റെ സ്വഭാവത്തെ സാരമായി ഇളക്കിമറിച്ചു തകിടം തല്ലിക്കുന്ന ഒരു ദൂഷ്യമായി ഞാന്‍ ഇതിനെ കണക്കാക്കിയിട്ടില്ല. അതു പോകട്ടെ. ഇക്കാര്യത്തില്‍ യഥാര്‍ത്ഥമാലോചിച്ചാല്‍ അവളെ അധികമൊന്നും കുറ്റപ്പെടുത്തുവാനാവില്ല. പാരമ്പര്യം!"
"എനിക്കതില്‍ വിശ്വാസമില്ല, കേശവന്‍കുട്ടീ." രവി പറഞ്ഞു.
"എന്ത്‌! പാരമ്പര്യത്തിലോ? - എന്നാല്‍ അങ്ങനെയല്ല രവീ. അത്രത്തോളം വിശ്വസിക്കത്തക്കതായി, വിശ്വസിക്കേണ്ടതായി. മറ്റൊന്നും തന്നെയില്ല."
രവീന്ദ്രന്റെ ഭവനത്തിന്റെ മുന്‍പില്‍ അവര്‍ എത്തിച്ചേര്‍ന്നു. സന്ധ്യമയങ്ങി. ഒരു നേരിയ നിലാവു ചുറ്റുപാടും പരന്നിരുന്നു. രവി ചങ്ങാതിയെ സ്വഭവനത്തിലേക്കു ക്ഷണിച്ചു.
"ഇല്ല രവീ, നമുക്കു നാളെ കാണാം." എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു കേശവപിള്ള പിരിഞ്ഞുപോയി.
രവി ചിന്താമഗ്നനായി അവിടെത്തന്നെ നിലകൊണ്ടു. അൽപനിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ പതിവനുസരിച്ച്‌ അനിയന്ത്രിതമായി അവന്റെ ചുണ്ടില്‍ ഒരു ചൂളം പൊടിഞ്ഞു. അതിന്റെ നേരിയ അലകളെ അയല്‍വീട്ടില്‍ അക്ഷമയോടെ കാത്തിരിക്കുന്ന രണ്ടു കര്‍ണ്ണങ്ങള്‍ സസന്തോഷം സ്വാഗതം ചെയ്‌തിരിക്കും. ശരിയാണ്‌. ആ വീടിന്റെ പുരോഭാഗത്ത്‌ ഒരു വാതില്‍ മലര്‍ക്കെത്തുറക്കപ്പെട്ടു. ഒരു നിമിഷം ഒരു ദീപനാളം ആ വിടവില്‍ ഉയര്‍ന്നു മിന്നി. വാതില്‍ വീണ്ടും അടയ്‌ക്കപ്പെടുകയും ആ ദീപം അപ്രത്യക്ഷമാവുകയും ചെയ്‌തു. രവിക്കു മനസ്സിലായി. ഹൃദയസങ്കൽപങ്ങളെ സാക്ഷാത്‌കരിക്കുന്ന സുവര്‍ണ്ണാവസരം തനിക്കു സംഭാവന ചെയ്യുവാന്‍ സൗകര്യപ്പെടുന്ന ഒരു മനോഹരരാത്രിയാണതെന്ന്‌. ആ സൂചന മൗനഭാഷയില്‍ രവിയോടു വിളിച്ചുപറഞ്ഞു. അന്നെന്തോ അവനതില്‍ സന്തോഷം തോന്നിയില്ല.
ഒരാഴ്‌ച കഴിഞ്ഞു. ആളെ മനസ്സിലായി. കേശവപിള്ള കാര്യങ്ങളെല്ലാം വിശദമായി പറഞ്ഞുകൊടുത്തു. രവിക്കു വിശ്വാസമായി. അയാളുടെ ഹൃദയം തകര്‍ന്നു. കുളിര്‍മ്മയുള്ള സ്വപ്‌നങ്ങള്‍ അഗ്നിജ്വാലകളായി മാറുക!
അര്‍ദ്ധരാത്രി.
രവീന്ദ്രന് ആ കിളിവാതിലിന്മേല്‍ വിരല്‍കൊണ്ടൊന്നു മുട്ടി. വളരെ പതുക്കെ. മുറിക്കുള്ളില്‍ ഒരു വളകിലുക്കം. അയാള്‍ പുളകം കൊണ്ടു. കിളിവാതിലിന്റെ കൊളുത്തുനീങ്ങി. യാതൊരു ശബ്‌ദവുമില്ലാതെ അതിതാ, മന്ദം മന്ദം തുറക്കപ്പെടുന്നു.
കൂരിരുട്ട്‌, ഒരു രൂപം ആ മുറിക്കകത്തു ജനലഴികളില്‍ കൈ പിടിച്ചുകൊണ്ടു നിൽക്കുന്നു. മുല്ലപ്പൂവിന്റെ മാദകമായ പരിമളം, ഒരു സ്വപ്‌നംപോലെ, പുറത്തേക്കു വ്യാപിക്കുന്നു.
അനിര്‍വ്വാച്യമായ വികാരതരളതയാല്‍ രവി താനേമുഖമുയര്‍ത്തി പ്പോയി. പിച്ചകപ്പൂപോലെ മൃദുലമായ അധരപുടങ്ങള്‍ ആ ജനല്‍ക്കമ്പികളുടെ വിടവില്‍ക്കൂടി അയാളുടെ ചൂണ്ടോടടുക്കുന്നു. എന്തൊരു കോരിത്തരിക്കല്‍! എന്തൊരാത്മവിസ്‌മൃതി! - രവി തന്നെത്തന്നെ മറന്നു!
"വടക്കുവശത്തുള്ള ഒരു ഉരല്‍പ്പുരയില്‍ ചെന്നിരിക്കൂ. അച്ഛന്‍ ഉറങ്ങിയിട്ടില്ല. ഉറങ്ങട്ടെ. ഞാന്‍ വാതില്‍ തുറന്നുതരാം."
"ആട്ടെ."
രവീന്ദ്രന് ഉരല്‍പ്പുരയില്‍ ചെന്ന്‌ ഒരു വിറകുമുട്ടിയുടെ മീതെ ഇരിപ്പായി. സര്‍വ്വചരാചരങ്ങളും ഗാഢസുഷുപ്‌തിയില്‍ ആണ്ടിരിക്കുകയാണ്‌. ആ അരയാലിന്റെ കൊമ്പില്‍ ആവലുകള്‍ മാത്രം ഉറക്കമിളച്ചിരുന്നു കശപിശ കൂട്ടുന്നുണ്ട്‌. ചുറ്റുപാടും വിദൂരത്തില്‍ ചീവീടുകളുടെ അവിരാമമായ ആലാപം. രവിയുടെ ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.
അവള്‍ പുറത്തിറങ്ങിവരിക -
എല്ലാവരും മുറിക്കുള്ളില്‍ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുമ്പോള്‍ അമ്മിണിക്കു നിഷ്‌പ്രയാസം പുറത്തിറങ്ങിവരാന്‍ സാധിക്കുക! അയാള്‍ക്കതു വലിയ സൗകര്യമാണ്‌. പക്ഷേ അന്നെന്തോ ആദ്യമായി രവിക്കതില്‍ അസുഖം തോന്നി. ഇത്ര നിര്‍ബ്ബാധമായി അവള്‍ക്കു പുറത്തിറങ്ങി വരാന്‍ സാധിക്കുന്നത്‌ അയാള്‍ക്കു രസിച്ചില്ല. അയാളുടെ ഹൃദയം വേദനിച്ചു. വീണ്ടും അയാള്‍ ചിന്തിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
മറ്റു ചില കൈവിരലുകളും ആ കിളിവാതിലിന്മേല്‍ സ്‌പര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ആ നാദശ്രവണത്തില്‍ ഒരു നേരിയ വളക്കിലുക്കമുണ്ടായിട്ടുണ്ട്‌. നിശീഥത്തിന്റെ നിശ്ശബ്‌ദതയില്‍ ചില നിശ്വാസങ്ങളോടൊന്നിച്ച്‌ അതലിഞ്ഞു ചേര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്‌. ജനല്‍ക്കൊളുത്തു നീങ്ങി ആ ചെറുകവാടങ്ങള്‍ യാതൊരൊച്ചപ്പാടും കൂടാതങ്ങനെ തുറന്നുമാറിയിട്ടുണ്ട്‌. മാദകമായ മല്ലികാസൗരഭം ആ മുറിയില്‍ നിന്നുത്ഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ആ അസ്‌പഷ്‌ടാകാരം ജനല്‍ക്കമ്പികളില്‍ കൈപിടിച്ചുകൊണ്ട്‌, മുഖം കുനിച്ച്‌ ഉയര്‍ത്തപ്പെടുന്ന മുഖത്തു മൃദുലാധരങ്ങളാല്‍ പുളകം ചാര്‍ത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അതേ; ആ വാക്കുകള്‍തന്നെ ഇതിനു മുമ്പും പല രാത്രികളില്‍ പലരോടും ഉദ്ധരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌.
"അച്ഛന്‍ ഉറങ്ങിയിട്ടില്ല, ഉറങ്ങട്ടെ. വടക്കുവശത്തുള്ള ആ ഉരല്‍പ്പുരയില്‍ ചെന്നിരിക്കൂ. ഞാന്‍ വാതില്‍ തുറന്നുതരാം."
... ഈ തടിച്ച വിറകുമുട്ടി - കോടാലിയുടെ നേരെ കൊഞ്ഞനം കുത്തിക്കൊണ്ട്‌ ഇന്നും ഒരു കീറാമുട്ടിയായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഈ തടിയന്‍ വിറകുമുട്ടി - ഇതില്‍ പലരും വന്നിരുന്നിട്ടുണ്ടാകാം...
ഈ ചിന്തകള്‍ അയാള്‍ക്കു ദുസ്സഹായിരുന്നു.
ഛേയ്‌! ഒരിക്കലുമില്ല. അവള്‍ മറ്റാരോടും ഒരിക്കലും അങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരിക്കയില്ല. അത്രമാത്രം തന്റേടമുണ്ടാകാനുള്ള പ്രായം അവള്‍ക്കായിട്ടില്ല. അവള്‍ ഒരു ബാലിക! വെറും പതിനേഴു വയസ്സുമാത്രം പ്രായമുള്ള ഒരു കൊച്ചു പെണ്‍കിടാവ്‌! ഒരിക്കലും അവള്‍ക്കതിനു ധൈര്യമുണ്ടായിരിക്കയില്ല - രവി ആശ്വസിക്കയാണ്‌.
പക്ഷേ -
അയാള്‍ ഒന്നു നടുങ്ങി.
...പക്ഷേ, ആ ശിവശങ്കരപ്പിള്ളസ്സാര്‍ - അതേ, അതു പരമാര്‍ത്ഥമായിരിക്കണം. അയാള്‍ കേശവപിള്ളയോടു നേരിട്ടു പറഞ്ഞതാണല്ലോ. കേശവന്‍കുട്ടി തന്നോടു കളവു പറയുകയില്ല. പക്ഷേ, അയാള്‍ കേളവന്‍കുട്ടിയോടു വെറുതെയങ്ങനെ തട്ടി വിട്ടതാണെങ്കിലോ? - ഛേയ്‌; അങ്ങനെയാണെങ്കില്‍ ആ രഹസ്യം അയാള്‍ എങ്ങനെ അറിയാനിടയായി? തീര്‍ച്ചയായും അവള്‍ ആരോടെങ്കിലും പറയാതെ അതു പുറത്താവുകയില്ല. അമ്മിണി അയാളോടു സര്‍വ്വവും തുറന്നു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌. സംശയമില്ല. ശിവശങ്കരപിള്ള: ഈ ആനന്ദരംഗം അയാള്‍ക്കും ആതിഥ്യമേകിയിട്ടുണ്ട്‌ -
അതോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ രവിയുടെ ഉള്ളു പൊട്ടി. ആ മനുഷ്യന്റെ നേര്‍ക്ക്‌ അയാള്‍ക്കു പക തോന്നി. അയാളുടെ മനസ്സ്‌ നൊന്തു - സഹിക്കാന്‍ സാധിക്കാത്തവിധം നൊന്തു. കുറച്ചുനേരം അയാള്‍ കാല്‍മുട്ടുകള്‍ക്കിടയ്‌ക്കു മുഖം മറച്ച്‌, കുനിഞ്ഞിരുന്നു തേങ്ങിത്തേങ്ങിക്കരഞ്ഞു.
... ഹേയ്‌ എന്തിനു കരയുന്നു! വെറും മൗഢ്യം! - അതും നിസ്സാരമായ ഒരു പെണ്ണിനുവേണ്ടി! പൗരുഷം അയാളെ കുറ്റപ്പെടുത്തി.
അയാള്‍ കണ്ണീര് തുടച്ചു.
...വരട്ടെ; അങ്ങനെയാണെങ്കില്‍ അത്‌ അവസാനിച്ചിരിക്കില്ല. ഇനിയും ആവര്‍ത്തിക്കപ്പെടും.കണ്ടുപിടിക്കണം. രണ്ടുപേരെയും ഒരു പാഠം പഠിപ്പിക്കണം. - പ്രതികാരബുദ്ധി അയാളെ പ്രേരിപ്പിച്ചു.
...പക്ഷേ, അതിനെന്തധികാരം? ഇതില്‍ അയാള്‍ക്കും തുല്യാവകാശമില്ലേ? അയാളുടെ പ്രവൃത്തി അപരാധമാണെങ്കില്‍ തന്റേതോ? അവളെ ഏതായാലും താന്‍ വിവാഹം കഴിക്കാന്‍ ഉദ്ദേശിക്കുന്നില്ല. പിന്നെ അവള്‍ എങ്ങനെ പോയിത്തുലഞ്ഞാലും തനിക്കെന്ത്‌? - വിവേകം അയാളോടു വാദിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
...പക്ഷേ, ഈ വിധത്തിലുള്ള ഒരു ബന്ധത്തിനു മറ്റാര്‍ക്കും അവകാശമില്ല. തനിക്ക്‌ അവളുടെ പേരില്‍ പ്രത്യേകിച്ചും ഒരധികാരമുണ്ട്‌. അവള്‍ തന്റെ കളിത്തോഴിയാണ്‌ - മമതയുടെ മര്‍ക്കടമുഷ്‌ടിയായിരുന്നു അത്‌.
ഇങ്ങനെ പരസ്‌പരവിരുദ്ധങ്ങളായ നിരവധി ചൂടുപിടിച്ച ചിന്തകള്‍ ആ പിഞ്ചുഹൃദയത്തെ അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും ആഞ്ഞു വലിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഖണ്ഡംഖണ്ഡമായി തന്റെ ഹൃദയം ചിതറിത്തെറിക്കുന്നപോലെ രവിക്കു തോന്നി.
ഇന്നേതായാലും വന്നതു വന്നു. ഇനി ഈ കുലടയുടെ മുറ്റത്തു കാല്‍ കുത്തുകയില്ല "രവീന്ദ്രന് ശപഥം ചെയ്‌തു. "
പെട്ടെന്ന്‌ ഒരു കോമളവിഗ്രഹം അയാളുടെ മുന്‍പില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ആ ഇരുട്ടില്‍പ്പോലും തന്റെ മുഖവൈവര്‍ണ്ണ്യം വെളിപ്പെട്ടേക്കുമെന്നായിരുന്നു അയാളുടെ ഭയം.
വാതില്‍ തുറക്കുന്ന ശബ്‌ദമേ കേട്ടില്ല. ഇതെന്തു വിദ്യ?
"നമുക്കിതിന്റെ പിറകിലുള്ള തിണ്ണയില്‍പ്പോയിരിക്കാം" - അമ്മിണി ആയാളുടെ കൈ കടന്നുപിടിച്ചു പയ്യെ വലിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു. അവള്‍ നടന്നു. രവീന്ദ്രന് എഴുന്നേറ്റ്‌ അവളുടെ പിന്നാലെ പോയി.
"ഇവിടെ മുഴുവന്‍ പൊടിയാണ്‌. ഈ ഷാള്‍ അങ്ങു വിരിച്ചു കളയാം." അവള്‍ നിലത്തു നിന്നും പൊടിയൂതിക്കളഞ്ഞിട്ടു രവിയുടെ കഴുത്തില്‍ കിടന്ന ഷാള്‍ എടുത്തു നിവര്‍ത്തി വിരിച്ചു. അവരിരുവരും അതിന്റെ മീതെ സ്ഥാനം പിടിച്ചു.
"ഇന്നു നിലാവില്ല" - അമ്മിണി കുണ്‌ഠിതപ്പെട്ടു.
"അതേ, ഇരുട്ടാണ്‌."
"എനിക്കിരുട്ടാണിഷ്‌ടം."
"അതില്‍ അത്ഭുതപ്പെടാനില്ല."
"ഊം എന്താണത്‌?"
"അതിനു പലതും മറച്ചു പിടിക്കാന്‍ കഴിയും."
"ആ പറഞ്ഞതു കവിതയാണ്‌" - അമ്മിണി ആക്ഷേപഭാവത്തില്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"അമ്മിണിക്കെല്ലാം കാര്യം മാത്രമേയുള്ളൂ." - അയാള്‍ നീരസം കലര്‍ന്ന സ്വരത്തില്‍ അര്‍ത്ഥംവച്ചുപറയാന്‍ നോക്കി.
"കാര്യംകൊണ്ടേ ജീവിതത്തില്‍ പ്രയോജനമുള്ളൂ. സ്വപ്‌നം കാണുന്നവര്‍ക്കാണ്‌ കവിത." അമ്മിണി വിട്ടുകൊടുത്തില്ല.
"സ്വപ്‌നം കാണുന്നവര്‍ ഭാഗ്യശാലികളാണ്‌. അവര്‍ക്കു ഹൃദയമുണ്ട്‌."
"സ്വപ്‌നം കാണാത്തവരായ ഞങ്ങള്‍ക്കോ?"
നിങ്ങള്‍ക്കു ചങ്കില്‍ കൂടുമാത്രമേയുള്ളൂ. അതിനകത്തു രക്തസങ്കേതമായി സ്‌പന്ദിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു യന്ത്രവും."
"ഓ, ഇന്നു വലിയ തര്‍ക്കക്കാരനായിട്ടാണല്ലോ പുറപ്പാട്‌, അതെല്ലാം പോട്ടെ. അപ്പോഴേ, ഞാന്‍ ഒരു കൂട്ടം പറയട്ടെ?"
"പറയൂ."
അവള്‍ രണ്ടു കൈകൊണ്ടും മുഖം മറച്ചു കാല്‍മുട്ടുകള്‍ക്കിടയില്‍ ഒളിപ്പിച്ച്‌ അൽപം ദൂരത്തേക്കു മാറിയിരുന്നു.
ഏതാനും നിമിഷങ്ങള്‍ നിശ്ശബ്‌ദമായിക്കഴിഞ്ഞു.
"എന്താണ്‌ പറയാമെന്നു പറഞ്ഞത്‌?" - രവി അവളുടെ അരികിലേക്കു നീങ്ങി ചുമലില്‍ കൈവെച്ചുകൊണ്ടു ചോദിച്ചു.
"തലക്കുടുക്ക" - പരിഭവസ്വരത്തില്‍ ഇങ്ങനെ ജൽപിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ രവിയുടെ കൈ തട്ടിനീക്കി. അപ്പോഴത്തെ പരിതസ്ഥിതിയില്‍, എന്തോ രവിക്കതു തീരെ രസിച്ചില്ല. അയാളുടെ ഹൃദയം കോപം കൊണ്ടു ജ്വലിക്കുകയാണ്‌.
"അല്ലാ, എന്നോടു പിണക്കമാണോ? ഇത്ര പെട്ടെന്നു മുഷിഞ്ഞോ? " അവള്‍ കുണുങ്ങിക്കുണുങ്ങി അടുത്തുവന്ന്‌ അവളുടെ മൃദുകരങ്ങള്‍ രവിയുടെ കഴുത്തില്‍ കോര്‍ത്തിട്ടുകൊണ്ടു മ്ലാനമായ അയാളുടെ മുഖത്തു സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം ഒന്നു ചുംബിച്ചു.
രവിയുടെ മുഖം നിശ്ശേഷം വിളര്‍ത്തിരിക്കയാണെന്ന്‌ അവള്‍ക്കു മനസ്സിലായി.
"എന്താണിന്നു മുഖത്തു വല്ലാത്ത ക്ഷീണം?" അവള്‍ അനുഭാവപൂര്‍വ്വം ചോദിച്ചു.
"ഓ, ഒന്നുമില്ല" അലസമായ മട്ടില്‍ മറുപടി പറഞ്ഞു.
"അതല്ല, എന്നോടു സത്യം പറയൂ. എന്താണിന്നിങ്ങനെ പതിവില്ലാത്തവിധം ഒരു വിഷാദഭാവം?"
"എനിക്കൊരു വിഷാദവുമില്ല."
"ഞാന്‍ സമ്മതിക്കില്ല, അത്‌ പറഞ്ഞാല്‍. ഈ മുഖം വിളിച്ചുപറയുന്നുണ്ടല്ലോ. എന്താണിങ്ങനെ? പറയൂ. എന്നോടു പറയൂ. ഞാന്‍ സ്‌നേഹം കൊണ്ടു ചോദിക്കുന്നതല്ലേ?"
"സ്‌നേഹം? അതുമാത്രം നീ പറയാതെ!" കോപംകൊണ്ടു വിറയ്‌ക്കുന്ന രവി അൽപം ഉച്ചത്തില്‍ ഗര്‍ജ്ജിച്ചു: "സ്‌നേഹം! പെട്ടെന്നു പറയാവുന്ന രണ്ടക്ഷരം! നിന്റെ വര്‍ഗ്ഗം കണികണ്ടിട്ടുണ്ടോ? സ്‌നേഹംപോലും, സ്‌നേഹം!"
അമ്മിണി നടുങ്ങിപ്പോയി. രവിയുടെ ഭാവഭേദം; അപ്രതീക്ഷിതമായ അയാളുടെ ഭര്‍ത്സനം! - ഒരു വജ്രപാതംപോലെ അതവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ പതിച്ചു. ക്ഷണനേരത്തേക്ക്‌ അവള്‍ ഒരു ശിലാപ്രതിമപോലെ നിശ്ചലയായി നിലകൊണ്ടു. ശബ്‌ദിക്കാന്‍ അവള്‍ക്കു കഴിഞ്ഞില്ല. അവളുടെ ശരീരം വിയര്‍ത്തു. ഭയചകിതയായ അവള്‍ രവിയോടു ചേര്‍ന്നിരുന്ന്‌, കൈപ്പടമുയര്‍ത്തി രവിയുടെ വായ്‌ പൊത്തിപ്പിടിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു:
"അയ്യോ! ഇങ്ങനെ ഒച്ചയുണ്ടാക്കിയാലോ! അച്ഛനെങ്ങാനും ഉണര്‍ന്നേക്കും. അൽപം പതുക്കെ പറയണം!"
രവീന്ദ്രന് അവളുടെ കൈ തട്ടിമാറ്റിക്കൊണ്ടു വീണ്ടും അമറി:
"എന്നെത്തൊടാതെ! മാറിനിൽക്ക്‌, ശവമേ!"
അമ്മിണിയുടെ മുഖം വിളറിപ്പോയി. അവള്‍ക്കസഹ്യമായിരുന്നു ആകസ്‌മികമായ ഈ രൂപാന്തരം.
"ഇന്നെന്താണിങ്ങനെ! ഇതില്‍ കീഴില്ലാത്തപോലെ ഒരു പെരുമാറ്റം എനിക്കിതിന്റെ അര്‍ത്ഥം മനസ്സിലാകുന്നില്ല." നിസ്സഹായഭാവത്തില്‍ അവള്‍ പ്രസ്‌താവിച്ചു.
"മിണ്ടാതിരി അമ്മിണീ. ഞാന്‍ നിന്നെ നല്ലപോലെ അറിയും."
"അതുകൊണ്ടാണല്ലോ എനിക്കത്ഭുതം. ഞാന്‍ എന്തു തെറ്റു ചെയ്‌തു?"
"അയ്യോ, പാവം! പച്ചവെള്ളം കുടിച്ചു ചവയ്‌ക്കുന്ന പൂച്ച! അറിയുമെടീ, നിന്റെ വര്‍ഗ്ഗത്തിന്റെ നാട്യവും മട്ടുമെല്ലാം എനിക്കു നന്നായറിയാം. ഇനിയെങ്കിലും നീ എന്നെയിട്ടു കുരങ്ങുകളിപ്പിക്കാതെ."പുച്ഛഭാവത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് പറഞ്ഞു.
"ഇങ്ങനെ മനസ്സിലെന്തോ വെച്ചുകൊണ്ടു സംസാരിച്ചാല്‍ ഞാന്‍ എന്തു സമാധാനം പറയാനാണ്‌? എന്താണ്‌ കാര്യമെന്നു പറയൂ. എനിക്കൊന്നും മനസ്സിലാകുന്നില്ല." ദയനീയമായ രീതിയില്‍ അവള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു.
"നിനക്കു മനസ്സിലാകുന്നില്ല, മനസ്സിലാവുകയുമില്ല. കഷ്‌ടം! അമ്മിണിയെന്നെ മനഃപൂര്‍വ്വം വഞ്ചിക്കുകയായിരുന്നില്ലേ?"
അയാളുടെ ചോദ്യം അവളെ കിടുകിടുപ്പിച്ചു.
"ഞാന്‍ രവിയെ വഞ്ചിക്കയോ? എന്തു ഭ്രാന്താണിത്‌?"
"ഭ്രാന്ത്‌! അതേ, സ്‌നേഹിക്കുന്നവരെ ഭ്രാന്തു പിടിപ്പിച്ചു രസിക്കുന്ന വര്‍ഗ്ഗമാണു നീ... കഴിഞ്ഞ ആഴ്‌ചയില്‍ ഒരു രാത്രി ആ ശിവശങ്കരപിള്ള ഇവിടെ വന്നിട്ടുണ്ടായിരുന്നോ?"
അവളുടെ മുഖത്ത്‌ ഒരു കരിമുകില്‍ നിഴലിച്ചു. അന്ധകാരം അതിനെ ആവരണം ചെയ്‌തെങ്കിലും അതു താന്‍ കാണുന്നുണ്ടെന്നു രവിക്കു തോന്നി.
"ഏതു ശിവശങ്കരപ്പിള്ള?" ഒന്നുമറിയാത്ത മട്ടില്‍ അമ്മിണി ചോദിച്ചു.
"ഹോ പാവം! ഇപ്പോള്‍ ആകാശത്തില്‍ നിന്ന്‌ അടര്‍ന്നു വീണതേയുള്ളൂ... ആ പള്ളിക്കുടം വാദ്ധ്യാരേയ്‌..."
"ഇല്ല. അയാള്‍ ഇവിടെ വന്നിരുന്നില്ല." അവള്‍ തീര്‍ത്തു പറഞ്ഞു.
"എന്തിനമ്മിണി മുഖത്തുനോക്കി ഇങ്ങനെ പച്ചക്കള്ളം പറയുന്നു? ഞാന്‍ എല്ലാം അറിഞ്ഞു."
"വിചിത്രമായ പലതും രവി അറിയും. അതിനു ഞാന്‍ ഉത്തരവാദിയല്ല. രവി പറയുന്ന ആ വാദ്ധ്യാര്‍ ഇന്നുവരെ ഈ വളപ്പില്‍ കാല്‍കുത്തിയിട്ടില്ല."
"എന്നാല്‍ പിന്നെ തല കുത്തിയിട്ടായിരിക്കും അയാള്‍ ഇവിടെ വന്നത്‌. നിങ്ങള്‍ രണ്ടുപേരും - "
"രവി എന്തോ തെറ്റിദ്ധരിച്ചിരിക്കയാണ്‌"- തടുത്തുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി കാതരമായ സ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു: "ആരോ എന്തൊക്കെയോ ഏഷണി പറഞ്ഞു ധരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ഞാന്‍ നിരപരാധിനിയാണ്‌."
"അയാള്‍തന്നെയാണല്ലോ എന്നോടു പറഞ്ഞത്‌, ആ ശിവശങ്കരപ്പിള്ള."
"അയാള്‍ എന്തു പറഞ്ഞു?" - ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"പറഞ്ഞതെന്തുമാകട്ടെ, കാര്യം പരമാര്‍ത്ഥമാണെന്ന്‌ എനിക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. കഷ്‌ടം! നീ സദ്‌വൃത്തയാണെന്നു വിശ്വസിച്ചിരുന്ന ഞാന്‍ എന്തൊരു മൂഢനാണ്‌!"
"രവി എന്തു വേണമെങ്കില്‍ വിചാരിച്ചോളൂ. എനിക്കതുകൊണ്ടൊന്നുമില്ല. ഒരു കാര്യം ഞാന്‍ തീര്‍ത്തുപറയാം. രവിയിപ്പറഞ്ഞതു വെറും കള്ളമാണ്‌. അയാള്‍ എന്തെങ്കിലും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ അതിലൊന്നും ഒരു സത്യവുമില്ല. അതീശ്വരനറിയാം. നിങ്ങളൊക്കെ എന്തുവേണമെങ്കിലും വിശ്വസിച്ചുകൊള്ളൂ."
"ഈ മിരട്ടൊക്കെ കൈയിലിരിക്കട്ടെ, അമ്മിണീ, ഏതായാലും ഇക്കാര്യത്തില്‍ ഞാന്‍ ഇനിയൊന്നും പറയുന്നില്ല. നീ നിന്റെ ഇഷ്‌ടം പോലെ ജീവിച്ചുകൊള്ളുക. ഞാന്‍ ഇനിമേല്‍ ഇവിടെ കാല്‍കുത്തുകയില്ല."
രവീന്ദ്രന് എഴുന്നേറ്റു. അമ്മിണി അയാളുടെ കൈ കടന്നുപിടിച്ചു. അയാള്‍ ഒരു തട്ടുകൊടുത്തുകൊണ്ടു ശാസിച്ചു.
"നീയെന്നെത്തൊടരുത്‌!"
"എന്റെ രവിയേയോ?" -
"ഞാന്‍ നിന്റെ രവിയല്ല. "
"പിന്നാരുടെയാ - അതേയതേ; എനിക്കു മനസ്സിലായി. എന്നെക്കൊണ്ടു മുഷിഞ്ഞു, അല്ലേ? എന്തെങ്കിലും സൂത്രമെടുത്ത്‌ എന്നില്‍നിന്നും വിട്ടുമാറണം. അങ്ങനെയാണെങ്കില്‍ അക്കാര്യമങ്ങു നേരെ പറഞ്ഞാല്‍ മതിയല്ലോ, എന്തിനെന്നേ പഴി പറയുന്നു? എനിക്കെല്ലാമറിയാം, ആ തങ്കമ്മ - "
"അതെന്റെ ഇഷ്‌ടം!"
"ആയിക്കോളൂ. ആട്ടെ, രവി എന്നെന്നേക്കുമായി എന്നെ ഉപേക്ഷിച്ചു പിരിഞ്ഞുപോവുകയാണോ?"
"അതെ"
"ഇത്ര പെട്ടെന്നു നാമിങ്ങനെ വേര്‍പിരിയണമെന്നാണോ വിധി?"
"അങ്ങനെതന്നെ. ആ വിധി നീ വരുത്തിക്കൂട്ടിയതാണ്‌."
"അങ്ങനെയാകട്ടെ. പക്ഷേ രവി ഒന്നോര്‍ക്കണം: എന്നോടു കാര്യമില്ലാതെ കലഹിച്ചു പിന്‍മാറുന്നതു രവിയാണ്‌. ദൈവത്തെ സാക്ഷിനിര്‍ത്തി ഞാന്‍ വീണ്ടും പറയുന്നു. ഒരപരാധവും ഞാന്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടില്ല. രവിയെന്നെ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ എനിക്കു രവിയോട്‌ ഒരു വിരോധവുമില്ല. എന്റെ സ്‌നേഹം ഞാന്‍ മരിക്കുന്നതുവരെ നിലനൽക്കും. രവിയെ ഞാന്‍ കുട്ടിക്കാലം മുതല്‍ സ്‌നേഹിക്കുന്നതാണ്‌. അതെല്ലാം ഈശ്വരന്‍ അറിഞ്ഞുകൊള്ളും. രവിക്ക്‌ ഇഷ്‌ടം തോന്നുമ്പോള്‍ വീണ്ടും എന്റെ അടുത്തു വരാം... പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ!"
രവി നടന്നു. അയാള്‍ അന്ധകാരത്തില്‍ അപ്രത്യക്ഷനാകുന്നതുവരെ അവള്‍ അവിടെത്തന്നെ ഉറ്റുനോക്കിക്കൊണ്ടുനിന്നു. അനന്തരം അവള്‍ വലിയ ഹൃദയഭാരത്തോടുകൂടി അകത്തേക്കു പോയി.
സംഭവങ്ങള്‍ക്കു നിര്‍വ്വികാരമായി സാക്ഷ്യം വഹിച്ചുകൊണ്ടു ദിനരാത്രങ്ങള്‍ ഒന്നിനു പുറകെ മറ്റൊന്നായി മുറയ്‌ക്കങ്ങനെ പൊയ്‌ക്കൊണ്ടിരുന്നു. അമ്മിണിയുമായി വേര്‍പെട്ടതിന്റെ ശേഷം രവിയുടെ ഹൃദയത്തിന്നു സ്വസ്ഥതയില്ലാതായി. കഴിയുന്നതും വെളിയിലേക്കിറങ്ങാതെ അയാള്‍ സ്വവസതിയില്‍ത്തന്നെ കഴിച്ചുകൂട്ടി. കേശവപിള്ള നിത്യവും അയാളെ സന്ദര്‍ശിക്കാറുണ്ട്‌. പക്ഷേ അമ്മിണിയെപ്പറ്റി രണ്ടുപേരും ഒന്നും പറയാറില്ല.
നാട്ടില്‍ പരന്ന കേള്‍വി നിശ്ശേഷം കെട്ടടങ്ങി. പക്ഷേ ആ കാമിനീ കാമുകന്മാരുടെ ബന്ധം അത്രപെട്ടെന്നു ശിഥിലമാകുന്നതല്ലെന്ന ബോധം പലരുടെയും ഹൃദയത്തില്‍ വേരൂന്നിയിരുന്നു.
ഒരു സുഹൃത്തിന്റെ ക്ഷണമനുസരിച്ചു രവീന്ദ്രന് വിദൂരമായ രാജധാനിയിലേക്കു തിരിച്ചു. ഒന്നുരണ്ടു മാസത്തോളം അവന് പലയിടങ്ങളിലും ചുറ്റിക്കറങ്ങി. അതിനിടയില്‍ അവനെസ്സംബന്ധിച്ച അപവാദം നിശ്ശേഷം നിര്‍മ്മാര്‍ജ്ജിതമായി.
രവീന്ദ്രന്റെ ആത്മാവിനോട്‌ ഏറ്റവും അടുത്ത സുഹൃത്താണ്‌ കേശവപിള്ള. അവര്‍ പരസ്‌പരം ആത്മാര്‍ത്ഥമായി സ്‌നേഹിച്ചു. ഒരിക്കലും മറക്കുവാനാവാത്ത പല ഉപകാരങ്ങളും കേശവപിള്ള രവിക്കു ചെയ്‌തു കൊടുത്തിട്ടുണ്ട്‌. എന്നെന്നേക്കും താന്‍ ആ സുഹൃത്തിനു കടപ്പെട്ടവനാണെന്ന ബോധം രവിയുടെ ഹൃദയത്തില്‍ സുദൃഢമായിപ്പതിഞ്ഞിരുന്നുവെങ്കിലും അതവന്റെ സ്വാതന്ത്ര്യവാഞ്‌ഛയെ തെല്ലും ക്ഷതപ്പെടുത്തിയില്ല. കേശവപിള്ളയാകട്ടെ, രവി തനിക്കു കടപ്പെട്ടവനാണെന്ന ഭാവമേ കാണിക്കാതെ അയാളുടെ അഭ്യുദയത്തിനുള്ള സര്‍വ്വമാര്‍ഗ്ഗങ്ങളിലും സദാ വേണ്ട ശ്രമം ചെയ്‌തുകൊണ്ടിരുന്നു.
രവി ചിരിക്കാറുണ്ട്‌, കളിക്കാറുണ്ട്‌, രസിക്കാറുണ്ട്‌ പക്ഷേ, അതെല്ലാം അയാളുടെ ഹൃദയവേദനയെ മറച്ചു പിടിക്കാനുള്ള വെറും നാട്യങ്ങള്‍ മാത്രം! അമ്മിണിയുടെ ഭര്‍ത്തൃപദത്തില്‍നിന്നും വിട്ടൊഴിയേണ്ടിവന്ന ദുര്‍വ്വിധിയെ ഓര്‍ത്തല്ല അയാള്‍ക്കു കുണ്‌ഠിതം. നേരെ മറിച്ച്‌ ആ നിര്‍ഭാഗ്യം തനിക്കുണ്ടാകാതെ, പരിതസ്ഥിതികളുടെ യഥാര്‍ത്ഥസ്വഭാവം പരിപൂര്‍ണ്ണമായി വെളിപ്പെടുത്തിത്തന്ന്‌, തന്നെ രക്ഷിച്ച ഈശ്വരാനുഗ്രഹത്തില്‍ അയാള്‍ പ്രത്യേകിച്ചും സന്തോഷിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ, അയാള്‍ക്ക്‌ അവളോടു മുറിഞ്ഞു പോകാത്ത ഒരു `ബന്ധ'മുണ്ട്‌; അതാണയാളുടെ മനസ്സു നോവിച്ചത്‌.
അമ്മിണിയുമായി വേര്‍പെട്ടതിന്റെ ശേഷം അവളുടെ ഓരോ വാക്കും അയാള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചാവര്‍ത്തിച്ച്‌ അനുസ്‌മരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. ഒരു പക്ഷേ, ആ ശിവശങ്കരപ്പിള്ള വെറുതേ ഒരു കളവു പറഞ്ഞതല്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം! അമ്മിണിയുമായുള്ള അയാളുടെ രഹസ്യസന്ദര്‍ശനങ്ങള്‍ സ്വാഭാവികമായി ഒരാള്‍ക്കൂഹിക്കുവാന്‍ സാധിക്കും. അതും പോരെങ്കില്‍ ആരെങ്കിലും വല്ലപ്പോഴും അതു കണ്ടുകാണും. അങ്ങനെ അതിനു പ്രചാരം സിദ്ധിച്ചിരിക്കും. അല്ലാതെ, അമ്മിണിയെല്ലാം ഒരാളോട്‌ ഏറ്റുപറഞ്ഞേ പരസ്യമാകൂ എന്നില്ല.
പരമാര്‍ത്ഥമറിയാതെ തിരക്കിയറിയുവാന്‍ ഉദ്യമിക്കാതെ, അക്ഷമനായ താന്‍ കേശവപിള്ളയുടെ പ്രസ്‌താവത്തെമാത്രം ആധാരമാക്കി ആ ഭയങ്കരാപരാധം അവളില്‍ ആരോപിച്ചു.
അവള്‍ സത്യം ചെയ്‌തു പറഞ്ഞു. ആ കണ്ണുനീര്‍! കഷ്‌ടം, ആ പ്രസ്‌താവം വെറും അസത്യമാണെങ്കില്‍ - താന്‍ സംശയിക്കുന്നതുപോലെ യാതൊന്നും സംഭവിച്ചിട്ടില്ലെങ്കില്‍ - മൃഗീയമായ തന്റെ പെരുമാറ്റം അവളുടെ ഹൃദയത്തെ എത്രമാത്രം വ്രണപ്പെടുത്തിയിരിക്കും! -
സാരമില്ല! - ആ പ്രസ്‌താവം അസത്യമായിരുന്നാല്‍ മതി! താന്‍ സംശയിക്കുന്നതുപോലെ ഒന്നും സംഭവിച്ചിട്ടില്ലെങ്കില്‍ മതി! ഹാ, എങ്കില്‍ താന്‍ എന്തു ഭാഗ്യവാനാണ്‌! അവളുടെ കാല്‍ക്കല്‍ വീണു തന്റെ അവിവേകത്തിനു മാപ്പിരക്കാന്‍ സാധിക്കുക! പരിതസ്ഥിതികള്‍ പെട്ടെന്ന്‌ അതിനനുകൂലമായ വിധം രൂപാന്തരപ്പെട്ടിരുന്നെങ്കില്‍ - അയാള്‍ ആശിച്ചു.
രവി പശ്ചാത്തപിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. അയാളുടെ ആ പഴയ വിശ്വാസത്തില്‍ വീണ്ടും അയാള്‍ പറ്റിപ്പിടിച്ചു. ആ വിശ്വാസത്തിന്റെ മുന്‍പില്‍ അമ്മിണി വീണ്ടും ഒരു ദേവതയായി. അവളുടെ ഓമനമുഖത്തിനു ചുറ്റും ഒരു പരിവേഷമുണ്ട്‌. നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അവളുടെ നേത്രങ്ങളില്‍ മന്ദഹസിച്ചിരുന്നു. അവള്‍ അയാള്‍ക്കു മാപ്പു കൊടുക്കുകയില്ലേ? ഉവ്വ്‌; തീര്‍ച്ചയായും അവള്‍ക്ക്‌ അയാളെ സ്‌നേഹിക്കാതിരിക്കാന്‍ സാധിക്കുകയില്ല.
അവളെ വീണ്ടും ചെന്നു കാണണം. അവളെ സമാധാനിപ്പിക്കണം. രവി നിശ്ചയിച്ചുറച്ചു.
പക്ഷേ -
അതാ നാടൊട്ടുക്ക്‌ ഒരപവാദം പരക്കുന്നു! ശിവശങ്കരപ്പിള്ള അമ്മിണിയുടെ കാമുകന്‍!
അയ്യോ, കഷ്‌ടം! അതു സത്യമാണ്‌, അമ്മിണീ! ആ കനകവിഗ്രഹത്തിനുള്ളില്‍ കുടികൊള്ളുന്നതെന്താണെന്നോ? ചീങ്കണ്ണീ! ചുവന്ന കണ്ണുകളോടെ വാപൊളിച്ചുകൊണ്ടു തുറിച്ചുനോക്കുന്ന ബുഭുക്ഷുവായ ഒരു ചീങ്കണ്ണി! ആ ദുശ്ശങ്കയുടെ മുന്‍പില്‍ അമ്മിണി ഭയങ്കരിയായ ഒരു രക്തരക്ഷസായി! അവള്‍ക്കു ദംഷ്‌ട്രകളുണ്ട്‌. ആ കണ്ണുകളില്‍ നിന്നു വമിക്കപ്പെടുന്നത്‌ അഗ്നിജ്വാലകളാണ്‌. അതു ചുരുണ്ടിരുണ്ട കാര്‍കൂന്തലല്ല; അയാളുടെ ആത്മാവില്‍ ചുറ്റിപ്പിണഞ്ഞ്‌ അയാളെ കടിച്ചുകീറുന്ന കാളസര്‍പ്പങ്ങള്‍! - രവീന്ദ്രന് ഞെട്ടിപ്പോയി.
ഇല്ല! വെറും തേവിടിശ്ശി; - അവളെ ഇനി കാണുകയില്ല - രവിയുടെ ആദ്യത്തെ നിശ്ചയം തെറ്റി.
ഇങ്ങനെ മാറിമാറി വഴുതിവീഴുന്ന നിശ്ചയങ്ങളുമായി ആ പുകഞ്ഞു നീറുന്ന ഹൃദയം മല്ലു പിടിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.
ഒരു വര്‍ഷം കഴിഞ്ഞു. കേശവപിള്ള പരീക്ഷയില്‍ വിജയം നേടി. രവിയുടെ മനശ്ശല്യം അവനെ പരാജയനാക്കി.
ഒരു കുന്നിന്‍പുറത്ത്‌ ആ രണ്ടു ചങ്ങാതികളും കാറ്റും കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്‌. ചുറ്റുമുള്ള മരച്ചില്ലകളില്‍ ഗ്രീഷ്‌മാന്തസന്ധ്യ അശോകമാലകള്‍ ചാര്‍ത്തുന്നു. സുഖപ്രദമായ ഒരിളംകാറ്റു പച്ചിലകളെ കിക്കിളി കൂട്ടുന്നു!
"എന്തുമാകട്ടെ, രവീ! താനവളെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നില്ലല്ലോ, ഉവ്വോ?"
ഇല്ല - "ഞാനതു മുന്‍പുതന്നെ പറഞ്ഞിട്ടില്ലേ?"
"പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌, പിന്നെ രവിക്കെന്താണീ വൈമനസ്യം?"
"എന്റെ കേശവന്‍കുട്ടി, വൈമനസ്യമുണ്ടായിട്ടല്ല. നിങ്ങള്‍ ശ്രമിച്ചാല്‍ സാധിക്കാനുള്ളതേയുള്ളൂ."
"അതൊന്നും പറഞ്ഞാല്‍ ഞാന്‍ സമ്മതിക്കില്ല. തനിക്കതില്‍ മനപൂര്‍വ്വ വിരോധമുണ്ട്‌."
"താനങ്ങനെ തെറ്റിദ്ധരിക്കുന്നതു സങ്കടമാണ്‌. അവള്‍ കുലടയായിരിക്കാം. പക്ഷേ, കേശവന്‍കുട്ടീ, ഞങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള പെരുമാറ്റം ഒന്നുവേറെയാണ്‌. എന്റെ സ്ഥാനത്തു കേശവന്‍കുട്ടിയായിരുന്നെങ്കിലോ?"
"ഇതില്‍ ഞാനിത്രയൊന്നും പറയില്ല. രവിക്കുതന്നെ അനുഭവമുള്ള കാര്യമാണല്ലോ അത്‌, അന്നു നാം - "
"അതുമിതും ഒരുപോലല്ല. ഞാന്‍ മുന്‍പു പറഞ്ഞതു നിങ്ങള്‍ ശ്രദ്ധിച്ചില്ല. അവള്‍ എങ്ങനെയെല്ലാമാണെങ്കിലും എന്നോടു പതിവ്രതയായിട്ടാണ്‌ ഭാവിക്കുന്നത്‌."
"ഏതു വേശ്യയും അങ്ങനേ ഭാവിക്കാറുള്ളൂ."
"പക്ഷേ, കേശവന്‍കുട്ടീ, അവിടെ എന്റെ നില - "
"ഇതൊന്നും പറയേണ്ട രവീ, ഉള്ള കാര്യം അങ്ങു തുറന്നു പറഞ്ഞേക്കൂ. ഈ ഒഴിവുകളുടെയെല്ലാം അടിയില്‍ കിടക്കുന്നതെന്തെന്ന്‌ എനിക്കറിയാം." കേശവപിള്ള പരിഭവിച്ചു.
രവിയുടെ മുഖം വിവര്‍ണ്ണമായി. വിദൂരത്തിലുള്ള ചക്രവാളത്തിലേക്ക്‌ അയാള്‍ ചിന്താവിഷ്‌ടനായി ഉറ്റുനോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
- എന്തെങ്കിലുമാകട്ടെ... താനതിനനുകൂലിച്ചില്ലെങ്കില്‍ ആ സ്‌നേഹിതന്‍ പിണങ്ങും. അതു പോകട്ടെ; സാരമില്ല. പക്ഷേ, അയാളോടു തനിക്കുചില കടപ്പാടുകളുണ്ടല്ലോ. ആ കടപ്പാടുകള്‍ ഇക്കാര്യത്തില്‍ ബാധകമാണോ? അല്ല. ഈ നിര്‍ബന്ധബുദ്ധി ആ സുഹൃത്തിന്റെ ദുഷിച്ച മനഃസ്ഥിതിയെ കാണിക്കുന്നു. എങ്കില്‍ താനോ? - ഒരിക്കല്‍ താനും ഇക്കാര്യത്തില്‍ ആ സ്‌നേഹിതനെ നിര്‍ബന്ധിച്ചിട്ടില്ലേ?...
എന്തും വരട്ടെ... അവളെ ഒന്നു പരീക്ഷിക്കാമല്ലോ. തന്നെ മാത്രമേ സ്‌നേഹിക്കുന്നുള്ളൂ എന്നാണവളുടെ നാട്യം. അങ്ങനെയല്ലെന്നു തനിക്കു ദൃഢമായ വിശ്വാസമുണ്ട്‌. പ്രത്യക്ഷത്തില്‍ യാതൊരു തെളിവും കിട്ടിയിട്ടില്ല. അവളുടെ സ്‌നേഹത്തിനു മറ്റൊരാള്‍ക്കുകൂടി അവകാശമുണ്ടെന്നു തെളിയുന്നതു നല്ലതാണ്‌. ഒരു വിഷമപ്രശ്‌നത്തെ അതു ശരിപ്പെടുത്തും മാത്രമല്ല, പിന്നീടൊരിക്കലും നിഷ്‌കളങ്കതയെക്കുറിച്ച്‌ അവളുടെ പ്രസംഗം കേട്ടു ഭ്രാന്തു പിടിക്കേണ്ടി വരികയുമില്ല...
"ശരി, കേശവന്‍കുട്ടി, നമുക്കിന്നവിടെ പോകാം." ഇടറിയ സ്വരത്തില്‍ രവി പറഞ്ഞു.
സ്‌നേഹതിന്റെ മുഖം സന്തോഷം കൊണ്ടു വികസിച്ചു. പക്ഷേ, രവിയുടെ മുഖം നിശ്ശേഷം വിളറിപ്പോയി. കേശവപിള്ള അതു സൂക്ഷിക്കാതിരുന്നില്ല.
"രവിക്കിക്കാര്യത്തില്‍ മനോവേദനയുണ്ടെങ്കില്‍ ഒരിക്കലും ഞാന്‍ രവിയെ നിര്‍ബന്ധിക്കുകയില്ല. താന്‍ എന്റെ ആത്മസ്‌നേഹിതനാണ്‌. തന്റെ കുണ്‌ഠിതത്തില്‍ എനിക്കാഹ്‌ളാദിക്കണമെന്നില്ല." കേശവപിള്ള ദൃഢസ്വരത്തില്‍ അറിയിച്ചു.
"ഛേയ്‌, എനിക്കൊരു മനോവേദനയുമില്ല. എന്തിന്‌, ഞാനെന്തിനു കുണ്‌ഠിതപ്പെടന്നു?" രവി ഒരു പുഞ്ചിരി തൂകുവാന്‍ പണിപ്പെട്ടു നോക്കി. ഒത്തില്ല. അയാളുടെ സ്വരം ഇടറിയിരുന്നു.
"അങ്ങനെയാണെങ്കില്‍." കേശവപിള്ള തുടര്‍ന്നു: "രവി ഇത്രമാത്രം ചെയ്‌താല്‍ മതി. ജനലില്‍ തട്ടി അവളെ വിളിക്കുക. അവള്‍ ജനല്‍ തുറക്കുമ്പോഴേക്കും മാറിനിന്നുകൊണ്ടാല്‍ മതി. ബാക്കി കാര്യമെല്ലാം ഞാനേറ്റു."
"അങ്ങനെതന്നെ." രവി സമ്മതിച്ചു.
അവര്‍ സന്ധ്യ മയങ്ങിയതോടുകൂടി കുന്നിന്‍പുറം വിട്ടു. രവി കഴിയുന്നതും സന്തോഷം പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുവാന്‍ ശ്രമിച്ചു. പക്ഷേ അയാളുടെ ഹൃദയം നീറുകയായിരുന്നു. ആ സ്‌നേഹിതന്‍ ഇതറിയുന്നില്ലേ?...
നിശീഥത്തിന്റെ നിശ്ശബ്‌ദതയില്‍ രണ്ടു സുഹൃത്തുക്കള്‍ രഹസ്യമായി ആ വളപ്പിനുള്ളില്‍ കടന്നു. നിലാവുദിച്ചെങ്കിലും, മഴക്കാറുള്ളതിനാല്‍ ഒരു മങ്ങിയ വെളിച്ചം മാത്രമേ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ വ്യാപിച്ചിരുന്നുള്ളൂ.
രവിയുടെ ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അയാളുടെ നേത്രങ്ങള്‍ ബാഷ്‌പാങ്കിതങ്ങളായി. അയാളതു മറയ്‌ക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചു. ഒരു നിമിഷനേരം അയാളുടെ ഹൃദയത്തിന്റെ അഗാധതയില്‍ പൈശാചികമായ ഒരു വികാരവീചിയുടെ പ്രക്ഷോഭമുണ്ടായി - തന്റെ ആത്മസുഹൃത്തിന്റെ നടുവിനൊരു ചവിട്ടുകൊടുക്കാന്‍. പക്ഷേ അയാള്‍ അടങ്ങി.
ഒരു മാസം മുന്‍പുവരെ, നിത്യവും തനിക്കു സ്വാഗതമരുളിയിരുന്ന ആ ഔദാര്യമുള്ള കിളിവാതിലിന്റെ മുന്‍പില്‍ അന്നും അയാളെത്തി. അതിന്മേല്‍ സ്‌പര്‍ശിക്കാന്‍ അയാള്‍ക്കു ധൈര്യം വന്നില്ല. അവിടെ നിന്നും ക്ഷണത്തില്‍ ഓടിമറഞ്ഞെങ്കിലോ എന്നയാള്‍ക്കു തോന്നി. അയാളുടെ ആത്മാവില്‍ അദൃശ്യമായ ഏതോ കൈവിരലുകള്‍ അനുനിമിഷം മൊട്ടുസൂചി തറയ്‌ക്കുന്നു. അയാള്‍ ജനവാതിലുകള്‍ക്കിടയില്‍ ചെവി വട്ടംപിടിച്ചു ശ്രദ്ധിച്ചു. ഒരു നിമിഷം... രണ്ടു നിമിഷം!... അതാ ഒരു വളകിലുക്കം! അവള്‍ ഉറങ്ങിയിട്ടില്ല.
അകത്തൊരു ചുമ. അതേ, തീര്‍ച്ചയാണ്‌, അവള്‍ ഇനിയും ഉറക്കമായിട്ടില്ല. അവളുടെ ചിന്തകള്‍ എന്തെല്ലാമാണെന്നാര്‍ക്കറിയാം? നിദ്രാദേവി അവളെ അനുഗ്രഹിക്കാത്തതെന്ത്‌? തന്നെക്കുറിച്ച്‌ അവള്‍ കണ്ണീരൊഴുക്കുകയാണോ?...
വെറുതെ അവളുമായി കലഹിച്ചു. ഇന്നും തന്നോടവള്‍ക്കു യാതൊരു പരിഭവവും ഉണ്ടായിരിക്കയില്ല. കഴിഞ്ഞ ഒരു സംവത്സരത്തിനിടയില്‍ എത്രപ്രാവശ്യം അവളോടു വഴക്കടിച്ചു! എത്രമാത്രം അവളെ ഭര്‍ത്സിച്ചു! പാവം അവളതെല്ലാം നിശ്ശബ്‌ദമായി സഹിക്കുകയല്ലേ ചെയ്‌തത്‌? പിണക്കം ഭാവിച്ചു രണ്ടു ദിവസം നേരെ വരാതിരുന്നാലും, മൂന്നാം ദിവസം അവള്‍ കൈകൊട്ടി വിളിച്ചുതുടങ്ങും. അവള്‍ക്കു തീര്‍ച്ചയായും തന്നോടു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌. മറ്റാരായിരുന്നാലും ഇത്രത്തോളം ക്ഷമിക്കുകയില്ല. വെറുക്കപ്പെടുവാന്‍ ഇതിലധികം കാണിക്കേണ്ടതായിട്ടില്ല. എന്നിട്ടും സ്‌നേഹിക്കുക; ഉള്ളഴിഞ്ഞു സ്‌നേഹിക്കുക. അത്ഭുതാവഹമായ ഈ സഹനശക്തിയുടെ അടിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ആ ഗുഢമായ വികാരം എന്തായിരക്കും?...
"അമ്മിണീ, ഞാനൊരപരാധം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു. നീയെന്നെ മറന്നേക്ക്‌" - രവിയുടെ ഹൃദയം മന്ത്രിച്ചു.
അയാളുടെ കരാംഗുലികള്‍ ആ കിളിവാതിലിന്മേല്‍ പതുക്കെയൊന്നു മുട്ടി; `ക്‌ടിം' - നിശ്ശബ്‌ദം - വീണ്ടും ഒന്നുകൂടി: `ക്‌ടിം' - അതാ, ആ വളക്കിലുക്കം... അവള്‍ അതു കേട്ടു. ചിരപരിചിതമായ ആ ശബ്‌ദം അവള്‍ക്കു മനസ്സിലായി. അവള്‍ എഴുന്നേല്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌... ഈശ്വരാ, ഇനിയത്തെ രംഗം!
കൊളുത്തു നീങ്ങുന്നു. രവി ഒരു പ്രേതത്തെപ്പോലെ വലതുവശത്തേക്കു നീങ്ങി. ജനവാതില്‍ തുറക്കപ്പെട്ടു. കേശവപിള്ള മുന്നോട്ടടുക്കുന്നു.
തനിക്കു ബോധക്ഷയം വന്നെങ്കിലോ എന്നു രവി ഭയപ്പെട്ടു.
"പിണക്കമൊക്കെ കഴിഞ്ഞോ?" അകത്തുനിന്നൊരു ചോദ്യം.
മറുപടിയില്ല.
"എങ്കിലും ഇത്ര സ്‌നേഹമില്ലല്ലോ... ഈ ഒരു മാസം..."
നിശ്ശബ്‌ദം!
"എന്താണൊന്നും മിണ്ടാത്തത്‌?" - ആ മൃദുലകരപുടം മുന്നോട്ടു നീങ്ങുന്നു. അത്‌ സാവധാനം ഗ്രഹിക്കപ്പെടുന്നു.
പെട്ടെന്നൊരു കുടച്ചില്‍...
"ഭയപ്പെടേണ്ട... ഞാന്‍തന്നെ... തൈമുറ്റത്തു കേശവപിള്ള... അമ്മിണിയുടെ ഒരാരാധകന്‍!"
അവള്‍ക്കു നാവു പൊങ്ങിയില്ല. ആ ശരീരം കിലുകിലാ വിറയ്‌ക്കുകയാണ്‌. അങ്ങനെ ഏതാനും നിമിഷങ്ങള്‍ മരവിച്ച ഒരു നിശ്ശബ്‌ദതയില്‍ കഴിഞ്ഞുകൂടി.
"ഇതെന്തു സാഹസമാണ്‌... ഈ കാണിച്ചത്‌?" ഗദ്‌ഗദസ്വരത്തില്‍ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"അതേ അമ്മിണീ, ഇതു സാഹസമാണ്‌. ഞാന്‍ സമ്മതിക്കുന്നു. പക്ഷേ ഭംഗിയുള്ള ആ കണ്‍മുനകള്‍ എന്നെ ഒരു സാഹസികനാക്കി. ഞാന്‍ എന്തു ചെയ്യട്ടെ?"
"രവിയെവിടെ?" - അവള്‍ ഒരു നെടുവീര്‍പ്പോടുകൂടി ചോദിച്ചു.
"സുഖമായി രവിയുടെ വീട്ടില്‍ കിടന്നുറങ്ങുന്നു."
"എന്നാല്‍ പൊയ്‌ക്കോളൂ. ഞാന്‍ ഈ ജനല്‍വാതിലടയ്‌ക്കട്ടെ."
"അമ്മിണി ഇത്ര നിര്‍ദ്ദയമായിട്ടാണോ എന്നെ പറഞ്ഞയയ്‌ക്കുന്നത്‌."
"ജനല്‍ക്കമ്പിയില്‍നിന്നു കൈയെടുക്കൂ."
"ഇതാ, എടുത്തു കഴിഞ്ഞു..."
"എന്നാല്‍ വേഗത്തില്‍ ഇവിടെനിന്നു പോകണം."
"ഞാന്‍ പൊയ്‌ക്കൊള്ളാം. അമ്മിണിയുടെ സമ്മതം കൂടാതെ ഞാന്‍ ആ വിരല്‍ത്തുമ്പില്‍പ്പോലും സ്‌പര്‍ശിക്കുകയില്ല. ക്ഷമയോടുകൂടി ഞാന്‍ പറയുന്നത്‌ അമ്മിണി കേള്‍ക്കൂ. അമ്മിണി ഒട്ടും ഭയപ്പെടേണ്ട."
"ദയവുചെയ്‌ത്‌ ഇവിടെ നിന്നു പോകൂ... അച്ഛന്‍ ഉണരും... എന്നെ കൊന്നുകളയും."
"ശരി... ഞാനിതാ പൊയ്‌ക്കൊള്ളാം. പക്ഷേ അമ്മിണി എന്നെ മറക്കരുത്‌. എനിക്ക്‌ അമ്മിണിയോടു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌... അമ്മിണിക്കും ഏറെക്കുറെ അതറിയാമെന്നാണെന്റെ വിശ്വാസം. നാം തമ്മില്‍ ഇതുവരെ ഒരക്ഷരം സംസാരിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിലും..."
"നേരം വൈകുന്നു. ഇതാ, അച്ഛന്‍ ഉണര്‍ന്നുകഴിഞ്ഞു. ദയവുചെയ്‌ത്‌ ഇവിടെനിന്നു പോകൂ." - അവള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു.
"ഞാന്‍ പോകുന്നു. എന്നെ അമ്മിണി മറക്കുമോ? ഇല്ലെന്നെന്നോടു പറയൂ. അതുമാത്രം മതി. ഞാന്‍ പൊയ്‌ക്കൊള്ളാം. പറയൂ. അമ്മിണി എന്നെ മറക്കുമോ?"
"ഇല്ല"
"മതി, അമ്മിണി ഒന്നും ഭയപ്പെടേണ്ടാ. സമാധാനമായി കിടന്നുറങ്ങൂ. ഞാനീ പ്രവര്‍ത്തിച്ചതു സാഹസമാണെന്നെനിക്കറിയാം... പക്ഷേ, മറ്റൊരു പോംവഴിയും ഞാന്‍ കണ്ടില്ല. ക്ഷമിക്കൂ. ഞാന്‍ പോകട്ടെ."
" ആട്ടെ!"
ജനല്‍ വീണ്ടും അടയുന്നു.
രവി! അയാള്‍ ഒരു സാലഭഞ്‌ജികയെന്നോണം കുറച്ചകലെ മാറി നിൽക്കുകയാണ്‌. വെറുമൊരു ജീവച്ഛവം!
"വരൂ, രവി, നമുക്കു പോകാം."
രവി അനുഗമിച്ചു. അവര്‍ വഴിയിലെത്തി. നല്ല നാട്ടുവെളിച്ചം. മങ്ങിയ നിലാവ്‌. കേശവപിള്ള രവിയുടെ മുഖത്തേക്കു സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി. അവിടെ യാതൊരു രക്തരേഖയുമില്ല.
"രവീ!" അയാള്‍ മിണ്ടിയില്ല.
"രവീ, രവിക്കു സങ്കടമുണ്ടോ?" - തോളില്‍ കൈയിട്ടുകൊണ്ടു കേശവപിള്ള ചോദിച്ചു.
"ഇല്ല."
"എനിക്കു മാപ്പുതരൂ. രവി."
"അതിന്റെ ആവശ്യമില്ല."
"രവിക്കു മനോവേദനയുണ്ടോ എന്നു ഞാന്‍ ചോദിച്ചതല്ലേ? ഇല്ലെന്നുറപ്പു പറഞ്ഞതുകൊണ്ടാണ്‌ ഞാനിതിനൊരുമ്പെട്ടത്‌. ഈ മുഖം എനിക്കു സഹിക്കുന്നില്ല."
"എനിക്ക്‌ ഒരു കുണ്‌ഠിതവുമില്ല, കേശവന്‍കുട്ടി."
"വരൂ, നമുക്കിന്നു വീട്ടില്‍ പോകാം."
"ഇല്ല, ഞാന്‍ വരുന്നില്ല."
"എന്നാല്‍ ഞാന്‍ രവിയോടൊന്നിച്ചു വരാം."
"വേണ്ടാ. ദയവുചെയ്‌ത്‌ ഇന്നെന്നെത്തനിച്ചു വിടൂ. ഞാനെല്ലാം ഒന്നു മറക്കട്ടെ... ഇല്ല; കേശവന്‍കുട്ടി സംശയിക്കേണ്ടാ. എനിക്കിതില്‍ ഒരു കുണ്‌ഠിതവുമില്ല. ഞാനവളെ മറന്നുകഴിഞ്ഞു. ഇനി അവള്‍ നിങ്ങളുടെയാണ്‌."
"രവീ, ഞാന്‍ പശ്ചാത്തപിക്കുന്നു. ഞാന്‍ രവിയുടെ ഹൃദയം വേദനിപ്പിച്ചു. ഇത്രത്തോളമൊന്നും ഞാന്‍ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ആലോചിച്ചില്ല. അതിന്റെ ഗൗരവം ഇപ്പോഴാണെനിക്കു ബോധ്യപ്പെടുന്നത്‌. എന്റെ അവിവേകം ക്ഷമിക്കൂ. എനിക്കു മാപ്പു തരൂ."
"കേശവന്‍കുട്ടീ, ഞാന്‍ പേര്‍ത്തും പേര്‍ത്തും പറയുന്നു. എനിക്കിക്കാര്യത്തില്‍ അശേഷം കുണ്‌ഠിതമില്ല. ഒരു വലിയ ഉപകാരമാണ്‌ നിങ്ങള്‍ എനിക്കു ചെയ്‌തത്‌. സത്യത്തിന്റെ വെളിച്ചത്തില്‍ അവളുടെ തനിനിറം കാണ്മാന്‍ എനിക്കിന്നു തരമായി... അക്കാര്യത്തിലും ഞാന്‍ നിങ്ങളോടു കടപ്പെട്ടവനാണ്‌. നിങ്ങളോടുള്ള കടപ്പാടുകളില്‍ നിന്നൊഴിയുവാന്‍ ശ്രമിക്കുംതോറും ഞാന്‍ അധികമധികം നിങ്ങള്‍ക്കു കടപ്പെടുകയാണ്‌ ചെയ്യുന്നത്‌.!"
ആ വാക്കുകള്‍ കേശവപിള്ളയുടെ മനസ്സില്‍ കണക്കിനു കൊണ്ടു. അയാള്‍ക്കു വല്ലാതെ നൊന്തു. ഒരക്ഷരം പിന്നീടു ശബ്‌ദിക്കാനയാള്‍ക്കു സാധിച്ചില്ല. സ്വയം ശപിച്ചുകൊണ്ട്‌ അയാള്‍ രവിയോടു യാത്ര പറഞ്ഞു സ്വഗൃഹത്തിലേക്കു പോയി.
ആ മൂന്നു വ്യക്തികള്‍ക്കും അന്നു രാത്രി നിദ്രാദേവിയുടെ അനുഗ്രഹം ലഭിക്കുകയുണ്ടായില്ല. രാത്രി ഒരു മൂന്നുമൂന്നരമണിയായിക്കാണും, രവി വീണ്ടും അമ്മിണിയുടെ കിളിവാതിൽക്കലെത്തി. അതു മലര്‍ക്കെ തുറന്നു കിടപ്പുണ്ടായിരുന്നു. മഴക്കാറു നീങ്ങി. മനോഹരമായ ചന്ദ്രിക ദിക്കെങ്ങും വ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അയാള്‍ അകത്തേക്കു നോക്കി. അമ്മിണി കട്ടിലിന്മേല്‍ കിടക്കുന്നുണ്ട്‌. അവള്‍ ഉറക്കമായിരിക്കുമെന്നു രവി കരുതി. കൈയിലിരുന്ന കടലാസുതുണ്ടു ജനലില്‍ക്കൂടി അകത്തിട്ടിട്ട്‌ അയാള്‍ മിന്നല്‍വേഗത്തില്‍ അവിടെനിന്നും മറഞ്ഞു.
അമ്മിണി ഉറങ്ങിയിരുന്നില്ല. വിവിധചിന്തകള്‍ അവളുടെ മനസ്സില്‍ അള്ളിപ്പിടിക്കുകയാണ്‌. അവള്‍ എല്ലാം കണ്ടു. രവി പോയ ഉടന്‍തന്നെ അവള്‍ എഴുന്നേറ്റ്‌ ആ കടലാസുതുണ്ടു കൈയിലെടുത്തു. അപ്പോള്‍ ത്തന്നെ അതു വായിച്ചാല്‍കൊള്ളാമെന്നവള്‍ക്ക്‌ ആശ തോന്നി. പക്ഷേ, വിളക്കു കൊളുത്താന്‍ അവള്‍ക്കു ധൈര്യം വന്നില്ല. ജനലിലൂടെ ഇഴഞ്ഞുകയറുന്ന ചന്ദ്രരശ്‌മികള്‍ക്കെതിരെ അവളതു നിവര്‍ത്തിപ്പിടിച്ചു. അക്ഷരങ്ങള്‍ വ്യക്തമാകുന്നില്ല. നിരാശയോടെ വീണ്ടും അവള്‍ ശയ്യയെ ശരണം പ്രാപിച്ചു. അവളുടെ ശങ്കകള്‍, ഭീതികള്‍, ചിന്തകള്‍, എന്തെല്ലാമായിരുന്നെന്ന്‌ ഈശ്വരനുമാത്രമറിയാം! എത്ര ശ്രമിച്ചിട്ടും ഉറങ്ങാനൊക്കുന്നില്ല. ഉരുണ്ടും പിരണ്ടും ഒരുവിധത്തിലവള്‍ നേരം വെളുപ്പിച്ചു.
അതവള്‍ക്കൊരു കാളരാത്രിതന്നെയായിരന്നു.
അവള്‍ ആ കത്തു വായിച്ചുനോക്കി:
പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണീ,
നീയിതു ചെയ്യേണ്ടവള്‍തന്നെ, നിന്നെ ഞാനതില്‍ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നില്ല. എനിക്കതിലൊട്ടു കുണ്‌ഠിതവുമില്ല. ഒരു പുതിയ സുഹൃത്തുണ്ടാകുന്നത്‌ എന്തുകൊണ്ടും നല്ലതാണല്ലോ. ഇനിയേതായാലും നിനക്ക്‌ എന്നെ മറക്കാന്‍ സാധിക്കും. അതുതന്നെയാണ്‌ എന്റെ ആവശ്യം. എന്റെ ഏറ്റവും അടുത്ത ഒരു സ്‌നേഹിതനാണ്‌ കേശവപിള്ള. എന്തുകൊണ്ടും അയാളുമായിട്ടുള്ള സാഹചര്യമാണ്‌ നിനക്കധികം നല്ലത്‌. അതില്‍ നിന്നെ ഞാനനുമോദിക്കുന്നു. വല്ല കാലത്തും എനിക്കൽപം കുണ്‌ഠിതം തോന്നുമോ ആവോ! അങ്ങനെ തോന്നാതിരിക്കാന്‍ ഞാന്‍ കഴിയുന്നതും ശ്രമിക്കും. നിനക്കു ഞാന്‍ നന്മ നേരുന്നു.
രവി
അത്‌ ഒരാവൃത്തികൂടി വായിക്കാന്‍ അവള്‍ക്കു സാധിച്ചില്ല. പണ്ടും ഒരു കത്തവള്‍ക്കു രവിയില്‍നിന്നു കിട്ടുകയുണ്ടായി. അത്‌ അവളുടെ ആത്മാവിനെ സംഗീതത്തില്‍ പൊതിഞ്ഞു; ഇതാകട്ടെ ഉമിത്തീയിലും.
അവള്‍ക്കിനി എന്തു പറയാന്‍ കഴിയും? രവി അതു കണ്ടു. അവന്റെ മുമ്പില്‍ അവളിനി വെറുമൊരു വേശ്യ! - അമ്മിണി പൊട്ടിക്കരഞ്ഞു.
സ്‌മരണകള്‍ അവളെ അലട്ടാന്‍ തുടങ്ങി. ആ കിളിവാതില്‍ക്കല്‍ മുട്ടുക അതു രവിയല്ലാതരാണ്‌? പോരെങ്കില്‍ കുറെ ദിവസങ്ങളായി അയാള്‍ വരാറുമില്ല. ഒന്നു കണ്ടാല്‍ കൊള്ളാമെന്ന്‌ അത്യാശയോടെ എത്രയെത്ര രാത്രികളായി അവള്‍ കണ്ണുപൂട്ടാതെ കാത്തു കിടക്കുന്നു.
അപ്പോഴാണ്‌ കിളിവാതിലിന്മേല്‍ ചിരപരിചിതമായ ആ അംഗുലീ സ്‌പര്‍ശം. അവള്‍ എങ്ങനെ അന്യഥാ ശങ്കിക്കും? ഉടലാകെ കോരിത്തരിച്ചുകൊണ്ടാണവള്‍ ജനല്‍ തുറന്നത്‌! പക്ഷേ അവള്‍ക്ക്‌ ഒരു നിമിഷം കേശവപിള്ളയോട്‌ അസഹ്യമായ അവജ്ഞ തോന്നി. എന്നാല്‍ അയാളുടെ ആ പെരുമാറ്റത്തില്‍, അപരാധിയാണെങ്കിലും അയാള്‍ കാണിച്ച വിനീതഭാവം അവള്‍ക്കു മറക്കാനൊക്കുകയില്ല.
ഇല്ല; താനെന്തൊക്കെ പറഞ്ഞാലും രവി ഇനി തന്നെ വിശ്വസിക്കുകയില്ല. അയാളുടെ മുമ്പില്‍ താന്‍ അപഥസഞ്ചാരിണിയായി. ഇനി മരണംവരെ ആ പ്രിയപ്പെട്ട കളിത്തോഴന്റെ മുമ്പില്‍ താന്‍ വെറുമൊരു വേശ്യ! - അവള്‍ കണ്ണീര് തുടച്ചു.
എന്നാലും... അയ്യോ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഹൃദയം ആ കാഴ്‌ച കണ്ടു ദ്രവിച്ചിരിക്കയില്ലേ? ആ വേദന! തനിക്കദ്ദേഹം മാപ്പുതരുമോ? അഥവാ മാപ്പു ചോദിക്കാന്‍തന്നെ തനിക്കവകാശമുണ്ടോ? - ഏതായാലും അദ്ദേഹത്തെ ഒന്നു കാണണം...
"ഞാന്‍ തെറ്റുകാരിയാണ്‌. ഇനിയെന്നെ അത്തരത്തില്‍ ഗണിച്ചാല്‍ മതി. പക്ഷേ, ദയവുചെയ്‌ത്‌ ഇന്നുരാത്രി ഒന്നിത്രത്തോളം വന്നിട്ടു പോകണം... രണ്ടു വാക്കു സംസാരിക്കുവാന്‍ മാത്രം. വരാത്തപക്ഷം ഒരിക്കല്‍ പശ്ചാത്തപികേണ്ടിവരും... എന്ന്‌, അമ്മിണി."
ഇങ്ങനെ ഒരു കുറിപ്പെഴുതി അവള്‍ തന്റെ കൊച്ചനുജന്‍ വശം കൊടുത്തയച്ചു - രവിക്കു കൊടുക്കാന്‍.
ആ മുറിക്കകത്ത്‌ ആടുന്ന ഒരു കട്ടിലില്‍ രവി ഇരിക്കുകയാണ്‌. കൂരിരുട്ട്‌. അതേ കട്ടിലില്‍ അൽപം അകലെ മാറി അമ്മിണിയും ഇരിക്കുന്നുണ്ട്‌. ഇടയ്‌ക്കിടെ അവള്‍ ഓരോ നെടുവീര്‍പ്പിട്ടു കൊണ്ടിരുന്നു. ഏറെ നേരത്തേക്ക്‌ ഇരുവരും ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല. കോപംകൊണ്ടു രവി അടിമുടി വിറയ്‌ക്കുകയാണ്‌. ആ മൗനം അയാള്‍ക്കസഹ്യമായിത്തോന്നി. തന്റെ സമീപം ഫണം വിടര്‍ത്തിക്കൊണ്ട്‌ ഒരു വിഷസര്‍പ്പം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നതായി അയാള്‍ മനസാ കരുതി.
"ഇന്നച്ഛനിവിടെ ഇല്ല." - അമ്മിണിതന്നെ ഒടുവില്‍ മൗനം ഭഞ്‌ജിച്ചു.
രവി എന്നിട്ടും ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല. ഓരോ നിമിഷം കഴിയുംതോറും അവളോടയാള്‍ക്ക്‌ അധികമധികം വെറുപ്പും തോന്നി.
"അതാണിന്നു ഞാന്‍ അകത്ത്‌ വിളിച്ചത്‌?" - അവള്‍ തുടര്‍ന്നു പറഞ്ഞു.
രവി എന്നിട്ടും മിണ്ടിയില്ല.
"എന്താണൊന്നും മിണ്ടാത്തത്‌?" - അവള്‍ ആശങ്കയോടെ ചോദിച്ചു.
"നിന്നോടു മിണ്ടുന്നവന്‍ പാപിയാണ്‌."
ഈ വാക്ക്‌ അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരസ്‌ത്രംപോലെ തറച്ചു. അതേ, പ്രേമാര്‍ദ്രമായ ആ കാമുകഹൃദയത്തില്‍ കോപം ആളിപ്പിടിക്കുകയാണ്‌. പുകപുരണ്ട അതിന്റെ ഒരു ഗര്‍ജ്ജനവീചിയാണാക്കേട്ടത്‌. രവിയുടെ മുന്‍പില്‍ അമ്മിണിയിന്നൊരു പാപിനിയാണ്‌. ആ പുളകം കൊള്ളിക്കുന്ന പരിരംഭണങ്ങളില്‍ അലിഞ്ഞമരുവാന്‍ അവള്‍ക്കു കൊതിയുണ്ട്‌. പക്ഷേ - ആ കോപജ്ജ്വാലകള്‍ ഒന്നു ശമിപ്പിക്കാനെന്തു നിവൃത്തി? അവള്‍ ചിന്താമഗ്നയായി.
"ഞാന്‍ എങ്ങനെയാണീ മുറിക്കകത്തു വന്നതെന്നറിയാമോ?... നാലു കെട്ടില്‍ ഒരു വലിയ അരിപ്പെട്ടിയിരിക്കുന്നതു കണ്ടിട്ടില്ലേ? അതിന്റെ മുകളില്‍ കേറിയാല്‍ തട്ടിന്‍പുറത്തേക്കു കേറാന്‍ വിഷമമില്ല. അവിടെനിന്ന്‌ ഈ മുറിയുടെ ചായ്‌പ്പിലേക്ക്‌ ഒരു കോണിയുണ്ട്‌. അച്ഛനിവിടെ ഉണ്ടെങ്കില്‍ത്തന്നെ സാരമില്ല. ചായ്‌പിന്റെ വാതില്‍, കേട്ടില്ലേ, ലേശമെങ്കിലും ഒച്ച കേള്‍ക്കാതെ തുറക്കും. നമുക്കിനി ഇവിടെ മതി. പുറത്തിരിക്കേണ്ടാ" - അമ്മിണി നയത്തില്‍ പ്രസ്‌താവിച്ചു.
"അതിനാവശ്യമുള്ളവര്‍ വന്നുകൊള്ളും... അങ്ങനെതന്നെ ആയിക്കോ!" രവി ഗര്‍ജ്ജിച്ചു.
പാവം അമ്മിണി കുഴങ്ങി.
"എന്നും ഈ ശുണ്‌ഠിതന്നെ, ശുണ്‌ഠി... ദേ, ഈ മൂക്കുനോക്കൂ... ഇതിന്റെ തുമ്പത്താണ്‌ ദേഷ്യം... പണ്ടേ ഇങ്ങനെതന്നെയാണ്‌." അവള്‍ കുറച്ചുകൂടി അടുത്തേക്കു നീങ്ങി. പൊട്ടിച്ചിരിച്ചുകൊണ്ട്‌ അയാളുടെ മൂക്കില്‍ പിടിച്ചു കുലുക്കി. കോപം സഹിക്കാതെ രവി ആ കൈയ്‌ക്കൊരു തട്ടുകൊടുത്തു... "ഛീ, നാണംകെട്ട ശവമേ. നീയെന്നെത്തൊടരുത്‌!"
"ഹാവൂ, എന്റെ കൈയൊടിഞ്ഞുപോയി. ആയിക്കോളൂ! എന്തുവേണമെങ്കിലും ആയിക്കോളൂ!" അവള്‍ ദീനസ്വരത്തില്‍ തേങ്ങിപ്പറഞ്ഞു.
"എനിക്കൊന്നും ആകണ്ട... എല്ലാം മതിയായി."
"അതേ, ഞാന്‍ പഴകി; എന്നെ മടുത്തു. ഇനി പുതിയതു നോക്കാം." - അവള്‍ പരിഭവപ്പെട്ടു.
ആ വാക്കുകളില്‍ വിഷാദം സ്‌ഫുരിച്ചിരുന്നു.
"അതെന്റെ ഇഷ്‌ടംപോലെ ഞാനായിക്കൊള്ളാം!"
"ആരു വേണ്ടെന്നു പറഞ്ഞു?"
"എങ്കിലും, നിന്നെക്കാള്‍ ഭേദമാണ്‌ ഞാന്‍..."
"അതേ,യതേ; നാണമില്ലല്ലോ ആ കമലമ്മയുടെ പിന്നാലെ..."
"എങ്കിലും, അവള്‍ നിന്നെപ്പോലെ കാണുന്നവരെയെല്ലാം - "
"അതേ,യതേ; ആ മാധവന്‍പിള്ള ഒഴിഞ്ഞു കിട്ടണോങ്കില്‍ നല്ല നേരം നോക്കണം."
"എനിക്കീ നാട്ടിലുള്ളവരുടെ കാര്യമൊന്നും കേള്‍ക്കണ്ടാ. നീയെന്തിനാണെന്നെ കാണാനാവശ്യപ്പെട്ടത്‌?" - തികഞ്ഞ വെറുപ്പോടുകൂടി രവി ചോദിച്ചു.
"കൊറെ ശകാരം കേള്‍ക്കാന്‍!"
"ഞാന്‍ പോണു."
"ഇനിയിവിടെ വരില്ലേ?"
"ജീവനുണ്ടെങ്കില്‍ ഇല്ല."
"ഞാന്‍ വിളിച്ചാലും."
"നിനക്കെന്നെ വിളിച്ചിട്ടാവശ്യമില്ല. മേലില്‍ നീയെന്നെ വിളിക്കരുത്‌."
"ഞാനോ?"
"അതേ, നീതന്നെ."
"ഈ അമ്മിണിയോ? ആട്ടെ ഒന്നെന്റെ മുഖത്തു നോക്കിപ്പറയൂ. ഈ അമ്മിണിക്കാണോ രവിയെ വിളിക്കാനധികാരമില്ലാത്തത്‌? പിന്നാര്‍ക്കാണധികാരം? കമലമ്മയ്‌ക്കോ?"
"നിന്റെ - ഞാന്‍ പറയണ്ട." ദേഷ്യം അടക്കാനാകാതെ രവി അലറി.
"എന്തിനാ പറയാതിരിക്കണേ? പറഞ്ഞോളൂ, ഇഷ്‌ടംപോലെ എന്തൊക്കെ വേണമെങ്കിലും എന്നെപ്പറഞ്ഞോളൂ, എന്തും കേള്‍ക്കേണ്ടവളാണ്‌ ഞാന്‍. എന്റെ രവി എന്നെ ശകാരിക്കുന്നത്‌ എനിക്കു വളരെ സന്തോഷമാണ്‌. ഞാനിങ്ങനെ ഓരോ നേരമ്പോക്കു പറയണതന്നെ രവിയെ ശുണ്‌ഠികൂട്ടി കുറെ ശകാരം വാങ്ങാനാ."
"മതി; നിന്റെ ഈ മിരട്ടും മങ്ങിണിമായവുമൊക്കെ മതി. ഇതു ഞാന്‍ കുറേയേറെ കേട്ടിട്ടുള്ളതാണല്ലോ. നിനക്കെന്നോടു വലിയ സ്‌നേഹമുണ്ട്‌; ഞാന്‍ നിന്റെ പ്രാണനാണ്‌; കാണപ്പെട്ട ദൈവമാണ്‌ - എല്ലാം മനസ്സിലായി. ഇന്നലെ രാത്രിയേ എനിക്കിത്ര നന്നായി മനസ്സിലായുള്ളൂ - " ക്ഷുഭിതഭാവത്തില്‍ രവി പറഞ്ഞു.
ആ വാക്കോരോന്നും അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ തുളഞ്ഞുകയറി. അവള്‍ എന്തു പറയും? വാസ്‌തവത്തില്‍ അവള്‍ അപരാധിനിയല്ലേ? തികച്ചും പരമാര്‍ത്ഥമല്ലേ രവി പറയുന്നത്‌?
"എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട രവീ," വിഷാദസ്വരത്തില്‍ അവള്‍ പറയുവാന്‍ തുടങ്ങി; "രവിയെന്നെ എങ്ങനെ വേണെങ്കി കണക്കാക്കിക്കൊള്ളൂ. ഞാന്‍ തെറ്റുകാരി തന്നെ, സമ്മതിച്ചു. പക്ഷേ, ഒരു കാര്യത്തില്‍മാത്രം രവി എന്നെ സംശയിക്കരുത്‌."
"ഉം? എന്താണിത്‌?" രവി രൂക്ഷമായിത്തിരക്കി.
"ഞാന്‍ എന്റെ രവിയെ സ്‌നേഹിക്കുന്നതില്‍!"
"സ്‌നേഹം!' പരിഹാസസ്വരത്തില്‍ അയാള്‍ പുലമ്പി; "എത്ര എളുപ്പം പറയാവുന്ന ഒരു വാക്ക്‌! സ്‌നേഹംപോലും, സ്‌നേഹം! അതേ, നിങ്ങളുടെ വര്‍ഗ്ഗം എല്ലാവരേയും സ്‌നേഹിക്കും; ആരെയും സ്‌നേഹിക്കയുമില്ല. സ്‌നേഹമെന്താണെന്നു നിങ്ങള്‍ക്കറിഞ്ഞുകൂടാ. നീയതറിയണമെങ്കില്‍ ഇനിയൊരു ജന്മം ജനിച്ചുവരണം!"
"രവീ," അടക്കാനാവാതെ തള്ളിപ്പുറപ്പെട്ട കണ്ണീരോടുകൂടി അവള്‍ തൊണ്ടയിടറിപ്പറഞ്ഞു: "ഈശ്വരന്‍ സാക്ഷിയായി ഞാന്‍ പറയുന്നു. എന്റെ സ്‌നേഹത്തില്‍ എന്റെ പൊന്നു രവി എന്നെ അവിശ്വസിക്കരുത്‌. ഞാന്‍ വെറുമൊരു - അയ്യോ, അതു പറയാന്‍ എനിക്കു നാവാടുന്നില്ല... അത്തരത്തില്‍പ്പെട്ട ഒരുവളായിരിക്കാം. എന്നാലും എനിക്കു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌. എന്റെ രവിയെ എനിക്കു സ്‌നേഹിക്കാന്‍ കഴിയും. ഞാന്‍ രവിയെ സ്‌നേഹിക്കുന്നു. രവി എന്നെ മറന്നാലും, എന്നെ ചവിട്ടിത്താഴ്‌ത്തിയാലും ഞാന്‍ ഇനിയും എന്റെ രവിയെ സ്‌നേഹിക്കുകതന്നെ ചെയ്യും! ഇതെല്ലാം എന്റെ വിധിയാണ്‌..."
ഒരു കൊച്ചുകുഞ്ഞിനെപ്പോലെ അവള്‍ ഏങ്ങലടിച്ചു കരയാന്‍ തുടങ്ങി. ആ അശ്രുധാര രവിയുടെ കോപാഗ്നിയില്‍ പതിച്ചു. അത്‌ അൽപാൽപമായി കെട്ടുതുടങ്ങി. അയാള്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം അവലംബിച്ച ഹൃദയകാഠിന്യത്തിനു പെട്ടെന്നൊരിളക്കം തട്ടി! പാവം, പെണ്‍കിടാവ്‌! അവള്‍ എങ്ങനെയെങ്കിലും ഉള്ളവളാകട്ടെ, താന്‍മൂലം അവളുടെ ഹൃദയം നീറിപ്പുകയുക!
"അതിനെന്തിനിങ്ങനെ കരയുന്നു? കരയുകയാണെങ്കില്‍ ഞാന്‍ ഇറങ്ങിപ്പോവുകയാണ്‌." രവി ശാന്തസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു.
കണ്ണീരടക്കാന്‍ അവള്‍ കഴിയുന്നതും ശ്രമിച്ചുനോക്കി. പക്ഷേ, അതിനതിന്‌ അതു തള്ളിത്തള്ളി പുറപ്പെടുകയാണ്‌. അവളുടെ `ബോഡീസ്‌ മുഴുവന്‍ നനഞ്ഞു കുതിര്‍ന്നു.
"രവീ... രവിയെന്നെ വിവാഹം കഴിക്കാന്‍ പോകുന്നില്ലല്ലോ. പിന്നെ ഞാനെങ്ങനെയായാല്‍ രവിക്കെന്ത്‌?" - അമ്മിണി ചോദിച്ചു.
"എനിക്കെന്തെന്നോ?" ന്യായത്തിനു യാതൊന്നുമില്ല. അതെനിക്കറിയാം... പക്ഷേ ഞാനങ്ങനെയൊരു മട്ടിലല്ല ഇതുവരെ നിന്നെ കരുതിയിരുന്നത്‌. അത്തരത്തില്‍പ്പെട്ട ഒരുവളോട്‌ ഒരാള്‍ക്കുണ്ടാകാവുന്ന മനോഭാവം എനിക്കു നിന്നോടുണ്ടായിട്ടില്ല; ഉണ്ടാകുന്നുമില്ല..."
"രവീ," അവള്‍ തടഞ്ഞുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു: "അതെനിക്കറിയാം. രവിയുടെ ഹൃദയം നല്ലപോലെ ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കീട്ടുണ്ട്‌. രവിയുടെ സ്‌നേഹത്തില്‍ എനിക്കു സംശയമില്ലല്ലോ. രവി ആരെ വേണമെങ്കിലും... ആട്ടെ, രവി വിവാഹം കഴിക്കുകയില്ലേ?"
"ഉവ്വ്‌," രവി ദൃഢസ്വരത്തില്‍ പ്രസ്‌താവിച്ചു: "എന്റെ സ്വന്തം കാലില്‍ നില്‍ക്കുവാന്‍ എനിക്കു സാധിക്കുമെന്നു പരിപൂര്‍ണ്ണമായി ബോധ്യപ്പെടുന്ന കാലത്തു ഞാന്‍ വിവാഹം കഴിക്കും."
"അതേ അങ്ങനെയാണ്‌ വേണ്ടത്‌. രവി ഒരു നല്ല നിലയില്‍ എത്തിച്ചേരുമെന്നെനിക്കുറപ്പുണ്ട്‌. പക്ഷേ രവി വിവാഹം കഴിച്ചാല്‍പ്പോലും എന്നോടുള്ള സ്‌നേഹം നശിക്കയില്ലെന്നെനിക്കറിയാം. അതുപോലെ എനിക്കും - "
"ഈ തത്വജ്ഞാനമെല്ലാം വെറും വാക്കുകളില്‍ ഉള്ളതു മാത്രമല്ലേ?" രവി ഇടയില്‍ കടന്നു ചോദിച്ചു.
"അല്ല ഒരിക്കലുമങ്ങനെയല്ല. മനുഷ്യസാധാരാണമല്ലാത്ത ഒന്നല്ല ഞാനീപ്പറയുന്നത്‌..."
"പ്രേമം എന്നൊന്ന്‌ ഈ ലോകത്തിലുണ്ടെന്നുപോലും എനിക്കു വിശ്വസിക്കാന്‍ സാധിക്കുന്നില്ല."
"എന്നു തീര്‍ത്തുപറഞ്ഞുകൂടാ," അമ്മിണി വാദിച്ചു: "പക്ഷേ, ചുരുക്കം എന്നേ ഉള്ളൂ. ഞാന്‍ പറയുന്നതു തെറ്റായിരിക്കാം. എനിക്കെന്തറിവിരിക്കുന്നു? ഞാന്‍ വെറുമൊരു പെണ്ണ്‌. ഇതാവിധത്തിലുള്ള ഒരു ദിവ്യവസ്‌തുവാണെന്നൊന്നുമല്ല ഞാനിപ്പറയുന്നത്‌. വെറും മനുഷ്യസാധാരണമായ ഒരു സ്‌നേഹം... പക്ഷേ, എന്തോ ഒരു പ്രത്യേകത അതിനുണ്ടെന്നുള്ളതില്‍ സംശയമില്ല. അതെന്താണെന്ന്‌ എനിക്കും അറിഞ്ഞുകൂടാ. ഇതെന്തോ ഒരാത്മബന്ധമാണ്‌. എന്റെ രവിയെ മറക്കാന്‍ എനിക്കു സാധ്യമല്ല. ആട്ടേ, എന്നോടു തുറന്നു പറയൂ, രവിയിങ്ങനെ വെറുതെ വാദിക്കുന്നതല്ലാതെ എന്നെ നിശ്ശേഷം മറക്കുവാന്‍ രവിക്കു സാധിക്കുമോ?"
"സാധിക്കുമോ എന്നു ഞാന്‍ ശ്രമിച്ചുനോക്കട്ടെ," രവി അലസഭാവത്തില്‍ പറഞ്ഞു.
"ഇല്ല രവി, സാധ്യമല്ല. എന്നാല്‍ പിന്നെ ഈ ലോകമെങ്ങനെ നിലനില്‍ക്കും? എന്തോ ചില ശക്തിവിശേഷങ്ങള്‍ പ്രകൃതിയില്‍ ഒളിഞ്ഞു നിന്നു പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുണ്ട്‌. എത്രതന്നെ ശ്രമിച്ചാലും അവയ്‌ക്കു നാം കീഴടങ്ങാതെ നിവൃത്തിയില്ല."
"അതൊക്കെ പരമാര്‍ത്ഥംതന്നെ. ഞാനും സമ്മതിക്കുന്നു." - രവി ഏറ്റു പറഞ്ഞു.
"അതേ രവീ; അങ്ങനെയൊരു ശക്തിയാണ്‌ നമ്മെ ഈ മട്ടില്‍ കൂട്ടിയിണക്കിയത്‌. അത്‌ ഇന്നോ ഇന്നലെയോ ഉണ്ടായതല്ല. നമുക്കോര്‍മ്മവെച്ച നാള്‍മുതല്‍ നാം രണ്ടു ശരീരവും ഒരു ജീവനുമായി കഴിഞ്ഞുകൂടുകയാണ്‌. മനുഷ്യനുണ്ടാക്കിയ വെറുമൊരു ചടങ്ങാണല്ലോ വിവാഹം. യഥാര്‍ത്ഥമാലോചിച്ചാല്‍ ശാശ്വതമായി നിലനില്‍ക്കന്നതു പ്രകൃത്യാ ഉണ്ടാകുന്ന ഹൃദയബന്ധമാണ്‌. രവി ഒന്നു മനസ്സിലാക്കണം. മാനസികമായിട്ടെങ്കിലും വ്യഭിചരിക്കാത്ത ഒരു സ്‌ത്രീയോ പുരുഷനോ ലോകത്തില്‍ ഉണ്ടായിരിക്കയില്ല. പക്ഷേ മനുഷ്യര്‍ അതേറ്റു പറയുകയില്ലെന്നേയുള്ളൂ. മാത്രമല്ല, മനസ്സാക്ഷിയെ വഞ്ചിച്ചുകൊണ്ട്‌ അതിനോടെതിര്‍ക്കുകയും ചെയ്യും. ഒരു സ്‌ത്രീ പാതിവ്രത്യം പുലര്‍ത്തുന്നത്‌ അവളുടെ മനശ്ശക്തികൊണ്ടോ ആദര്‍ശഭക്തികൊണ്ടോ അല്ല. സമുദായം അവളില്‍ കുത്തിവെയ്‌ക്കന്ന ഭീരുത്വംകൊണ്ടു മാത്രമാണ്‌. പക്ഷേ ഒരു കാര്യം ഞാന്‍ ഉറപ്പുപറയാം. പുരുഷന്‍ മറക്കുന്നതെന്തോ അതു സ്‌ത്രീ എപ്പോഴും ഓര്‍ക്കന്നു. ഞാനീപ്പറയുന്നതു രവി വിശ്വസിക്കണം; ഒരു വേശ്യയ്‌ക്കു ഒരു ഹൃദയമുണ്ടായിക്കൂടെന്നില്ല; ഹൃദയമുള്ളവരെല്ലാം പതിവ്രതകളായിരിക്കണമെന്നുമില്ല."
രവി ചിന്താധീനനായി. അവളുടെ വാക്കുകള്‍ അയാളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഗാഢമായി സ്‌പര്‍ശിച്ചു.
"ശരിയാണ്‌. അമ്മിണി പറയുന്നതു പരമാര്‍ത്ഥമാണ്‌."
സമ്മതിക്കാതിരിക്കാന്‍ അയാള്‍ക്കു കഴിവുണ്ടായില്ല.
"ആ കഴിഞ്ഞുപോയ കാലങ്ങള്‍ - അന്നത്തെ ഓരോ ദിവസത്തെ നിസ്സാരസംഭവങ്ങള്‍പോലും ഞാന്‍ ഓര്‍ത്തോര്‍ത്തു കരയാറുണ്ട്‌. കഷ്‌ടം രവീ! നമുക്കിങ്ങനെ വളരേണ്ടായിരുന്നു. ഇന്നും നാം കപടങ്ങള്‍ പഠിച്ചു... എന്നാല്‍ ആ കുട്ടിക്കാലത്ത്‌..."
"അതേ, അമ്മിണീ, ആ സ്‌മരണകള്‍ എന്നെ പുളകം കൊള്ളിക്കാറുണ്ട്‌"- രവി സമ്മതിച്ചു.
"നമ്മുടെ ഹൃദയം സ്‌പന്ദിക്കാതാവുന്നതുവരെ ആ സ്‌മരണകള്‍ നിലനില്‍ക്കും. അവ നിലനില്‍ക്കുന്നിടത്തോളം കാലം, നാമന്തൊക്കെ പറഞ്ഞാലും, ഈ ആത്മബന്ധം പുലര്‍ന്നു പോരികയും ചെയ്യും. ഞാന്‍ എന്റെ സ്വന്തം സഹോദരനെന്ന നിലയില്‍ എന്റെ രവിയെ സ്‌നേഹിക്കുമായിരുന്നു. ഒരിക്കലും അതിലൊരു പുള്ളിക്കുത്തുപോലും വീഴാതെ ഞാനതിനെ ഓമനിച്ചു പുലര്‍ത്തുമായിരുന്നു. പക്ഷേ രവി, രവിയാണ്‌ ആദ്യമായി അതില്‍ മഷി കുടഞ്ഞത്‌. എന്താ അല്ലേ? പറയൂ!"
"അതെ" - ഒരു കുറ്റവാളിയെപ്പോലെ രവി മൂളി.
"ആ പരിശുദ്ധമായ സഹോദരസ്‌നേഹം ഇങ്ങനെ മാംസഗന്ധം കൊണ്ടു മലിനപ്പെടുത്തിയതു രവിയാണ്‌."
"അതേ, അമ്മിണീ! എനിക്കതില്‍ കുണ്‌ഠിതമുണ്ട്‌. "വിഷാദസ്വരത്തില്‍ അയാള്‍ പറഞ്ഞു.
"അതില്‍ രവി കുണ്‌ഠിതപ്പെടേണ്ടതായിട്ടില്ല. അതൊക്കെ മനുഷ്യ സാധാരണമാണ്‌. ആദര്‍ശങ്ങള്‍ ഏതു പട്ടിയും പ്രസംഗിക്കും; അനുഷ്‌ഠിക്കുവാന്‍ മഹാന്മാര്‍ക്കുപോലും വിഷമമാണ്‌. അപൂര്‍വ്വം ചിലര്‍ക്കു മാത്രമേ അതു സാധിക്കുന്നുള്ളു. അവരെയാണ്‌ അതിമാനുഷന്മാരെന്നു വിളിക്കുന്നത്‌. എല്ലാവര്‍ക്കും അതിമാനുഷന്മാരാകുക സാധ്യമല്ല. ഞാനിത്രയേ രവിയോടപേക്ഷിക്കുന്നുള്ളൂ: നിശ്ശേഷം എന്നെ പരിത്യജിക്കരുത്‌. ആ കാലം ഒരിക്കല്‍ വരും. അന്ന്‌ - ഞാന്‍ പറയുന്നതു മനസ്സിലായോ? "
"ഉവ്വമ്മിണീ, എനിക്കു തികച്ചും മനസ്സിലായി."
"അന്ന്‌ എന്നെപ്പിരിഞ്ഞു പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ. അതിലെനിക്കു കുണ്‌ഠിതമില്ല. അതുവരെ എനിക്കിങ്ങനെ രവിയെ കണ്ടുകൊണ്ടിരിക്കണം. ഞാനിങ്ങനെ പറയുമ്പോള്‍, എന്നെ തെറ്റിദ്ധരിക്കാനിടയുണ്ട്‌. ഞാന്‍ വികാരഭരിതയാണെന്നു രവി സംശയിച്ചേക്കും."
"ഒരിക്കലും നിന്നെ ഞാനങ്ങനെ സംശയിച്ചിട്ടില്ല." രവി കടന്നു പറഞ്ഞു.
"അതിന്റെ ശമനം മാത്രമാണ്‌ ഞാനാശിക്കുന്നതെങ്കില്‍ എനിക്കു രവിയോടീവിധത്തില്‍ താണുവീണപേക്ഷിക്കേണ്ടതില്ലല്ലോ."
"ഇല്ല"
"പക്ഷേ, ഈ ആനന്ദം - ഇങ്ങനെ കലശല്‍കൂട്ടാന്‍, പിണങ്ങാന്‍, വീണ്ടും ഇഷ്‌ടമാകാന്‍, ഈ ആത്മവിസ്‌മൃതിയനുഭവിക്കാന്‍ തരപ്പെടുക, അതൊന്നു വേറെത്തന്നെയാണ്‌. ആ ആനന്ദം എനിക്കു തരാന്‍ ഈ ലോകത്തില്‍ രവിയെക്കൊണ്ടു മാത്രമേ സാധിക്കൂ. മറ്റൊന്നും എനിക്കാശയില്ല. ഇതാ ഇങ്ങനെ ഏകാന്തതയില്‍ എന്റെ വിനോദങ്ങള്‍ പറഞ്ഞു രസിക്കാന്‍മാത്രം എനിക്കു സാധിച്ചാല്‍ മതി. ഇനിയും എനിക്കെന്റെ രവിയെ കണ്ടു മതിയായിട്ടില്ല."
"അമ്മിണീ" - അയാള്‍ വികാരതരളിതനായി അവളെ മാറോടു ചേര്‍ത്താലിംഗനം ചെയ്‌തു. അവളുടെ ബ്‌ളൗസ്‌ ആകമാനം കണ്ണുനീര്‍കൊണ്ടു നനഞ്ഞിരുന്നു. രവിയുടെ മനം നൊന്തു. അയാള്‍ അവളുടെ ബാഷ്‌പാസിക്തമായ വക്ഷസ്സില്‍ കവിളണച്ചു കുറച്ചുനേരം ഒന്നും മിണ്ടാതിരുന്നു. തന്റെ പ്രവൃത്തിയെക്കുറിച്ച്‌ അയാള്‍ക്കു പശ്ചാത്താപം തോന്നി. കൈലേസെടുത്ത്‌ അശ്രുധാരാവിലങ്ങളായ അവളുടെ നേത്രങ്ങള്‍ പ്രേമപൂര്‍വ്വം തുടച്ചുകൊണ്ട്‌ അയാള്‍ അവളെ ചുംബിച്ചു.
"അമ്മിണി, എനിക്കു നിന്നെ മനസ്സിലായി!" സാന്ത്വനസ്വരത്തില്‍ രവി അവളെ അറിയിച്ചു. "ഞാനൊരിക്കലും ഇനി നിന്നെ കുറ്റപ്പെടുത്തുകയില്ല. നിന്റെ ഹൃദയം എനിക്കുവേണ്ടി മലര്‍ക്കെ തുറന്നിട്ടിരിക്കയാണെന്നു തികച്ചും ഞാനറിയുന്നു."
"കുറച്ചു നാള്‍കൂടി കഴിയട്ടെ. ഞാന്‍ ചില രഹസ്യങ്ങള്‍ രവിയെ അറിയിക്കാം." അയാളുടെ തോളില്‍ കൈകോര്‍ത്തു മാര്‍ത്തട്ടിലേക്ക്‌ ചായ്‌ച്ചുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി പറഞ്ഞു.
അങ്ങനെ നീറിപ്പിടിച്ച ഒരു രംഗം ക്രമേണ ശാന്തവും പൂര്‍വ്വാധികം പ്രേമസാന്ദ്രവുമായി പരിണമിച്ചു.
കോഴി കൂകി. ഉണര്‍ന്നുതുടങ്ങിയ കിളികളുടെ ചില അവ്യക്ത സ്വരങ്ങള്‍ പ്രഭാതാഗമം പ്രസ്‌പഷ്‌ടമാക്കി. രവി അമ്മിണിയോടു യാത്ര പറഞ്ഞ്‌ സ്വവസതിയിലേക്കു മടങ്ങിപ്പോന്നു. പോരുംവഴി അയാളുടെ ഹൃദയം കാറൊഴിഞ്ഞ ആകാശംപോലെ ശാന്തമായിരുന്നു. അയാള്‍ അമ്മിണിയെ അധികം ഇഷ്‌ടപ്പെട്ടുവെന്നു നിദ്രാലസങ്ങളെങ്കിലും പ്രസാദലാലസങ്ങളായ അയാളുടെ നേത്രങ്ങള്‍ മൗനഭാഷയില്‍ വിളംബരം ചെയ്‌തു.
]
അന്നൊഴിവുദിവസമായിരുന്നു. രവീന്ദ്രന് എവിടെയോ പോയിരിക്കയാണ്‌. ഉച്ചതിരിഞ്ഞു ശിവശങ്കരപ്പിള്ള മാധവക്കുറുപ്പിന്റെ വസതിയിലെത്തി. അവര്‍ ഓരോ നാട്ടുവര്‍ത്തമാനങ്ങള്‍ പറഞ്ഞു. ഒടുവില്‍ അവരുടെ സംസാരവിഷയം രവീന്ദ്രനില്‍ എത്തിച്ചേര്‍ന്നു.
"എങ്കിലും ശിവശങ്കരപ്പിള്ളച്ചേട്ടാ!" മാധവക്കുറുപ്പ്‌ ആരംഭിച്ചു. "ഞാനന്നു പറഞ്ഞതുപോലെ നിങ്ങള്‍ പ്രയോഗിച്ച ആ `രാമബാണം' കണക്കിനു കൊണ്ടു."
"കാര്യമെല്ലാം എങ്ങിനെയായാലും, എനിക്കിന്നതോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ വലിയ കൃതാര്‍ത്ഥതയുണ്ട്‌. കുറുപ്പേട്ടനന്നതു പറഞ്ഞപ്പോള്‍ എനിക്കു വലിയ മടി തോന്നാതിരുന്നില്ല. രവി അക്കാര്യത്തില്‍ അത്രത്തോളം ഭ്രമിച്ചുവശായിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ എന്റെ പ്രവൃത്തി ഒരു പാതകവുമാകയില്ലേ എന്നായിരുന്നു എനിക്കു ഭയം."
"പക്ഷേ കേട്ടോ, ചേട്ടാ! ചേട്ടനതു പറ്റിച്ചില്ലായിരുന്നെങ്കില്‍ പാവം അവിടെ കുടുങ്ങിപ്പോയേനേ. അങ്ങനെയൊരുപായം പ്രയോഗിച്ചാലല്ലാതെ കാര്യം ശരിപ്പെടുകയില്ലെന്ന്‌ എനിക്കുറപ്പുണ്ടായിരുന്നു." ഒരു നുള്ളു പൊടിയെടുത്തു വലിച്ചുകൊണ്ടു കുറുപ്പു തുടര്‍ന്നു: "അതുകൊണ്ടാണ്‌ എങ്ങനെയും അവിടെക്കടന്നുകൂടി അവളില്‍നിന്നു തന്ത്രത്തില്‍ കാര്യമെല്ലാം ഗ്രഹിച്ചുകൊണ്ടു പോരണമെന്നു ഞാന്‍ ചേട്ടനെ നിര്‍ബന്ധിച്ചത്‌. രാവിലെ കാര്യമെല്ലാം പറഞ്ഞു ധരിപ്പിക്കാന്‍ എനിക്കു കേശവപിള്ളയെ ആശ്രയിക്കേണ്ടിവന്നു. ഞാന്‍ പറഞ്ഞാല്‍ രവി വിശ്വസിക്കുകയില്ല."
"അതെയതെ." ശിവശങ്കരപ്പിള്ള സമ്മതിച്ചു. "കേശവപിള്ള പിറ്റേദിവസംതന്നെ സംഗതി മുഴുവന്‍ എന്നെ ധരിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. ഒരു പത്തു ദിവസം കൂടി അത്തരത്തില്‍ കഴിഞ്ഞിരുന്നെങ്കില്‍ പാവം കുടുങ്ങിപ്പോയേനേ."
"രവിക്കുതന്നെ ഇന്നതു നന്നായറിയാം. അതിനെക്കുറിച്ച്‌ എന്നോടു തന്നെ പലപ്പോഴും സംസാരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌." കുറുപ്പു വെളിപ്പെടുത്തി: "പക്ഷേ, അന്നു രവിക്ക്‌ എന്നോടുതന്നെ വെറുപ്പു തോന്നിയിരുന്നു!"
"അതൊക്കെ അത്രയേ ഉള്ളൂ. അത്ഭുതപ്പെടാനില്ല. ചെറുപ്പമല്ലേ? എന്നോടു രവി പുറമെ വലിയ ലോഹ്യമെല്ലാം കാണിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഉള്ളില്‍ അൽപം വിരോധമുണ്ടെന്നു തോന്നുന്നു."
"ഛേ, അശേഷമില്ല," കുറുപ്പു തിരുത്തി: അക്കാര്യം ഞാന്‍ ഉറപ്പു പറയാം. ഞാന്‍ പലപ്പോഴും രവിയുടെ ഉള്ളെടുത്തിട്ടുണ്ട്‌.
"പവം! നല്ല പയ്യന്‍," ശിവശങ്കരപ്പിള്ള തുടര്‍ന്നു പറഞ്ഞു: "ഒരു നല്ല നിലയില്‍ എത്തിച്ചേരാനുള്ള ലക്ഷണം കാണുന്നുണ്ട്‌."
"തീര്‍ച്ചയായും. സന്തോഷപൂര്‍വ്വം കുറുപ്പനുകൂലിച്ചു: "എങ്ങനെയെല്ലാമായാലും രവിയുടെ മനസ്സു നല്ലതാണ്‌... പക്ഷേ, ശിവശങ്കരപ്പിള്ളച്ചേട്ടാ, പുള്ളിക്കാരന്‍ ആ ബന്ധം നിശ്ശേഷമങ്ങു വിട്ടിട്ടുണ്ടെന്നു തോന്നുന്നില്ല."
"ഓ! ഇനിയൊന്നും ഭയപ്പെടാനില്ല."
"എന്നു തീര്‍ച്ചപ്പെടുത്തേണ്ടാ." അൽപം ഗൗരവം കലര്‍ന്ന സ്വരത്തില്‍ കുറുപ്പു പറഞ്ഞു: ഏതായാലും ആ ബന്ധം അത്ര നന്നാണെന്ന്‌ എനിക്കഭിപ്രായമില്ല."
"ഗുണദോഷങ്ങള്‍ വേര്‍തിരിച്ചറിയാന്‍ രവിക്കു തികച്ചും സാധിക്കും. അയാളുടെ നില കാക്കാനുള്ള തന്റേടം ഇന്നയാള്‍ക്കുണ്ട്‌."
"അതു ശരിയാണ്‌. ചുരുങ്ങിയ കാലത്തിനുള്ളില്‍ രവിക്കു വന്നിട്ടുള്ള മാറ്റം കുറച്ചൊന്നുമല്ല."
ഈ ഘട്ടത്തില്‍ രവി പടി കടന്നു വരുന്നതു ശിവശങ്കരപ്പിള്ളയുടെ ദൃഷ്‌ടിയില്‍ പെട്ടു.
"അതാ രവി വരുന്നുണ്ട്‌," എന്നു താഴ്‌ന്ന സ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞിട്ട്‌, ശിവശങ്കരപ്പിള്ള സംഭാഷണം മറ്റു വിഷയങ്ങളിലേയ്‌ക്കു തിരിച്ചു.
അന്നത്തെ രാത്രിയിലെ ഹീനമായ ആ സംഭവത്തിനു ശേഷം അമ്മിണിയെക്കുറിച്ച്‌ ഒരക്ഷരംപോലും രവിയും കേശവപിള്ളയും തമ്മില്‍ സംസാരിച്ചിട്ടില്ല. പക്ഷേ കേശവപിള്ള അമ്മിണിയില്‍ അതിരറ്റു ഭ്രമിച്ചു വശായിട്ടുണ്ടെന്നു രവിക്കു നന്നായറിയാമായിരുന്നു. ആ സംഭവത്തിനുശേഷം സ്വാഭാവികമായ ഒരു സങ്കോചം ആ സുഹൃത്തുക്കളെ അൽപമൊന്നലട്ടിയിരുന്നുവെങ്കിലും അവര്‍ തമ്മിലുള്ള സൗഹൃദത്തിനു ലേശമെങ്കിലും ശൈഥില്യം തട്ടിയിരുന്നില്ല.
രവിയുടെ ഹൃദയം സദാ അസ്വസ്ഥമായിരുന്നു. അയാള്‍ ഗാഢമായി ചിന്തിച്ചുനോക്കി. ന്യായത്തിന്‌ അമ്മിണിയുടെ കാര്യത്തില്‍ സംശയദൃഷ്‌ടിയോടുകൂടി വര്‍ത്തിക്കേണ്ട ആവശ്യം തനിക്കില്ല. അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ തനിക്കു സിദ്ധിച്ചിട്ടുള്ള സ്ഥാനം ഒന്നു വേറെത്തന്നെയാണ്‌. അക്കാര്യം തനിക്കു പൂര്‍ണ്ണബോധമുണ്ട്‌. പക്ഷേ, എന്തോ, കേശവപിള്ള അമ്മിണിയോടടുക്കുന്നതില്‍ ഒരസുഖം. എന്നാല്‍ ഒരിക്കല്‍ എന്തിന്‌ താനതിനു അനുകൂലിച്ചു? താത്‌കാലികമായുണ്ടായ ആ ദൗര്‍ബല്യത്തില്‍ തനിക്കിന്നു പശ്ചാത്താപമില്ലേ?...
കേശവപിള്ളയെയും അമ്മിണിയെയും രവി പ്രത്യേകം സൂക്ഷിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. തീര്‍ച്ചയായും അവര്‍ അന്യോന്യം ആകര്‍ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. അവര്‍ അടുക്കുകയില്ലേ? അടുത്തിട്ടില്ലേ? - പല രാത്രികളിലും രവി ഒളിച്ചിരുന്നു. ഒരു തുമ്പും കിട്ടുന്നില്ല.
അന്നു രാത്രി അമ്മിണി കിളിവാതില്‍ തുറന്നതു താനാണെന്നു കരുതിയാണ്‌. അക്കാര്യത്തില്‍ ഒരു സംശയത്തിനും അവകാശമില്ല. കേശവപിള്ളയോടു യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ തനിക്കു സ്‌നേഹമുണ്ടോ? രവി അയാളുടെ ഹൃദയത്തിന്റെ നിഗൂഢതയിലേക്ക്‌ എത്തിനോക്കി. ഉണ്ട്. അകൈതവമായ സൗഹൃദം അവിടെ മിന്നിത്തിളങ്ങുന്നുണ്ട്‌. പക്ഷേ, ചഞ്ചലമായ ഒരു ധൂമികാവലയം അതിനെ പൊതിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. അതസൂയയാണോ? ആണെങ്കില്‍ അത്‌ ആ സൗഹാര്‍ദ്ദത്തെ ഗ്രസിക്കുകയില്ലേ?
ആ നശിച്ച രാത്രി! - രവി എപ്പോഴും അതിനെ ശപിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു. അയാള്‍ അതിനെ മറക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചു. പക്ഷേ, അധികമധികം അതിനെ ഓര്‍ക്കുകയായിരുന്നു ഫലം. അതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്ത അയാളെ ഭ്രാന്തു പിടിപ്പിച്ചു...
എങ്കിലും അയാള്‍ അമ്മിണിയെ സന്ദര്‍ശിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അവള്‍ക്കു എന്നോടു വെറുപ്പു തോന്നിക്കുവാനായിരുന്നു രവിയുടെ പിന്നത്തെ ഉദ്യമം. അയാള്‍ പലതരത്തിലും അവളുടെ വികാരങ്ങളെ മുറിപ്പെടുത്തി. അവളെ കേവലം പ്രാകൃതമായ രീതിയില്‍ ഇടവിടാതെ ഭര്‍ത്സിച്ചു. മൃഗീയമായ രീതിയില്‍ പീഡിപ്പിച്ചു. പക്ഷേ, അവള്‍ അശേഷം ക്ഷോഭിച്ചില്ല. അവള്‍ എല്ലാം സഹിച്ചു. അങ്ങനെ പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുന്നതില്‍ അവള്‍ക്ക്‌ അവര്‍ണ്ണ്യമായ ഒരാനന്ദാനുഭൂതിയുണ്ടായി. അതിനു പ്രതിഫലമെന്നോണം അവള്‍ രവിയെ അധികമധികം സ്‌നേഹിച്ചു. ആ അനുവര്‍ത്തനം അയാളെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തി. തന്റെ സംരംഭത്തില്‍ വിജയം നേടുവാനുള്ള എല്ലാ ഉപായങ്ങളും ദയനീയമായ രീതിയില്‍ തന്നെ പരാജയപ്പെടുത്തുകയാണെന്നയാള്‍ക്കു ബോധ്യപ്പെട്ടു. ആ പരാജയബോധം അനിയന്ത്രിതമായ രീതിയില്‍ അയാളെ അവളുടെ ആരാധകനാക്കി. അയാള്‍ അവളെ മനസാ പൂജിച്ചു. ചന്ദ്രികാസുന്ദരമായ ഒരു രാത്രിയില്‍ മദാലസയായി തന്റെ മാറില്‍ അവള്‍ തല ചായ്‌ച്ചു നില്‍ക്കുമ്പോള്‍, ചുരുണ്ടു നീണ്ട അവളുടെ തലമുടി ആ ഇളം കഴുത്തില്‍ ചുറ്റിവരിഞ്ഞ്‌, യാതൊരു ക്ഷോഭവും കൂടാതെ അവളെ ഞെക്കിക്കൊല്ലുവാന്‍ അയാള്‍ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി ആശിച്ചു. പലപ്പോഴും അയാള്‍ അതിനായി ഒരുമ്പെടുകയും ചെയ്‌തു. പക്ഷേ, അയാള്‍ക്കതിനു ശക്തി കിട്ടിയില്ല. കാര്യത്തോടടുക്കുമ്പോള്‍ പകച്ചുപോകുന്ന തന്റെ മനോദൗര്‍ബ്ബല്യത്തില്‍ രവിക്കു കുണ്‌ഠിതം തോന്നി.
അങ്ങനെയിരിക്കെ, ഇന്നവളെ ഞെക്കിക്കൊല്ലുമെന്നു മനസാ ശപഥം ചെയ്‌ത രാത്രിയില്‍, ശിവശങ്കരപ്പിള്ള തന്റെ താരുണ്യത്തില്‍ ഒരു പങ്കുകാരാനാണെന്ന്‌, അമ്മിണി ഒരു പുഞ്ചിരിയോടെ രവിയോടു പറഞ്ഞു. അയാള്‍ നടുങ്ങിപ്പോയി! ബ്രഹ്മാണ്ഡം തന്റെ കണ്‍മുന്നില്‍ വട്ടംകറങ്ങുന്നപോലെയും തന്റെ കാഴ്‌ചശക്തി ക്ഷീണിക്കുന്നപോലെയും അയാള്‍ക്കു തോന്നി. അയാളുടെ ഹൃദയം കോപം കൊണ്ടു ജ്വലിച്ചു. പക്ഷേ, അയാളുടെ മുഖം വിളറിയിരുന്നു.
പലപ്പോഴും താന്‍ എത്ര നിര്‍ബന്ധിച്ചിട്ടും കൂസല്‍കൂടാതെ നിഷേധിച്ചിരുന്ന ആ രഹസ്യം ഇപ്പോളിതാ, ആവശ്യപ്പെടാതെതന്നെ, അവള്‍ വെളിപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ഒരു കൊച്ചുകുഞ്ഞിന്റെ നിഷ്‌കളങ്കതയോടെ മന്ദഹസിച്ചുകൊണ്ടു നില്‍ക്കുവാന്‍, ഒരു കുറ്റസമ്മതത്തിനുശേഷം ആ സൈ്വരിണിക്കെങ്ങനെ സാധിച്ചു? അവളുടെ സ്വരത്തില്‍ ലേശമെങ്കിലും ഇടര്‍ച്ചയില്ല. ഭീതിയോ സങ്കോചമോ അവളുടെ മുഖത്തു തീണ്ടിയിട്ടുപോലുമില്ല. വൈവശ്യം മുഴുവന്‍ തനിക്കാണ്‌...
ഏറെനേരത്തെ മൗനത്തിനുശേഷം ക്ഷീണിച്ച സ്വരത്തില്‍ രവി അവളോടു ചോദിച്ചു:
"നീ ഇതുവരെ ഇക്കാര്യം എന്നില്‍നിന്നും മറച്ചുപിടിച്ചതെന്തുകൊണ്ടാണ്‌?"
"രവി എന്നില്‍നിന്ന്‌ അകന്നുപോകുമെന്നു ഭയന്ന്‌."
"ഇനി രവിക്കെന്നില്‍ നിന്നകലാന്‍ സാധ്യമല്ല. ഇന്നെനിക്കതുറപ്പുണ്ട്‌."
രവിയുടെ അഭിമാനത്തെ ആ വാക്കുകള്‍ അൽപം ക്ഷതപ്പെടുത്തുകയുണ്ടായി. പക്ഷേ അയാള്‍ സഹിച്ചു.
അമ്മിണി ഒരു വിഷമപ്രശ്‌നമായിരുന്നു - അപഗ്രഥിക്കുവാന്‍ പണിപ്പെടുംതോറും അധികമധികം കൊടുമ്പിരിക്കൊള്ളുന്ന ഒന്ന്‌!
"നിന്നെ ഞാനിപ്പോള്‍ ഞെക്കിക്കൊന്നാലോ?" മനസ്സറിയാതെ രവി ആക്രോശിച്ചുപോയി. അയാള്‍ കലികൊണ്ടു വിറച്ചു.
"നിര്‍വൃതിയോടെ ഞാന്‍ മരിക്കും!" ശാന്തസ്വരത്തില്‍ അമ്മിണി പ്രതിവചിച്ചു. അവള്‍ മന്ദഹസിച്ചു.
രവി തോറ്റു. അയാള്‍ക്കു പിന്നീടൊന്നും സംസാരിക്കുവാന്‍ സാധിച്ചില്ല. നിദ്ര അയാളുടെ കണ്‍പോളകളെ അലട്ടിത്തുടങ്ങി. ശരീരത്തിനും മനസ്സിനും അയാള്‍ക്ക്‌ ഒന്നുപോലെ ക്ഷീണം തോന്നി.
നക്ഷത്രങ്ങള്‍ പരിഹാസഭാവത്തില്‍ അയാളെ നോക്കി പുഞ്ചിരിയിടുന്നു.
അമ്മിണിയുടെ അടുത്തുനിന്നും അയാള്‍ പണിപ്പെട്ടെഴുന്നേറ്റ്‌, ഒന്നും മിണ്ടാതെ മുഖം കുനിച്ച്‌, ഒരു തടവുകാരനായ പോരാളിയെപ്പോലെ നടന്നുപോയി...
പുഞ്ചിരിയും കണ്ണുനീരും ഇടകലര്‍ന്ന ഒരു സംവത്സരം പിന്നേയും കഴിഞ്ഞു. ഇതിനിടയില്‍ അമ്മിണിക്ക്‌ ഒരു വിവാഹാലോചന വന്നു. അവള്‍ അതിനു വഴിപ്പെട്ടില്ല. മാതാപിതാക്കന്മാര്‍ അവളെ കണക്കിലധികം നിര്‍ബന്ധിച്ചു. പക്ഷേ അവര്‍ക്കതില്‍ നിരാശയാണുണ്ടായത്‌. മകളുടെ ദുശ്ശാഠ്യം അവരെ വല്ലാതെ ശല്യപ്പെടുത്തി.
അന്ന്‌ അമ്മിണിയുടെ മാതാപിതാക്കള്‍ വീട്ടിലുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഈ തക്കം നോക്കി അവള്‍ രവിയെ വിളിച്ചു. നേരം മധ്യാഹ്നമായിരുന്നു. രവി ഊണു കഴിച്ചിരുന്നില്ല. അവളുടെ നിര്‍ബന്ധപ്രകാരം അയാള്‍ അവിടെ നിന്ന്‌ അന്നാദ്യമായി ആഹാരം കഴിച്ചു. അനന്തരം വിശ്രമിക്കുവാനായി അയാള്‍ ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ കയറി മലര്‍ന്നു കിടന്നു. കൈയില്‍ ഒരു വിശറിയുമായി അമ്മിണി കസേരയുടെ കൈയിന്മേലും സ്ഥാനം പിടിച്ചു. ഏറെനേരം അവര്‍ ഓരോ നേരമ്പോക്കുകള്‍ പറഞ്ഞ്‌ ഉല്ലാസമായിക്കഴിച്ചുകൂട്ടി. അതിനിടയില്‍ ഒരു കള്ളച്ചിരിയോടുകൂടി രവിയുടെ മുഖം പിടിച്ചുയര്‍ത്തിക്കൊണ്ട്‌ അമ്മിണി ചോദിച്ചു:
"ഞാന്‍ ഒരു കാര്യം പറയട്ടേ?"
"പറയൂ."
"പറഞ്ഞാല്‍ എന്നോടു പിണങ്ങും."
"ഇല്ല, ഒരിക്കലുമില്ല!"
"ഉവ്വ്‌, പിണങ്ങും; ഞാന്‍ പറയില്ല."
"ഞാനല്ലേ അമ്മിണിയോടു പറയുന്നത്‌ - എന്തുതന്നെയായാലും ഞാന്‍ പിണങ്ങില്ല," അയാള്‍ ഉറപ്പു കൊടുത്തു.
"തീര്‍ച്ച?"
"തീര്‍ച്ച!"
"ഞാനേയ്‌... ഇല്ല; പിണങ്ങും. ഞാന്‍ പറയൂല്ല." കുലുങ്ങിക്കുണുങ്ങിക്കൊണ്ട്‌ അവള്‍ മുറുമുറുത്തു. രവി അവളുടെ ശിരസ്സു പിടിച്ചു താഴ്‌ത്തി അരുണാധരങ്ങളില്‍ മൃദുവായൊന്നു ചുംബിച്ചുകൊണ്ടു വീണ്ടും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
"പറയൂ അമ്മിണീ, ഒട്ടും മടി വിചാരിക്കേണ്ട. എന്താണെങ്കിലും പറഞ്ഞോളു!"
അവള്‍ മടിക്കുത്തിനടിയില്‍ തിരുകിവെച്ചിരുന്ന ഒരു ചെറിയ ഞെക്കു വിളക്കു പുറത്തെടുത്തു. അതു രവിയുടെ നേര്‍ക്കു കാണിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"ഈ വിളക്കു കണ്ടിട്ടുണ്ടോ?"
"ഇല്ല..."
"ഇതാരുടെയാണെന്നു പറയാമോ?"
"ഇങ്ങു തരൂ, നോക്കട്ടെ."
രവി അതു കൈയില്‍ വാങ്ങി സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി. അയാള്‍ക്കോര്‍മ്മവന്നു. നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ അയാളുടെ മുഖം നിശ്ശേഷം വിവര്‍ണ്ണമായിപ്പോയി! താന്‍ കേശവപിള്ളയ്‌ക്ക്‌ ഒരിക്കല്‍ സമ്മാനിച്ച വിളക്കായിരുന്നു അത്‌.
"ഇതാ, മുഖം വാടിപ്പോയല്ലോ... ഇതുകൊണ്ടാണ്‌ ഞാന്‍ സംശയിച്ചത്‌." പരിഭ്രമത്തോടെ അമ്മിണി മന്ത്രിച്ചു.
"ഛേയ്‌! എന്റെ മുഖം വാടുന്നൊന്നുമില്ല... അതിന്റെ ആവശ്യമെന്ത്‌?" മുഖത്തു കൃത്രിമമായ ഒരു പുഞ്ചിരി പൊടിപ്പിക്കാന്‍ പണിപ്പെട്ടുകൊണ്ട്‌ അയാള്‍ ഉദാസീനഭാവത്തിലെന്നപോലെ ചോദിച്ചു:
"ഇതമ്മിണിക്കെങ്ങനെ കിട്ടി?"
"ഞാന്‍ കേശവപിള്ളയുടെ കൈയില്‍നിന്നു ചോദിച്ചു വാങ്ങി."
"എങ്ങനെ? എന്ന്‌?" - അതൊരലര്‍ച്ചയായിരന്നു. അമ്മിണി നടങ്ങിപ്പോയി. അപ്പോഴേ രവിക്കു മനസ്സിലായുള്ളു, തന്റെ സ്വരം ഉച്ചത്തിലുള്ളതും പരുഷവുമായിരുന്നു എന്ന്‌. അയാള്‍ വീണ്ടും ശാന്തമായ സ്വരത്തില്‍ ചോദിച്ചു:
"എങ്ങനെയാണമ്മിണീ? എന്നാണത്‌?"
"ഒരു ദിവസം രാത്രി - രവി ഇന്നാട്ടിലില്ലാതിരുന്ന ഒരു ദിവസം രാത്രി - കേശവപിള്ള ഇവിടെ വന്നു. - അതേ, ഞാന്‍ പറഞ്ഞിട്ട്‌. നാം എന്നും ഇരിക്കാറുള്ള മുറിയുടെ ചായ്‌പ്പില്‍ മൂന്നു മണിക്കൂറോളം ഞങ്ങള്‍ ഓരോന്നും സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു..."
"ഉം! എന്നിട്ട്‌?" - രവി വീണ്ടും ഗര്‍ജ്ജിച്ചു.
"കിടന്നലറാതിരിക്കൂ! എന്നിട്ടൊന്നുമില്ല. അയാള്‍ വന്ന വഴിക്കു തിരിച്ചുപോയി."
"വെറുംകൈയോടെ?"
"അതേ..."
"അയാള്‍ ഒന്നും ആവശ്യപ്പെട്ടില്ല?"
"ഉവ്വ്‌, പലതും... പക്ഷേ -"
"പക്ഷേ? - "
"പക്ഷേ ഞാന്‍ പിശുക്കു കാണിച്ചു."
"എനിക്കൊന്നും മനസ്സിലാകുന്നില്ല. ഒന്നു തെളിച്ചു പറയൂ!"
"തെളിച്ചുതന്നെ ഞാന്‍ പറയുന്നത്‌. അയാള്‍ക്ക്‌ എന്റേതായിക്കൊടുക്കാന്‍ വെറും ഒരു ചുംബനം മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. അതു ഞാന്‍ കൊടുത്തു. എന്റെ മനോഭാവം മനസ്സിലാക്കാനുള്ള വിവേകമെങ്കിലും അയാള്‍ക്കുണ്ടായിരന്നു. ആ മനുഷ്യനെ ഞാന്‍ ബഹുമാനിക്കുന്നു... അയാള്‍ എന്നെ അസഹ്യപ്പെടുത്താതെ യാത്രപറഞ്ഞു പിരിഞ്ഞു പോയി."
"കള്ളം, പച്ചക്കള്ളം! ഞാനിതു കേട്ടങ്ങു വിശ്വസിക്കുമെന്നാണോ വിചാരം?" രവി ഈര്‍ഷ്യയോടെ ചോദിച്ചു.
"വിശ്വസിക്കണമെന്ന്‌ എനിക്കു നിര്‍ബന്ധമില്ല." അവള്‍ കുലുക്കം കൂടാതെ ദൃഢവും ശാന്തവുമായ സ്വരത്തില്‍ മറുപടി പഞ്ഞു: "ഉണ്ടായ സംഭവം അതേപടി ഞാന്‍ പറഞ്ഞു എന്നേയുള്ളു."
"ദൈവമേ, ഇവളെന്തൊരത്ഭുത സൃഷ്‌ടി!" - രവിയുടെ ഹൃദയം മന്ത്രിച്ചു.
"ഇതാ, ഇതെല്ലാമെന്താണെന്നറിയാമോ?" - മടിയില്‍നിന്ന്‌ ഒരു ചെറിയ കടലാസുകെട്ടെടുത്തു കാണിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"എന്താണത്‌?"
"കത്തുകള്‍... പ്രേമലേഖനങ്ങള്‍ - കേശവപിള്ളയുടെ!" - പുഞ്ചിരി തൂകിക്കൊണ്ടവള്‍ വീണ്ടും ചോദിക്കുകയാണ്‌: "ഇതെല്ലാം ഒന്നു വായിച്ചുനോക്കണമോ?"
"വേണ്ടാ - എനിക്കൊന്നും വായിക്കണ്ടാ!"
"അങ്ങനെയല്ല... രവി ഇതു വായിച്ചുനോക്കണം. ഇതാ, വേണമെങ്കില്‍ കൊണ്ടുപോകാം. എനിക്കു വിരോധമില്ല."
"അമ്മിണീ, നീയിതെന്തിനെന്നോടു പറഞ്ഞു? നീ എനിക്കു സ്വൈരം തരില്ലേ?" - ദയനീയമായ സ്വരത്തില്‍ രവി ചോദിച്ചു.
"ഞാന്‍ സ്വൈരം കെടുത്തുന്നില്ല. തന്നത്താന്‍ സ്വൈരം നശിപ്പിക്കുകയാണ്‌ രവി ചെയ്യുന്നത്‌. രവി എന്നെ എങ്ങനെ വേണമെങ്കില്‍ കണക്കാക്കിക്കൊള്ളൂ. ഞാനേതായാലും ഇനിയൊരു സംഗതിയും രവിയില്‍നിന്നു മറച്ചുവെയ്‌ക്കുകയില്ല."
"കേശവപിള്ളയോടു നിനക്കാനുകൂല്യമുണ്ടായിരുന്നിട്ടും അയാളെക്കുറിച്ച്‌ എത്രമാത്രം ദുഷിച്ചാണ്‌ നീയെന്നോടു സംസാരിച്ചിട്ടുള്ളത്‌! ഞങ്ങളെത്തമ്മില്‍ അകറ്റുവാന്‍പോലും നീ ഉദ്യമിച്ചിട്ടില്ലേ?"
"ഉണ്ട് അതെന്റെ അന്നത്തെ സ്ഥിതിക്ക്‌ അനുകൂലമായ ഒരു തന്ത്രമായിരുന്നു. അന്ന്‌ എനിക്കതിന്റെ ആവശ്യമുണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷേ, അന്നത്തെ ഞാനല്ല ഇന്നത്തെ ഞാന്‍..."
"അന്നു നിന്റെ വാക്കു കേട്ടു ഞാന്‍ അയാളോടു പിണങ്ങിയിരുന്നെങ്കില്‍ എന്തു വിഡ്‌ഢിത്തമാകുമായിരുന്നു!"
"നിങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ പിണങ്ങുകയില്ലെന്ന്‌ എന്തെല്ലാമായാലും എനിക്കുറപ്പുണ്ടായിരുന്നു. പിന്നെ ഒരു കൈയൊന്നു പരീക്ഷിച്ചുനോക്കിയെന്നേയുള്ളൂ. അന്നു നിങ്ങള്‍ പിണങ്ങിയകന്നിരുന്നെങ്കില്‍ ഇതിനൊന്നും ഇടവരില്ലായിരുന്നു - "
"എന്താണത്‌?"
"അബദ്ധത്തില്‍ ഞാനന്നാ ജനല്‍വാതില്‍ തുറന്നതു മറന്നുപോയോ? - എന്റെ ചാരിത്ര്യം പരീക്ഷിക്കാനെടുത്ത ഒരുപായം! കഷ്‌ടം! രവിക്കിത്ര പഠിപ്പുണ്ടായതുകൊണ്ടെന്തു പ്രയോജനം? ഇല്ല, ഞാന്‍ അധികമൊന്നും പറഞ്ഞു രവിയെ വേദനിപ്പിക്കാന്‍ ഇഷ്‌ടപ്പെടുന്നില്ല. എന്റെ മേല്‍ ഞാന്‍ രവിക്കു മനസ്സാലെ അനുവദിച്ചുതന്നിട്ടുള്ള അധികാരത്തിനടിസ്ഥാനം എന്റെ കളങ്കമറ്റ സ്‌നേഹം മാത്രമാണെന്നു രവി ഓര്‍ക്കണം. ആ അധികാരം ദുരുപയോഗപ്പെടുത്തുന്നതു നന്നല്ല. രവിയെപ്പോലെതന്നെ വേദനിക്കാവുന്ന ഒരു ഹൃദയം എനിക്കും ഉണ്ടെന്നും സ്വൈരം അതിനും ആവശ്യമുണ്ടെന്നും ഉള്ള കാര്യം രവി മറന്നു കളയുന്നു. എന്നെ രവി ഒരാപത്‌ഘട്ടത്തില്‍ അകപ്പെടുത്തി. ഞാന്‍ അതു സ്വപ്‌നേപി ശങ്കിച്ചിരുന്നതല്ല. ആ ആപത്തില്‍ നിന്നു തത്‌ക്കാലം രക്ഷ നേടാന്‍ എനിക്കൊരു വാക്കു പറയേണ്ടി വന്നു. കേശവപിള്ള ഒരു ചീത്തമനുഷ്യനാണെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ തോന്നിയിരുന്നെങ്കില്‍ ഞാന്‍ ഒരിക്കലും ആ വാക്കു പരിപാലിക്കുമായിരുന്നില്ല. രവിയെ വഞ്ചിച്ചു ഞാനെന്റെ വാക്കു പരിപാലിച്ചതില്‍ എനിക്കിന്നു പശ്ചാത്തപമല്ല, സന്തോഷമാണുണ്ടാകുന്നത്‌. കേശവപിള്ളയോട്‌ ഇന്നെനിക്ക്‌ അത്രമാത്രം ബഹുമാനമുണ്ട്‌. ആ മനുഷ്യന്റെ സ്ഥാനത്തു രവിയായിരുന്നെങ്കില്‍, എനിക്കുറപ്പുണ്ട്‌, നേരെ മറിച്ചായിരിക്കും കഥ... എന്താ, ഞാനിതൊക്കെ തുറന്നു പറയുന്നതില്‍ രവിക്കെന്നോടു വിരോധമുണ്ടോ?"
"ഛേയ്‌! അശേഷമില്ല." ശക്തിയായി മിടിക്കുന്ന ഒരു ഹൃദയത്തോടെ രവീന്ദ്രന് പറഞ്ഞു. അയാള്‍ക്കാകപ്പാടെ വല്ലാത്ത ഒരസുഖം തോന്നി. അമ്മിണിയുടെ സംഭാഷണം തുടര്‍ന്നു പോകാനിടയാകാതെ അയാള്‍ അവിടെനിന്നെഴുന്നേറ്റു.
"ഞാന്‍ പോകുന്നു... എനിക്കു കുറച്ചു ജോലിയുണ്ട്‌."
"എന്നോടു പിണങ്ങിപ്പോവുകയാണോ?" അവള്‍ ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ ചോദിച്ചു.
"എന്തിനു പിണങ്ങുന്നു? അഥവാ ഞാന്‍ പിണങ്ങിയാല്‍ത്തന്നെ അമ്മിണിക്കെന്ത്‌?" - രവിയുടെ സ്വരത്തില്‍ ഉത്‌കടമായ വിഷാദം ത്രസിച്ചിരുന്നു. അതവളെ വ്യാകുലപ്പെടുത്തി.
രവി ദൃഷ്‌ടിയില്‍ നിന്നു മറയുന്നതുവരെ അവള്‍ നിശ്ചലയായി അയാളെത്തന്നെ നോക്കിക്കൊണ്ടു നിന്നു. പക്ഷേ പതിവനുസരിച്ച്‌ രവി തിരിഞ്ഞുനോക്കുകയുണ്ടായില്ല. അവള്‍ ഒരു നെടുവീര്‍പ്പിട്ടു...
ഏതാനും ദിവസത്തേക്കു രവി പിന്നെ അമ്മിണിയെ കാണുകയുണ്ടായില്ല. ഒഴിവുകാലമായതിനാല്‍ അയാള്‍ ഒരു യാത്രയ്‌ക്കൊരുമ്പെട്ടു. അമ്മിണിയെ അറിയിക്കാതെയാണ്‌ അയാള്‍ പുറപ്പെട്ടത്‌. അവള്‍ക്കതില്‍ കുണ്‌ഠിതം തോന്നി.
ബസ്സിലും ബോട്ടിലും തീവണ്ടിയിലുമായി യാത്രചെയ്യുമ്പോള്‍ രവിയുടെ ഏകചിന്ത അമ്മിണിയെക്കുറിച്ചായിരുന്നു. ഓര്‍ക്കുംതോറും അത്ഭുതകരവും അസഹ്യവുമായ അവളുടെ ആ സ്വഭാവം മേല്‍ക്കുമേല്‍ അയാളെ അമ്പരപ്പിക്കുന്നതേയുള്ളു. അവള്‍ അത്യന്തനികൃഷ്‌ടമായ ഒരു കുലടയാണെന്നും തന്നോടു കാണിക്കുന്ന സ്‌നേഹം കേവലം കപടനാട്യം മാത്രമാണെന്നും ചിലപ്പോള്‍ അയാള്‍ക്കു തോന്നും. പക്ഷേ, ആ തോന്നല്‍ അസംബന്ധമാണെന്നു തെളിയിക്കുവാന്‍ തികച്ചും പര്യാപ്‌തങ്ങളായ ഭൂതകാലസംഭവങ്ങളുടെ സജീവസ്‌മൃതിചിത്രങ്ങള്‍ മനസ്സിനു മുന്‍പില്‍ തുടര്‍ച്ചയായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടും.
അവള്‍ക്കു തന്നോടു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌ - അകൈതവമായ സ്‌നേഹം. അതില്‍ സംശയിക്കേണ്ടതായിട്ടില്ല. അവള്‍ സാമാന്യം സുന്ദരിയായ യുവതി. ആ നീലിച്ച കണ്‍മുനകള്‍ ഒന്നു വലിച്ചാല്‍. ആ കരാംഗുലികള്‍ തെല്ലൊന്നിളകിയാല്‍ മതി, അവളെ സമീപിക്കാന്‍ അനേകം പേരുണ്ടാകും. അവളെ ദുഷിക്കുന്നവര്‍പോലും സ്‌നേഹംനടിച്ചാരാധിക്കും. സ്‌ത്രീക്കു പ്രകൃതിദത്തമായിട്ടുള്ള ഒരു ശക്തിയാണത്‌. അവള്‍ സുന്ദരികൂടിയായാല്‍ പിന്നെ പറയേണ്ടതുണ്ടോ?...
താന്‍ അവളുമായി അടുത്തു പെരുമാറിത്തുടങ്ങിയിട്ടു നാലു സംവത്സരങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞു. ഇതിനിടയില്‍ ആദ്യത്തെ ഒന്നൊന്നരമാസമൊഴികെ, ഇന്നുവരെ അവളോടനുവര്‍ത്തിച്ചിട്ടുള്ള നയം എത്രയും വിദ്വേഷജനകമല്ലേ? അവളുടെ സ്ഥാനത്തു മറ്റൊരു യുവതിയായിരുന്നെങ്കില്‍ ഇതിനുള്ളില്‍ അവളുടെ സ്‌മൃതിമണ്ഡലത്തില്‍ നിന്നുപോലും താന്‍ നിഷ്‌കാസിതനായേനേ - താനവളെ അത്രമാത്രം അലട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌. പക്ഷേ അതിനതിന്‌ അവള്‍ അധികമധികം തന്നോടടുത്തിട്ടേയുള്ളൂ...
രവിയെ അത്യന്തം അത്ഭുതപ്പെടുത്തിയതായിരുന്നു ഈ ചിന്ത. - പക്ഷേ മറ്റുള്ളവരുമായി ഇടപെടുവാന്‍ അവള്‍ക്കു യാതൊരു സങ്കോചവുമില്ലല്ലോ! അതു പോട്ടെ; അതപ്പാടെ അങ്ങു തുറന്നു പറയുകയും ചെയ്‌ക! തനിക്കുവേണ്ടി ജീവനെപ്പോലും തൃണതുല്യം പരിത്യജിക്കാന്‍ അവള്‍ സന്നദ്ധയാണത്രേ... അവളെ സംബന്ധിച്ചുള്ള രഹസ്യങ്ങള്‍ അന്വേഷിക്കാന്‍, അവയുടെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യം മനസ്സിലാക്കാന്‍, താനെന്തിനു യത്‌നിച്ചു? കഷ്‌ടം, ഒന്നും അറിയാതെ കഴിഞ്ഞിരുന്നെങ്കില്‍! പക്ഷേ ഇനിയെന്തു നിവൃത്തി? അവള്‍തന്നെ എന്തും തുറന്നു സമ്മതിക്കുന്നു. അവള്‍ എല്ലാം ഹൃദയത്തില്‍ മറച്ചുവെയ്‌ക്കുന്നതായിരുന്നു ഭേദം. എങ്കില്‍ അവള്‍ പരിശുദ്ധയാണെന്ന സങ്കൽപത്തില്‍, എല്ലാം മിഥ്യാപവാദങ്ങളാണെന്നു കരുതി, അവളെ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി സ്‌നേഹിച്ച്‌, ആനന്ദാനുഭൂതിയില്‍ മുഴുകിക്കഴിയാമായിരുന്നു. ഇനിയെന്നാലതിനും നിവൃത്തിയില്ല...
- അങ്ങനെയാണെങ്കില്‍ അവളെ അങ്ങുപേക്ഷിച്ചുകൂടേ? അവളെ പാടെയങ്ങു വെറുത്തുകൂടേ? - ഇല്ല. തനിക്കതും സാധ്യമല്ല. അതിനു താന്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. പലപ്പോഴും കരുതിക്കൂട്ടി എന്തെങ്കിലും കാരണമുണ്ടാക്കി അവളുമായി കലഹിച്ച്‌ എത്ര പ്രാവശ്യം താന്‍ പിണങ്ങിപ്പിരിഞ്ഞിരിക്കുന്നു! അവളുടെ നേര്‍ക്കു തിരിഞ്ഞു നോക്കുകപോലും ചെയ്യാതെ അവളെ നിശ്ശേഷം പരിത്യജിച്ച ഭാവത്തില്‍ എത്രയെത്ര ദിവസം തന്‍ കഴിച്ചുകൂട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌. പക്ഷേ പിന്നേയും അവള്‍ തന്നെ മാടി മാടി വിളിക്കും. താനതു കണ്ടതായി നടിക്കാറില്ല. എന്നാല്‍ അങ്ങനെ അവളുമായി അകന്നുനില്‍ക്കുന്ന കാലങ്ങളില്‍ തനിക്കു മനശ്ശാന്തി ലഭിച്ചിട്ടുണ്ടോ? ആ അവസരങ്ങളെ അവളുടെ മറ്റു കാമുകന്മാര്‍ സൈ്വരമായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുകയാണെന്നുള്ള ചിന്ത കണക്കിലേറെ തന്നെ അലട്ടിയില്ലേ? അതും പോകട്ടെ കുറച്ചു ദിവസം അങ്ങനെ കഴിയുമ്പോള്‍ തന്റെ ജീവിതത്തിന്‌ ഒരു പശിമയില്ലായ്‌മ. ഒരു പരുപരുപ്പ്‌. ഒരസ്വസ്ഥത, തനിക്കുണ്ടാകാറില്ലേ? അതെന്തുകൊണ്ട്‌? അനിയന്ത്രിതമായ രീതിയില്‍ ഏതോ ശപ്‌തമായ ഒരു ശക്തിവിശേഷത്തിനു വിധേയനായി ആ വിയോഗ ഘട്ടത്തില്‍ ഒരു രാത്രി പൊടുന്നനെ അവളുടെ മുന്‍പില്‍ താന്‍ ആവിര്‍ഭവിക്കാറില്ലേ? അതുവരെ അന്യോന്യമുള്ള പിണക്കമെല്ലാം അതോടെ അവസാനിച്ച്‌ അവാച്യമായ ആത്മാനുഭൂതി തന്നെ സ്വാഗതം ചെയ്യാറില്ലേ? എത്രയെത്ര പ്രാവശ്യം ഈ ചപല കേളി ആവര്‍ത്തിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
അവള്‍ തന്നെ സ്‌നേഹിക്കുന്നുവെന്നു പറയുന്നു. അതേസമയംതന്നെ അന്യരുമായി അടുക്കുന്നതില്‍ അവള്‍ക്ക്‌ അശേഷം വൈമുഖ്യവുമില്ല. എന്തൊരു കെട്ടുപിണഞ്ഞ മാനസികപ്രശ്‌നം! തനിക്കൊരുവിധത്തിലും അതൊന്നപഗ്രഥിക്കാന്‍ സാധിക്കുന്നില്ല. പുറമെ താന്‍ എത്ര സന്തോഷം പ്രദര്‍ശിപ്പിച്ചാലും ആന്തരമായി തീര്‍ച്ചയായും ഇക്കാര്യത്തില്‍ തനിക്കസുഖമുണ്ട്‌. ആ അസുഖത്തെക്കുറിച്ച്‌ അമ്മിണിക്കറിഞ്ഞുകൂടേ? ആവോ! ഒരുപക്ഷേ, അവള്‍ക്കറിഞ്ഞുകൂടായിരിക്കും! അറിയാമായിരുന്നെങ്കില്‍ അവളുടെ അനുവര്‍ത്തനം ഇത്രത്തോളം ഹീനമായ ഒന്നാകുമായിരുന്നില്ല. അവളിങ്ങനെ അപഥത്തില്‍ സഞ്ചരിക്കുന്നതെന്തിന്‌? അതിനെക്കുറിച്ചവള്‍ ചിന്തിച്ചിട്ടില്ലേ? പക്ഷേ അതെങ്ങനെ സാധിക്കും? പറയുന്നതു വിശ്വസിക്കയല്ലാതെ ഹൃദയം പിളര്‍ന്നു നോക്കാന്‍ കഴിയുമോ? -
ഇങ്ങനെയുള്ള ചിന്തകള്‍ ഏതവസരത്തിലും തുടര്‍ച്ചയായി രവിയെ അലട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്നു. അയാള്‍ ഏതാണ്ടൊരു ഭ്രാന്തനെപ്പോലെയായി. ഒന്നിലും മനസ്സുറച്ചു നില്‍ക്കുന്നില്ല. തന്റെ പഠനം തുടരണമോ എന്നു പോലും അയാള്‍ ശങ്കിച്ചുതുടങ്ങി... ഒരു യാത്രപോയാല്‍ - കുറച്ചു ദിവസം നാടുവിട്ടകന്നു നിന്നാല്‍ - അൽപം മനശ്ശാന്തി ലഭിച്ചേക്കുമെന്നാണ്‌ അയാള്‍ കരുതിയത്‌. പക്ഷേ, അതു വെറുമൊരു വ്യാമോഹമായിരുന്നു. ശാന്തി ലഭിച്ചിട്ടില്ലെന്നു മാത്രമല്ല. അയാള്‍ കൂടുതല്‍ അസ്വസ്ഥനായിത്തീര്‍ന്നു... കുറച്ചു ദിവസം കഴിഞ്ഞു രവി സ്വദേശത്തേക്കുതന്നെ മടങ്ങി.
"അമ്മിണി, നീ, എനിക്കുവേണ്ടി ഒരുപകാരം ചെയ്യുമോ?" രവി അവളുടെ കൈ പിടിച്ച്‌ അവളെ തന്റെ മടിയില്‍ ചേര്‍ത്തിരുത്തിക്കൊണ്ടു ചോദിച്ചു.
"ചെയ്യാം, എന്തു വേണമെങ്കിലും ചെയ്യാം." അവള്‍ നിശ്ചിത സ്വരത്തില്‍ മറുപടി പറഞ്ഞു.
രവിയുടെ മുഖം മങ്ങിയിരുന്നു. ആ കണ്ണുകളില്‍ അശ്രുകണങ്ങള്‍ പൊടിഞ്ഞു. അമ്മിണി അതു കണ്ടു. അവള്‍ വല്ലാതമ്പരന്നു. അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരു നടുക്കമുണ്ടായി. ആ കണ്ണുനീര്‍! രവി ഇതുവരെ കരഞ്ഞിട്ടില്ല. അയാളുടെ കണ്ണില്‍ അവള്‍ ആദ്യമായി പൊടിഞ്ഞുകാണുന്ന കണ്ണീരാണത്‌. എന്തോ ദുസ്സഹമായ മനഃക്ലേശം രവിയെ അലട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നുണ്ട്‌. സംശയമില്ല!... എന്താണെങ്കിലും അതില്‍നിന്നയാളെ മോചിപ്പിക്കേണ്ടതു തന്റെ കര്‍ത്തവ്യമാണെന്നവള്‍ക്കു തോന്നി. വസ്‌ത്രാഞ്ചലംകൊണ്ട്‌ അവള്‍ കണ്ണുനീര്‍ ഒപ്പിക്കളഞ്ഞു.
"അയ്യോ, എന്റെ പൊന്നു രവീ, കരയാതിരിക്കൂ! കഷ്‌ടം, രവി ഒരു പുരുഷനല്ലേ? ആ കണ്ണീരിനു കാരണമെന്ത്‌? എന്റെ രവിയുടെ ഹൃദയം നീറുകയാണ്‌. എനിക്കറിയാം. സംഗതിയെന്തെന്നു തുറന്നു പറയൂ. ഞാന്‍ വഴിയുണ്ടാക്കാം."
"നീ എനിക്കുവേണ്ടി എന്തു ത്യാഗവും ചെയ്യാമോ?" - വീണ്ടും രവി ഊന്നിച്ചോദിച്ചു.
"എന്തും ചെയ്യാം, എന്തും... രവി പറയുന്നതെന്തു ചെയ്യാനും ഞാനൊരുക്കമാണ്‌, പറഞ്ഞോളൂ!" അയാളുടെ ആ ബാഷ്‌പാര്‍ദ്രമായ കണ്ണുകളില്‍ തുരുതുരെ ചുംബിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ പറഞ്ഞു.
"നീ എനിക്കുവേണ്ടി... മരിക്കണം." - രവിയൊന്നു നടുങ്ങി..
അമ്മിണിയുടെ മുഖത്ത്‌ ഒരു ഭാവഭേദവും ഉണ്ടായില്ല. അവള്‍ ദൃഢസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു: "ഇത്രയേ ഉള്ളോ? ഇത്‌ നിസ്സാരമല്ലേ? ഇതാ, എന്റെ ജീവന്‍ രവിക്കധീനമാണ്‌. രവിയുടെ ഇഷ്‌ടംപോലെ ആ ജീവന്‍കൊണ്ടു പെരുമാറാം..."
"അമ്മിണീ, നീ ജീവിച്ചിരിക്കുന്നിടത്തോളം കാലം എനിക്കു മനശ്ശാന്തിയുണ്ടാകയില്ല. ഒന്നുകില്‍ നീ, അല്ലെങ്കില്‍ ഞാന്‍ - നമ്മില്‍ ആരെങ്കിലും ഒരാള്‍ മരിച്ചേ ഒക്കൂ. മരണത്തെ നിനക്കു ഭയമുണ്ടെങ്കില്‍, ഞാന്‍ മരിക്കാന്‍ സന്നദ്ധനാണ്‌... ഞാന്‍ - "
"അയ്യോ, എന്റെ രവി മരിക്കുകയോ? ഒരിക്കലും പാടില്ല. രവി സന്തോഷത്തോടുകൂടി സൗഭാഗ്യത്തോടുകൂടി ദീര്‍ഘകാലം ജീവിച്ചിരിക്കണം. എന്റെ ജീവിതമാകട്ടെ, എനിക്കുതന്നെ ഒരു ഭാരമാണ്‌. അതെങ്ങനെയെങ്കിലും ഒന്നവസാനിപ്പിക്കണമെന്ന്‌ ഏറെനാളായി ഞാനാശിക്കന്നു. ഒന്നു രണ്ടു പ്രാവശ്യം ഞാനതിനൊരുങ്ങിയിട്ടുണ്ട്‌. അപ്പോഴെല്ലാം രവിയുടെ രൂപം എന്റെ മുന്‍പില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടും. അപ്പോള്‍ ഹൃദയവേദയനോടെ ആ ഉദ്യമത്തില്‍നിന്നു താനേ ഞാനൊഴിഞ്ഞുമാറും - അങ്ങനെയായിരുന്നു. ഇന്നെനിക്കെന്തോ ഒരു വലിയ ആശ്വാസം തോന്നുന്നു. എനിക്കുണ്ടാകാവുന്ന ഏറ്റവും വലിയ ഭാഗ്യം ഇതാണ്‌. ഹാ, എന്റെ രവിയുടെ മടിയില്‍ ഇങ്ങനെ തലയും വെച്ച്‌ ആ മുഖത്തു നോക്കി മന്ദഹസിച്ചുകൊണ്ടു കിടന്നു മരിക്കുവാന്‍ സാധിക്കുക! അതിനേക്കാള്‍ വലിയ ഭാഗ്യം എനിക്കുണ്ടാകാനില്ല."
"എന്നാല്‍ നാളെ രാത്രി അമ്മിണി അതു ചെയ്യണം. അതിനു നീ ഒട്ടും ക്ലേശിക്കേണ്ടതില്ല, ഏറ്റവും സുഖപ്രദമായ ഒരു മരണം ഞാന്‍ നിനക്കുണ്ടാക്കിത്തരാം... യാതൊരു വേദനയുമില്ലാത്ത, നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ നിര്‍വ്വഹിക്കപ്പെടുന്ന, മധുരമായ ഒരാത്മഹത്യ!"
"വേദനിച്ചാലും തരക്കേടില്ല." അമ്മിണി തടഞ്ഞു പറഞ്ഞു: "ഞാന്‍ ഇതുവരെ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള വേദനയോളം ശക്തി മറ്റൊരു വേദനയ്‌ക്കും കാണുകയില്ല."
"അതു വേണ്ടാ. നീ എന്റെ മുന്‍പില്‍ പ്രാണവേദന അനുഭവിച്ചുകൊണ്ടു കിടന്നു പിടയുന്നതു കണ്ടുനില്‍ക്കാന്‍ എനിക്കു സാധ്യമല്ല. നീ സുഖമായി മരിക്കണം."
"എന്നാലങ്ങനെ. പക്ഷേ, അതെങ്ങനെ സാധിക്കും?" - അവള്‍ ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ ചോദിച്ചു.
"അതിനു വിഷമമില്ല. ഒരു നെടുവീര്‍പ്പിട്ടുകൊണ്ടു രവി സമാധാനിപ്പിച്ചു. "ഒരൊറ്റ മിനിട്ടുകൊണ്ടു മരിക്കാം. ലോകത്തില്‍ ഉള്ളതില്‍ ഏറ്റവും ശക്തികൂടിയ ഒരു വിഷദ്രാവകം ഞാന്‍ കരുതിവെച്ചിട്ടുണ്ട്‌... പൊട്ടാസിയം സൈനേഡ്‌. നീ സമ്മതിക്കാത്തപക്ഷം അതുപയോഗിച്ച്‌ എനിക്ക്‌ ആത്മഹത്യ ചെയ്യണമെന്നായിരുന്നു എന്റെ ഉദ്ദേശം. ആ വിഷദ്രാവകം ഒരു തുള്ളി നാവിലൊഴിച്ചാല്‍ മതി... പിന്നത്തെ മാത്രയില്‍ നീ മരിച്ചു കഴിഞ്ഞു!"
"അതേ, ആ വിഷത്തെക്കുറിച്ചു ഞാന്‍ കേട്ടിട്ടുണ്ട്‌. ഹാ, എന്തു സുഖമായ, എളുപ്പമായ മരണം!... എന്നാലങ്ങനെതന്നെ. നാളെ രാത്രി!"
"നീ ഒന്നുകൂടി ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്‌... ഒരു കത്തെഴുതി വെയ്‌ക്കണം... അല്ലെങ്കില്‍ പല വിഷമങ്ങളുമുണ്ടാകും."
"അതു ഞാന്‍ ഉദ്ദേശിച്ചു കഴിഞ്ഞു: കാര്യം എനിക്കു മനസ്സിലായി. രവി പറഞ്ഞേച്ചാല്‍ മതി. അതേ വാചകങ്ങള്‍ എന്റെ സ്വന്തം കൈപ്പടയില്‍ ഞാന്‍ എഴുതിവെച്ചുകൊള്ളാം. ഞാന്‍ പേനയും കടലാസും എടുത്തു കൊണ്ടുവരാം... ഇതാ, ഞാന്‍ വന്നു കഴിഞ്ഞു."
അവള്‍ എഴുന്നേറ്റ്‌ അടുത്ത മുറിയിലേക്കോടിപ്പോയി. അൽപനേരത്തിനുള്ളില്‍ അവള്‍ മഷിയും പേനയും ഒരു നോട്ടുപുസ്‌തുകവുമായി മടങ്ങിയെത്തി. പുസ്‌തകത്തിനുള്ളില്‍നിന്ന്‌ ഒരു കടലാസു വലിച്ചു ചീന്തി അവള്‍ രവിക്കഭിമുഖമായി ഇരിപ്പുറപ്പിച്ചു. രവി പറഞ്ഞുകൊടുത്ത വാചകങ്ങള്‍ ഇങ്ങനെ എഴുതി:
ലോകം അറിയുവാന്‍,
ജീവിതം എനിക്കു മടുത്തു. ഇങ്ങനെ നരകിക്കാന്‍ എനിക്കു സാധ്യമല്ല. മരണം എന്നെ ആശ്വസിപ്പിക്കുമെന്ന്‌ എനിക്കുറച്ച വിശ്വാസമുണ്ട്‌. പക്ഷേ അതെന്നെ സമീപിക്കുന്നില്ല. അതിനാല്‍ ഞാന്‍ സ്വയം മരണത്തെവരിക്കുന്നു. പരിപൂര്‍ണ്ണസംതൃപ്‌തിയോടെയാണ്‌ ഞാന്‍ മരിക്കുന്നത്‌, ആരും എന്നോടൊരു തെറ്റും ചെയ്‌തിട്ടില്ല. എന്റെ മരണത്തില്‍ ആരും ദുഃഖിക്കരുതെന്നപേക്ഷ.
എന്റെ ആത്മഹത്യയില്‍ ഞാന്‍ മാത്രമാണ്‌ ഉത്തരവാദി. മറ്റൊരു ജീവിക്കും ഇതില്‍ ഒരു പങ്കും ഇല്ല. നിയമത്തിന്റെ സംശയദൃഷ്‌ടി ഇക്കാര്യത്തില്‍ ആരുടെമേലും പതിയേണ്ട ആവശ്യമില്ലെന്ന്‌ ഒരിക്കല്‍ക്കൂടി ഞാന്‍ ദൃഢപ്പെടുത്തിക്കൊള്ളുന്നു. ഞാന്‍ പോകട്ടെ!
എന്ന്‌
അമ്മിണി (ഒപ്പ്‌)
അവള്‍ ആ കത്തു മടക്കി പുസ്‌തകത്തിനുള്ളില്‍ ഭദ്രമായി സൂക്ഷിച്ചിട്ട്‌, വീണ്ടും രവിയുടെ സമീപം ചെന്നിരുന്നു. അയാളുടെ വിവര്‍ണ്ണമായ മുഖം പിടിച്ചുയര്‍ത്തി അതില്‍ അളവറ്റ ചാരിതാര്‍ത്ഥ്യത്തോടെ പലവുരു ചുംബിച്ചു.
അമ്മിണിയുടെ മരണദിവസം അതിരാവിലെ എഴുന്നേറ്റു കുളികഴിച്ച്‌ അവള്‍ അമ്പലത്തിലേക്കു പോയി. അവള്‍ ക്ഷേത്രത്തില്‍നിന്നു മടങ്ങുന്നതു രവിയുടെ കണ്ണില്‍ പെട്ടു. ആ കാഴ്‌ച അയാളെ ദഹിപ്പിച്ചു.
അവള്‍ അന്നു സഹോദരിയെ കാണ്മാന്‍ പോയി. അവളുടെ ഇളയ സഹോദരന്മാരും അവിടെ താമസമുണ്ടായിരുന്നു. അവര്‍ക്കു കൊടുക്കുവാനായി കുറെ മിഠായി അവള്‍ വാങ്ങിച്ചു കൊണ്ടുപോയി. ആ ഓമനക്കുഞ്ഞുങ്ങളെ അവള്‍ വാരിയെടുത്തു മാറോടണച്ച്‌ അവരുടെ ശിരസ്സില്‍ തുരുതുരെ ചുംബിച്ചു. അവളുടെ കണ്ണില്‍നിന്ന്‌ ഒരു തുള്ളി കണ്ണുനീര്‍ നിലത്തടര്‍ന്നു വീണു.
ആ കുഞ്ഞുങ്ങള്‍! - കഷ്‌ടം, അവര്‍ ഒരിക്കലും ശങ്കിച്ചിരിക്കുകയില്ല. ആ സമ്മാനം അവരുടെ ചേച്ചിയുടെ അവസാനത്തേതാണെന്ന്‌.
കുറേക്കാലമായി അമ്മിണി അവളുടെ സഹോദരിയുമായി അത്ര രസമില്ലാതിരിക്കുകയായിരുന്നു. പെട്ടെന്നുള്ള അവളുടെ ആവിര്‍ഭാവം സഹോദരിയെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തി. അവര്‍ അകമഴിഞ്ഞ്‌ ഏറെനേരം സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. ഉച്ചതിരിഞ്ഞ്‌ അവരോടെല്ലാം ഒരുവിധം യാത്രപറഞ്ഞിട്ട്‌ അവള്‍ സ്വഗൃഹത്തിലേക്കു മടങ്ങിപ്പോന്നു. അന്നു വൈകുന്നേരം അവള്‍ രവിയെ കാപ്പി കുടിക്കാന്‍ ക്ഷണിച്ചു... അവര്‍ ഒന്നിച്ചിരുന്നു കാപ്പി കുടിച്ചു.
അര്‍ദ്ധരാത്രി. പൂനിലാവ്‌. അമ്മിണിയുടെ മുറിയിലെ കിളിവാതില്‍ മലര്‍ക്കെത്തുറന്നു കിടക്കുകയാണ്‌... രവി അവിടെ നില്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌. അവള്‍ ആ എഴുത്തെടുത്തു പെട്ടെന്നു കാണത്തക്കവിധം മേശപ്പുറത്തു വെച്ചു. പിന്നീടു ജനല്‍വാതില്‍ക്കല്‍ വന്ന്‌ അവള്‍ രവിയോടു മൃദുസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു:
"ഞാന്‍ പുറത്തിറങ്ങി വരാം."
രവിയുടെ ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
അമ്മിണി പുറത്തിറങ്ങി വന്നു. വിലപിടിച്ച ഒരു സാരി അവള്‍ ധരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അവളുടെ ആഭരണങ്ങളെല്ലാം എടുത്തണിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌. ഒരു മുല്ലമാല കാര്‍കൂന്തലില്‍ ചൂടിയിട്ടുണ്ട്‌. നെറ്റിയില്‍ ഒരു കുങ്കുമപ്പൊട്ടു തൊട്ടിട്ടുണ്ട്‌.
അവളുടെ മുഖം മുന്‍പൊരിക്കലും കണ്ടിട്ടില്ലാത്തവിധം പ്രസന്നമായിരിക്കുന്നു. ആ അധരപുടങ്ങള്‍ മന്ദസ്‌മിതാര്‍ദ്രങ്ങളാണ്‌. വിവാഹമണ്ഡപത്തില്‍ ഒരു വധു എന്നപോലെയാണ്‌ അമ്മിണി രവിയുടെ മുന്‍പില്‍ വന്നു നില്‍ക്കുന്നത്‌! അയാളുടെ ഹൃദയം ഒരു തീച്ചൂളപോലെ നീറിക്കൊണ്ടിരുന്നു. അയാളുടെ മുഖം രക്തശൂന്യവും വിഷാദഭരിതവുമായിരുന്നു. അയാളുടെ സിരകളെല്ലാം തളര്‍ന്നുപോയിരുന്നു.
ആ മാവിന് ചുവട്ടില്‍ - അനേകമനേകം ആനന്ദരംഗങ്ങള്‍ക്ക്‌ അങ്കമൊരുക്കിയിട്ടുള്ള ആ മാവിന് ചുടവട്ടില്‍ - അയാള്‍ ഏറെനേരം ഒരു ജീവച്ഛവമായി നിലകൊണ്ടു. അനന്തരം ഷാള്‍ വിരിച്ച്‌ അതില്‍ ഇരുന്നു. അമ്മിണിയും അയാളുടെ വാമഭാഗത്തില്‍ ഇരിപ്പുറപ്പിച്ചു.
"എന്നാലാകട്ടെ... നേരം വൈകുന്നു."- രവിയുടെ കഴുത്തില്‍ കൈ കോര്‍ത്തു സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം ചുംബിച്ചുകൊണ്ടവള്‍ പറഞ്ഞു.
"അമ്മിണീ, വേണ്ടാ; അമ്മിണി മരിക്കണ്ടാ. ഞാന്‍ മരിക്കാം." രവി ഗദ്‌ഗദസ്വരത്തില്‍ പണിപ്പെട്ടു പറഞ്ഞു.
"ഛായ്‌, എന്റെ രവി അങ്ങനെയൊന്നും പറയാതിരിക്കൂ. ഞാന്‍ മരിക്കാം. അതെവിടെ, അതെവിടെ?"
"എന്റെ കൈയിലുണ്ട്‌, ഇതാ." എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു രവി കുപ്പായ കീശയില്‍നിന്ന്‌ ഒരു ചെറിയകുപ്പി പുറത്തെടത്തു.
അതിനുള്ളില്‍ ആ ഭയങ്കരവിഷദ്രാവകം തുളുമ്പിനില്‍ക്കുന്നു.
അമ്മിണി രവിയുടെ മടിയില്‍ തലവെച്ചു മലര്‍ന്നുകിടന്നു. അനന്തരം അയാളുടെ മുഖം പിടിച്ചു താഴ്‌ത്തി അവസാനമായി ഒരു ചുംബനമര്‍പ്പിച്ചു. ഒരു നിമിഷനേരം അര്‍ദ്ധോന്മീലിനനേത്രങ്ങളോടെ അവള്‍ ഒരനുഭൂതിയില്‍ ലയിച്ചിട്ട്‌, പിന്നത്തെ മാത്രയില്‍ കണ്ണുതുറന്ന്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു:
"നല്ല മധുരം - ഒരു പുളിപ്പുമുണ്ട്‌." അവള്‍ മന്ത്രിച്ചു - ഒരു മിനിട്ടു കഴിഞ്ഞു. രണ്ട്‌, മൂന്ന്‌, നാൽ... പത്തു മിനിട്ടിലധികം അങ്ങനെ ഒരു മൗനത്തില്‍ കഴിഞ്ഞുകൂടി. ഒരു വേദനയും അമ്മിണിക്കു തോന്നുന്നില്ല. ഒരു ഭാവവ്യത്യാസവും ഉണ്ടാകുന്നില്ല... അവള്‍ മരണത്തെ പ്രതീക്ഷിച്ച്‌ അങ്ങനെ മലര്‍ന്നു കിടക്കുകയാണ്‌...
"അമ്മിണീ! ഞാനൊരു രാക്ഷസനാണ്‌... വെറും പിശാച്‌... ഞാന്‍ സംശയിച്ചു... നിന്റെ സ്‌നേഹത്തില്‍... ഭയപരവശനായി രവി ജൽപിച്ചു. ഇതൊരു പരീക്ഷ മാത്രമായിരുന്നു... അതു വിഷമായിരുന്നില്ല... വെറും പച്ചവെള്ളം... പഞ്ചസാര ചേര്‍ത്ത നാരങ്ങാവെള്ളം!..."
"എന്ത്‌?" ഒരു സിംഹിയെപ്പോലെ അവള്‍ ചാടിയെഴുന്നേറ്റു. "ദ്രോഹി!" - അവള്‍ പുലമ്പി. "എന്നെക്കൊല്ലാതെ കൊല്ലുന്നു! എന്ത്‌? ഞാന്‍ മരിച്ചില്ല? പരീക്ഷ! പരീക്ഷ!! വജ്രഹൃദയന്‍! പരീക്ഷപോലും! - ഛായ്‌, അതു വിഷമല്ലെന്നോ? പരീക്ഷ! ആ മുഖം എനിക്കിനി കാണരുത്‌!"
അവള്‍ എഴുന്നേറ്റു നിന്നു
"അമ്മിണി, എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണീ, എനിക്കു മാപ്പുതരൂ! ഇനി ഈ ജീവിതത്തില്‍ നിന്നെ ഞാന്‍ -"
"വേണ്ടാ; ഇനിയൊന്നും വേണ്ടാ. പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ. ഇനി ഇവിടെ കാല്‍ കുത്താന്‍ പാടില്ല. ആ മുഖത്തിനി ഞാന്‍ നോക്കുകയില്ല. ദ്രോഹി!" മിന്നല്‍ക്കൊടിപോലെ അവള്‍ അകത്തേക്കു പാഞ്ഞുപോയി.
രവി ശൂന്യഹൃദയനായി അവിടെ നിന്നു മടങ്ങി.
ആ കിളിവാതില്‍ പിന്നീടൊരിക്കലും തുറക്കപ്പെട്ടില്ല. അമ്മിണിയുടെ നിഴല്‍പോലും ഒരു നോക്കൊന്നു കാണാന്‍, എത്ര പരിശ്രമിച്ചിട്ടും രവിക്കു സാധിച്ചിട്ടില്ല. അവള്‍ ജീവിച്ചിരിപ്പുണ്ടെന്നുമാത്രം അറിയാം. അത്രതന്നെ.
പശ്ചാത്താപം രവിയുടെ ഹൃദയത്തെ കരണ്ടുതിന്നുകൊണ്ടിരുന്നു. ആ സംശയം! ആ നശിച്ച സംശയം! -
അതു കാട്ടിക്കൂട്ടിയ അസഹ്യമായ വ്യതിയാനം!
അമ്മിണിയെക്കുറിച്ച്‌ ആരും ഒന്നും പറയാറില്ല. അവള്‍ പുറത്തിറങ്ങാറില്ല. ആരും അവളെ കാണാറില്ല. അങ്ങനെ കാലക്രമത്തില്‍ അവള്‍ നാട്ടുകാരുടെ മനോമണ്ഡലത്തില്‍നിന്നും നിശ്ശേഷം അപ്രത്യക്ഷയായി പാവം!...
രണ്ടാം ഭാഗം
"Life, magic life, never stands still, thought its pace may slow down for a while. And when FATE seems hardly to lift a finger for five or ten years. She seldom allows us this respite out of kindness of heart. But is moved, as a rule, by sheer wantonness. All of a sudden, frequently without warning. She flings us back into the vortex, and moments notice life surges wild and turbulent once more"
-Alfred Neuman
കൊല്ലം ആറു കഴിഞ്ഞു. `മല്ലികാമന്ദിര' ത്തില്‍ അന്ന്‌ ആകപ്പാടെ ഒരു വലിയ ബഹളമായിരുന്നു. തീവണ്ടി പോകുന്ന ശബ്‌ദം കേള്‍ക്കുന്നുണ്ടോ എന്നു ചെവി വട്ടംപിടിച്ചുകൊണ്ടു മാധവിയമ്മ ആ വാതില്‍ ക്കല്‍ കാത്തു നിന്നിട്ടേറെ നേരമായി... മൂന്നു കൊല്ലമായി പിരിഞ്ഞിരിക്കുന്ന തന്റെ ഏക പുത്രനെ ഒന്നു കാണുവാന്‍ അവരുടെ ഹൃദയം ഉത്‌കണ്‌ഠാകുലമായിച്ചമഞ്ഞതില്‍ അത്ഭുതമില്ല. ഉച്ചതിരിഞ്ഞു 2.30 നാണ്‌ മെയില്‍വണ്ടി വരുന്നത്‌. ഇനി അരമണിക്കൂര്‍ മതി... സമയം നീങ്ങുന്നില്ല, ചുമരില്‍ സ്‌പന്ദിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന ഘടികാരത്തില്‍തന്നെയാണ്‌ മാധവിയമ്മയുടെ ദൃഷ്‌ടി.
സ്റ്റേഷനിലേക്കു രണ്ടു മൈല്‍ ദൂരമുണ്ട്‌. മാധവക്കുറുപ്പും ചില ഭൃത്യന്മാരും സ്റ്റേഷനിലേക്കു പോയിരിക്കുന്നു. മാധവിയമ്മയുടെ അനുജത്തി ജാനകിയമ്മ അടുക്കളയില്‍ വലിയ ജോലിത്തിരക്കിലാണ്‌...
അതാ, മെയിലിന്റെ ചൂളംവിളി. മാധവിയമ്മയുടെ ഹൃദയം ആഹ്ലാദം കൊണ്ട്‌ ഓളംവെട്ടി...
പടിക്കല്‍ ഒരു കാര്‍ വന്നുനിന്നു. മാധവിയമ്മ പടിയ്‌ക്കലേക്കോടി... അതാ, സൂട്ടും ഹാറ്റും ധരിച്ചു ധ്വരയുടെ മട്ടില്‍ ഒരു യുവകോമളന്‍ കാറില്‍നിന്നിറങ്ങുന്നു രവീന്ദ്രന്, തന്റെ ഓമനപ്പുത്രന്‍. മാധവിയമ്മയുടെ കണ്ണുകളില്‍ ഹര്‍ഷാശ്രുക്കള്‍ പൊടിഞ്ഞു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുറകെ മൂന്നു വയസ്സു പ്രായമുള്ള ഒരോമനക്കുട്ടന്‍ കാറില്‍ നിന്നു ചാടിയിറങ്ങുന്നു. മാധവിയമ്മ അവനെ വാരിയെടുത്ത്‌ അവന്റെ തക്കാളിപോലെ തുടുത്ത കവിള്‍ത്തടങ്ങളില്‍ മാറിമാറി ചുംബിച്ചു. അതിസുന്ദരിയായ ഒരു യുവതി രവീന്ദ്രനെ അനുഗമിച്ചു മാധവിയമ്മയുടെ മുന്‍പില്‍ വന്ന്‌ ആ വന്ദ്യമാതാവിന്റെ കാല്‍ തൊട്ടു ശിരസ്സില്‍വെച്ചു പ്രണമിക്കുന്നു. ഭൃത്യന്മാര്‍ പെട്ടികളും സമ്മാനങ്ങളുമെല്ലാം ചുമന്നുകൊണ്ടു പോകുന്നു...
എല്ലാവരും വീട്ടിലെത്തി. അവിടെയുണ്ടായ ആഹ്ലാദപ്രകടനങ്ങള്‍ കുറച്ചൊന്നുമല്ല. ജാനകിയമ്മയുടെ കുട്ടികള്‍ - ബാലനും ലീലയും - `ചേട്ടന്‍, ചേട്ടന്‍' എന്നുച്ചത്തില്‍ ആര്‍ത്തുവിളിച്ചു. തുള്ളിച്ചാടിവന്നു രവീന്ദ്രന്റെ കൈയില്‍ തൂങ്ങി.
"മല്ലികേ, ആ താക്കോലിങ്ങു തരൂ; ഞാനിവരെയൊന്നു സമാധാനപ്പെടുത്തട്ടെ."
അയാള്‍ പെട്ടി തുറന്ന്‌ ഓരോ കളിപ്പാട്ടങ്ങള്‍ എടുത്തു കുട്ടികള്‍ക്കു കൊടുത്തു. മാധവിയമ്മ കുഞ്ഞിനെയും കൊണ്ടകത്തേക്കു പോയി. ജാനകിയമ്മയും മല്ലികയും അവരെ അനുഗമിച്ചു.
"ഹായ്‌, എനിക്കൊരു കുപ്പിപ്പാവ! ബാലേട്ടനോ?"
"എനിക്കൊരു തോക്ക്‌! ഹായ്‌, ഹായ്‌!"
"എനിക്കൊരു മോട്ടോര്‍വണ്ടി, ഞാനിതു ബാലേട്ടനു തരൂല്ല."
"എനിക്കു ചേട്ടനൊരു ചിത്രപുസ്‌തകോം കൂടിത്തന്നല്ലോ ഞാനതു നിന്നെക്കാണിച്ചുതരില്ല."
അങ്ങനെ കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ കോലാഹലങ്ങള്‍.
"ആട്ടെ, എല്ലാവരും അകത്തുപോയി കളിച്ചോളിന്‍, ലഹളകൂട്ടരുത്‌!" രവീന്ദ്രന് പറഞ്ഞു.
കുഞ്ഞുങ്ങളെല്ലാം കളിപ്പാട്ടങ്ങളും താങ്ങി അകത്തേക്കു പോയി.
"കൽക്കട്ടയില്‍ ചൂടുകുറെ ശക്തിയാണല്ലേ, രവീ? രവി ഇവിടുന്നു പോയതിലും കറുത്തു." മാധവക്കുറുപ്പഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"അതേ, വേനലായാല്‍ വെയില്‍ സഹിക്കില്ല - അതുപോലെ മഴയാണെങ്കില്‍ പിന്നെ മഴതന്നെ."
"ആങ്‌ഹാ!"
രവീന്ദ്രന് കോട്ടും ട്രൗസറുമെല്ലാം അഴിച്ചു സ്റ്റാന്‍ഡില്‍ തൂക്കി. മുണ്ടും ബനിയനും ധരിച്ച്‌ ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ വന്നു കിടന്നു. അടുത്തൊരു കസേരയില്‍ മാധവക്കുറുപ്പും സ്ഥലം പിടിച്ചു.
"പിന്നെ, എന്തെല്ലാമാണ്‌ കുറുപ്പേട്ടാ, വിശേഷങ്ങള്‍? നമ്മുടെ കേശവന്‍കുട്ടിയുണ്ടോ ഇവിടെ?" രവി തിരക്കി.
"ഉണ്ടായിരുന്നു. ഒന്നൊന്നര ആഴ്‌ചയായിട്ടെങ്ങോ പോയിരിക്കയാണ്‌. വരും, ഇന്നോ നാളെയോ വരും."
"ഞാന്‍ കേശവന്‍കുട്ടിക്കെഴുതിയിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. നാട്ടിലേക്കു വരുന്നെന്ന്‌."
"ഉവ്വ്‌, എന്നോടു പറഞ്ഞു. ഇവിടെത്തന്നെ വന്നിട്ടു നാലഞ്ചു ദിവസമേ താമസിച്ചുള്ളു. ഇപ്പോള്‍ കോളേജടച്ചിരിക്കയല്ലേ? അങ്ങു ഭാര്യ വീട്ടിലായിരുന്നു."
"കേശവന്‍കുട്ടിയുടെ വിവാഹത്തിനു വന്നാല്‍ കൊള്ളാമെന്ന്‌ എനിക്കു വലിയ ആശയുണ്ടായിരുന്നു... പക്ഷേ, തരപ്പെട്ടില്ല."
"രവി വരുമെന്നു തന്നെയായിരുന്നു ഞങ്ങളുടെയും വിശ്വാസം."
"എന്തു ചെയ്യും, കുറുപ്പേട്ടാ? അലക്കൊഴിഞ്ഞിട്ടു കാശിക്കു പോവാന്‍ നേരമില്ലെന്നു വെളുത്തേടന്‍ പറഞ്ഞപോലെയാണ്‌ നമ്മുടെയും കഥ - "
"ബാങ്കില്‍ രവി ഒരാളേ മാനേജരായിട്ടുള്ളോ?"
"അതെ."
"അവധി കിട്ടാന്‍ വിഷമമാണല്ലേ?"
"കൊല്ലത്തില്‍ പതിന്നാലു ദിവസം കിട്ടും; അത്രതന്നെ."
"ഇപ്പോള്‍ എത്രനാളേക്കു കിട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌?"
"ഒരു മാസത്തേക്ക്‌!"
"അല്ല, അത്രയേ ഉള്ളോ? അപ്പോള്‍ പെട്ടെന്നങ്ങു പോകണമല്ലോ!"
"വേണം... " ഒരു മിനിട്ടുനേരം മൗനമായിരുന്നിട്ട്‌ ചെറിയൊരു പുഞ്ചിരിയോടുകൂടി അൽപം താണ സ്വരത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു: "പിന്നെ നമ്മുടെ ഇവിടുത്തെ വിശേഷങ്ങള്‍ എന്തെല്ലാമാണ്‌ കുറുപ്പേട്ടാ?"
"കഷ്‌ടം!" വിഷാദസ്വരത്തില്‍ കുറുപ്പുപറഞ്ഞു: "അപ്പോള്‍ രവി അക്കഥയൊന്നുമറിഞ്ഞില്ലേ?"
"ഇല്ല. ഞാനെങ്ങനെ അറിയും? എന്താണ്‌ വിശേഷം?" ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു.
"അമ്മിണി തീരെ കിടപ്പാണ്‌, ഇവിടില്ല. ആസ്‌പത്രിയിലാ."
രവീന്ദ്രന് ഒന്നു നടുങ്ങി. അയാളുടെ മുഖത്ത്‌ ഒരു നിഴല്‍ വ്യാപിച്ചു.
"എന്താണ്‌ സുഖക്കേട്‌?"
"പനി - ജ്വരം."
"എത്ര നാളായി തുടങ്ങിയിട്ട്‌?"
"എന്നിട്ടൊരാശാസ്വവുമില്ലേ?"
"ഇല്ല, ഇപ്പോള്‍ കലശലാണ്‌. കടന്നുകിട്ടാന്‍ കുറച്ചു വിഷമാന്നാ കേക്കണേ."
"ആസ്‌പത്രിയിലേക്കു കൊണ്ടുപോയിട്ട്‌ എത്ര നാളായി?"
"ഒരു മാസമായിക്കാണും."
"കൂടെ ആരുണ്ട്‌ ശുശ്രുഷയ്‌ക്ക്‌? പപ്പുണ്ണിപ്പിള്ള കാണുമായിരിക്കും, ഇല്ലേ?"
"കൊള്ളാം അയാള്‍ മരിച്ചിട്ട്‌ ഒരു കൊല്ലം കഴിഞ്ഞു."
"എന്ത്‌! പപ്പുണ്ണിപ്പിള്ള മരിച്ചുവോ?"
"ഉവ്വ്‌. അപ്പോള്‍ രവി ഇതൊന്നും അറിഞ്ഞില്ലേ?"
"ഞാനെങ്ങനെയറിയാനാ കുറുപ്പേട്ടാ? ഇവിടെ നിന്നു വരുന്ന കത്തുകളില്‍ ഇക്കാര്യങ്ങളൊന്നും ഇതുവരെ എഴുതിക്കണ്ടിട്ടില്ല... കേശവന്‍കുട്ടിയുടെ കത്തുകളിലും അങ്ങനെതന്നെ. പിന്നെ, ആയിരം നാഴികയ്‌ക്കപ്പുറത്തിരിക്കുന്ന ഞാന്‍ ഇതൊക്കെ എങ്ങനെയറിയും? എന്തായിരുന്നു പപ്പുണ്ണിപ്പിള്ളയ്‌ക്കു സുഖക്കേട്‌?"
"ഓ., വിശേഷിച്ചൊന്നുമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഒരു നീര്‍വീഴ്‌ചയും പനിയുമായിത്തുടങ്ങി... അധികം കിടന്നരിഷ്‌ടിക്കേണ്ടിവന്നില്ല... രണ്ടാഴ്‌ചയ്‌ക്കുള്ളില്‍ കഴിഞ്ഞു. അത്രയും പറഞ്ഞാല്‍ മതിയല്ലോ. ഏതായാലും അമ്മിണിയുടെ കാര്യം വലിയ കഷ്‌ടമായി!"
"അവള്‍ ഇവിടെത്തന്നെയായിരുന്നോ താമസം?"
"അതേ, അവളുടെ അമ്മയും സഹോദരങ്ങളും മൂത്ത സഹോദരിയൊന്നിച്ചാണ്‌ താമസം."
"അവള്‍ തനിച്ചാണോ ഇവിടെ താമസിച്ചിരുന്നത്‌?"
"അതേ, അവളെ സഹായിക്കാനാരുമുണ്ടായിരുന്നില്ല. വളരെ കഷ്‌ടപ്പെട്ടു. പാവം, ഒടുവില്‍ സുഖക്കേടു കലശലായപ്പോള്‍ അമ്മയും സഹോദരിയും വന്നു ആശുപത്രിയില്‍ കൊണ്ടുപോയാക്കി."
ഈ വാര്‍ത്ത രവീന്ദ്രന് അസഹ്യമായിത്തോന്നി. രണ്ടുമൂന്നു കൊല്ലം കൂടി സ്വദേശത്തേക്കു ആനന്ദഭരിതമായി തിരിച്ചെത്തിയപ്പോള്‍ അയാള്‍ക്കാദ്യമായി ചെവിക്കൊള്ളേണ്ടിവന്ന വൃത്താന്തം അത്യന്തം ഹൃദയഭേദകമായ ഒന്നാണ്‌. കഴിഞ്ഞുപോയ കാലങ്ങള്‍ അവയുടെ സ്വപ്‌നസമാനങ്ങളായ സംഭവചരിത്രങ്ങള്‍ ഓരോന്നോരോന്നായി അയാളുടെ അന്തര്‍നേത്രങ്ങളുടെ മുന്‍പില്‍ അനുക്രമമായി വിടുര്‍ത്തിവിരിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
ഹാ, എത്ര നിര്‍വ്വാണപ്രദങ്ങളായ രംഗങ്ങള്‍. അമ്മിണി അയാളുടെ കളിത്തോഴി! അവളുമൊന്നിച്ച്‌ എത്രയെത്ര ദിവസങ്ങളില്‍ മറ്റാരാലും അര്‍പ്പിക്കപ്പെടുവാന്‍ സാധ്യമല്ലാത്ത ആനന്ദാനുഭൂതികളില്‍ അയാള്‍ മുഴുകിക്കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌!
അവള്‍ തന്റെ പ്രാണനായിരുന്നില്ലേ? അവള്‍ സ്വജീവനേക്കാള്‍ അധികമായി തന്നെ സ്‌നേഹിച്ചിരുന്നില്ലേ? ഉവ്വ്‌, ആ സ്‌നേഹം, സ്വജീവനെപ്പോലും തൃണസമാനം വലിച്ചെറിയുവാന്‍ അവളെ പ്രേരിപ്പിച്ച ആ അത്ഭുതസ്‌നേഹം. താന്‍ പരീക്ഷിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുള്ളതാണ്‌... അങ്ങനെയുള്ള അവള്‍ക്ക്‌ ഇന്ന്‌ നേരിട്ടിരിക്കുന്ന ദുരന്തപരിണാമം!
രവിയുടെ ഹൃദയം വല്ലാതെ നൊന്തു. ഇന്നും അയാളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ നിഗൂഢതലങ്ങളില്‍ അവളോടുള്ള സ്‌നേഹം തിങ്ങിനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌. അയാള്‍ അവളെ മറന്നിട്ടില്ല. വിവാഹം കഴിച്ചിട്ടും ഒരു കുഞ്ഞിന്റെ പിതാവായിത്തീര്‍ന്നിട്ടും, ആറേഴു കൊല്ലമായി അവളെ കാണാതിരുന്നിട്ടും, അയാള്‍ അവളെ വിസ്‌മരിച്ചിട്ടില്ല. അയാള്‍ക്കതു സാധ്യവുമല്ല.
"കുറുപ്പേട്ടാ," രവീന്ദ്രന് ഒരു താണ സ്വരത്തില്‍ ആരംഭിച്ചു: "അവളുടെ ഈ ദയനീയസ്ഥിതിയില്‍ എനിക്കു വലിയ കുണ്‌ഠിതമുണ്ട്‌. ആറുകൊല്ലത്തിനുമേലായി ഞാന്‍ അവളെ കണ്ടിട്ട്‌. പഠിക്കുവാനായി ഞാന്‍ മദിരാശിക്കു പോയതിന്റെ ശേഷം അവളെ ഒരു നോക്കൊന്നു കാണാന്‍ എനിക്കു തരപ്പെട്ടില്ല" -
"അപ്പോള്‍ ഒഴിവുകാലത്ത്‌ ഇവിടെ വന്നപ്പോഴൊന്നും രവി അവളെ കണ്ടിട്ടില്ല?" - അദ്‌ഭുതഭാവത്തില്‍ കുറുപ്പു ചോദിച്ചു.
"ഇല്ല, കുറുപ്പേട്ടാ," ദൃഢസ്വരത്തില്‍ അയാള്‍ മറുപടി പറഞ്ഞു: "ഞാന്‍ അവളെയൊന്നു കാണാന്‍ വളരെ പണിപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. പക്ഷേ, അവള്‍ ഒരിക്കലും എന്റെ നേരെ വന്നിട്ടില്ല. ഒരു സംഭവത്തിനുശേഷം അതു പറഞ്ഞാല്‍ കുറെയേറയുണ്ട്‌ ഞാനവളെ ഇതാ ഈ നിമിഷംവരെ കണ്ടിട്ടില്ല. അവളെ മറക്കുകയെന്നത്‌ എനിക്കു സാധിക്കാത്ത ഒരു കാര്യമാണ്‌".
"രവിക്കതു സാധ്യമല്ലെന്നെനിക്കറിയാം." കുറുപ്പു തടഞ്ഞു പറഞ്ഞു.
"ഞാന്‍ മറ്റൊരു തരത്തില്‍ പറയുന്നതല്ല. കുറുപ്പേട്ടന്‍ തെറ്റിദ്ധരിക്കരുത്‌... മറ്റൊരു ദൃഷ്‌ടിയോടുകൂടി ഇനി അവളുടെ മുഖത്തു നോക്കാന്‍ എനിക്കു ധൈര്യമുണ്ടാവുകയില്ല. അതുദ്ദേശിച്ചല്ല ഞാന്‍ പറഞ്ഞതും... പക്ഷേ എന്റെ ജീവിതത്തില്‍ അത്രമാത്രം സ്വാധീനശക്തിയുള്ള ഒരു വ്യക്തിയാണവള്‍!"
"അവള്‍ക്ക്‌ രവിയെ വലിയ സ്‌നേഹമാണെന്നെനിക്കറിയാം. രവിയുടെ വര്‍ത്തമാനങ്ങള്‍ അവള്‍ പലതരത്തിലും അന്വേഷിച്ചറിയാറുണ്ട്‌... അവളുടെ ആ പണ്ടത്തെ സ്വഭാവമെല്ലാം പോയി..."
"ഈ ദയനീയസ്ഥിതിയില്‍ അവളെ രക്ഷിക്കേണ്ട കടമ എനിക്കുണ്ട്‌. ഞാന്‍ എന്തെങ്കിലും സഹായം ചെയ്യാമെന്നു വെച്ചാല്‍, അവളതൊന്നും സ്വീകരിക്കയില്ലെന്നുള്ളതു തീര്‍ച്ചയാണ്‌. എനിക്കവളെ കാണണം. ആശുപത്രിയില്‍ വേണ്ട ഏര്‍പ്പാടുകളെല്ലാം ചെയ്യണം..."
"നമുക്കു നാളെ രാവിലെ പോകാമല്ലോ."
"നാളേക്കു നീട്ടേണ്ടാ... ഇന്നു വ്യാഴാഴ്‌ച നല്ല ദിവസമാണ്‌. വൈകുന്നേരം തന്നെ പോണം. ആശുപത്രിയില്‍ പണമില്ലാത്തവരെ വേണ്ടവിധത്തില്‍ ശുശ്രൂഷിക്കുകയില്ല. നമുക്കു ഡോക്‌ടര്‍മാരെ കണ്ടു പണം കൊടുത്ത്‌ അവളുടെ കാര്യത്തില്‍ പ്രത്യേകം ചില ഏര്‍പ്പാടുകള്‍ ചെയ്യണം..."
"അങ്ങനെതന്നെ. നമുക്കു വൈകുന്നേരംതന്നെ പോകാം. തയ്യാറായിക്കോളൂ!"
അവര്‍ അതിനെത്തുടര്‍ന്ന്‌ ഓരോ കാര്യങ്ങള്‍ സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അപ്പോഴേക്കും കാപ്പിയും പലഹാരങ്ങളുമെത്തി. രവീന്ദ്രന് വന്ന വിവരമറിഞ്ഞു ചില പഴയ പരിചയക്കാരും സ്‌നേഹിതന്മാരും അവിടെ എത്തിച്ചേര്‍ന്നു. എല്ലാവരുംകൂടി കാപ്പി കുടിച്ചും വെടി പറഞ്ഞും ഒന്നു രണ്ടു മണിക്കൂര്‍ ഉല്ലാസമായി കഴിച്ചുകൂട്ടി. എന്നാല്‍ രവീന്ദ്രന്റെ ഹൃദയം നെടുവീര്‍പ്പിട്ടുകൊണ്ട്‌ എവിടെയൊക്കെയോ ചുറ്റിപ്പറക്കുകയായിരുന്നു. ആറുകൊല്ലമായി മങ്ങിക്കിടന്നിരുന്ന ആ ഹൃദയവ്യഥ സ്വദേശത്തു കാല്‍കുത്തിയതോടുകൂടി വീണ്ടും നീറിപ്പിടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
ഒരു കൊല്ലമായി അമ്മിണി ഒറ്റയ്‌ക്കാണ്‌ വീട്ടില്‍ താമസിച്ചിരുന്നതെന്നു കേട്ടപ്പോള്‍ രവീന്ദ്രന് ഒരസുഖം തോന്നി. വിവാഹിതനായ താന്‍ അവളുടെ സദ്‌വൃത്തിയെക്കുറിച്ചാരായുന്നതുതന്നെ തെറ്റാണെന്ന്‌ അയാള്‍ക്കറിയാം. എങ്കിലും, എന്തുകൊണ്ടോ എന്തോ ഒരസ്വാസ്ഥ്യം. അവളുടെ ആ പണ്ടത്തെ സ്വഭാവമെല്ലാം പോയി എന്നു കുറുപ്പു പറഞ്ഞപ്പോള്‍ അയാളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരു പുളകമുണ്ടായി... ആ ആനന്ദത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം മൃഗീയമായ സ്വാര്‍ത്ഥതയാണെന്ന്‌ അയാളുടെ മനസ്സാക്ഷി മുരണ്ടു. അവള്‍ അശരണയായി, വ്യാധിയുടെ അങ്കതലത്തില്‍, ജീവിതത്തിന്റെയും മരണത്തിന്റെയും മധ്യത്തില്‍ കിടന്നുഴലുമ്പോള്‍ അവളുടെ സദാചാരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സങ്കൽപത്തിന്‌ അവിചാരിതമായി വിധേയമായതിന്റെ ഹൃദയത്തിന്റെ ഹീനഭാവത്തില്‍ അയാള്‍ക്ക്‌ അയാളോടുതന്നെ വെറുപ്പു തോന്നി.
അവള്‍ എന്നുമങ്ങനെ താങ്ങും തണലുമില്ലാതിരുന്നു നരകിക്കണമെന്നോ? അവളില്‍ അന്തര്‍ലീനമായി വര്‍ത്തിക്കുന്ന മാതൃത്വത്തിന്റെ പ്രക്ഷോഭം അവള്‍ക്കു നിയന്ത്രിക്കാന്‍ സാധിക്കുമോ? അയ്യോ, എന്തൊരു മൃഗീയമായ വിചാരം! അവള്‍ ജീവിക്കുമെന്നുതന്നെ ആര്‍ക്കറിയാം? അവള്‍ മരിച്ചുപോയാല്‍? -
രവീന്ദ്രന് കിടുകിടുത്തുപോയി...
"അല്ല, അമ്മിണി വീണ്ടും ജനല്‍ തുറന്നിട്ടാണോ കിടപ്പ്‌? ഞാന്‍ പലപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടില്ലേ? ഈ തണുത്ത കാറ്റു വളരെ ചീത്തയാണ്‌."
"കാറ്റുകൊള്ളുമ്പോള്‍ എനിക്കു ബഹുസുഖം തോന്നുന്നു, ഡോക്‌ടര്‍. അതുകൊണ്ടാണ്‌. വേണമെങ്കില്‍ അടച്ചേക്കാം" എന്നുപറഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി എഴുന്നേല്‍ക്കാന്‍ ഭാവിച്ചു.
"വേണ്ട." ഡോക്‌ടര്‍ തടുത്തുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു: "ദേഹമിളക്കാന്‍ പാടില്ല. ഞാനടച്ചുകൊള്ളാം."
ഡോക്‌ടര്‍ കിളിവാതിലുകള്‍ രണ്ടും ഭദ്രമായി അടച്ചു കൊളുത്തിട്ടു. അനന്തരം അവളുടെ കട്ടിലിന്നരികെ ഒരു കസേര വലിച്ചിട്ട്‌ അതില്‍ ഇരിപ്പുറപ്പിച്ചു. അൽപനേരത്തെ മൗനത്തിനുശേഷം അര്‍ത്ഥദ്യോതകമായ ഒരു ചെറുപുഞ്ചിരിയോടെ അദ്ദേഹം ആരംഭിച്ചു:
"അപ്പോള്‍ അമ്മിണി എന്നോടു പറയാമെന്നു പറഞ്ഞിട്ട്‌ ഇതുവരെ പറഞ്ഞില്ലല്ലോ... ആ മനുഷ്യനെപ്പറ്റി."
"അതേ, ഡോക്‌ടര്‍, ഞാന്‍ പറയാം... " നിമിഷനേരത്തെ മൗനത്തിനു ശേഷം അമ്മിണി തുടര്‍ന്നു: "ഇന്നെനിക്കു വളരെ സുഖം തോന്നുന്നു... ഇനി എത്ര ദിവസംകൂടി ഞാനിവിടെ കിടക്കേണ്ടിവരും, ഡോക്‌ടര്‍?"
"കൂടിയത്‌, ഒരു പത്തുദിവസംകൂടി. അതു കഴിഞ്ഞാല്‍ അമ്മിണിക്കു വീട്ടിലേക്കു പോകാം. സുഖക്കേടു നല്ലപോലെ ഭേദമായിട്ടുണ്ട്‌. ഇനി ദേഹക്ഷീണം മാത്രമേയുള്ളു. അതുകൂടി അൽപമൊന്നു മാറിക്കഴിഞ്ഞാല്‍ പോകാം..."
"ശരി." അമ്മിണി തുടര്‍ന്നു: "എന്റെ ജീവിതം നിങ്ങള്‍ക്കു വളരെ കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മരണത്തിന്റെ വായില്‍നിന്ന്‌ എന്നെ വീണ്ടെടുത്തതു നിങ്ങളാണ്‌. നിങ്ങളോടെനിക്ക്‌ അളവറ്റ കൃതജ്ഞതയുണ്ട്‌; അതിനോടൊപ്പം അകമഴിഞ്ഞ സ്‌നേഹവും... നിങ്ങളും എന്നെ സ്‌നേഹിക്കുന്നെന്നു പറയുന്നു. എന്നുതന്നെയല്ല, നിങ്ങള്‍ എന്നെ വിവാഹം കഴിക്കുവാനും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. നിങ്ങള്‍ക്കെന്നെക്കുറിച്ചു യാതൊന്നുമറിഞ്ഞുകൂടാ. നിങ്ങളെ അതു ഗ്രഹിപ്പിക്കണമെന്നു ഞാന്‍ കരുതിത്തുടങ്ങിയിട്ടു കുറെ ദിവസമായി. ഏതായാലും ഇന്നതു നിങ്ങളോടു പറയുവാന്‍തന്നെ ഞാന്‍ തീരുമാനിച്ചു."
പതുക്കെ എഴുന്നേറ്റു ഭിത്തിയോടു ചാരിയിരുന്നു പാത്രത്തില്‍ നിന്ന്‌ ഒരു കപ്പു പാല്‍ പകര്‍ന്നെടുത്ത്‌ അൽപാൽപമായിക്കുടിച്ചുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി പറയാന്‍ തുടങ്ങി:
"നിങ്ങള്‍ ഒരു നല്ല ഡോക്‌ടറാണ്‌! ഉയര്‍ന്ന നിലയില്‍ ജീവിക്കുന്ന ഒരു മാന്യന്‍. നിങ്ങളുടെ ഭാര്യയാകുവാന്‍ ഒന്നുകൊണ്ടും, ഒരു തരത്തിലും, എനിക്കു യോഗ്യതയില്ല."
ഡോക്‌ടര്‍ മൗനമായിരുന്നതേയുള്ളു.
"പറയത്തക്ക ധനസ്ഥിതിയൊന്നുമില്ലാത്ത ഒരു കുടുംബത്തിലാണെന്റെ ജനനം. എനിക്ക്‌ അമ്മയും ചേച്ചിയും ഒരനുജത്തിയും അനുജനും മാത്രമേയുള്ളൂ. അച്ഛന്‍ ഒരു വര്‍ഷത്തിനു മുന്‍പു മരിച്ചുപോയി. അമ്മയും സഹോദരങ്ങളും ചേച്ചിയോടൊരുമിച്ചാണ്‌ താമസം. ചേച്ചിയുടെ ഭര്‍ത്താവിനു സാമാന്യം നല്ല ധനസ്ഥിതിയുണ്ട്‌. അവരെല്ലാം സുഖമയായി കഴിഞ്ഞുകൂടുന്നു. ചേച്ചിയും ഭര്‍ത്താവും വളരെ സ്വഭാവഗുണമുള്ളവരാണ്‌. പക്ഷേ..."
അവളുടെ കണ്ണുകളില്‍ ഒരു വിഷാദഛായ കലര്‍ന്നു. അവള്‍ക്കു തുടരാന്‍ സാധിച്ചില്ല. അവള്‍ എന്തൊക്കെയോ ഓര്‍ത്തു പശ്ചാത്തപിക്കുന്നതുപോലെ ഡോക്‌ടര്‍ക്കു തോന്നി.
"പക്ഷേ? - പറയൂ അമ്മിണീ, മടിക്കേണ്ടാ. പറഞ്ഞോളൂ." ഡോക്‌ടര്‍ അവളെ സ്‌നേഹാര്‍ദ്രമായ സ്വരത്തില്‍ ഉത്തേജിപ്പിച്ചു.
"പക്ഷേ," അമ്മിണി ഒരു നെടുവീര്‍പ്പോടെ തുടര്‍ന്നു: "എന്റെ തെറ്റു കൊണ്ടുതന്നെയാണ്‌ - അവര്‍ എന്നെ സ്‌നേഹിക്കുന്നില്ല. എനിക്കു ജന്മം തന്ന എന്റെ അമ്മയ്‌ക്കുപോലും എന്നെ കണ്ടുകൂടാ. ഞാന്‍ അവരെ കുറ്റപ്പെടുത്തുകയാണെന്നു തോന്നരുത്‌. സത്യസ്ഥിതി പറഞ്ഞുവെന്നേയുള്ളു. അവരാരും എന്നെ തിരിഞ്ഞുനോക്കാറില്ല. ശപിക്കപ്പെട്ട ഒരു ജീവിയായ ഞാന്‍ ഒറ്റയ്‌ക്കെന്റെ വീട്ടില്‍ താമസമാണ്‌. മാസംതോറും അഞ്ചോ ആറോ രൂപാ പറമ്പിലുള്ള തെങ്ങില്‍നിന്നാദായം കിട്ടും. അതുകൊണ്ടാണ്‌ ഞാന്‍ അരിഷ്‌ടിച്ചാണെങ്കിലും, ജീവിച്ചു പോരുന്നത്‌. ഇത്രയുമാണെന്റെ കുടുംബസ്ഥിതികള്‍..."
"ഇക്കാരണങ്ങളാല്‍ അമ്മിണിയെ ഞാന്‍ വിവാഹം കഴിക്കരുതെന്നില്ലല്ലോ. ദാരിദ്ര്യം ഒരു പാപമാണെന്നോ അപരാധമാണെന്നോ കരുതുന്നില്ല. എന്നല്ല, ഈ സ്ഥിതിയില്‍ അമ്മിണിയെ സഹായിക്കുവാന്‍, ശോചനീയമായ ഈ നിലയില്‍നിന്നുയര്‍ത്തിക്കൊണ്ടുവരുവാന്‍, എനിക്കു സന്ദര്‍ഭം കിട്ടുന്നപക്ഷം അതൊരു വലിയ ഭാഗ്യമായിട്ടെനിക്കു തോന്നുന്നുണ്ട്‌." ഡോക്‌ടര്‍ അനുകമ്പാര്‍ദ്രമായ സ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു.
"ഇല്ല - തീര്‍ന്നില്ല. ഇത്രയും പറഞ്ഞത്‌ എന്റെ കുടുംബത്തെക്കുറിച്ച്‌, ഇനിയുള്ളതെന്നെമാത്രം സംബന്ധിക്കുന്നതാണ്‌. ഇന്നു ഞാന്‍ ഒരവിവാഹിതയാണെങ്കിലും ഒരു കന്യകയല്ല. എന്റെ യൗവനത്തിന്റെ മാധുര്യം ആസ്വദിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. ഈ ലോകത്തില്‍ ഞാന്‍ ഏറ്റവുമധികം സ്‌നേഹിച്ചിട്ടുള്ള, ഇന്നും സ്‌നേഹിക്കുന്ന, മരിക്കുംവരെ സ്‌നേഹിക്കുന്ന ഒരാളുടെ ഭാഷയില്‍ പറയുകയാണെങ്കില്‍ ഞാന്‍ ഒരു `വേശ്യ' യാണ്‌. എന്ത്‌? ഡോക്‌ടര്‍, നിങ്ങളുടെ മുഖം വിളറുന്നല്ലോ! സത്യം തുറന്നു പറയുന്നതില്‍ എനിക്ക്‌ ഒരു സങ്കോചവും തോന്നുന്നില്ല."
"പറയൂ അമ്മിണി, എനിക്കമ്മിണിയുടെ യഥാര്‍ത്ഥസ്ഥിതി അറിയുവാന്‍ അതിയായ ആഗ്രഹമുണ്ട്‌." ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞു.
അവള്‍ തുടര്‍ന്നു:
"ഞാനും എന്റെ അടുത്ത വീട്ടിലെ ഒരാളും കുട്ടിക്കാലംമുതല്‍ അകമഴിഞ്ഞ സ്‌നേഹത്തോടെ ഒരുമിച്ചു കളിച്ചു വളര്‍ന്നു. പ്രായമായതോടുകൂടി ഞങ്ങള്‍ അങ്ങിങ്ങായി വേര്‍പെട്ടുപോയെങ്കിലും അതു കൂടുതല്‍ അടുക്കുവാന്‍ മാത്രമായിരുന്നു... ഞാനധികമൊന്നും വിസ്‌തരിക്കുന്നില്ല. ഞങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ അടുത്തു എന്നുവെച്ചാല്‍ - ഡോക്‌ടര്‍ക്കു മനസ്സിലാകുന്നുണ്ടല്ലോ, ഇല്ലേ?"
"ഉവ്വ്‌, എനിക്കു മനസ്സിലാകുന്നുണ്ട്‌." ഉദാസീനഭാവത്തില്‍ ഡോക്‌ടര്‍ പ്രതിവചിച്ചു.
"എന്നെ വിവാഹം കഴിക്കണമെന്ന്‌ ഒരിക്കലും ഞാനദ്ദേഹത്തോടാവശ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല... ഞാന്‍ ആവശ്യപ്പെടാതെതന്നെ അദ്ദേഹം എന്നെ വിവാഹം കഴിക്കുമായിരുന്നു. പക്ഷേ ഞാന്‍ ആ മാര്‍ഗ്ഗം ബന്ധിച്ചുകളഞ്ഞു. അദ്ദേഹവുമായി അടുത്തു പെരുമാറിയിരുന്ന അക്കാലത്തുതന്നെ എനിക്കു മറ്റൊരാളുമായി ഇടപെടേണ്ടിവന്നു. ആ മനുഷ്യന് ഇന്നു ജീവിച്ചിരിപ്പില്ല. എന്റെ അമ്മയുടെ പ്രേരണമൂലമാണതു സംഭവിച്ചത്‌. ഒരു രാത്രി രണ്ടു മണിക്കൂര്‍ നേരം അദ്ദേഹം എന്റെ മുറിയില്‍ ചെലവഴിച്ചു. ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാല്‍ക്കല്‍ വീണു പൊട്ടിക്കരഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ എന്നെ കളങ്കപ്പെടുത്തരുതേ എന്നു യാചിച്ചു. ഹൃദയാലുവായ ആ മനുഷ്യന് എന്റെ അഭ്യര്‍ത്ഥനയെ കൈക്കൊണ്ടു. അദ്ദേഹം എന്നെ സ്‌പര്‍ശിച്ചുപോലുമില്ല... അതേ, എന്റെ മാതാവിനേക്കാള്‍ ആ മനുഷ്യന് എന്റെ പേരില്‍ കനിവുണ്ടായി. അന്നാണ്‌ ആദ്യമായി എനിക്കെന്റെ അമ്മയോടു വെറുപ്പു തോന്നിയത്‌... ആ മനുഷന്‍ ഇവിടെ വന്ന വിവരം എന്റെ കളിത്തോഴന് എങ്ങനെയോ മനസ്സിലായി. ഇതദ്ദേഹത്തെ വല്ലാതെ വേദനിപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹം എന്നോടക്കാര്യം ചോദിക്കുകയുണ്ടായി.
തന്ത്രത്തില്‍ അതു വെറും കളവാണെന്നു പറഞ്ഞു ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ വിശ്വസിപ്പിച്ചു. പിന്നീടു കുറെക്കാലത്തേക്കു യാതൊരസ്വാസ്ഥ്യവുമുണ്ടായില്ല. ഞങ്ങള്‍ ഭാര്യാഭര്‍ത്താക്കന്മാരെന്നോണം കഴിഞ്ഞുകൂടി പക്ഷേ, രഹസ്യമായി. അങ്ങനെയിരിക്കെ ഒരു ദിവസം എന്തോ ഒരു കാരണത്തിന്മേല്‍ ഞങ്ങള്‍ വഴക്കിട്ടു പിരിഞ്ഞു. ഒരു മാസക്കാലത്തോളം പിന്നീടദ്ദേഹം എന്റെ വീട്ടിലേക്കു കടന്നില്ല. `ഇന്നുവരും', ഇന്നുവരും' എന്നാശിച്ച്‌, രാത്രി വളരെ വൈകുന്നതുവരെ ഞാന്‍ ചെവി വട്ടംപിടിച്ചുകൊണ്ടുറങ്ങാതെ കിടക്കും... അന്നൊരു രാത്രി എന്റെ മുറിയുടെ കിളിവാതിലില്‍ ഞാനൊരു മുട്ടു കേട്ടു. അതാണദ്ദേഹത്തിന്റെ പതിവ്‌. അതദ്ദേഹംതന്നെ. എന്റെ ഹൃദയം ആനന്ദനൃത്തം ചെയ്‌തു. ഉടലാകെ കോരിത്തരിച്ചുകൊണ്ടു ഞാനെന്റെ കിളിവാതില്‍ തുറന്നു മുന്നോട്ടു കൈ നീട്ടി. എന്റെ കൈകള്‍ സസ്‌നേഹം സ്വീകരിക്കപ്പെട്ടു. പക്ഷേ ഞാന്‍ നടുങ്ങിപ്പോയി. അതു മറ്റൊരാളായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരാത്മസുഹൃത്ത്‌. അച്ഛനെ വിളിച്ചെങ്കിലോ, എന്നു ഞാന്‍ ആലോചിച്ചു. അതു ബുദ്ധി മോശമാണെന്നു പിന്നത്തെ മാത്രയില്‍ എനിക്കു തോന്നി. ജനല്‍ക്കൊളുത്തു മുറിക്കകത്തല്ലേ... ഞാനെന്തിനതു തുറന്നുവെന്നു ചോദിച്ചാല്‍?... എന്തിന്‌, അന്നൊരുവിധിത്തില്‍ ഞാന്‍ ആ മനുഷ്യനെ അലോഹ്യമൊന്നുംകൂടാതെ അവിടെനിന്നു പറഞ്ഞയച്ചു. പക്ഷേ, എനിക്കൊരു വാഗ്‌ദാനം ചെയ്യേണ്ടതായി വന്നുകൂടി. ആ മനുഷ്യനെ ഞാന്‍ മറക്കുകയില്ലെന്ന്‌. അന്നവിടെ നടന്ന സംഭവമെല്ലാം എന്റെ കളിത്തോഴന് കണ്ടുനില്‍ക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. എന്നെ അദ്ദേഹം ന്യായമായും തെറ്റിദ്ധരിച്ചു. അതാണെന്റെ തനിനിറമെന്നു പ്രത്യക്ഷത്തില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ ബോധ്യപ്പെട്ടു. ഞാന്‍ എന്തു പറയും? എന്റെ പരമാര്‍ത്ഥം ആരെങ്കിലും വിശ്വസിക്കുമോ? എന്നാല്‍ ആ ജനല്‍വാതില്‍ക്കല്‍ വന്ന മനുഷ്യന് ഒരു ദുര്‍മ്മാര്‍ഗ്ഗി ആയിരുന്നില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്‌ എന്നില്‍ യുവസഹജമായിട്ടുണ്ടാകാവുന്ന ഉത്‌കടമായ ഒരാശയുണ്ടായിരുന്നുവെന്നുള്ളതു പരമാര്‍ത്ഥം തന്നെ. രണ്ടു കൊല്ലത്തോളം തുടര്‍ച്ചയായി അദ്ദേഹം എനിക്ക്‌ ഒട്ടേറെ പ്രേമലേഖനങ്ങളയച്ചു; ഞാനവയെല്ലാം സൂക്ഷിച്ചുവെച്ചു. ക്രമേണ ആ മനുഷ്യനില്‍ എനിക്കലിവു തോന്നിത്തുടങ്ങി. ഞാന്‍ അധികം പറയുന്നില്ല. രണ്ടു വര്‍ഷത്തെ അഭ്യര്‍ത്ഥനയുടെ ഫലമായി, എന്റെ കളിത്തോഴന് നാട്ടിലില്ലാതിരുന്ന തക്കം നോക്കി ഒരു രാത്രി എന്റെ മുറിയില്‍ ആ കാമുകനെ സ്വാഗതം ചെയ്‌തു. മൂന്നു മണിക്കൂര്‍ ഞങ്ങള്‍ തോളോടുതോള്‍ ചേര്‍ന്നിരുന്നു നര്‍മ്മസല്ലാപം ചെയ്‌തു. ഒരു ചുംബനംകൊണ്ടുമാത്രം ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ കൃതാര്‍ത്ഥനാക്കി. ഇന്നാ മനുഷ്യന് ഒരു കോളേജില്‍ പ്രൊഫസറാണ്‌. ആറു മാസമേ ആയുള്ളു, അദ്ദേഹം വിവാഹം കഴിച്ചിട്ട്‌... ആ സംഗതിയൊന്നും എന്റെ കളിത്തോഴന് അറിഞ്ഞിരുന്നില്ല. അദ്ദേഹം എന്നെ ഗാഢമായി സ്‌നേഹിക്കുന്നുണ്ടെന്ന്‌ എനിക്കുറപ്പുണ്ടായിരുന്നു. ഞാനദ്ദേഹത്തെ എന്റെ ജീവനേക്കാള്‍ സ്‌നേഹിച്ചിരുന്നെങ്കിലും അദ്ദേഹം അതു വിശ്വസിച്ചിരുന്നില്ല. എന്തിന്‌? അദ്ദേഹത്തില്‍ നിന്നതു മറച്ചുവെയ്‌ക്കുന്നത്‌ ഒരു വലിയ പാതകമാണെന്നെനിക്കു തോന്നി. ഇന്നിപ്പോള്‍ ഞാന്‍ ഡോക്‌ടറോടു പറയുന്നതുപോലെയുള്ള കാര്യങ്ങളെല്ലാം ഒരിക്കല്‍ ഞാനദ്ദേഹത്തോടു തുറന്നു പറഞ്ഞു! ആ മൃദുലഹൃദയം അതു കേട്ട്‌ എരിഞ്ഞു നീറി. ഞാന്‍ മരിച്ചെങ്കില്‍മാത്രമേ വീര്‍പ്പുമുട്ടുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഹൃദയത്തിന്‌ അല്‍പമെങ്കിലും സമാധാനമുണ്ടാവുകയുള്ളുവെന്നും ഞാന്‍ അതിനനുകൂലിക്കാത്തപക്ഷം അദ്ദേഹം ആത്മഹത്യ ചെയ്യുവാനാണുദ്ദേശിക്കുന്നതെന്നും ഒരു ദിവസം അദ്ദേഹം എന്നോടു തുറന്നു പറഞ്ഞു. അതു കേട്ട്‌, സത്യം പറയാം ഡോക്‌ടര്‍, ഞാന്‍ കിടുകിടുത്തുപോയി..."
അവള്‍ പതുക്കെ ഒന്നു ചുമച്ചു. അതു കണ്ടു ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞു:
"അമ്മിണീ, അധികനേരമിങ്ങനെ സംസാരിക്കുന്നത്‌, രോഗം വിട്ടുമാറിയെങ്കിലും, ഇപ്പോള്‍ നന്നല്ല... എന്നോടു പിന്നീടു പറഞ്ഞാല്‍ മതി."
"സാരമില്ല ഡോക്‌ടര്‍," അമ്മിണി തുടര്‍ന്നു: "സംസാരിക്കുന്നതുകൊണ്ട്‌ എനിക്ക്‌ അശേഷം ക്ലേശം തോന്നുന്നില്ല. ഇന്നു തന്നെ എനിക്കെല്ലാം പറഞ്ഞേ കഴിയൂ."
"എന്നാല്‍ കുറച്ചുകൂടി പതുക്കെപ്പറയൂ. ഇങ്ങനെ ചാരിയിരുന്നാലോ? കിടന്നു പറഞ്ഞാല്‍ മതി."
അവള്‍ ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞതനുസരിച്ച്‌ ഒരു വശം ചേര്‍ന്നുകിടന്നു കൊണ്ടു വീണ്ടും തന്റെ ആത്മകഥ ആരംഭിച്ചു:
"അതേ, ഡോക്‌ടര്‍... ഞാനതു കേട്ടു നടുങ്ങിപ്പോയി. അദ്ദേഹം മരിക്കുകയോ? ഒരിക്കലും അതു പാടില്ല. എന്റെ ജീവിതം നിസ്സാരം; പോരെങ്കില്‍ അതെനിക്കൊരു ഭാരവും. മരിക്കുന്നതെനിക്കു സന്തോഷമായിരുന്നു. ഹൃദയപൂര്‍വ്വം ഞാനതിനു സമ്മതിച്ചു. ഒരൊറ്റ നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ മരവിപ്പിക്കന്ന `പൊട്ടാസിയം സൈനേഡ്‌' അദ്ദേഹം എനിക്കു തരാമെന്നേറ്റു. അദ്ദേഹത്തിനുവേണ്ടി ആത്മാര്‍പ്പണം ചെയ്യാന്‍ തരപ്പെടുന്നതില്‍ കവിഞ്ഞ ഒരു ഭാഗ്യം എനിക്കില്ല. എന്നാല്‍ ഡോക്‌ടര്‍, ആ ദുഷ്‌ടന്‍ എന്നെ വഞ്ചിക്കുകയാണ്‌ ചെയ്‌തത്‌. വിഷമാണെന്നു പറഞ്ഞു വിശ്വസിപ്പിച്ച്‌ എന്റെ വായില്‍ പകര്‍ന്നുതന്നതു വെറും നാരങ്ങനീരു ചേര്‍ത്ത പഞ്ചസാരവെള്ളമാണ്‌. എന്റെ സ്‌നേഹം പരീക്ഷിക്കാനെടുത്ത തന്ത്രമായിരുന്നു അത്‌. മുഢയായ ഞാന്‍ അതറിഞ്ഞില്ല. അറിഞ്ഞിരുന്നെങ്കില്‍ മരിക്കാന്‍ ഞാന്‍ തയ്യാറില്ലെന്നും, അദ്ദേഹം ആത്മഹത്യ ചെയ്യുന്നതാണ്‌ നല്ലതെന്നും, അതിലെനിക്കു സന്തോഷമേ ഉള്ളൂ എന്നും ഞാന്‍ കര്‍ക്കശമായിപ്പറഞ്ഞേനെ. ഇന്നെനിക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. അതു വെറും ഭീഷണി മാത്രമായിരുന്നു എന്ന്‌. അദ്ദേഹം ഒരിക്കലും ആത്മഹത്യ ചെയ്യുകയില്ല... മരണത്തിന്റെ നിഴല്‍ കണ്ടാല്‍ വിരണ്ടോടുന്ന വെറുമൊരു പേടിത്തൊണ്ടനാണദ്ദേഹം. പക്ഷേ, അന്നെനിക്കത്രത്തോളം ബുദ്ധി ചെന്നില്ല...
അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആ നീചമനോഭാവം എനിക്കു സഹിച്ചില്ല. അതു വരെ എന്നെ തീണ്ടിയിട്ടുപോലുമില്ലാത്ത ഒരു കടുത്ത വെറുപ്പ്‌ എനിക്കദ്ദേഹത്തോടുണ്ടായി. മേലില്‍ എന്റെ വീട്ടില്‍ കാല്‍കുത്താന്‍ പാടില്ലെന്നു പറഞ്ഞ്‌, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ക്ഷമായാചനത്തിനുപോലും ചെവി കൊടുക്കാതെ, അവിടെനിന്നു ഞാനോടിപ്പോയി. ആറു കൊല്ലത്തിനുമേലായി ഇതു സംഭവിച്ചിട്ട്‌. അതിനുശേഷം ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേരെ ചെന്നിട്ടില്ല. അന്നദ്ദേഹത്തോടു തോന്നിയ ആ കടുത്ത വെറുപ്പ്‌ അൽപനേരത്തേക്കു മാത്രമേ നിലനിന്നുള്ളു. എനിക്കു സാധ്യമല്ല, അദ്ദേഹത്തെ വെറുക്കാന്‍. അദ്ദേഹം കാണാതെ ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ ഒളിഞ്ഞു നോക്കും... പക്ഷേ, പിന്നീടൊരിക്കലും ഞങ്ങള്‍ ഒന്നിച്ചു കണ്ടുമുട്ടുകയോ ഒരക്ഷരമെങ്കിലും സംസാരിക്കുകയോ ചെയ്‌തിട്ടില്ല. ഇന്നും ഞാന്‍ ഏറ്റവും സ്‌നേഹിക്കുന്നത്‌ അദ്ദേഹത്തെത്തന്നെയാണ്‌... ആ ശരീരത്തില്‍ ഇനി ഞാന്‍ സ്‌പര്‍ശിക്കയില്ല. അതിനിന്നു വേറെ അവകാശിയുണ്ട്‌. ഇന്നദ്ദേഹം ഒരോമനപ്പുത്രന്റെ അച്ഛനാണ്‌. സുന്ദരിയും സുശീലയുമായ ഒരു യുവതിയുടെ ഭര്‍ത്താവാണ്‌. അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിലതന്നെ മാറിപ്പോയി. കൽക്കത്തയില്‍ ഇന്നദ്ദേഹം ഒരു വലിയ ബാങ്കിലെ മാനേജിംഗ്‌ ഡയറക്‌ടരാണ്‌. നിര്‍ദ്ധനാവസ്ഥയില്‍ ജനിച്ചുവളര്‍ന്ന അദ്ദേഹം ഇന്നൊരു നല്ല പണക്കാരനാണ്‌."
"അപ്പോള്‍ അന്നിവിടെ വന്നിരുന്ന ആള്‍ അദ്ദേഹമാണല്ലേ?" ഡോക്‌ടര്‍ അത്ഭുതത്തോടെ ചോദിച്ചു.
"അതെ, അദ്ദേഹംതന്നെ... ഒന്നോ രണ്ടോ മാസത്തെ അവധിയെടുത്തു നാട്ടില്‍ വന്നതാണ്‌. ഞാന്‍ സുഖമില്ലാതെ കിടക്കുന്നുവെന്നു കേട്ട്‌ ഇവിടെ വന്ന്‌ എന്നെക്കണ്ടു. ഇപ്പോള്‍ അദ്ദേഹം മടങ്ങിപ്പോയിക്കാണും. അല്ലെങ്കില്‍ വീണ്ടും വരുമായിരുന്നു... ആറുകൊല്ലമായി ഞങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ കണ്ടിട്ട്‌..."
"ആള്‍ ഒരു നല്ല മനുഷ്യനാണെന്നു തോന്നുന്നു... എന്നോട്‌ അമ്മിണിയെ വേണ്ടപോലെ ശുശ്രൂഷിക്കണമെന്നു പ്രത്യേകം പറയുകയുണ്ടായി. അതിലേക്ക്‌ ഒരു നല്ല തുക എനിക്കു സംഭാവന തരാനൊരുമ്പെട്ടു. പക്ഷേ എനിക്കപ്പോള്‍ ദേഷ്യമാണുണ്ടായത്‌ - "
അമ്മിണിക്കൊരു രോമാഞ്ചമുണ്ടായി. അൽപനേരം അങ്ങനെ കഴിഞ്ഞു.
"അതേ ഡോക്‌ടര്‍, അദ്ദേഹം ആള്‍ നല്ലവനാണ്‌. എന്നോടദ്ദേഹത്തിനു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌." അവള്‍ സാഭിമാനം പ്രസ്‌താവിച്ചു.
"അമ്മിണീ!" ഡോക്‌ടര്‍ സ്‌നേഹഭാവത്തില്‍ അവളെ വിളിച്ചു. അവള്‍ തലയുയര്‍ത്തി അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേരെ സൂക്ഷിച്ചു നോക്കി. അവിടെ വിഷദമായ ഒരു പുഞ്ചിരി അവള്‍ കണ്ടു. ഡോക്‌ടര്‍ തുടര്‍ന്നു:
"അമ്മിണി, നിന്നെ ഞാന്‍ സ്‌നേഹിക്കുന്നു. നിന്നെ ചികിത്സിച്ചു തുടങ്ങിയ മുതല്‍, നീയുമായി അടുത്തു പെരുമാറിത്തുടങ്ങിയതു മുതല്‍ എന്റെ ഹൃദയം അൽപാൽപമായി നിന്നില്‍ അലിഞ്ഞുചേരുന്നുണ്ടെന്ന്‌ എനിക്കു തോന്നിത്തുടങ്ങി... ഇന്നത്തെ നിന്റെ സംസാരം - ഹൃദയം തുറന്നുള്ള ഈ കുറ്റസമ്മതം - എന്നെ അടിപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. സ്‌ത്രീലോകത്തില്‍ നിന്നെപോലുള്ള ഒരുവളെ ഇന്നോളം ഞാന്‍ കണ്ടുമുട്ടിയിട്ടില്ല. സ്‌ത്രീ, അന്ത്യശ്വാസത്തിലും തന്റെ സന്മാര്‍ഗ്ഗസംബന്ധമായ അപരാധം ഏറ്റുപറയാത്തവളാണ്‌. നിന്റെ ഈ കുറ്റസമ്മതംമൂലം നിന്നെ ഞാന്‍ വെറുക്കുകയില്ല; കൂടുതല്‍ സ്‌നേഹിക്കുകയാണ്‌ - ആരാധിക്കുകയാണ്‌! സ്‌നേഹദീപ്‌തമായ നിന്റെ ഹൃദയത്തെ ഞാന്‍ ഏറ്റവും വിലമതിക്കുന്നു... തെറ്റു ചെയ്യാത്തവര്‍ ലോകത്തിലാരുണ്ട്‌? പക്ഷേ മറ്റൊരാളുടെ മുന്‍പില്‍ അതു സമ്മതിക്കുവാനുള്ള ഹൃദയവിശാലത... അധികമാരിലും കാണുകയില്ല. നിന്റെ ഈ കുറ്റസമ്മതം എനിക്കൊരു പുതിയ പ്രചോദനം നല്‍കിയിരിക്കുന്നു. എന്റെ കഥ പറയുകയാണെങ്കില്‍... കുറെയേറെയുണ്ട്‌. അത്‌ ഇനിയൊരവസരത്തില്‍ വിസ്‌തരിച്ചു നിന്നോടു പറഞ്ഞുകൊള്ളാം. അതിന്റെ ചുരുക്കം മാത്രം ഞാന്‍ ഇപ്പോള്‍ നിന്നെ അറിയിക്കുന്നു..."
ഒരു നുള്ളു പൊടിയെടുത്തു വലിച്ചു തൂവാലകൊണ്ടു മൂക്കു തുടച്ചിട്ടു ഡോക്‌ടര്‍ ഒന്നു നിവര്‍ന്നിരുന്നു. അദ്ദേഹം പറയാന്‍ തുടങ്ങി:
"എന്റെ യൗവനം ഒരു തരത്തിലും അഭിനന്ദിക്കത്തക്കതായിരുന്നില്ല. പഠിക്കുന്ന കാലം മുതല്‍ ഞാന്‍ ദുര്‍വൃത്തിയില്‍ മുഴുകാന്‍ തുടങ്ങി. ഞാന്‍ അനേകം യുവതികളെ നിരാശപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്‌. ഞാന്‍ ആരേയും സ്‌നേഹിച്ചിട്ടില്ല... പലരോടും വിവാഹം കഴിച്ചുകൊള്ളാമെന്നേറ്റിട്ട്‌ ഉദ്ദേശം നിറവേറ്റിയതിന്റെ ശേഷം, അവരെ ഞാന്‍ നിര്‍ദ്ദയം പരിത്യജിച്ചു. വേശ്യാലയങ്ങളില്‍ എന്റെ ആരോഗ്യവും ധനവും ഒട്ടധികം ഞാന്‍ ബലികഴിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ഇതിനൊരു സമാപ്‌തിയുണ്ടാകുമെന്നു കരുതി ഞാന്‍ വിവാഹം കഴിച്ചു... പക്ഷേ അതുകൊണ്ടും യാതൊരു ഫലവുമുണ്ടായില്ല. വിവാഹശേഷം ഞാന്‍ പണ്ടത്തേതിനേക്കാള്‍ പതിന്മടങ്ങു മൃഗീയതയോടെ ദുര്‍വൃത്തികളിലേര്‍പ്പെടുകയാണ്‌ ചെയ്‌തത്‌. എന്റെ ഭാര്യ ഒരു സാധുയുവതിയായിരുന്നു. അവള്‍ക്കു പഠിപ്പില്ല; പരിഷ്‌കാരമില്ല. പക്ഷേ, അവള്‍ എന്നെ സ്‌നേഹിച്ചു: ദൈവത്തെപ്പോലെ പൂജിച്ചു. എന്നില്‍നിന്നും കിട്ടിയ പ്രതിഫലമോ? അതോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ നടുങ്ങിപ്പോകുന്നു. അവളുടെ ഹൃദയപുഷ്‌പത്തെ, എന്റെ പാദങ്ങളില്‍ അര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ട സ്‌നേഹസുരഭിലമായ ഹൃദയപുഷ്‌പത്തെ, ഞാന്‍ നിര്‍ദ്ദയം ചവിട്ടിത്തേച്ചുകളഞ്ഞു. അവള്‍ എന്നെയോര്‍ത്തു കണ്ണീര് കുടിച്ചു കഴിച്ചുകൂട്ടുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ മദ്യലഹരിയില്‍ മത്തടിച്ചുകൊണ്ടു വേശ്യകളുമായി രമിച്ചു മതിമറന്നു കഴിയുകയായിരുന്നു പതിവ്‌. അവള്‍ എന്നോടു കേണപേക്ഷിച്ചു. യാതൊരു ഫലവുമുണ്ടായില്ല. എന്തിന്‌? ഏതായാലും ദൈവം അവളെ അധികം നരകിപ്പിച്ചില്ല. ആദ്യത്തെ പ്രസവത്തോടുകൂടി അവള്‍ ഇഹലോകവാസം വെടിഞ്ഞു അതേ ഒരു മരിച്ച കുട്ടിയെ പ്രസവിക്കുവാനായി അവള്‍ മരിച്ചു. ആ സംഭവം എന്നെ തിരിഞ്ഞടിച്ചു. അതിനുശേഷം എനിക്കൊരു വലിയ പരിവര്‍ത്തനമുണ്ടായി. എന്റെ ആ ലക്കില്ലായ്‌മ, ആ പരക്കംപാച്ചില്‍, പെട്ടെന്നു പിടിച്ചുനിര്‍ത്തുവാന്‍ ആ സംഭവത്തില്‍നിന്നുണ്ടായ മനഃക്ഷോഭം തികച്ചും പര്യാപ്‌തമായിരുന്നു... അവള്‍ മരിച്ചിട്ടിപ്പോള്‍ മൂന്നു വര്‍ഷമായിക്കാണും. അവളുടെ അകാലചരമത്തിനുശേഷം ഇതാ, ഇതുവരെയും ഒരു സ്‌ത്രീയുടെ ശരീരസ്‌പര്‍ശം ഞാന്‍ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ല...
ഡോക്‌ടര്‍ ചിന്തയില്‍ ലയിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിനു പെട്ടെന്നൊരു ചുമ വന്നു. അതു കുറച്ചേറെ നേരത്തേക്കങ്ങനെ നീണ്ടു നില്‍ക്കുകയുണ്ടായി. അതു കഴിഞ്ഞ്‌ അദ്ദേഹം ഒന്നുകൂടി താണ സ്വരത്തില്‍ തുടര്‍ന്നു:
"അമ്മിണീ, എനിക്കും ശരീരസുഖമില്ല... ഏതോ ഒരു ഭയങ്കരവ്യാധിക്കു ഞാന്‍ ഇരയായിത്തീര്‍ന്നിട്ടുണ്ടെന്ന്‌ എനിക്കറിയാം... എനിക്കീ ലോകത്തില്‍ അടുത്ത ബന്ധുക്കളായി ആരുമില്ല. എന്റെ മാതാപിതാക്കന്മാര്‍ മരിച്ചുപോയി. ഞാന്‍ മാത്രമേ അവര്‍ക്കൊരു സന്താനമായിട്ടുണ്ടായിരുന്നുള്ളു. ഇന്നും സാമാന്യം നല്ലൊരു സ്വത്ത്‌ എന്റെ കൈവശമുണ്ട്‌. ഞാനിന്നേകനാണ്‌. മറ്റൊരാളുടെ സഹായം കൂടാതെ ഏറെ നാളിനി ജീവിക്കാന്‍ സാധ്യമല്ല... എനിക്കു വലിയ ക്ഷീണമുണ്ട്‌. ഓരോ ദിവസം ചെല്ലുംതോറും എന്റെ ശരീരം ശോഷിച്ചു ശോഷിച്ചു വരുന്നു... അധികം താമസിയാതെ ഞാന്‍ ഈ ഉദ്യോഗം രാജിവെയ്‌ക്കും. വീട്ടില്‍ സ്വസ്ഥമായിരിക്കുമ്പോള്‍ എന്റെ നിസ്സഹായ സ്ഥിതിയില്‍, എന്നെ സ്‌നേഹിക്കുവാന്‍, എന്നെ ശുശ്രുഷിക്കുവാന്‍, എന്റെ ആത്മാവിനോടൊട്ടിനില്‍ക്കുന്ന ഒരാള്‍ കൂടിയേ കഴിയൂ. അല്ലെങ്കില്‍ അധികനാള്‍ ചെല്ലുന്നതിനുമുന്‍പ്‌ എന്റെ ജീവിതം അവസാനിക്കും. ഇതുവരെ സ്‌നേഹത്തിന്റെ മാധുര്യം ഞാന്‍ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ല. എനിക്കതിനാശയുണ്ട്‌, അമ്മിണി, ഞാന്‍ ഒരു മനുഷ്യനാണ്‌. സ്‌നേഹിക്കാനും സ്‌നേഹിക്കപ്പെടുവാനും, സഹായിക്കാനും സഹായിക്കപ്പെടാനും, മാപ്പു കൊടുക്കുവാനും മാപ്പു നല്‍കപ്പെടുവാനും ഉള്ള ആ മനുഷ്യസഹജമായ മോഹം എനിക്കുമുണ്ട്‌... അമ്മിണീ, ഞാന്‍ ഇതുവരെ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ആ ദിവ്യവസ്‌തു - സ്‌നേഹം - എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ വേരൂന്നിയിരിക്കുന്നു. ഹാ, അതെത്ര മധുരമാണ്‌, എത്ര ആശ്വാസകരമാണ്‌!... അമ്മിണീ, നിയെന്നെ ഉപേക്ഷിക്കുമോ? നീയെന്നെ സ്വീകരിക്കുമെങ്കില്‍, അതെനിക്കൊരു വലിയ നേട്ടമാണ്‌. എന്റെ ശേഷിച്ച ലഘുജീവിതം മനസ്സമാധാനത്തോടെ കഴിച്ചുകൂട്ടിയാല്‍ കൊള്ളാമെന്ന്‌ എനിക്കതിയായ മോഹമുണ്ട്‌. നീയതു സാധിച്ചുതരുമോ?" വിഷാദഭാവത്തില്‍ അമ്മിണിയുടെ കൈ സാവധാനം ഗ്രഹിച്ചുകൊണ്ടു ഡോക്‌ടര്‍ ഇടറിയ സ്വരത്തില്‍ ഇങ്ങനെ ചോദിച്ചിട്ട്‌, മറുപടിക്കായി അവളുടെ നേര്‍ക്ക്‌ ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ ഉറ്റുനോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു.
ആ സ്‌പര്‍ശനത്തില്‍ പണ്ടവള്‍ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള ആ കോരിത്തരിക്കല്‍ ഇന്നും അവള്‍ക്കനുഭവപ്പെടുന്നു. അതേ, രവിയുടെ കരസ്‌പര്‍ശത്തില്‍ മാത്രമേ അവള്‍ പുളകം കൊണ്ടിട്ടുള്ളു. ആ രോമഹര്‍ഷം, ആ ആത്മവിസ്‌മൃതി, അനേകനാളായി അനുഭവച്ചിട്ടില്ലാത്ത, എന്നെന്നേക്കുമായി വേര്‍പെട്ടു കഴിഞ്ഞുവെന്നു വിശ്വസിച്ചിരുന്ന, ആ ആനന്ദമൂര്‍ച്ഛ, ഇതാ ഡോക്‌ടറുടെ കരസ്‌പര്‍ശത്തില്‍ അവള്‍ക്കു വീണ്ടും കരഗതമാകുന്നു.
അവളുടെ നയനങ്ങളില്‍ കണ്ണുനീര്‍ പൊടിഞ്ഞു. അവള്‍ കൈ വലിച്ചില്ല. ഡോക്‌ടര്‍ അതുയര്‍ത്തി. അതിന്റെ പടത്തില്‍ ഒരു കൊച്ചുകുഞ്ഞിനെ എന്നപോലെ, അതിരറ്റ വാത്സല്യത്തോടെ ഒന്നു ചുംബിച്ചു. അതില്‍ നിഷ്‌കളങ്കമായ സ്‌നേഹം ത്രസിച്ചിരുന്നു. അതവള്‍ അനുഭവിച്ചറിഞ്ഞു. ആ ആനന്ദമൂര്‍ച്ഛയില്‍ അവള്‍ കണ്ണടച്ചു.
"അമ്മിണി, നീയെന്തു പറയുന്നു?" - ഒരു നിസ്സഹായനെപ്പോലെ അഭ്യര്‍ത്ഥനാത്മകങ്ങളായ നേത്രങ്ങള്‍ അവളുടെ മുഖത്തു തറപ്പിച്ചു കൊണ്ട്‌ അയാള്‍ ചോദിച്ചു.
അവള്‍ കണ്ണുതുറന്നു. അല്‍പനേരത്തേക്ക്‌ അവള്‍ക്കൊന്നും പറയുവാന്‍ സാധിച്ചില്ല. അനന്തരം അവള്‍ മൃദുലമായ സ്വരത്തില്‍ ഇങ്ങനെ പറയാന്‍ തുടങ്ങി.
"മാന്യനായ ഡോക്‌ടര്‍, നിങ്ങളുടെ സന്മനസ്സ്‌ എന്നെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തന്നു... ഞാന്‍ അങ്ങേക്കു യോജിച്ചവളല്ലെന്നെനിക്കറിയാം. എനിക്കതിനു യോഗ്യതയില്ല. അങ്ങ്‌ ഉയര്‍ന്ന പദവിയില്‍ ജീവിക്കുന്ന ഒരു മാന്യന്‍! ഞാനോ? മലിനമായ ഒരേഴ! - ഈ സ്ഥിതിവ്യത്യാസം കൊണ്ടുള്ള ഭയമാണ്‌ ഞാന്‍ ഇത്രയും കാലം ഇങ്ങനെ പ്രതിഷേധിക്കാന്‍ കാരണം."
"അമ്മിണി," ഡോക്‌ടര്‍ ഇടയ്‌ക്കു കയറിപ്പറഞ്ഞു: "അതു വിചാരിച്ചു നീ ക്ലേശിക്കേണ്ടാ. നികൃഷ്‌ടമായി യാതൊന്നും നിന്നില്‍ ഞാന്‍ കാണുന്നില്ല. നീ എന്തെങ്കിലുമൊരപരാധം പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടുള്ളതായി എനിക്കൊട്ടുതോന്നുന്നുമില്ല. നീയൊരാളെ സ്‌നേഹിച്ചു. അതൊരപരാധമാണോ? കുലീനകളായ കന്യകകളെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നവര്‍ കാലഗതിയില്‍ കുലടകളുടെ ഭര്‍ത്താക്കന്മാരായി ക്ലേശിക്കുന്നില്ലേ? എന്റെ നിലയൊന്നാലോചിച്ചുനോക്കു! ആ തോതു വെച്ചു നോക്കുമ്പോള്‍ വെറുമൊരു മൃഗത്തേക്കാള്‍ എന്തു വിശേഷമാണെനിക്കുള്ളത്‌? നീയെന്നെ സ്‌നേഹിക്കുമെങ്കില്‍, നിനക്കതിനു സാധിക്കുമെങ്കില്‍, അതെനിക്കു ഒരനുഗ്രഹമാണ്‌... അമ്മിണി, നീയെന്നെ ഉപേക്ഷിക്കരുത്‌..." അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേത്രങ്ങളും ബാഷ്‌പസിക്തങ്ങളായി.
"അങ്ങു ക്ലേശിക്കേണ്ടാ." അമ്മിണി സാന്ത്വനിപ്പിച്ചു: അങ്ങേക്കുവേണ്ടി എന്തു ചെയ്യുവാനും ഞാനൊരുക്കമാണ്‌. അങ്ങയുടെ സന്മനസ്സിന്‌ എന്നെന്നും കൃതജ്ഞയായി, അങ്ങയുടെ ഒരു പാദദാസിയായി, ഞാന്‍ ജീവിച്ചുകൊള്ളാം... പക്ഷേ ഒന്നെനിക്കു വീണ്ടും എടുത്തു പറയേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. അങ്ങയെ ഞാനിപ്പോള്‍ പരിചയപ്പെട്ടതേയുള്ളു. അങ്ങയെ കണ്ടുമുട്ടുമെന്നുപോലും ഞാന്‍ അറിഞ്ഞിരുന്നവളല്ല. എല്ലാം കര്‍മ്മഗതിമാത്രം. ഞാന്‍ ലോകത്തില്‍ ഏറ്റവും സ്‌നേഹിക്കുന്ന മനുഷ്യന് രവീന്ദ്രനാണ്‌... ആ സ്‌നേഹം മറ്റൊരാള്‍ക്ക്‌ എന്നില്‍നിന്നു കിട്ടുന്നതല്ല... ഞാന്‍ ഇനിയദ്ദേഹത്തെ കണ്ടുമുട്ടുകയില്ലായിരിക്കാം. ഇനിയദ്ദേഹത്തെ മറ്റൊരു നിലയില്‍... ഇല്ല, ഒരു കാലത്തും അതു സംഭവിക്കുകയില്ല... എന്നാലും ഞാനദ്ദേഹത്തെ സ്‌നേഹിക്കും. അതിനുമാത്രം അങ്ങെനിക്കനുമതി തരുമെങ്കില്‍..."
"അമ്മിണി, എനിക്കതില്‍ യാതൊരസൂയയുമില്ല. നീ മനസാ അദ്ദേഹത്തെ ആരാധിച്ചുകൊള്ളുക. ഇന്നുമുതല്‍ അദ്ദേഹത്തെ എന്റെ ഒരാത്മസഹോദരനായി ഞാന്‍ പരിഗണിക്കുന്നു! "
അമ്മിണിയുടെ മുഖസരോജം പ്രഫുല്ലമായി. അതില്‍ അഭിനവമായ ഒരു കാന്തികപ്രസരം കളിയാടി. ഡോക്‌ടര്‍ തരളിത ഹൃദയനായി അതിന്റെ മഹനീയമധുരിമ അന്തരാനുകര്‍ന്നുകൊണ്ടു മതിമറന്നു നിന്നുപോയി. അവള്‍ ഡോക്‌ടറെ കിടക്കയില്‍, അവളുടെ പാര്‍ശ്വത്തില്‍, പിടിച്ചിരുത്തി.
"അങ്ങയെ ഞാന്‍ വഞ്ചിക്കുകയില്ല. അങ്ങെന്നെ വിശ്വസിക്കണം... " അവള്‍ മന്ത്രിച്ചു.
അമ്മിണീ, നീയിവിടെനിന്നു പോകുന്നതോടുകൂടി ഞാന്‍ ഉദ്യോഗം ഉപേക്ഷിക്കാം. എനിക്ക്‌ എന്റെ നാട്ടില്‍ സ്വന്തമായി ഒരു വീടുണ്ട്‌. വിവാഹശേഷം നമുക്കവിടെ സുഖമായി താമസിക്കാം.
"അവിടുന്നൊരു മനുഷ്യനല്ല... ഒരു ദേവന്‍!" അവള്‍ വീണ്ടും മന്ത്രിച്ചു. ആ ചിന്തയില്‍നിന്നു സംജാതമായ ആത്മാനുഭൂതിയില്‍ മുഴുകി, അവള്‍ കണ്ണടച്ചങ്ങനെ കിടന്നു.
"അല്ല, അമ്മിണി ഉറക്കമാണോ?" കുറച്ചു കഴിഞ്ഞു ഡോക്‌ടര്‍ ഒരുപുഞ്ചിരിയോടുകൂടി ചോദിച്ചു.
"അല്ല."
"അപ്പോളിനി കൂടിയതു പത്തു ദിവസം."
"അതെ... പത്തു ദിവസം... ആട്ടെ, അങ്ങെന്നെ വെറുക്കയില്ലേ? എന്നെ വിവാഹം കഴിച്ചതില്‍ ഒരിക്കലങ്ങു പശ്ചാത്തപിക്കയില്ലേ?"
"ഒരിക്കലുമില്ലമ്മിണീ. ഒരു ദേവതയെപ്പോലെ നിന്നെ ഞാന്‍ പൂജിക്കും. നിന്നെ എന്റെ മരണംവരെ ഞാന്‍ ഒരുതരത്തിലും അസഹ്യപ്പെടുത്തുകയില്ല. നിന്നെ എനിക്കു മനസ്സിലായി. നിന്നോളം ഹൃദയവതിയായ ഒരു സ്‌ത്രീയെ ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല."
"അങ്ങെന്നെ സ്‌നേഹിക്കുമെങ്കില്‍ ഞാന്‍ ഭാഗ്യവതിയായി. ഞാന്‍ എന്റെ അന്ത്യ നിമിഷംവരെ അങ്ങയെ വഞ്ചിക്കുകയില്ല. അങ്ങയുടെ കൈപിടിച്ച്‌ ഈശ്വരന്‍ സാക്ഷിയായി ഞാന്‍ പറയുന്നു. ഞാനങ്ങയെ മനസാ, വാചാ, കര്‍മ്മണാ വഞ്ചിക്കയില്ല. കഴിഞ്ഞതൊക്കെക്കഴിഞ്ഞു. ഇനിയങ്ങെന്നെ അവിശ്വസിക്കരുത്‌."
"ഒരിക്കലുമില്ല."
ഒന്നരമാസത്തെ അവധി കഴിഞ്ഞു രവീന്ദ്രന് സകുടുംബം കൽക്കട്ടയില്‍ തിരിച്ചെത്തി. അന്നൊരു ദിവസം ആശുപത്രിയില്‍ ചെന്ന്‌ അമ്മിണിയെ കണ്ടതല്ലാതെ, പിന്നീടയാള്‍ക്കു പോകുവാനോ അവളെ കാണാനോ തരപ്പെട്ടില്ല. അര്‍ദ്ധപ്രജ്ഞയായിക്കിടന്നിരുന്ന അവസരത്തിലും അമ്മിണി അയാളെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. അവള്‍ക്കൊന്നും സംസാരിക്കാന്‍ ശക്തിയുണ്ടായിരുന്നില്ല. എങ്കിലും അവളുടെ ഹൃദയം മുഴുവന്‍ വിഷാദമയമായ ഒരു നേരിയ പുഞ്ചിരിയില്‍ക്കൂടി പ്രതിഫലിക്കുകയുണ്ടായി. ആ പുഞ്ചിരി ഇതാ, ഇപ്പോഴും അയാളുടെ മനോദര്‍പ്പണത്തില്‍ തെളിഞ്ഞുനില്‍ക്കുന്നു. അയാള്‍ക്കതു മറക്കാന്‍ കഴിയുന്നില്ല. ആ പുഞ്ചിരിയില്‍ അവളുടെ അന്തമറ്റ ജീവിതയാതനകള്‍ തുളുമ്പിനിൽക്കുന്നില്ലേ?
അവള്‍ സുഖപ്പെട്ടെഴുന്നേറ്റോ? - ആവോ! യാതൊരു വിവരവും അറിഞ്ഞില്ല. എങ്കിലും അവള്‍ക്കൽപം ആശ്വാസമുണ്ടെന്നാണ്‌, നാട്ടില്‍നിന്നുപോന്ന അവസരത്തില്‍ അയാള്‍ക്കു മാധവക്കുറുപ്പില്‍നിന്നു കിട്ടിയ അറിവ്‌, ആ വൃത്താന്തം അയാളെ അൽപം സമാശ്വസിപ്പിച്ചു...
അന്നു രവീന്ദ്രന് ഒരു കത്തു കിട്ടി. അയാള്‍ അതു തുറന്നു നോക്കി. അമ്മിണിയുടെ വിവാഹത്തിനുള്ള ക്ഷണപത്രം! അതോടൊന്നിച്ചു മറ്റൊരു കത്തുകൂടിയുണ്ടായിരുന്നു - ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്റേത്‌. അതില്‍, താന്‍ അവളെ വിവാഹം കഴിക്കുവാന്‍ ഉദ്ദേശിച്ചതെന്തുകൊണ്ടാണെന്നു വിശദമായി വിവിരിച്ചിരിക്കുന്നു. അമ്മിണിയുമായി തനിക്കൊരുകാലത്തുണ്ടായിരുന്ന ബന്ധത്തെക്കുറിച്ചും അതില്‍നിന്നുണ്ടായ വിവിധസംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചും, അൽപംപോലും ബാക്കിവെയ്‌ക്കാതെ, അവള്‍ ഡോക്‌ടറോട്‌ ഏറ്റുപറഞ്ഞുവത്രേ! - രവീന്ദ്രന് നടുങ്ങിപ്പോയി.
അയാള്‍ക്കെന്തോ വല്ലാത്ത ഒരു ജാള്യത തോന്നി. ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്‍ അമ്മിണിയെപ്പോലെതന്നെ ഒരത്ഭുതചിഹ്നമായി അയാളുടെ മനോമണ്ഡലത്തില് തലയുയര്‍ത്തി നില്‍ക്കുന്നു. ആ മനുഷ്യന്റെ സന്നിധിയില്‍ അയാള്‍ ഒരു കൃമിയെപ്പോലെ ചൂളിപ്പോകുന്നു. ഈ ലോകത്തില്‍ എന്തുതന്നെ സംഭവിച്ചുകൂടാ! മൃത്യു വക്ത്രത്തിലേക്കല്ല, പ്രേമദീപ്‌തമായ ദാമ്പത്യജീവിതത്തിലേക്കാണ്‌, അതി കഠിനമായ രോഗം അമ്മിണിയെ ആനയിച്ചത്‌. അവളെ ഒരാള്‍ വിവാഹം കഴിക്കുമെന്ന്‌ ഇതുവരെ രവി ശങ്കിച്ചിട്ടുപോലുമില്ല. മാത്രമല്ല, അങ്ങനെ സംഭവിക്കില്ലെന്ന്‌ അയാള്‍ക്ക്‌ അടിയുറച്ച വിശ്വാസവുമുണ്ടായിരുന്നു. ആ വിശ്വാസസൗധം ഇതാ, അടിതകര്‍ന്നിരിക്കുന്നു.!
ആ ദാമ്പത്യജീവിതം സുഖകരമായിരിക്കുമോ? ലൈംഗിക ജീവിതത്തില്‍ അപഭ്രംശം വന്നിട്ടുള്ള ഒരു യുവതിക്കു ഹൃദയപൂര്‍വ്വം മാപ്പു കൊടുക്കുവാനും അവളെ ധര്‍മ്മപത്‌നിയായി സ്വീകരിക്കുവാനും ഒരു പുരുഷനു സാധിക്കുമോ? സാധിച്ചാല്‍ത്തന്നെ എപ്പോഴും ഒരു സംശദൃഷ്‌ടിയോടുകൂടിയായിരിക്കുകയില്ലേ അയാള്‍ അവളെ വീക്ഷിക്കുക? അയാളുടെ മനസ്സിനു സൈ്വരത കിട്ടുമോ? അങ്ങനെയുള്ള ഒരു പുരുഷനെ ഒരു സ്‌ത്രീ സ്‌നേഹിക്കുകയോ വെറുക്കുകയോ ചെയ്യുക? ആ പുരുഷനെ അവള്‍ ബഹുമാനിക്കുമോ?....
ഈവക ചിന്തകള്‍ ഒന്നിനുപുറകെ മറ്റൊന്നായി പാഞ്ഞണഞ്ഞ്‌ അയാളുടെ മസ്‌തിഷ്‌കത്തെ കുഴച്ചുമറിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
അയാള്‍ ആ ക്ഷണപത്രം ഒരിക്കല്‍ക്കൂടി വായിച്ചുനോക്കി. അയാളുടെ മനസ്സ്‌ എത്ര നിയന്ത്രിച്ചിട്ടും അൽപമൊന്നു വേദനിച്ചു. ഡോക്‌ടറോട്‌ അയാള്‍ക്കു ക്ഷണനേരത്തേക്ക്‌ അസൂയാത്മകമായ ഒരു വെറുപ്പു തോന്നി. അടുത്ത നിമിഷത്തില്‍ അതൊരു പരിഹാസത്തിന്റെ രൂപമെടുത്തു. പൗരുഷം തൊട്ടുതേച്ചിട്ടില്ലാത്ത വെറുമൊരു പെണ്‍കൊതിയനല്ലേ. ആ മനുഷ്യനെന്നുപോലും അയാള്‍ സംശയിച്ചു. ഡോക്‌ടര്‍! അയാളെ അവളലട്ടും. കണ്ണീര് കുടിപ്പിക്കും. വഞ്ചന അവളുടെ കൂടപ്പിറപ്പാണ്‌. അങ്ങനെ വരണം. ബുദ്ധിശൂന്യനായ ആ മനുഷ്യന് അതെല്ലാം അനുഭവിക്കണം...
അമ്മിണി! - അവള്‍ വിവാഹം കഴിക്കുന്നു. അവള്‍ ഒരു ഭാര്യയാകുന്നു. അവള്‍ ഇത്രയും നാള്‍ തന്റേതായിരുന്നു. തനിക്കവള്‍ നഷ്‌ടപ്പെട്ടു. മറ്റൊരാള്‍ പൂര്‍ണ്ണാവകാശിയായി. അവളും താനും വെറും പരിചയക്കാര്‍ മാത്രം! തനിക്കൊരുകാലത്തു ഹൃദയപൂര്‍വ്വം അവള്‍ സംഭാവനചെയ്‌ത ആ യൗവനത്തിന്റെ സകല അനുഭൂതികളും അവള്‍ ആ പുതിയ മനുഷ്യന് ഉപഹാരമായി അര്‍പ്പിക്കുന്നു -
രവിക്കതു തീരെ രസിച്ചില്ല.
അവള്‍ എന്തിനു വിവാഹം കഴിക്കുന്നു? ഒരു പുരുഷന്റെ ചുമലില്‍ എന്തിനവള്‍ പറ്റിക്കൂടുന്നു? അവള്‍ക്കങ്ങനെ എന്തുകൊണ്ടിരുന്നു നരച്ചു കൂടാ? അങ്ങനെ അവിവാഹിതയായി നരകിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ജീവിതമാണ്‌, വിവാഹിതയായി സുഖിക്കുന്നതിനേക്കാള്‍, അവള്‍ നയിച്ചുകാണുവാന്‍ താന്‍ ഇഷ്‌ടപ്പെടുന്നത്‌. ഒരുപക്ഷേ, ഇതു തന്നോടുള്ള ഒരു പ്രതികാരമല്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം? ഇനി താനവളെ കാണുമ്പോള്‍... അന്നവള്‍ വിജയഗര്‍വ്വം നടിക്കുകയില്ലേ? ഒരിക്കല്‍ ഒരു ദാസിയെപ്പോലെ തന്റെ കാല്‍ക്കല്‍ വീണു കെട്ടിപ്പിടിച്ചു കരഞ്ഞ അവള്‍ അഹങ്കാരം തുള്ളിത്തുളുമ്പുന്ന കണ്ണുകളോടെയായിരിക്കും ഇനി തന്നെ വീക്ഷിക്കുക. അവളുടെ പേരില്‍ തനിക്കൊരു പിടിയുമില്ല. ഡോക്‌ടറോടുള്ള അവളുടെ ആ കുറ്റസമ്മതം, തനിക്കവളുടെ ദാമ്പത്യജീവിതത്തിന്റെ നേര്‍ക്കു പ്രയോഗിക്കുവാന്‍ സാധിക്കുമായിരുന്ന നശീകരണായുധങ്ങളില്‍ അവസാനത്തേതുപോലും ധൂളീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. സുരക്ഷിതമായ അവളുടെ ദുര്‍ഗ്ഗത്തില്‍ അവള്‍ക്കിനി അജയ്യയായി അഹങ്കരിക്കാം...
ഈ ചിന്ത രവിക്കു സഹിക്കുവാന്‍ സാധിച്ചില്ല. അമ്മിണി ഒരു വിവാഹിതയാകുന്നതില്‍ - മറ്റൊരാളുടെ പത്‌നിയായിത്തീരുന്നതില്‍ - അര്‍ത്ഥ രഹിതവും അനാശാസ്യവുമാണെങ്കിലും, അത്യുത്‌കടമായ കുണ്‌ഠിതം അയാള്‍ക്കു തോന്നി.
അന്നു രവി പതിവിലും നേരത്തെ ആഫീസില്‍ നിന്നു പോന്നു. അയാള്‍ ഭവനത്തില്‍ ചെന്നു വസ്‌ത്രങ്ങള്‍ മാറി. കാപ്പി കുടിച്ച്‌, കുറെ പണവും കൈവശമെടുത്തു നേരെ `നാഷണല്‍ബാറി'ലേക്കു തിരിച്ചു...
അവിടെനിന്നു രാത്രി പത്തുമണിയോടുകൂടിയാണ്‌ രവി വീട്ടില്‍ മടങ്ങിയെത്തിയത്‌. അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ ചുവന്നു കലങ്ങിയിരുന്നു. കാലുകള്‍ നിലത്തുറച്ചിരുന്നില്ല. അങ്ങനെയൊരു മട്ടില്‍ ആദ്യമായിട്ടാണ്‌ മല്ലിക തന്റെ ഭര്‍ത്താവിനെ കാണുന്നത്‌. അവള്‍ ഭയന്നുപോയി. ആദ്യം അവള്‍ക്കൊന്നും മനസ്സിലായില്ല...
രവി വന്നവഴിയേ ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ വീണു. മല്ലിക സമീപം ചെന്നു... അസഹ്യമായ ഒരു ദുര്‍ഗന്ധം. ഭയചകിതമായ ഒരു സ്വരത്തില്‍ കുണ്‌ഠിതത്തോടെ അവള്‍ ചോദിച്ചു...
"നിങ്ങള്‍ ഇന്നു കുടിച്ചോ?"
"ഉം, ഞാന്‍ കുടിച്ചു... ഇനിയൊന്നും എന്നോടു ചോദിക്കേണ്ടാ. പോയിക്കിടന്നോളൂ."
ആ സാധുയുവതിയുടെ ഹൃദയം നീറി! അനര്‍ത്ഥഗര്‍ത്തത്തിലേക്കുള്ള തന്റെ ഭര്‍ത്താവിന്റെ ആദ്യത്തെ കാല്‍വെപ്പാണതെന്ന്‌ അവളുടെ ഹൃദയം മന്ത്രിച്ചു. അവള്‍ കിടുകിടുത്തുപോയി. അന്നവള്‍ പിന്നൊന്നും തന്നെ ചോദിച്ചില്ല. ഏറ്റവും പ്രേമാര്‍ദ്രമായ രീതിയില്‍ സ്വകാന്തനെ കൈക്കുപിടിച്ചെഴുന്നേല്‍പിച്ച്‌ അവള്‍ കിടക്കയില്‍ കൊണ്ടുപോയിക്കിടത്തി..."
അൽപനേരത്തിനുള്ളില്‍ രവി ഉറങ്ങിപ്പോയി. മല്ലികയ്‌ക്കന്ന്‌ ഒരുപോള കണ്ണടയ്‌ക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല...
പിറ്റേദിവസം രവി നീണ്ട ഒരു കത്തും ഏതാനും സമ്മാനങ്ങളും ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്നയച്ചുകൊടുത്തു. മനസ്സാക്ഷിയെ വഞ്ചിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു കത്തായിരുന്നു അത്‌. ആ കത്തില്‍ ഡോക്‌ടറെ ഹൃദയപൂര്‍വ്വം അനുമോദിക്കുകയും രവി ആ മനുഷ്യന്റെ ഏറ്റവും അടുത്ത സുഹൃത്തായി ആജീവനാന്തം വര്‍ത്തിക്കുന്നതാണെന്നുറപ്പു കൊടുക്കയും ചെയ്‌തിരുന്നു... മല്ലികയെ ഇതൊന്നുംതന്നെ അയാള്‍ അറിയിച്ചില്ല.
"അമ്മിണീ, ഈ മനുഷ്യനെ അമ്മിണി അറിയുമോ?" - എന്നു ചോദിച്ചുകൊണ്ട്‌ ഒരു ദിവസം വൈകുന്നേരം ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരന്‍ വരാന്തയിലേക്കു കയറി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂടെ സുഭഗനായ ഒരു യുവായവുകൂടിയുണ്ടായിരുന്നു.
അവള്‍ ഡോക്‌ടറെ കാത്തുകൊണ്ടു വാതില്‍ക്കല്‍ത്തന്നെ നില്‍ക്കുകയായിരുന്നു. ഒരു പുതിയ മനുഷ്യന്റെ മുഖത്തവള്‍ സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി. ആ മുഖം അവള്‍ക്കു വളരെ പരിചയമുള്ളതാണ്‌. കണ്ണിമയ്‌ക്കാതെഅവള്‍ അൽപനേരത്തേക്കങ്ങനെ നോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു. മേനവന്‍ പുഞ്ചിരിതൂകി നിന്നതേയുള്ളൂ.
"എന്താ അമ്മിണീ, അറിയില്ലേ?" - ആഗതന്‍ ഒരു മന്ദസ്‌മിതത്തോടെ ചോദിച്ചു... ആ സ്വരം.... പെട്ടെന്നവള്‍ക്കു മനസ്സിലായി. അവള്‍ക്കത്ഭുതം തോന്നി. അവള്‍ പൊട്ടിച്ചിരിച്ചുകൊണ്ട്‌ അൽപം ജാള്യതയോടെ പറഞ്ഞു.
"അയ്യോ, ആളെത്ര മാറിപ്പോയിരിക്കുന്നു! എനിക്കാദ്യം തീരെ മനസ്സിലായില്ല; കേട്ടോ!"
അവള്‍ക്കു വലിയ സന്തോഷം തോന്നി.
"ഇരിക്കണം, മിസ്റ്റര്‍ കേശവപിള്ളേ!... അമ്മിണീ, ഞങ്ങള്‍ക്കു വിശപ്പു സഹിക്കവയ്യ. വല്ലതും ഉടനെ തന്നില്ലെങ്കില്‍..."
"ഈ കസേരയും മേശയുമൊക്കെ അങ്ങു വീഴുങ്ങിക്കളയും, അല്ലേ?" - അവള്‍ ചിരിച്ചുകൊണ്ടു ചോദിച്ചു.
"കസേരയും മേശയും മാത്രമല്ല, അമ്മിണിയേയും പക്ഷേ വിഴുങ്ങിയേക്കും... അത്ര വിശപ്പുണ്ട്‌."
" ഏതായാലും അതൊന്നും വേണ്ടാ. ഇപ്പോള്‍ കാപ്പി തയ്യാറാകും. തിളപ്പിച്ചുവെച്ചിരുന്നാല്‍ ആറിപ്പോയെങ്കിലോ എന്നു കരുതിയാണ്‌... ഇതാ ഇപ്പോള്‍ കൊണ്ടുവന്നേക്കാം." എന്നു പറഞ്ഞ്‌ അവള്‍ അകത്തേക്കു പോയി.
ഡോക്‌ടര്‍ കേശവപിള്ളയ്‌ക്കഭിമുഖമായി മറ്റൊരു ചാരുകസേരയില്‍ കിടന്നു.
"അപ്പോള്‍ നാളെ രാവിലെത്തന്നെ പോകണമെന്നു നിര്‍ബന്ധമാണോ? ഒരാഴ്‌ചയെങ്കിലും ഇവിടെ താമസിച്ചിട്ടു പോയാല്‍ പോരേ? ലീവ്‌ എഴുതിയയച്ചാല്‍ മതിയല്ലോ."
"അയ്യോ, പോരാ!" കേശവപിള്ള പറഞ്ഞു: "ഞാന്‍ വെക്കേഷന്‍കാലത്ത്‌ ഒരാഴ്‌ചയല്ല, ഒരു മാസം വന്നു താമസിച്ചുകൊള്ളാം. സൗദാമിനിയെയും കൊണ്ടുവരാം. ഇപ്പോള്‍ കുട്ടികള്‍ക്കു സെലക്ഷന്‍ ടൈമാണ്‌. മറ്റന്നാള്‍ കോളേജുണ്ട്‌. പോകാതെ നിവൃത്തിയില്ല."
"സൗദാമിനിക്കു സുഖംതന്നെയോ? "
"അതെ, സുഖംതന്നെ. "
"പ്രസവിച്ചില്ലേ... "
"ഉവ്വ്‌, ഒരു കുട്ടിയുണ്ട്‌. ആറുമാസമായി. "
"എന്താ കുട്ടിയുടെ പേര്?"
"രവീന്ദ്രനാഥന്‍."
"അല്ലാ, അപ്പോള്‍ നമ്മുടെ രവിയുടെ പേര്‍തന്നെയാണല്ലോ."
"അതേ, രവി എന്റെ ഏറ്റവും അടുത്ത സ്‌നേഹിതനാണ്‌."
"അതെനിക്കറിയാം... അമ്മിണി എല്ലാമെന്നോടു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌."
കേശവപിള്ളയുടെ മുഖം ഒരു നിമിഷത്തേക്കു വിളറിപ്പോയി. അതു മറയ്‌ക്കാന്‍ കീഴോട്ടു കുനിഞ്ഞു നിലത്തു കിടന്നിരുന്ന ഒരു കത്തിച്ച തീപ്പെട്ടിക്കൊള്ളി കൈയിലെടുത്തുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു:
"ഞങ്ങളുടെ സ്‌നേഹത്തിന്റെ സ്‌മരണയ്‌ക്കായി ഞാന്‍ ആ പേരു തന്നെ ഇട്ടു."
"രവി നാട്ടില്‍ വന്നിരുന്നല്ലോ. കണ്ടില്ലേ? "
"കണ്ടില്ലേ എന്നോ? പോകുന്നതുവരെ ഞങ്ങള്‍ ഒന്നിച്ചായിരുന്നു."
"സൗദാമിനി എന്റെ ഒരകന്ന ചാര്‍ച്ചക്കാരിയാണ്‌. ഒരു വഴിയില്‍, ഒരു മരുമകള്‍."
"അതെ, എനിക്കറിയാം. സൗദാമിനി എന്നോടു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌."
"രവിയുടെ കത്തുകള്‍ ഇടയ്‌ക്കിടെ വരാറുണ്ട്‌. ഒരു പ്രാവശ്യമെ കണ്ടിട്ടുള്ളു..."
"അന്ന്‌ ആശുപത്രിയില്‍ വന്നിരുന്നപ്പോള്‍"
"അതേ, ഇപ്പോള്‍ കത്തുമൂലം ഞങ്ങള്‍ വളരെ അടുത്ത സുഹൃത്തുക്കളായിത്തീര്‍ന്നിരിക്കുന്നു... ആട്ടെ, എന്താണ്‌ ഞങ്ങളുടെ വിവാഹത്തിനു വരാതിരുന്നത്‌?"
"ഞാന്‍ എഴുത്തയച്ചിരുന്നില്ലേ? എക്‌സാമിനേഷന്‍ ടൈമായിരുന്നല്ലോ. എനിക്കു സൂപ്പര്‍വിഷന്‍വര്‍ക്കുണ്ടായിരുന്നു. വരാന്‍ തരപ്പെടാത്തതില്‍ കുണ്‌ഠിതമുണ്ട്‌."
"ഏതായാലും അയച്ച സമ്മാനം ഇവിടെ കിട്ടി... " ഒരു പുഞ്ചിരിയോടെ ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞു.
"സുഖക്കേടു ഭേദമായതിനുശേഷം അമ്മിണി വളരെ നന്നായിട്ടുണ്ട്‌." കേശവപിള്ള അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
"അതേ." ഡോക്‌ടര്‍ അനുകൂലിച്ചു: "ഈ ടൈഫോയ്‌ഡ്‌ ഫീവറിന്റെ ഒരു സ്വഭാവമാണത്‌. രക്ഷപ്പെട്ടുകിട്ടിയാല്‍ ജയിച്ചു: കുറച്ചെന്തെങ്കിലും രക്ഷ ചെയ്‌താല്‍ ശരീരത്തിനു പിന്നീടു നല്ല പുഷ്‌ടി കിട്ടും."
"രക്ഷപ്പെടുമെന്ന്‌ അന്നാരും പറഞ്ഞിരുന്നതല്ല."
"ഈശ്വരന്‍ എന്നെ സഹായിച്ചു. എനിക്കിവളെ തരുവാനായിട്ടാണ്‌ അദ്ദേഹം രോഗം പിടിപ്പിച്ച്‌ അവളെ എന്റെ ശുശ്രൂഷയ്‌ക്കായി കൊണ്ടുവന്നത്‌... ഇപ്പോള്‍ കുറച്ചധികം തടിച്ചിരിക്കുന്നു... ഗര്‍ഭമാണ്‌... പാവം... കേശവപിള്ളേ, സത്യം പറഞ്ഞാല്‍ എനിക്കുപോലും അന്നു വിശ്വാസമില്ലായിരുന്നു, അവള്‍ ജീവിക്കുമെന്ന്‌."
"അമ്മിണി ദൈവാധീനമുള്ളവളാണ്‌." കേശവപിള്ള പ്രസ്‌താവിച്ചു.
"ഏതായാലും, എന്റെ ജീവിതത്തില്‍ അവള്‍ എനിക്കൊരു വലിയ സഹായമായിത്തീര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്‌. അവളെ കണ്ടുമുട്ടിയില്ലാതിരുന്നെങ്കില്‍ ഒരിക്കലും ഞാനിത്ര മനഃശാന്തിയോടുകൂടി ജീവിക്കുമായിരുന്നില്ല." ഡോക്‌ടര്‍ കൃതജ്ഞതാസാന്ദ്രമായ അഭിമാനത്തോടെ അറിയിച്ചു.
"ചേട്ടന്‍ വല്ലാതെ ക്ഷീണിച്ചിരിക്കുന്നല്ലോ!" - കേശവപിള്ള അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
ഡോക്‌ടര്‍ ചിന്താധീനനായി. അതുവരെ പ്രസന്നമായിരുന്ന ആ മുഖം പെട്ടെന്നൊന്നു വിളറി. ആ കണ്ണുകളില്‍ ഒരു ശോകച്ഛായ പരന്നു. തന്റെ പ്രസ്‌താവം അബദ്ധമായിപ്പോയോ എന്ന ഭയം കേശവപിള്ളയെ ബാധിച്ചു.
"കേശവപിള്ളേ, ഞാന്‍ ക്ഷീണിച്ചിട്ടുണ്ട്‌." താണ സ്വരത്തില്‍ ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞു: "എനിക്കു തീരെ ശരീരസുഖമില്ല... ഏറെനാള്‍ ഇനി ഞാന്‍ ജീവിച്ചിരിക്കുമെന്നും എനിക്കു വിശ്വാസമില്ല... അമ്മിണിയെക്കുറിച്ചോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ എനിക്കു മരണത്തില്‍ കുണ്‌ഠിതമുണ്ട്‌."
"ഓ, അത്ര വലിയ സുഖക്കേടു വല്ലതും ചേട്ടനുണ്ടോ?" കേശവപിള്ള ഇടയ്‌ക്കു കയറിച്ചോദിച്ചു.
"ഉണ്ട്," എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു ഡോക്‌ടര്‍ അകത്തേക്ക്‌ ഒന്നെത്തിച്ചുനോക്കി. അമ്മിണി വരുന്നില്ലെന്നു കണ്ട്‌ അയാള്‍ വളരെ താഴ്‌ന്ന സ്വരത്തില്‍ തുടര്‍ന്നു: "എന്റെ സുഖക്കേട്‌ എന്താണെന്നറിയാമോ?"
"ഇല്ല, എന്താണ്‌?" കേശവപിള്ള ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ തിരക്കി.
"ക്ഷയം! - പാവം അമ്മിണി, അവള്‍ക്കറിഞ്ഞുകൂടാ! അവള്‍ സദാ ആനന്ദഭരിതയായി എന്റെ ചര്യകളില്‍മാത്രം ശ്രദ്ധിച്ചുകൊണ്ടു യാതൊരു ചിന്താഭാരവുമില്ലാതെ ജീവിക്കുകയാണ്‌. അടുത്തു വരാന്‍ പോകുന്ന ആ ഭയങ്കരമായ ആപത്തിനെക്കുറിച്ച്‌ അവള്‍ ഒന്നും അറിയുന്നില്ല. അവളെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നതിനു മുന്‍പുതന്നെ എന്റെ ആയുസ്സിനെസംബന്ധിച്ച്‌ ഒരു സൂചന ഞാനവള്‍ക്കു നല്‍കുകയുണ്ടായി. പക്ഷേ, അവള്‍ അതിന്റെ ഗൗരവത്തെക്കുറിച്ചു ചിന്തിച്ചിട്ടില്ല. അവളുടെ ഭാവിയെക്കുറിച്ചോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ എന്റെ ഹൃദയം തകരുന്നു. പക്ഷേ ഒന്നും ഞാന്‍ പുറമേ ഭാവിക്കാറില്ല. എല്ലാം ഉള്ളിലടക്കിക്കൊണ്ട്‌, പ്രസന്നവദനനായി ഞാന്‍ അവളോടൊപ്പം കളിച്ചുചിരിച്ചങ്ങനെ കഴിയുകയാണ്‌. എന്നാല്‍ ഇതെത്രനാള്‍ നീണ്ടുനില്‍ക്കുമെന്ന്‌ അതേ, അക്കാര്യത്തില്‍ കേശവപിള്ളയോടു ഞാന്‍ യോജിക്കുന്നു. കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെ ശക്തി നാള്‍ക്കുനാള്‍ വര്‍ദ്ധിച്ചുവരികയാണ്‌ ഈ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍...
അമ്മിണിയുടെ കാലൊച്ച അകത്തു കേട്ടമാത്രയില്‍ ഡോക്‌ടര്‍ സംസാരവിഷയം പെട്ടെന്നു മാറ്റിക്കളഞ്ഞു. അവള്‍ കാപ്പിയും പലഹാരവുമായി എത്തി. രണ്ടുപേര്‍ക്കും അവള്‍ വിളമ്പിക്കൊടുത്തു. അവരുടെ സംസാരം ഇതരവിഷയങ്ങളിലേക്കു കടന്നു. ആ പഴയ സുഹൃത്തിന്റെ അപ്രതീക്ഷിതമായ ആവിര്‍ഭാവത്തില്‍ അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയം ആനന്ദനൃത്തം ചെയ്‌തുകൊണ്ടിരുന്നു. അതീതകാലങ്ങളിലെ ചില മധുരസ്‌മരണകള്‍ അവളെ പുളകം കൊള്ളിച്ചു. എന്നാല്‍ അതിനിടയില്‍ അതേ സ്‌മൃതികളില്‍ നിന്നും ഉടലെടുത്ത മറ്റു ചില സംഭവചിത്രങ്ങള്‍ അവളെ വേദനിപ്പിക്കാതിരുന്നില്ല. അവര്‍ ഓരോന്നു സംസാരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, എത്ര തടുത്തിട്ടും അടങ്ങിനില്‍ക്കാതെ, അവളുടെ ഹൃദയം ഏതോ അപരിചിതങ്ങളായ ചില വിദൂരതകളില്‍ ചുറ്റിപ്പറന്നുകൊണ്ടിരുന്നു... അവിടെ ഒരോമനകുഞ്ഞിനെ തോളത്തെടുത്തു സുന്ദരിയായ ഒരു യുവതിയോടു സല്ലപിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പരിവേഷ്‌ടിതമായ ഒരു ചിത്രം - അതാരാണ്‌?
അവളുടെ മനസ്സൊന്നു ഞെട്ടി... ഒഴിഞ്ഞ പാത്രങ്ങളും എടുത്തുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ വീണ്ടും മൂകമായി അകത്തേക്കു കടന്നുപോയി...
വര്‍ഷം മൂന്നു കഴിഞ്ഞു. അമ്മിണിക്കിന്നൊരു കൊച്ചുമകനുണ്ട്‌. മിടുമിടുക്കനായ ഒരോമനക്കുട്ടന്‍. മുരളി എന്നാണവന്റെ പേര്.
എന്നാല്‍ അവന്റെ ജനനത്തോടുകൂടി, പ്രശാന്തമായ ദാമ്പത്യത്തിന്റെ സുവര്‍ണ്ണദീപ്‌തിയില്‍ ആറാടിനിന്ന ആ ഗൃഹത്തില്‍, എവിടെനിന്നോ, ഒരു വിഷാദത്തിന്റെ കരിനിഴല്‍ കടന്നെത്തിയിട്ടുണ്ട്‌. പ്രകാശപൂരിതമായ ആ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ അവിചാരിതമായി ഒരു മങ്ങല്‍ ബാധിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.
ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്‍ തീരെ കിടപ്പായിട്ട്‌ ഏതാണ്ടൊരു കൊല്ലത്തോളമായി. ദിനംപ്രതി അസ്വാസ്ഥ്യം വര്‍ദ്ധിച്ചു വരികയാണ്‌. വിദഗ്‌ധന്മാരായ പല ഡോക്‌ടര്‍മാരും പരിശോധിച്ചുനോക്കി. ചികിത്സ മുറയ്‌ക്കു നടക്കുന്നുണ്ട്‌. പക്ഷേ രോഗത്തിന്‌ അണുപോലും ശമനമുണ്ടാകുന്നില്ല. താന്‍ ഇനി അധികനാള്‍ ജീവിച്ചിരിക്കില്ലെന്നും ഓരോദിവസം കഴിയുന്തോറും താന്‍ ശവകുടീരത്തോടധികം അടുക്കുകയാണെന്നും സുകുമാരമേനവനു തോന്നി. അതു ഡോക്‌ടര്‍മാരെ നിരാശപ്പെടുത്തി. പക്ഷേ അവര്‍ അമ്മിണിയുടെ മുന്‍പില്‍ അതൊട്ടുംതന്നെ ഭാവിച്ചില്ല. രോഗം ഭേദപ്പെടുമെന്നും ആശങ്കാജനകമായിട്ടൊന്നും തന്നെയില്ലെന്നും ഉറപ്പിച്ചുപറഞ്ഞ്‌ അവര്‍ അവളെ സാന്ത്വനിപ്പിച്ചു...
ഇങ്ങനെയെല്ലാമാണെങ്കിലും അമ്മിണിക്കൊരു ഭൂതോദയമുണ്ട്‌ അടുത്ത ഭാവിയില്‍ അവള്‍ അശരണയായിത്തീരുമെന്ന്‌; ഏകാന്തതയില്‍, തന്റെ വൈധവ്യദുഃഖവും പേറി ജീവിതത്തെ ശപിച്ചുകൊണ്ടു കഴിഞ്ഞു കൂടേണ്ടിവരുമെന്ന്‌. ഇതവളുടെ ഹൃദയത്തെ വല്ലാതെ വ്രണപ്പെടുത്തി. രാപ്പകല്‍ ഇളവില്ലാതെ അവള്‍ ഭര്‍ത്താവിനെ ശുശ്രൂഷിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. പക്ഷേ മുരളിയുടെ ജനനത്തിനുശേഷം എപ്പോഴും ഒരു വിഷാദച്ഛായയല്ലാതെ ആ മുഖത്ത്‌ അവള്‍ കണ്ടിട്ടില്ല. സദാ പുഞ്ചിരിതൂകിക്കൊണ്ടിരുന്ന ആ മുഖത്ത്‌ അതില്‍പ്പിന്നീട്‌ ഒരു നേരിയ മന്ദസ്‌മിതാങ്കുരം പോലും സ്‌ഫുരിച്ചിട്ടില്ല... അതെന്തുകൊണ്ട്‌? കാരണം അവള്‍ക്കറിയാം. സ്വകാന്തന്റെ പരമനിര്‍മ്മലമായ ഹൃദയപുഷ്‌പത്തെ കരണ്ടെടുക്കുന്ന ആ അസ്വസ്ഥതയുടെ വിഷകീടം ഏതാണെന്നവള്‍ക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. എന്നാല്‍ അതിനെ നിവാരണം ചെയ്‌തു കൂടേ? എങ്ങനെ? നിവൃത്തിയില്ല!
ആ ആത്മക്ഷതത്തിനു കാരണക്കാരന്‍ മുരളിയായിരുന്നു അവളുടെ ജീവനും ജീവനായ ഓമനപ്പുത്രന്‍...
അതാ, ആ കോമളാകാരനായ ബാലന്‍ കളിപ്പാട്ടങ്ങള്‍ വലിച്ചെറിഞ്ഞിട്ട്‌ ഓടിവന്ന്‌ അമ്മയുടെ സാരിത്തുമ്പില്‍ തൂങ്ങിപ്പിടിക്കുന്നു. അവന്റെ മുഖത്തേക്ക്‌ ഒന്നു സൂക്ഷിച്ചുനോക്കൂ. ആ ചുരുണ്ട തലമുടി, അഗ്രഭാഗം അൽപം കീഴോട്ടു വളഞ്ഞ ആ തത്തച്ചുണ്ടന്‍മൂക്ക്‌, ആ കൊച്ചു ചെവികള്‍, മന്ദസ്‌മിതമധുരങ്ങളായ ആ ചുവന്ന അധരപുടങ്ങള്‍, ആ മുഖച്ഛായ - സൂക്ഷിച്ചുനോക്കൂ, അതു രവീന്ദ്രന്റെ കുട്ടിയല്ലെന്നാര്‍ പറയും? അവന് വളര്‍ന്നു വരട്ടെ; രവീന്ദ്രനെ കാണാത്തവര്‍ അവനെ കണ്ടാല്‍മാത്രം മതിയാകും. ഇതെങ്ങനെ സംഭവിച്ചു?...
ആ കുമാരനാണ്‌ ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്റെ രോഗത്തെ തീക്ഷ്‌ണമായി വര്‍ദ്ധിപ്പിച്ചത്‌. അവന്റെ പിതൃസ്ഥാനം ഡോക്‌ടര്‍ക്കാണ്‌. പക്ഷേ അവന് ഡോക്‌ടരുടെ പുത്രനാണോ? - അതേ, അതില്‍ സംശയിക്കുവാനില്ല. സുകുമാരമേനവന്‍ അമ്മിണിയെ വിവാഹം കഴിക്കുന്ന കാലത്തു രവീന്ദ്രന് കൽക്കത്തയിലായിരുന്നല്ലോ; അയാള്‍ നാട്ടില്‍ വന്നു പോയിട്ടു നാലു കൊല്ലത്തോളമായി. മുരളിക്കു രണ്ടര വയസ്സായിട്ടേ ഉള്ളു.
അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയമാണ്‌ അധികം നീറിപ്പിടിച്ചത്‌. തന്റെ അരുമപ്പൈതലിന്റെ ജനയിതാവു ഡോക്‌ടര്‍ തന്നെയാണ്‌. അദ്ദേഹത്തിനക്കാര്യം നിശ്ചയമുണ്ട്‌ എന്നിട്ടും ഒരു സംശയം. രവിക്കു രഹസ്യമായി മടങ്ങിയെത്താന്‍ പാടില്ലെന്നില്ലല്ലോ. ഒരുപക്ഷേ, അദ്ദേഹം അങ്ങനെ സംശയിക്കുന്നില്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം? പാവം അമ്മിണി! അവള്‍ എന്തുചെയ്യാനാണ്‌? യാതൊരപരാധവും പ്രവര്‍ത്തിക്കാതെ കുറ്റക്കാരിയാവുക!...
സുകുമാരനമേനവന് അവളോടുള്ള പെരുമാറ്റത്തില്‍ യാതൊരു വ്യത്യാസവും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. സ്വജീവനേക്കാള്‍ ആ കാരുണ്യവാന്‍ അവളോടു സ്‌നേഹമുണ്ട്‌. ഒരക്ഷരംപോലും അവളോടിതുവരെ മറുത്തു സംസാരിച്ചിട്ടില്ല. ആ സ്‌നേഹം അമ്മിണിയെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തി. ഡോക്‌ടറുടെ മൗനം അവളെ പൊള്ളിച്ചു... അദ്ദേഹത്തിന്റെ സംശയം വാക്‌രൂപത്തില്‍ വെളിപ്പെടുത്തിയിരുന്നെങ്കില്‍! തന്നോടു കാര്യങ്ങളെല്ലാം തുറന്നു ചോദിച്ചിരുന്നെങ്കില്‍! നിരപരാധിയായ തന്നെ നിര്‍ദ്ദയം കുറ്റക്കാരിയാക്കി അദ്ദേഹം തന്റെ തലമുടിക്കു ചുറ്റിപ്പിടിച്ചു നിലത്തിട്ടിഴച്ചിരുന്നെങ്കില്‍! എങ്കില്‍ തനിക്കിത്ര സങ്കടമുണ്ടാകുമായിരുന്നില്ല. സ്‌നേഹത്തില്‍ പൊതിഞ്ഞ സംശയഗ്രസ്‌തമായ ഈ മൗനമാണ്‌ തനിക്കു സഹിക്കാന്‍ സാധിക്കാത്തത്‌...
നാള്‍ക്കുനാള്‍ മേനവന്റെ രോഗം വര്‍ദ്ധിച്ചുവന്നു. ഡോക്‌ടര്‍മാരില്‍ മിക്കവരും കൈയൊഴിഞ്ഞു. അമ്മിണിക്കു സഹിക്കാതായി. ഇതൊന്നുമറിയാതെ മുരളി ലീലാലോലുപനായിക്കഴിഞ്ഞുകൂടുന്നു. രവിയുടെ കത്തുകള്‍ കൂടക്കൂടെ വരുന്നുണ്ട്‌; ഡോക്‌ടര്‍ സന്തോഷപൂര്‍വ്വം അവയെല്ലാം വായിച്ചു കേള്‍പ്പിക്കാറുണ്ട്‌; എല്ലാറ്റിനും മറുപടി അയയ്‌ക്കാറുണ്ട്‌.
അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയത്തില്‍ രവിയോട്‌ ഒരു വെറുപ്പു തോന്നി. അയാളെ അവള്‍ ശപിച്ചു...
...രവി അമ്മിണിയുടെ ഗൃഹത്തില്‍ അതിഥിയായി വന്നു. ഡോക്‌ടര്‍ സസന്തോഷം അയാളെ സ്വീകരിച്ചു. അമ്മിണി അയാളോട്‌ ഒന്നു മിണ്ടുകപോലും ചെയ്‌തില്ല. ഡോക്‌ടര്‍ അക്കാര്യത്തില്‍ അവളോടു പരിഭവിച്ചു... ഉടന്‍ പോയി കാപ്പി തയ്യാറാക്കി രവിക്കു കൊണ്ടുവന്നു കൊടുക്കണമെന്ന്‌ അദ്ദേഹം അവളെ നിര്‍ബന്ധിച്ചു. തന്നെക്കൊണ്ട്‌ അതു കഴിയുകയില്ലെന്നും ആ മനുഷ്യനെ താന്‍ അവിടെനിന്നും ആട്ടിപ്പുറത്താക്കുമെന്നും അവള്‍ പറഞ്ഞു. അതു കേട്ടു ഡോക്‌ടര്‍ക്കു കലശലായ കോപം വന്നു. അന്നാദ്യമായി അവര്‍ കലഹിച്ചു... ഗത്യന്തരമില്ലാതെ ഡോക്‌ടര്‍ രവിയുടെ സമീപത്തേക്കു മടങ്ങിപ്പോയി... അവര്‍ തൊട്ടുതൊട്ടിരുന്ന്‌ ഓരോന്നു സംസാരിക്കുകയാണ്‌. രവിയെ ഇല്ലാതാക്കണമെന്ന്‌ അവള്‍ നിശ്ചയിച്ചു. അടുക്കളയുടെ മൂലയില്‍ ഒന്നാതരം വെട്ടുകത്തി കിടക്കുന്നുണ്ട്‌. മരണത്തെക്കൊണ്ടു തന്നെ കബളിപ്പിച്ചു തന്റെ ജീവിതം ശോചനീയമായ ഈ നിലയില്‍ എത്തിച്ച ആ ഹൃദയശൂന്യനെ തുണ്ടുതുണ്ടമാക്കി അരിഞ്ഞുവീഴ്‌ത്തി സ്വകാന്തന്റെ സന്നിധിയില്‍ അദ്ദേഹത്തോടുള്ള അകൈതവമായ സ്‌നേഹം വെളിപ്പെടുത്തണമെന്നവള്‍ നിശ്ചയിച്ചു... ഒട്ടും താമസമുണ്ടായില്ല, വെട്ടുകത്തിയും കയ്യില്‍പ്പിടിച്ച്‌, അവള്‍ അവരുടെ മുന്‍പിലേക്കിരച്ചുപാഞ്ഞു.
അവള്‍ നിമിഷനേരം അവരുടെ മുഖത്തു മാറിമാറി നോക്കി. ഡോക്‌ടറുടെ മുഖം രക്തശൂന്യവും വിഷാദഭരിതവുമായിരുന്നു. രവിയുടെ മുഖം പ്രസന്നമാണ്‌. ആ ചുണ്ടില്‍ ഒരു പുഞ്ചിരിയുണ്ട്‌. അയാള്‍ക്ക്‌ ഒരു ക്ഷോഭവുമില്ല. അയാളുടെ കണ്ണുകളില്‍ സ്വപ്‌നങ്ങള്‍ മന്ദഹസിക്കുന്നു. അവള്‍ കത്തിയുയര്‍ത്തി. പക്ഷേ രവിയെയല്ല, സുകുമാരമേനവനെയാണ്‌ അവള്‍ വെട്ടിയത്‌. ആ അസ്ഥിമാത്രശരീരന്‍ കഴുത്തറ്റു നിലംപതിച്ചു. രവീന്ദ്രന് നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ അവിടെനിന്നു പറപറന്നു...
"അയ്യോ, അയ്യോ!" എന്നവള്‍ വാവിട്ടു നിലവിളിച്ചു.
"എന്താണമ്മിണീ, എന്താണിത്‌?" - മേശപ്പുറത്തു താഴ്‌ത്തിവെച്ചിരുന്ന വിളക്കിലെ തിരി കിടന്ന കിടപ്പില്‍ത്തന്നെ നീട്ടിക്കൊണ്ടു സുകുമാരമേനോന്‍ അമ്പരപ്പോടെ ചോദിച്ചു.
"ഞാന്‍ അങ്ങയെ കൊന്നു... കൊന്നു. വെട്ടിക്കൊന്നു... ഇല്ലേ? കൊന്നില്ലേ?" അവള്‍ കണ്ണു തുറന്നു.
"അമ്മിണീ, എന്തു ഭ്രാന്താണീ പറയുന്നത്‌?" ഡോക്‌ടര്‍ ചോദിച്ചു.
അമ്മിണിക്കു വസ്‌തുസ്ഥിതികള്‍ അവയുടെ യാഥാര്‍ത്ഥ രൂപത്തില്‍ മനസ്സിലായി. അവള്‍ അടിമുടി വിയര്‍ത്തിരുന്നു. ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിക്കുന്നുണ്ട്‌.
"അയ്യോ, ഞാനെന്തോ സ്വപ്‌നം കണ്ടു." അവള്‍ ജാള്യതയോടെ സമ്മതിച്ചു.
"രണ്ടുമൂന്നു ദിവസമായില്ലേ, നല്ലപോലൊന്നുറങ്ങിയിട്ട്‌? ഞാന്‍ പറയാറില്ലേ, ഇങ്ങനെ ഉറക്കമിളച്ചിരിക്കരുതെന്ന്‌? എന്തു പറഞ്ഞാലും അമ്മിണികേള്‍ക്കില്ല." ഡോക്‌ടര്‍ ആവലാതിപ്പെട്ടു.
അന്ന്‌ അവള്‍ക്കു പിന്നെ കണ്ണടയ്‌ക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല...
ആ സ്വപ്‌നത്തിനുശേഷം അമ്മിണി രവീന്ദ്രനെ കൂടുതല്‍ വെറുക്കാന്‍ തുടങ്ങി...
രവീന്ദ്രന്റെ അന്നു വന്ന കത്തിനു മറുപടി അയയ്‌ക്കേണ്ടിയിരുന്നു. ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞുകൊടുത്തു: അവള്‍ അതേപടി എഴുതി. കണ്ണീരോടുകൂടിയാണവള്‍ അതെഴുതിത്തീര്‍ന്നത്‌. ഡോക്‌ടര്‍ ആ കത്തില്‍ ആസന്നമായ തന്റെ അന്തിമമുഹൂര്‍ത്തത്തെക്കുറിച്ചു സൂചിപ്പിച്ചിരുന്നു. അതവള്‍ക്കു സഹിച്ചില്ല...
അവള്‍ ആ കത്തുമായി തന്റെ സ്വന്തം മുറിയിലേക്കു പോയി. ആ കത്തൊരിക്കല്‍ക്കൂടി അവള്‍ വായിച്ചു. കണ്ണുനീര്‍ അവളുടെ രണ്ടു കവിളുകളിലൂടെ ധാരധാരയായി ഒഴുകി. പെട്ടെന്നു രൂക്ഷമായ ഒരു കോപജ്വാല അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ആളിപ്പടര്‍ന്നു...
കത്തെഴുതിയ കടലാസിന്റെ ഒരു വശത്തു കുറെ സ്ഥലം ഒന്നുമെഴുതാതെ ഒഴിഞ്ഞുകിടപ്പുണ്ട്‌. അതില്‍ അവള്‍ ഇങ്ങനെ കുത്തിക്കുറിച്ചു:
"നീച - എന്റെ പ്രാണതുല്യനായ ഭര്‍ത്താവിനെക്കൊണ്ടു നീയീ കത്തെഴുതിച്ചു. എന്നെ നശിപ്പിച്ചവനാണ്‌ നീ. നീയെന്നെ ഈ നിലയിലാക്കി. നീ മൂലം എന്റെ പരമസാധുവായ ഭര്‍ത്താവിന്റെ പനിനീര്‍പ്പൂ പോലുള്ള മനസ്സു നീറുകയാണ്‌. ദ്രോഹീ, നീയിതറിയുന്നുണ്ടോ? നീ സുഖിക്കുന്നു. ഞങ്ങള്‍ നരകിക്കുന്നു. വിഷകീടമേ, നീയീപാപം എന്നനുഭവിച്ചുതീര്‍ക്കും? നരകത്തിന്റെ അവതാരമേ, നിന്നെ ഞാന്‍ വെറുക്കുന്നു. ഒരു വിഷസര്‍പ്പത്തെക്കാളധികമായി നിന്നെ ഞാന്‍ വെറുക്കുന്നു. നീ നശിച്ചുപോകട്ടെ!...
എഴുതിത്തീര്‍ന്ന്‌ ഒരിക്കല്‍ക്കൂടി അവളതു വായിച്ചു. അവള്‍ നടുങ്ങിപ്പോയി. വീണ്ടും അവള്‍ കരഞ്ഞു. പെട്ടെന്നു പേനയെടുത്ത്‌ എഴുതിയ ഓരോ അക്ഷരവും അവള്‍ വെട്ടി വായിക്കാന്‍ സാധിക്കാത്തവിധം വെട്ടി. ആ കത്ത്‌ ആകപ്പാടെ അത്യന്തം വികൃതമായി... അവള്‍ വേറൊരു നല്ല കടലാസ്‌ എടുത്ത്‌ ആ കത്തുവീണ്ടും വൃത്തിയായി പകര്‍ത്തി. ഡോക്‌ടര്‍ പറഞ്ഞുകൊടുത്ത വാചകങ്ങളല്ലാതെ ഒരൊറ്റ വാക്കുപോലും അവള്‍ സ്വന്തമായി ചേര്‍ത്തില്ല. അനന്തരം ലക്കോട്ടിലിട്ടു പശവെച്ചു തപാലിലിടുവാന്‍ ഭൃത്യന്റെ കൈയില്‍ കൊടുത്തയച്ചു...
അന്നു സുകുമാരമേനവന്റെ സുഖക്കേടിന്നു വലിയ ആശ്വാസം തോന്നി. ഒരാഴ്‌ചയായി ഇടവിടാതെ പീഡിപ്പിച്ചിരുന്ന ആ അസഹ്യമായ നെഞ്ചുവേദന തലേന്നാള്‍ രാത്രി തീരെ ഉണ്ടായില്ല. ഏറെനാള്‍കൂടി ഡോക്‌ടര്‍ സുഖമായി കിടന്നുറങ്ങി. രാവിലെ ഏഴര മണി കഴിഞ്ഞേ ഉണര്‍ന്നുള്ളു! ഉണര്‍ന്നതോടുകൂടി എന്നെന്നേക്കുമായി നശിച്ചുകഴിഞ്ഞുവെന്നു കരുതിയിരുന്ന ആ പണ്ടത്തെ ഉന്മേഷം - അഞ്ചാറു വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കപ്പുറം താന്‍ അനുഭവച്ചിരുന്ന ആ മാനസോല്ലാസം - അന്നു തനിക്കു തിരിച്ചു കിട്ടിയ പോലെ മേനവനു തോന്നി. പകല്‍ മുഴുവന്‍ ഓരോ നേരമ്പോക്കുകള്‍ പറഞ്ഞു കഴിച്ചുകൂട്ടി. അമ്മിണിക്ക്‌ അതു വലിയ ആശ്വാസം തോന്നി. അവള്‍ മനസാ ദൈവത്തെ സ്‌തുതിച്ചു. സ്വകാന്തന്റെ മുഖത്ത്‌ ആ പണ്ടത്തെ പുഞ്ചിരി വീണ്ടും കളിയാടിക്കണ്ടതില്‍ അവള്‍ക്കു പുളകമുണ്ടായി! ചികിത്സിച്ചിരുന്ന ഡോക്‌ടര്‍ അന്നു വൈകുന്നേരം വലിയ സംതൃപ്‌തിയോടെയാണ്‌ തിരിച്ചുപോയത്‌. രോഗം ഭേദപ്പെട്ടുവരുന്ന ലക്ഷണമാണതെന്ന്‌ അദ്ദേഹം സസന്തോഷം പ്രസ്‌താവിച്ചു. അതു കേട്ട്‌ അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയം നൃത്തംവെച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.
രാത്രി, മണി പത്തു കഴിഞ്ഞുകാണും. ഭൃത്യന്മാര്‍ ജോലിയെല്ലാം കഴിഞ്ഞു ഭക്ഷണത്തിനായി അക്ഷമയോടെ അടുക്കളത്തളത്തില്‍ കാത്തിരിക്കുകയാണ്‌. കൊച്ചമ്മയുടെ ഊണു കഴിഞ്ഞിട്ടു വേണമല്ലോ അവരുടെ അത്താഴം.
മേനവനെ വീശിക്കൊണ്ട്‌ അമ്മിണി കിടക്കയില്‍ ചേര്‍ന്നിരിക്കുകയാണ്‌. ഏതാണ്ടൊരു മണിക്കൂറായിക്കാണും, രോഗി സുഖമായ ഉറക്കം. ശരീരം വിയര്‍ത്തുകുളിക്കുന്നുണ്ട്‌. അവര്‍ പ്രേമപൂര്‍വ്വം തുടര്‍ച്ചയായി വീശിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഭര്‍ത്താവിന്റെ പരിചരണങ്ങളില്‍ അവള്‍ ഇതുവരെ ഭൃത്യസഹായം ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല...
പെട്ടെന്നു ഡോക്‌ടര്‍ കണ്ണു തുറന്നു. തന്റെ പ്രിയതമ തന്നെ വീശിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
"അമ്മിണീ, മുരളി ഉറങ്ങിയോ?"
"ഉവ്വ്‌."
ഡോക്‌ടറുടെ ചോദ്യം അവളെ അമ്പരിപ്പിച്ചു! അവളുടെ ആത്മാവില്‍ ഒരു പുളകം പൊടിഞ്ഞു. തന്റെ ഓമനപ്പുത്രനെപ്പറ്റി ഒരു വാക്കു തന്നോടദ്ദേഹം ചോദിക്കുന്നത്‌ ആദ്യമായിട്ടാണ്‌.
"അമ്മിണി ഊണുകഴിച്ചോ?"
"ഇല്ല, എനിക്കുണ്ണാന്‍ തിടുക്കമൊന്നുമില്ല..."
"എന്നെ വീശിയതു മതി. അമ്മിണി പോയി ഉണ്ടിട്ടു വരൂ."
"എനിക്കു വിശക്കുന്നില്ല."
"അവര്‍ കാത്തിരുന്നു വിഷമിക്കും. മണി പത്തുപത്തരയായില്ലേ? സാധുക്കള്‍, അവര്‍ വല്ലതും കഴിച്ച്‌ ഉറങ്ങിക്കൊള്ളട്ടെ. നാമെന്തിനവരെ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കുന്നു? "
"അവര്‍ ഊണുകഴിച്ചുകൊള്ളട്ടെ. ഞാന്‍ പോയി അവരോടു പറഞ്ഞിട്ടു വരാം."
"അതല്ല, അമ്മിണീ, അമ്മിണി ഊണു കഴിക്കൂ. ആ സമയംകൊണ്ടു ഞാന്‍ അൽപമൊന്നു മയങ്ങും. വന്നാല്‍ എന്നെ വിളിക്കണേ! "
"എന്നാലങ്ങനെതന്നെ, ഞാനിതാ വന്നുകഴിഞ്ഞു."
അമ്മിണി പോയി... ആ ചിന്ത, ഡോക്‌ടര്‍ മുരളിയെപ്പറ്റി അന്വേഷിച്ച ആ അത്ഭുതസംഭവത്തെ ആസ്‌പദമാക്കിയുള്ള ചിന്ത, അവളെ ആനന്ദഭരിതയാക്കി. അവള്‍ പേരിനൽപം ഉണ്ടു എന്നു വരുത്തിക്കൂട്ടി. ക്ഷണത്തിലെഴുന്നേറ്റു കൈ കഴുകി മുറിയിലേക്കു തിരിച്ചുവന്നു. "ഉറക്കമായോ ഇത്ര ക്ഷണം?" എന്നു ചോദിച്ചുകൊണ്ടു വിശറിയുമെടുത്തു മുന്‍പത്തെപ്പോലെ അവള്‍ കിടക്കയില്‍ ചെന്നു ചേര്‍ന്നിരുന്നു. അവള്‍ ആ ശരീരത്തില്‍ തൊട്ടു നോക്കി. തീരെ വിയര്‍ക്കുന്നില്ല, എന്ത്‌? - അവള്‍ നടുങ്ങിപ്പോയി. അദ്ദേഹം കണ്ണടച്ചിരിക്കുകയാണ്‌. ആ മിഴികളില്‍ നിന്ന്‌ അശ്രുധാര തള്ളി പുറപ്പെടുന്നുണ്ട്‌. മൂകമായി അത്‌ ഇരുകവിളുകളിലും കൂടി ഒഴുകിവീണു തലയണയെ നനയ്‌ക്കുന്നു... ഡോക്‌ടര്‍ പെട്ടെന്നു കണ്ണു തുറന്നു. അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയം അതി തീവ്രമായിത്തുടിച്ചുതുടങ്ങി. അവള്‍ ഒരു പിഞ്ചു കുഞ്ഞിനെപ്പോലെ വിതുമ്പി. അദ്ദേഹം മൃദുസ്വരത്തില്‍ അവളെ വിളിച്ചു:
"അമ്മിണീ!.... "
അവളുടെ കണ്ണുകള്‍ നിറഞ്ഞു.
ഡോക്‌ടര്‍ തളര്‍ന്ന സ്വരത്തില്‍ തുടര്‍ന്നു: "അമ്മിണീ, ഞാന്‍ നിന്നോടൊരു കാര്യം ചോദിക്കാന്‍ പോകുന്നു... നീയെന്നോടു സത്യം പറയുമോ?"
അവള്‍ കിടുകിടുത്തുപോയി. എന്തൊരു ചോദ്യമായിരുന്നു അത്‌!...
"ഞാന്‍ അവിടത്തോടുമാത്രം ഇതുവരെ അസത്യം പറഞ്ഞിട്ടില്ല..."
"എനിക്കിനി അധികനേരം ജീവിതമില്ല... അതാ, മരണം എന്നെ മാടി വിളിക്കുന്നു. സമാധാനത്തോടുകൂടി മരിച്ചാല്‍കൊള്ളാമെന്ന്‌ എനിക്കാശയുണ്ട്‌... ഞാന്‍ ലോകത്തില്‍ ആദ്യമായും അവസാനമായും സ്‌നേഹിച്ചിട്ടുള്ളതു നിന്നെമാത്രമാണ്‌... നിനക്കെന്നോടുള്ള ഗാഢമായ സ്‌നേഹത്തില്‍ എനിക്കശേഷം സംശയമില്ല. അതുകൊണ്ടു ഞാന്‍ ഇങ്ങനെ ചോദിക്കുമ്പോള്‍ എന്നെ നീ തെറ്റിദ്ധരിക്കരുത്‌... മുരളിയുടെ അച്ഛനാണ്‌ ഞാനെന്ന്‌ എനിക്കഭിമാനിക്കാമോ?"
അവള്‍ തേങ്ങിത്തേങ്ങിക്കരഞ്ഞു. അവള്‍ക്കു സഹിച്ചില്ല... ശബ്‌ദിക്കാന്‍ അവള്‍ ശ്രമിച്ചു: സാധിച്ചില്ല, ഒച്ച പൊന്തുന്നില്ല... ഹാ... ഏതു സ്‌നേഹത്തിന്നടിയിലും ആ നശിച്ച സംശയം! ഈശ്വരാ, ഇതോ എന്റെ വിധി? സംശയിക്കാന്‍ ഒരു തരത്തിലും പഴുതില്ലെങ്കിലും, പിന്നെയും ആ ശപ്‌തമായ സംശയംതന്നെ! പുരുഷലോകം! - അതിത്ര ക്രൂരമാണോ? ഒരു സ്‌ത്രീയുടെ ലൈംഗിക ജീവിതത്തിന്റെ നൈര്‍മ്മല്യം ഒരു പുരുഷനു ജീവനേക്കാള്‍ വിലപ്പെട്ടതെന്നോ? ആറു വര്‍ഷംകൂടി അരനാഴികയാണ്‌ താന്‍ ആ കളിത്തോഴനെ കണ്ടിട്ടുള്ളത്‌; അതും മരണത്തിന്റെ മുഷ്‌ടിയില്‍പ്പെട്ടു പിടയ്‌ക്കുമ്പോള്‍! ജ്വരത്തിന്റെ ശക്തിയാല്‍ സ്വബോധം മുക്കാലും നശിച്ചു കേവലം ജീവച്ഛവമായി കിടക്കുമ്പോള്‍! ആ ഒരു കാഴ്‌ചമാത്രം... വെറും സ്വപ്‌നംപോലെ! പിന്നീടു താന്‍ അയാളെ കണ്ടിട്ടില്ല. അയാള്‍ കൽക്കത്തയ്‌ക്കു പോയി. അതു കഴിഞ്ഞ്‌ ഒന്നരവര്‍ഷത്തിനുശേഷമാണ്‌ മുരളിയുടെ ജനനം. എന്നിട്ടും ഇതെല്ലാം സ്‌പഷ്‌ടമായി അറിയാമായിരുന്നിട്ടും, സംശയം! പാവം, അവള്‍ എന്തു പറയാനാണ്‌?
"എന്റെ പ്രാണതുല്യനായ.... "അവള്‍ക്കു തുടരാന്‍ സാധിച്ചില്ല.
"അമ്മിണീ, കരയാതിരിക്കൂ. ഈ അവസാനനിമിഷത്തിലാണോ, നീയെന്നെ കണ്ണീരില്‍ മുക്കി യാത്രയാക്കുന്നത്‌?"
അവള്‍ സാരിത്തുമ്പുകൊണ്ടു കണ്ണുകള്‍ തുടച്ചു. പിന്നീടവള്‍ പുറത്തേക്കു കരഞ്ഞില്ല. അവളുടെ അടക്കാനാവാത്ത കണ്ണുനീര്‍ ആത്മാവിലേക്കൊഴുക്കി... ഒരു വിധം ധൈര്യമവലംബിച്ച്‌ അവള്‍ പറഞ്ഞു:
"ഞാന്‍ മലിനയായിരുന്നു. അതങ്ങയ്‌ക്കറിയാം. ഞാന്‍ സര്‍വ്വവും അങ്ങയോടു തുറന്നു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌... എന്നാല്‍ അങ്ങയെ ആദ്യമായി കണ്ട ദിവസം മുതല്‍ ഞാന്‍ മറ്റൊരാളാണ്‌. അങ്ങെന്നെ ഒരു ദേവതയാക്കി. അന്ന്‌ ആശുപത്രിയില്‍വെച്ച്‌ അര്‍ദ്ധബോധാവസ്ഥയായിക്കിടക്കുമ്പോള്‍ ഒരു സ്വപ്‌നംപോലെ, രവി എന്റെ സമീപം വന്നു നിന്നതായി എനിക്കോര്‍മ്മയുണ്ട്‌... അതിനുശേഷം ഇതാ, ഈ നിമിഷംവരെ, ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ കണ്ടിട്ടില്ല.... മുരളി അവിടുത്തെ മകനാണ്‌... അവിടുന്നതില്‍ സംശയിക്കേണ്ടാ..."
"അമ്മിണീ, എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണീ," ഡോക്‌ടര്‍ ഇടയ്‌ക്കു കയറിപ്പറഞ്ഞു: "എനിക്കു മാപ്പുതരൂ. അതെനിക്കു നിശ്ചയമുണ്ടായിരുന്നു എങ്കിലും ഞാന്‍ സംശയിച്ചു. അതാണ്‌ പുരുഷന്റെ ഹൃദയം. കാരണമില്ലെങ്കിലും അതു സംശയിക്കും. അത്‌ അതിന്റെ ഒഴിയാത്ത സ്വഭാവമാണ്‌. സ്‌ത്രീഹൃദയം എങ്ങനെയോ? - അതെനിക്കറിഞ്ഞുകൂടാ. നീ ക്ഷമിക്കണം. എനിക്കാശ്വാസമായി. ഇനി സമാധാനത്തോടെ എനിക്കു മരിക്കാം... അമ്മിണീ, പോയി മുരളിയെ എടുത്തുകൊണ്ടുവരൂ... ഞാന്‍ ഇതുവരെ എന്റെ ഓമനമകനെ സ്‌പര്‍ശിച്ചിട്ടില്ലല്ലോ..."
അവള്‍ അടുത്ത മുറിയിലേക്കോടിച്ചെന്ന്‌ ഉറങ്ങിക്കിടന്നിരുന്ന കുഞ്ഞിനെ വാരിയെടുത്തുകൊണ്ടുവന്നു. പെട്ടെന്നുണ്ടായ നിദ്രാഭംഗം മൂലം അവന് ഉച്ചത്തില്‍ കരയാന്‍ തുടങ്ങി. അവള്‍ അവനെത്തടവിത്തടവി ആശ്വസിപ്പിച്ച്‌ അച്ഛന്റെ അരികെ എടുത്തിരുത്തി. മേനവന്‍ വികാരതരളതയോടെ അവനെ മാറോടു ചേര്‍ത്താലിംഗനം ചെയ്‌ത്‌ അവന്റെ നിറുകയില്‍ തെരുതെരെ ചുംബിച്ചു. പെട്ടെന്ന്‌ ആ പൈതലിന്റെ കരച്ചില്‍ നിന്നു.
"അമ്മിണീ, ഇവിടെ വന്നിരിക്കൂ. ഞാന്‍ നിന്റെ മടിയില്‍ തലവെച്ചു കിടക്കട്ടെ."
അവള്‍ അപ്രകാരം ചെയ്‌തു.
"ഹാ, അമ്മിണീ... എന്റെ ഹൃദയം കുളിര്‍ത്തു... എന്തൊരാശ്വാസം! നീ കരയരുത്‌... മുരളീ, നീ മിടുക്കനായിത്തീരും. ഞാന്‍... ആരോ... അതാ... അമ്മിണീ... നിന്നെ ഈശ്വരന്‍... " ഡോക്‌ടറുടെ നാവു കുഴഞ്ഞു. തുടരാന്‍ സാധിച്ചില്ല. ആ ചുണ്ടുകള്‍ വികൃതമായി ഒന്നു ചലിച്ചു... കണ്ണുകള്‍ അടഞ്ഞു.
അമ്മിണി വാവിട്ടു നിലവിളിച്ചു.
ഭൃത്യന്മാര്‍ ഓടിയെത്തി... അവര്‍ വന്നപ്പോള്‍ കണ്ടത്‌ അമ്മിണി നിലത്തു ബോധമില്ലാതെ വീണുകിടക്കുന്നതാണ്‌... യജമാനന്റെ ശരീരം മരവിച്ചിരിക്കുന്നു. മുരളി വാവിട്ടു കരയുന്നു.
"അമ്മേ, ദേ ഒരു തുമ്പി... നോക്കൂ, കെടന്നു പെടയ്‌ക്കണേ! അതിന്റെ ചെറകു ഞാന്‍ മുറിച്ചുകളഞ്ഞു" എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു ലീലാലോലുപനായ ആ ഓമനക്കുട്ടന്‍ ആഹ്ലാദഭരിതനായി തുള്ളിച്ചാടി മല്ലികയുടെ അടുത്തേക്കു വന്നു. അവള്‍ ഒരു പുസ്‌തകം വായിച്ചുകൊണ്ടു സോഫയില്‍ കിടക്കുകയാണ്‌. അവളുടെ സമീപം ഒരു വയസ്സു പ്രായമുള്ള ഒരു കൊച്ചു പെണ്‍പൈതല്‍ സുഖമായിക്കിടന്നുറങ്ങുന്നുണ്ട്‌.
"അരുത്‌, വേണു... ദ്രോഹം കാണിക്കാതെ!" - എന്നു പറഞ്ഞു പുസ്‌തകം താഴെയിട്ട്‌ അവള്‍ ചാടിയെഴുന്നേറ്റു.
അര്‍ദ്ധപ്രാണനോടുകൂടിയ ഒരു ജീവി വേണുവിന്റെ രണ്ടു വിരലുകള്‍ക്കിടയില്‍പ്പെട്ടു പിടയുന്നു.
"ഞാന്‍ ഒന്നും കാണിച്ചില്ലല്ലോ, അമ്മേ ദ്രോഹം... ഞാനതിന്റെ ചെറകുമാത്രമല്ലേ ഇത്തിരി മുറിച്ചുകളഞ്ഞൊള്ളൂ." നിരപരാധിയുടെ മട്ടില്‍ അവന് പറഞ്ഞു. അവനാ പ്രാണിയെ നിലത്തിട്ടു. അതവിടെക്കിടന്നു ചാടിപ്പിടഞ്ഞുതുടങ്ങി. പറന്നുപോകാനുള്ള അതിന്റെ പരമദയനീയമായ പരിശ്രമം പരാജയപ്പെട്ടു. അതിന്റെ ആ പ്രാണപരാക്രമം അവന്നു രസം കൂട്ടി.
"ഹായ്‌, ഹായ്‌!" അവന് കൈകൊട്ടിപ്പൊട്ടിച്ചിരിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു:
"കാണട്ടേടാ തുമ്പീ, നീയിനിയൊന്നു പറന്നു പോണ കാണട്ടേടാ തുമ്പീ!"
"നോക്കൂ, കാണിച്ച ദ്രോഹം! അസത്തുകുട്ടി! - എന്തിനാ കുട്ടീ, അതിന്റെ ചിറകു മുറിച്ചുകളഞ്ഞേ?" മല്ലിക ദേഷ്യഭാവത്തില്‍ ചോദിച്ചു.
"അതു പറന്നു പാണ്ടിരിക്കാന്‍." അവന് കൊഞ്ചി. "എന്തുമ്മാത്രോടി ഞാന്‍ അതിനെപ്പിടിക്കാന്‍. ആ ചെറകുണ്ടായിട്ടില്ലേ അവനെന്നേട്ടു ബുദ്ധിമുട്ടിച്ചേ?" - എന്നായിരുന്നു അവന്റെ ന്യായവാദം.
"കുട്ടിയെയാണിങ്ങനെ ചെയ്‌തെങ്കിലോ?"
"എനിക്കു ചെറകില്ലല്ലോ, അമ്മേ, പിന്നെങ്ങന്യാ? "
അവള്‍ക്കുത്തരം മുട്ടി.
"കുട്ടീടെ ആ വിരലാണ്‌ കുറച്ച്‌ മുറിച്ചുകളഞ്ഞതെന്നു വിചാരിക്കൂ... കുട്ടി എന്തു ചെയ്യും?"
"ഞാനച്ഛനോടു പറയും... അപ്പോ അച്ഛനമ്മെ ദേഷ്യപ്പെടും!"
മല്ലിക ചിരിച്ചുപോയി. അവള്‍ ആ ഓമനപ്പുത്രനെ വാരിയെടുത്തു മാറോടു ചേര്‍ത്തു. പനിനീര്‍പ്പൂപോലെ തുടുത്ത അവന്റെ കവിളുകളില്‍ ചുംബിച്ചുകൊണ്ട്‌, ജന്തുക്കളെ ഉപദ്രവിക്കരുതെന്നും, ഉപദ്രവിച്ചാല്‍ ദോഷമാണെന്നും മറ്റും വാത്സല്യപൂര്‍വ്വം ഉപദേശിച്ചു. മേലില്‍ അങ്ങനെ ചെയ്യില്ലെന്നവന്‍ വാക്കുകൊടുത്തു.
"ഞാന്‍ വേണുവിനു കളിക്കാന്‍ ഡാളിയെ എടുത്തു തരാമല്ലോ," എന്നു പറഞ്ഞ്‌ അലമാരി തുറന്ന്‌ അവള്‍ ഒരു ഭംഗിയുള്ള പാവയെടുത്ത്‌ അവന്റെ നേര്‍ക്കു നീട്ടി.
"വാ, ഡാളീ, വാ," എന്നു വിളിച്ചു പാവയെ വാങ്ങി മാറോടടുപ്പിച്ചു കൊണ്ട്‌ അവന് ആഹ്ലാദപൂര്‍വ്വം തുള്ളിച്ചാടി. അപ്പോഴേക്കും ബംഗ്ലാവിന്റെ മുന്‍പില്‍ ഒരു കാര്‍ വന്നുനിന്നു. അവന് ജനലിലൂടെ പുറത്തേക്കു നോക്കി.
"ഹായ്‌! അച്ഛന്‍! അച്ഛന്‍ വരുന്നു, അച്ഛന്‍" എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ അവന് വെളിയിലേക്കോടിപ്പോയി.
"ഓടരുത്‌ വേണൂ, വീഴും."
അവന് അതു കേട്ട ഭാവംതന്നെ നടിച്ചില്ല. ഓടിച്ചെന്ന്‌ അവന് അച്ഛന്റെ കൈകളില്‍ തൂങ്ങി.
"ഇന്നെന്താണിത്ര നേരത്തേ പോന്നത്‌?" - മല്ലിക ചോദിച്ചു. അവള്‍ ഭര്‍ത്താവിന്റെ മുഖത്തു സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി. അവിടെ എന്തോ ഒരു വ്യസനച്ഛായ സംക്രമിച്ചിരിക്കുന്നതായി അവള്‍ക്കു തോന്നി.
"മല്ലികേ, എനിക്കിന്നൊരു കമ്പി കിട്ടി. അതിലെ വര്‍ത്തമാനം എന്നെ വല്ലാതെ ക്ലേശിപ്പിക്കുന്നു."
"എന്താണത്‌? വീട്ടില്‍നിന്നാണോ?" മല്ലിക പരിഭ്രമത്തോടെ ചോദിച്ചു.
"അല്ല... മല്ലിക പരിഭ്രമിക്കേണ്ടാ. വീട്ടില്‍ വിശേഷമൊന്നുമില്ല. എന്റെ ഒരു സ്‌നേഹിതയുടെ - സ്‌നേഹിതന്‍ മരിച്ചുപോയി."
"സ്‌നേഹിതയുടെ സ്‌നേഹിതനോ? അതിനു നിങ്ങള്‍ക്കെന്താ?"
"അല്ല, മല്ലിക, എന്റെ സ്‌നേഹിതന്‍..."
"ആരാണത്‌?"
"മല്ലിക അറിയുകയില്ല... ഒരു ഡോക്‌ടര്‍... സുകുമാരമേനോന്‍... നല്ല ഒരു ഡോക്‌ടറായിരുന്നു... കുറേ നാളായി അദ്ദേഹം കിടപ്പിലായിട്ട്‌."
"ചെറുപ്പമാണോ... ഭാര്യയും കുട്ടികളുമുണ്ടോ?" - സ്‌ത്രീസഹജമായ ജിജ്ഞാസ അവളെ അലട്ടുകയാല്‍ അവള്‍ ചോദ്യം തുടങ്ങി.
"അദ്ദേഹത്തിന്‌ അധികം പ്രായമായിട്ടില്ല. ഒരു നാല്‍പതു നാല്‍പത്തഞ്ചു വയസ്സു കാണും. ഭാര്യയുണ്ട്‌; ഒരു കുട്ടിയും."
"ഒരൊറ്റ കുട്ടിമാത്രം?"
"അതേ, ഒരാണ്‍കുട്ടി. രണ്ടു രണ്ടര വയസ്സു പ്രായം വരും. ഇതദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ഭാര്യയാണ്‌. അവരുടെ വിവാഹം കഴിഞ്ഞിട്ടു മൂന്നു നാലു കൊല്ലമേ ആയിട്ടുള്ളൂ. ആദ്യത്തെ ഭാര്യമരിച്ചുപോയി."
"അതില്‍ കുട്ടികളൊന്നുമില്ലേ?"
"ഇല്ല."
"ഏതു നാട്ടുകാരിയാണ്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യ?"
"എന്റെ നാട്ടുകാരി...അതുമല്ല; എന്റെ തൊട്ടടുത്ത വീട്ടിലെയാണ്‌. അന്നു മല്ലിക കണ്ടില്ലേ - നമ്മുടെ വീടിന്റെ പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്തു കാണുന്ന വീട്‌!..."
"അന്നു നാം വീട്ടിലായിരിക്കുമ്പോള്‍, ആ വീട്‌ അടച്ചു പൂട്ടിയിരിക്കയായിരുന്നല്ലോ, ഞാന്‍ അമ്മയോടു ചോദിച്ചു. അതാരുടെ വീടാണെന്ന്‌..."
"എന്നിട്ടോ? അമ്മയെന്തു പറഞ്ഞു?" - അൽപമൊരു പരിഭ്രമം കലര്‍ന്ന ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു.
"അതിലിപ്പോളാരും താമസമില്ലെന്നോ, അവിടെ ഒരു പെണ്‍കുട്ടി മാത്രമേ ഉള്ളൂ എന്നോ, അതാശുപത്രിയിലാണെന്നോ - എന്തൊക്കെയോ, ഞാനിപ്പോള്‍ ശരിക്കോര്‍ക്കുന്നില്ല - അമ്മ പറഞ്ഞു."
"അതേ, അന്നവള്‍ ടൈഫോയ്‌ഡായി ആശുപത്രിയില്‍ കിടപ്പായിരുന്നു. അവളെ ചികിത്സിച്ചിരുന്ന ഡോക്‌ടറാണ്‌ പിന്നീടവളെ വിവാഹം ചെയ്‌തത്‌."
"അതേതായാലും നന്നായി... ഡോക്‌ടറെ നിങ്ങള്‍ക്കു കാലേ പരിചയമുണ്ടോ?"
ആ ചോദ്യം ക്ഷണനേരം അയാളെ ഒന്നമ്പരപ്പിച്ചു. അടുത്ത മാത്രയില്‍ എന്തിനോ, അയാള്‍ കരുതിക്കൂട്ടി ഒരു കളവു പറഞ്ഞു:
"ഉവ്വ്‌, ഞങ്ങള്‍ ഒരിരുപതു കൊല്ലത്തോളമായി വലിയ സ്‌നേഹിതന്മാരാണ്‌."
"ഈ ഡോക്‌ടര്‍ നിങ്ങളുടെ നാട്ടുകാരനാണോ?"
"അല്ല, എന്റെ നാട്ടില്‍നിന്നു പത്തുപതിനഞ്ചു മൈല്‍ അകലത്താണ്‌."
"എന്താണാ സ്‌ത്രീയുടെ പേര്?"
"അമ്മിണി."
"അവരും കുട്ടിയും ആ മനുഷ്യന്റെ വീട്ടിലാണോ താമസം? അതോ അവരുടെ വീട്ടിലോ?"
"അല്ല... അദ്ദേഹത്തിന്റെ വീട്ടില്‍... അദ്ദേഹത്തിന്റെ ബന്ധുക്കളായി വേറെ ആരുമില്ല. സാമാന്യം നല്ല സ്വത്തുമുണ്ട്‌... ഒരു നല്ല മനുഷ്യന്."
"ആ സ്‌ത്രീയോ?"
"എന്തോ, ആ സ്‌ത്രീയെപ്പറ്റി എനിക്ക്‌, അധികമൊന്നും അറിഞ്ഞുകൂടാ."
"അതുകൊള്ളാം... തൊട്ടടുത്ത വീട്ടിലെ ഒരാളെക്കുറിച്ച്‌ ഒന്നുമറിഞ്ഞുകൂടാ; പതിനഞ്ചു നാഴിക ദൂരെയുള്ള ആളെക്കുറിച്ച്‌ എല്ലാമറിയുകയും ചെയ്യാം... ഇതു നല്ല നേരംപോക്കുതന്നെ." അവള്‍ വിനോദഭാവത്തില്‍ ചിരിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു. വീണ്ടും അവള്‍ ചോദിച്ചു: "ആ സ്‌ത്രീക്കെന്തു പ്രായമായി?"
"ഒരു മുപ്പതു വയസ്സോളമായിക്കാണും."
"പാവം! ചെറുപ്പം! നിങ്ങളപ്പോള്‍ രണ്ടുപേരും ഏതാണ്ടു സമപ്രായമാണല്ലോ... കുട്ടിക്കാലത്ത്‌ അവളെ പരിചയമില്ലേ?"
"അടുത്തു പരിചയമൊന്നുമില്ല. ഞങ്ങളുടെ വീട്ടുകാര്‍ തമ്മില്‍ പണ്ടേ അത്ര ലോഹ്യത്തിലല്ല കഴിഞ്ഞിരുന്നത്‌..."
"എന്നാലും... തൊട്ടയല്‍ക്കാരിയല്ലേ?" - മല്ലിക ഒരു കള്ളച്ചിരിയോടുകൂടി തട്ടിവിട്ടു.
"ഹേയ്‌, ഞാനവളോടു മിണ്ടിയിട്ടുപോലുമില്ല... ഇന്നുവരെ... ആട്ടെ, വല്ലാതെ വിശക്കുന്നല്ലോ മല്ലികേ." തന്ത്രത്തില്‍ അയാള്‍ വിഷയം മാറ്റാന്‍ നോക്കി.
"ഇതെന്ത്‌! പതിവില്ലാത്തപോലെ ഒരു പുതിയ വിശപ്പ്‌! സ്‌നേഹിതന്റെ മരണവാര്‍ത്തയറിഞ്ഞ ദിവസമല്ലേ? ദുഃഖമാചരിക്കണം. ഇന്നൊന്നും കഴിക്കാന്‍ പാടില്ല!" എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ അടുക്കളയിലേക്കു പോയി...
രവീന്ദ്രന് ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ കിടന്നു; ഡോക്‌ടറെക്കുറിച്ചല്ല, അമ്മിണിയെക്കുറിച്ചാണ്‌ അയാളുടെ ചിന്തകള്‍ കൊടുമ്പിരികൊള്ളുന്നത്‌. ദുഃഖവും സന്തോഷവും ഒരേ സമയത്ത്‌ അയാളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ സ്ഥലം പിടിച്ചു... അമ്മിണിയുടെ നിസ്സഹായതയില്‍ അയാള്‍ക്കു കുണ്‌ഠിതമുണ്ട്‌. പക്ഷേ, ഡോക്‌ടര്‍ മരിച്ചതില്‍ അയാള്‍ക്കു യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ സന്തോഷമാണ്‌. അതെന്തുകൊണ്ടെന്നയാള്‍ക്കറിഞ്ഞുകടാ... അമ്മിണിയില്‍ അയാള്‍ക്കിപ്പോഴും മാംസനിബദ്ധമായ അഭിനിവേശമുണ്ടോ? ഇല്ലെന്നേ അയാള്‍ക്കു പറയാന്‍ കഴിയൂ. അയാളുടെ സംസ്‌കാരം അത്രയേ പറയൂ; അയാള്‍ പഠിച്ച ആചാരം അത്രയേ പറയൂ. പക്ഷേ അയാള്‍ക്കൊരു ഹൃദയമുണ്ട്‌. അതോ? ഒരു കാലത്ത്‌ അത്യന്തം തീക്ഷണതയോടെ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്ന ആ അനാശാസ്യമായ ആസക്തി പരിതസ്ഥിതികളാല്‍ ശക്തിപൂര്‍വ്വം അടിച്ചമര്‍ക്കപ്പെട്ട്‌, ഹൃദയത്തിന്റെ ചില ഇരുളടഞ്ഞ നിഗൂഢതലങ്ങളില്‍ ഇന്നും ഛിന്നഭിന്നമായിക്കിടക്കുന്നില്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം? ഒരു പക്ഷേ അതിന്റെ ഒരാവശ്യമായിരിക്കും ഇപ്പോഴത്തെ ഈ പൈശാചികമായ സന്തോഷം!
... ഇനി അമ്മിണിക്കു സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്‌. പക്ഷേ താന്‍ പരതന്ത്രനല്ലേ? - ഛേ, അല്ലെങ്കില്‍ത്തന്നെ അതൊക്കെ ഇനിയെന്തിനാലോചിക്കുന്നു? പാവം! അമ്മിണി! അവള്‍ക്ക്‌ ആരും സഹായമില്ല. എത്ര കനത്തതായിരിക്കും അവളുടെ ദുഃഖം!
ഇപ്പോള്‍ അവളുടെ ഹൃദയം എത്രമാത്രം നീറുന്നുണ്ടാവും! ദയനീയമായ ഈ ഘട്ടത്തില്‍ താന്‍ ഗൂഢമായി സന്തോഷിക്കുന്നത്‌ എത്ര ഹീനമാണ്‌!...
എങ്കിലും രവീന്ദ്രന് സന്തോഷിച്ചു. ഹീനവികാരങ്ങള്‍ പതിയിരിക്കുന്ന മാംസത്തിന്റെ ക്രൂരമായ ഒരു സന്തോഷം!...
പാവം അമ്മിണി! - എത്ര ശോകാത്മകമാണ്‌ അവളുടെ ജീവിതനാടകം! കണ്ണുനീരോടുകൂടി അവള്‍ ലോകരംഗത്തേക്കു പ്രവേശിച്ചു. കണ്ണുനീരോടുകൂടി ഒരു ജീവിതം ഇന്നോളം അവള്‍ അഭിനയിച്ചു... ഇതാ, ഇപ്പോഴും അതുതന്നെ അവള്‍ക്കഭിനയിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു! ഇനിയോ? ആവോ, ആരറിഞ്ഞു! ഈ ശോകാത്മകനാടകം ഇങ്ങനെ നീണ്ടു നീണ്ടു പോകുമെന്നോ?... കാണികളെല്ലാം വെളിച്ചത്താണ്‌. അവളുടെ രംഗം മാത്രം ഇരുളില്‍! അവിടെ താളമേളങ്ങളില്ല. സംഗീതമില്ല, ലയമില്ല, ഉത്തേജനമില്ല, ഒന്നുമില്ല... വെറും അന്ധകാരം... അതില്‍ ഗദ്‌ഗദം പുരണ്ട ഒരു മൂകാഭിനായംമാത്രം! അതിനു വിരാമമില്ല... യവനിക വീഴുന്നില്ല...
അമ്മിണിയുടെ ജീവിതത്തില്‍ അകലുഷമായ ആനന്ദം ഇളവെയില്‍ വീശിയിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ അതവളുടെ ശൈശവത്തില്‍ മാത്രമാണ്‌. കപടകുടിലമായ ഈ ലോകത്തിന്റെ കര്‍ക്കശസ്വഭാവത്തില്‍ കേവലം അജ്ഞയായി, സദാ പാട്ടുപാടിപ്പറന്നുനടക്കുന്ന ഒരു വനശുകിയെപ്പോലെ, അന്നവള്‍ ജീവിച്ചു. ആ ജീവിതത്തില്‍ മധുരിമ കലര്‍ത്തുവാന്‍, അന്നത്തെ ദിവസങ്ങള്‍ക്കു നിറപ്പകിട്ടു കൊടുക്കുവാന്‍, അന്നത്തെ സ്വപ്‌നങ്ങളില്‍ പരിമളം പകരുവാന്‍, ഒരാളുണ്ടായിരുന്നു. അവളെ വിട്ടുപിരിയാത്ത ആ ദേവകുമാരന്‍ അവളുടെ നിഴല്‍പോലെ സദാ സമീപത്തുതന്നെ സമുല്ലസിച്ചിരുന്നു. സൗഹാര്‍ദ്ദസാന്ദ്രമായ ആ സാഹചര്യം ഒന്നുമാത്രമാണ്‌ ജീവിക്കുവാന്‍ അവളെ പ്രേരിപ്പിച്ചത്‌... അങ്ങനെ യൗവനത്തിലേക്കു കാല്‍കുത്തുന്നു!...
പുരുഷനെ അപേക്ഷിച്ചു കൂടുതല്‍ ശീഘ്രവും അതുപോലെതന്നെ ആപത്‌കരവും, അതിനേക്കാള്‍ ദയനീയവുമാണ്‌ സ്‌ത്രീയുടെ ശാരീരിക പരിണാമപരിപാടികള്‍. പക്ഷേ അതൊന്നും അവള്‍ക്കറിഞ്ഞുകൂടായിരുന്നു. ആ അപകടം പിടിച്ച കാലഘട്ടത്തില്‍ ഒട്ടും കരുതിക്കൂട്ടിയല്ലാതെ അവള്‍ ചില നൂതനസ്വപ്‌നങ്ങള്‍ക്കായി ദാഹിച്ചു. അവള്‍ക്കവ കിട്ടി. വികലങ്ങളെങ്കിലും മധുരങ്ങളായ ചില സ്‌മൃതിചിത്രങ്ങള്‍മാത്രം വിതറിക്കൊണ്ട്‌ എണ്ണമറ്റ അനുഭൂതികളെ കൊത്തിവിഴുങ്ങിയ ആ സ്വപ്‌നരംഗങ്ങള്‍ ഇങ്ങിനിവരാത്തവണ്ണം ചിറകടിച്ചു പറന്നുപോയി... അവയ്‌ക്കെല്ലാം അവകാശിനിയായി അവളുടെ സ്ഥാനത്ത്‌ ഇന്നിതാ മറ്റൊരു യുവതി! അമ്മിണിക്കതിലസൂയയില്ല. ഇല്ലേ? ഇല്ല! അങ്ങനെ വരുമെന്ന്‌ അവള്‍ക്കു നിശ്ചയമുണ്ടായിരുന്നു. എങ്കിലും അവള്‍ക്കതിലസൂയയില്ലേ? ഇ...ല്ല! അങ്ങനെ വരണമെന്നും അവള്‍ ആശിച്ചിരുന്നു! - ആത്മാര്‍ത്ഥമായിട്ടോ? അ...തേ!
ആ രംഗങ്ങള്‍ അവസാനിച്ചതോടുകൂടി താന്‍ സ്വതന്ത്രയായി എന്നൊരു ബോധം അമ്മിണിക്കുണ്ടായി. എന്നാല്‍ അവള്‍ വിചാരിച്ചിരുന്നപോലെ ആ ബോധം അനുഭവത്തില്‍ അത്ര ആശ്വാസ കാരണമായിത്തീര്‍ന്നില്ല. തന്റെ രവി എന്നെന്നേക്കുമായി തനിക്കു നഷ്‌ടപ്പെട്ടു എന്ന ചിന്ത അവളെ അസഹ്യമാംവിധം വേദനിപ്പിച്ചു. അനേകം രാത്രികളില്‍ അവള്‍ ഏകാന്തതയിലിരുന്നു പൊട്ടിക്കരഞ്ഞു... അവളുടെ ഹൃദയരക്തമായിരുന്നു ആ കണ്ണുനീര്‍. അനുനിമിഷം നീറിപ്പിടിക്കുന്ന ഉത്‌കടമായ ആ ഹൃദയവേദനയുമായി മല്ലുപിടിച്ചുകൊണ്ടു സ്വൈരം കിട്ടാതെ ഉഴറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന കാലത്താണ്‌ സന്നിപാതജ്വരത്തിന്റെ സഹതാപസാന്ദ്രമായ സാന്നിധ്യം അവളെ വിഷമിപ്പിച്ചതും, ആശുപത്രിയുടെ അങ്കതലത്തില്‍ അവള്‍ അഭയം പ്രാപിച്ചതും. തന്റെ സമസ്‌തദുരിതങ്ങള്‍ക്കും ഒരറുതിയുണ്ടാകുമെന്നായിരുന്നു അവളുടെ വിശ്വാസം. എന്നാല്‍ അബോധഗഹനമായ മൃത്യുവക്ത്രത്തില്‍നിന്നും വിധി അവളെ നിര്‍ദ്ദയം വീണ്ടെടുക്കുകയാണ്‌ ചെയ്‌തത്‌...
അതോടുകൂടി ഒരു നൂതനലോകം അവളുടെ മുന്‍പില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. വസന്തകാലചന്ദ്രികയാല്‍ ആശ്ലേഷിക്കപ്പെട്ട വനവീഥിപോലെ ആകര്‍ഷകവും ഛായാബഹുലവുമായ ഒരത്ഭുതലോകമായിരുന്നു അത്‌. നിഷ്‌കാമകര്‍മ്മത്തിന്റേയും നിസ്വാര്‍ത്ഥപ്രേമത്തിന്റെയും മഹത്വവും മാധുര്യവും അടുത്ത രണ്ടുമൂന്നു സംവത്സരങ്ങള്‍ അവള്‍ക്കു മനസ്സിലാക്കിക്കൊടുത്തു. ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്‍ അവളെ വിവാഹം കഴിച്ചതോടുകൂടി അവളുടെ ജീവിതത്തിനു വലിയ ഒരു മാറ്റം നേരിട്ടു. അദ്ദേഹത്തെ അവള്‍ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി സ്‌നേഹിക്കുകയും പൂജിക്കുകയും ചെയ്‌തിരുന്നു. എന്നാല്‍ തന്റെ പാര്‍ശ്വത്തില്‍ ഒരു പുരുഷന്റെ സാന്നിധ്യം സ്ഥിരമായി ഉണ്ടായിത്തുടങ്ങിയപ്പോള്‍ പൂര്‍വ്വകാലസ്‌മരണകള്‍ പതിന്മടങ്ങു ശക്തിയോടകൂടി അവളുടെ ചേതനകളെ ആക്രമിച്ചുതുടങ്ങി. ഏറെ നാളായി അവള്‍ രവീന്ദ്രനെക്കുറിച്ച്‌ ഓര്‍മ്മിക്കാറില്ല. എന്നാല്‍ ഗൃഹസ്ഥാശ്രമത്തില്‍ കാല്‍കുത്തിയപ്പോള്‍ അവള്‍ക്കാ കളിത്തോഴനെ വിസ്‌മരിക്കാന്‍ കഴിയാതെയായി. അങ്ങനെയൊരു ജീവിതത്തിന്റെ ന്യായമായ അവകാശി രവീന്ദ്രനാണെന്നും ഡോക്‌ടര്‍ തന്റെ സമ്മതത്തോടുകൂടി അതു കൈയ്യേറ്റം ചെയ്‌തതാണെന്നും അവള്‍ക്കു തോന്നി. മനഃപൂര്‍വ്വം രവീന്ദ്രന് തന്നെ പരിത്യജിച്ചുവെങ്കിലും ശൈശവംമുതല്‍ തന്റെ ഹൃദയവേദിയില്‍ ദൃഢമുദ്രിതമായിരുന്ന ആ മോഹനരൂപം അഭിനവമായ ഒരു സാങ്കൽപികസൗഭഗം വീശിക്കൊണ്ട്‌ അനിരോധ്യമായ രീതിയില്‍ അവളുടെ പ്രജ്ഞാകേന്ദ്രങ്ങളെ അനവരതം കിക്കിളികൂട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ലൈംഗികപ്രചോദനങ്ങളാല്‍ ചൂടുപിടിച്ച മാംസപേശികളും സിരാസഞ്ചയങ്ങളും അവളുടെ ബോധമേഖലയെ തരംഗ തരളിതമാക്കിക്കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, അവളുടെ ഹൃദയം, സമാനസ്വഭാവത്തോടു കൂടിയതെങ്കിലും ഭിന്നപരിപാടികളോടുകൂടിയ പൂര്‍വ്വകാലാനുഭവങ്ങളുമായി വര്‍ത്തമാനാനുഭവങ്ങളെ തട്ടിച്ചുനോക്കുന്നതിലും, ഈ ക്ഷതന്തരങ്ങള്‍പോലും വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിലും ജാഗരൂകമായി വര്‍ത്തിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.
ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരനമേനവന് തന്നെ പരിഗ്രഹിക്കുന്നതിനു മുന്‍പ്‌ ഇരുളടഞ്ഞ തന്റെ പൂര്‍വ്വജീവിതത്തിന്റെ ശരിയായ ചിത്രം അവള്‍ അദ്ദേഹത്തിനു കാണിച്ചുകൊടുക്കുകയുണ്ടായല്ലോ. ബീഭത്സവും ജുഗുപ്‌സാവഹവുമായ അതിന്റെ ദര്‍ശനത്തില്‍ തന്നോടു വെറുപ്പു തോന്നി അദ്ദേഹം അതില്‍നിന്നു താനേ പിന്‍വാങ്ങിക്കൊള്ളുമെന്നായിരുന്നു അവളുടെ വിശ്വാസം. എന്നാല്‍ നേരെമറിച്ച്‌, ആ കുറ്റസമ്മതം ഹൃദയം തുറന്നുള്ള ആ സര്‍വ്വവും ഏറ്റുപറയല്‍ അദ്ദേഹത്തെ കൂടുതല്‍ ആകര്‍ഷിക്കുകയും അവളോടധികം അടുപ്പിക്കുകയുമാണുണ്ടായത്‌. തത്‌ഫലമായി പ്രശാന്തമായ ഒരു വൈവാഹികജീവിതം അവരെ പരസ്‌പരം ഒട്ടിപ്പിടിപ്പിച്ചു. അവര്‍ ആനന്ദിച്ചു. ഉള്ളഴിഞ്ഞു സ്‌നേഹിച്ചു. എന്നാല്‍ ആ സ്വപ്‌നവും അധികനാള്‍ തങ്ങിനിന്നില്ല.
മുരളിയുടെ മുഖച്ഛായ ഡോക്‌ടറെ സംശയാകുലനാക്കി. നിരപരാധിയായ അമ്മിണി! അവള്‍ എങ്ങനെ അതിനൊരു നിവാരണമാര്‍ഗ്ഗമുണ്ടാക്കും? ഹൃദയഭേദകമായ ഒരാശങ്കയുടെ കാല്‍ചുവട്ടില്‍ അവരുടെ ശേഷിച്ച ദാമ്പത്യജീവിതം പ്രപഞ്ചമറിയാതെ മുറിപ്പെട്ട്‌ കിടന്നു പിടിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. എന്നാല്‍ ദയനീയമാണെങ്കിലും ആ ജീവിതം തന്നെ കുറെനാള്‍ നീണ്ടുനിന്നിരുന്നെങ്കില്‍! വിധി അതിനു സമ്മതിച്ചില്ല... ഏറെ നാള്‍ ചെല്ലുന്നതിനുമുന്‍പ്‌ അമ്മിണിയുടെ ഏകാവലംബമായ ആ നല്ല ഭര്‍ത്താവും അവളെ നിസ്സഹായയാക്കി പ്രപഞ്ചരംഗത്തില്‍ വിട്ടിട്ട്‌, കാലയവനികയ്‌ക്കുള്ളില്‍ മറഞ്ഞുകളഞ്ഞു.
അവളതാ മറ്റൊരു പ്രസ്‌താവം കേള്‍ക്കുന്നു... ഡോക്‌ടര്‍ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ മരിച്ചില്ല. ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തതാണന്ന്‌! അവള്‍ക്കതു വിശ്വസിക്കാന്‍ വയ്യ. പക്ഷേ, അവളതു കേട്ടു നടുങ്ങിപ്പോയി! മറ്റു ചില ഡോക്‌ടര്‍മാരില്‍നിന്നാണ്‌ അങ്ങനെയൊരു പ്രസ്‌താവം വെളിക്കു വന്നത്‌... അദ്ദേഹം തന്നത്താന്‍ `മോര്‍ഫിയ' കൈത്തണ്ടിനുള്ളില്‍ കുത്തിവെച്ചു മരിച്ചതായിരുന്നുവത്രേ!... കാരണം? ക്ഷയരോഗത്തിന്റെ ദുസ്സഹക്ലേശങ്ങളില്‍നിന്നു മോചനം ലഭിക്കാന്‍! ഇതാണ്‌ പൊതുവേയുള്ള സംസാരം. ഏതായാലും ഡോക്‌ടറുടെ ശവസംസ്‌കാരം കഴിഞ്ഞ്‌ ഏതാനും ദിവസങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞതിനുശേഷമേ സത്യമായാലും അസത്യമായാലും ആ പ്രസ്‌താവത്തിനു പ്രചാരം ലഭിച്ചുള്ളൂ... അതിനാല്‍ നിയമത്തിന്റെ ഗൃദ്ധ്രദൃഷ്ടി അങ്ങോട്ടെങ്ങും എത്തിനോക്കിയതേയില്ല... അതു ശരിയാണെങ്കില്‍?
ഒരു പക്ഷേ, അതു സത്യമാണെങ്കിലോ? അല്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം! എങ്കില്‍, അതിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥകാരണമോ ആ ചിന്ത അമ്മിണിയുടെ ഹൃദയത്തെ ഛിന്നഭിന്നമാക്കി. എങ്കിലും അവള്‍ക്കുത്തമവിശ്വാസമുണ്ട്‌, ഡോക്‌ടര്‍ ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തതല്ലെന്ന്‌, ചിലപ്പോള്‍ ആ വിശ്വാസത്തെയും അതിക്രമിച്ചു സംശയം തലയുയര്‍ത്തി അവളെ കിടുകിടുപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു.
അതേ, ഏതു വിശ്വാസത്തെയും കുത്തിത്തുളയ്‌ക്കുവാന്‍ ഒരു നേരിയ സംശയത്തിന്റെ കൊമ്പുകള്‍ക്കുപോലും കരുത്തുണ്ട്‌!... അതിനു ലിംഗഭേദമില്ല!
ഡോക്‌ടറുടെ ചികിത്സയ്‌ക്കായി ഒട്ടേറെ പണം ചെലവായി. തന്മൂലം അദ്ദേഹം മരിക്കുമ്പോള്‍ ഒരു വന്‍പിച്ച തുക കടംവന്നിട്ടുണ്ടായിരുന്നു... കടക്കാര്‍ കേസുകൊടുത്തു സ്വത്തെല്ലാം ഭാഗിച്ചെടുത്തുകൊണ്ടുപോയി. ഒടുവില്‍ ഒരു പുരയിടവും വീടുംമാത്രം അവള്‍ക്കായി ശേഷിച്ചു... ഇന്നിപ്പോള്‍ അമ്മിണിക്ക്‌ അവളെക്കുറിച്ചുമാത്രം ക്ലേശിച്ചാല്‍ പോരാ, അവളുടെ ദുര്‍ബ്ബല ജീവിതത്തില്‍ മറ്റൊരുകുരുന്നുജീവിതവും കൂടി നാമ്പെടുത്തിട്ടുണ്ട്‌. പുഴുക്കുത്തേല്‍ക്കാതെ അതിനെ പരിപാലിക്കേണ്ട കര്‍ത്തവ്യം അവളെ പരവശയാക്കി. അവളെ സഹായിക്കുവാന്‍ ആരുമില്ല. അവള്‍ക്കു പണമില്ല. അവളുടെ ഹൃദയവ്യഥ ആരറിയാനാണ്‌? ആരും അറിഞ്ഞില്ല. അവള്‍ സഹിച്ചു. നിശ്ശബ്‌ദമായി ആ പ്രാണയാതന മുഴുവന്‍ അവള്‍ സഹിച്ചു. തന്റെ ഓമനക്കുഞ്ഞിന്റെ അഭ്യുദയത്തിനായി ആശിച്ചും പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചും അശരണയായ ആ സാധുമാതാവ്‌ അങ്ങനെ നീറി നീറി ജീവിച്ചു വന്നു... അവളുടെ ആത്മാവിനെ ഏറ്റവും വീര്‍പ്പുമുട്ടിച്ചതു സ്വകാന്തന്റെ ദയനീയചരമത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആ നശിച്ച സംശയമാണ്‌... അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആത്മാവു പരഗതി പ്രാപിക്കാതെ അസീമമായ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ വികാരനിര്‍ഭരതയോടെ തേങ്ങിത്തേങ്ങിക്കൊണ്ടു ചുറ്റിത്തിരിയുകയല്ലെന്നാരറിഞ്ഞു?...
ചില രാത്രികളില്‍ അദ്ദേഹം അവളെ സമീപിക്കും... ഒരു ഛായാരൂപം. അതിന്റെ വ്യക്തമല്ലാത്ത മുഖം വിഷാദനിര്‍ഭരമാണ്‌. ആ ചുണ്ടുകള്‍ക്ക്‌ ചിരക്കാന്‍ സാധിക്കുന്നില്ല... ആ കണ്ണുകള്‍ക്കു കരയാനും കഴിയുന്നില്ല... അതിനെന്തൊക്കെയോ പറഞ്ഞാല്‍ക്കൊള്ളാമെന്നുണ്ട്‌. പക്ഷേ നീട്ടിപ്പിടിച്ച്‌ ഒന്നു തേങ്ങുവാനല്ലാതെ അതിനൊന്നും സംസാരിക്കുവാന്‍ സാധിക്കുന്നില്ല... ആ തീവ്രയത്‌നത്തില്‍ അതു വേദനകൊണ്ടു പുളയുന്നു. ആ തേങ്ങല്‍ കേട്ട്‌ അവള്‍ ഞെട്ടിയുണര്‍ന്നുപോകും... അന്ധകാരം... അപ്പോഴാണ്‌ അതു വെറും സ്വപ്‌നമാണെന്നവള്‍ക്കു മനസ്സിലാകുക... അവള്‍ പേടിച്ചു കിടുകിടുത്തു.
ചന്ദ്രികാചര്‍ച്ചിതങ്ങളായ മറ്റു ചില രാത്രികളില്‍ അവള്‍ക്കുണ്ടാകുന്ന സ്വപ്‌നാനുഭവം പാടേ വ്യത്യാസപ്പെട്ടാണ്‌... ഡോക്‌ടരുടെ സാക്ഷാല്‍ സ്വരൂപമായിരിക്കും അവളെ സന്ദര്‍ശിക്കുക. ആ മുഖം തികച്ചും പ്രസന്നമാണ്‌. സ്വര്‍ഗ്ഗീയമായ ഒരു നൂതനകാന്തി പ്രസരം ആ കണ്ണുകളില്‍ നൃത്തം ചെയ്യുന്നുണ്ട്‌. അദ്ദേഹം പ്രേമപൂര്‍വ്വം അവളെ ആശ്ലേഷിച്ചുകൊണ്ടു മധുര സ്വരത്തില്‍ ഇങ്ങനെ പറയും; "അമ്മിണീ, എന്റെ മനസ്സിന്‌ എന്തു സമാധാനമുണ്ടെന്നോ! ...." അവള്‍ കണ്ണു തുറക്കുമ്പോള്‍ പ്രഭാതകാന്തി മന്ദഹസിച്ചുകൊണ്ട്‌ അവളെ പുണരുകയായിരിക്കും... സുഖമായുറങ്ങിക്കിടക്കുന്ന പുത്രനെ വാരിയെടുത്തു സ്‌നേഹാധിക്യത്തോടെ അവള്‍ തുരുതുരെ ചുംബിക്കുമ്പോള്‍ അവന് കണ്ണുതുറന്ന്‌ ആത്മാകര്‍ഷകമായ ഒരു പുഞ്ചിരി അവള്‍ക്കു സംഭാവന ചെയ്യും.
ഇങ്ങനെ ജീവിതത്തിന്റെയും സ്വപ്‌നത്തിന്റെയും കടുത്തതും മിനുത്തതുമായ യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളെ മാറിമാറി അഭിമുഖീകരിച്ചുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി കാലം കഴിച്ചു.
മൂന്നു കൊല്ലം കഴിഞ്ഞു. ഗ്രീഷ്‌മകാലത്തിലെ ഒരു സായാഹ്നം. പ്രശാന്തമായ ആ നാട്ടിന്‍പുറം മനോഹരമായ സാന്ധ്യദീപ്‌തിയില്‍ മുങ്ങിനില്‍ക്കുന്നു. നാലു മൈലകലെയുള്ള പട്ടണത്തില്‍ അന്നു ചന്തദിവസമാണ്‌... സാമാനങ്ങള്‍ കയറ്റി മടങ്ങിവരുന്ന വണ്ടികളില്‍ പൂട്ടിയിട്ടിട്ടുള്ള കാളകളുടെ കണ്‌ഠമണികള്‍ നിശ്ചലമായ ആ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ ചില നേരിയ സ്വരവീചികളെ സ്‌പന്ദിപ്പിക്കുന്നു.
നിരത്തിന്റെ ഇരുവശങ്ങളിലും പരന്നുകിടക്കുന്ന പാടങ്ങളില്‍നിന്നു വരണ്ട കളിമണ്ണിന്റെ നേര്‍ത്ത ഗന്ധം ഇളംകാറ്റില്‍ തങ്ങിനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌...
ആ വഴിയേ പട്ടണത്തില്‍നിന്നു വരുന്ന ബസ്സ്‌ അതാ ആ അത്താണിച്ചുവട്ടില്‍ നില്‍ക്കുന്നു. കൈയില്‍ ഒരു ചെറിയ തുകല്‍സഞ്ചിയും തൂക്കിക്കൊണ്ട്‌ ആ മനുഷ്യന് അതില്‍നിന്നിറങ്ങുകയും പരുഷമായ ഒരു ശബ്‌ദത്തോടെ ആ വാഹനം മുന്നോട്ടിരമ്പിപ്പായുകയും ചെയ്യുന്നു. അത്താണിച്ചുവട്ടില്‍ പ്രായംചെന്ന രണ്ടു കര്‍ഷകന്മാര്‍ മുഖത്തോടുമുഖം തിരിഞ്ഞിരുന്നു വെറ്റ തെറുക്കുകയാണ്‌. ആഗതന്‍ അവരെ സമീപിച്ച്‌ എന്തോ ചോദിക്കുന്നുണ്ട്‌. അവര്‍ ഉടനെ എഴുന്നേറ്റ്‌ അത്താണിച്ചുവട്ടില്‍നിന്നു പാടത്തില്‍ കുറുകേ പോകുന്ന ആ വീതിയുള്ള വരമ്പിനെ ലക്ഷ്യമാക്കി കൈ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. അവരുടെ ആംഗ്യങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ ആഗതന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടതനുസരിച്ച്‌ അവര്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ എവിടേക്കോ വഴി പറഞ്ഞുകൊടുക്കുകയാണെന്നുള്ളത്‌ സ്‌പഷ്‌ടമാണ്‌...
അമ്മിണി സ്വഭവനത്തില്‍, വടക്കുവശത്തുള്ള തിണ്ണയില്‍ കുട്ടിയെ ധൃതഗതിയില്‍ കുളിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്‌. സന്ധ്യാദീപം കൊളുത്താന്‍ തിടുക്കമായി...
"ഇവിടെയാരുമില്ലേ?" - ഒരു സ്വരം കിഴക്കേ മുറ്റത്തുനിന്നെത്തുന്നു.
"ആരാത്‌?" അവള്‍ വിളിച്ചു ചോദിച്ചു. മൗനം. പകുതി ചാരിയിരുന്ന മുന്‍വശത്തെ വാതില്‍ തള്ളിത്തുറക്കപ്പെടുന്നു.
"ആരാത്‌?" അമ്മിണി ആവര്‍ത്തിച്ചു... മൗനം.
ആഗതന്‍ ആ ഗൃഹത്തില്‍ തനിക്കു പരിപൂര്‍ണ്ണസ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ടെന്നുള്ള ഭാവത്തില്‍ അമ്മിണിയുടെ ശബ്‌ദം ഉത്ഭവിച്ച സ്ഥലത്തെ ലക്ഷ്യമാക്കി നടന്നുചെന്നു.
അമ്മിണി ആഗതനെ കണ്ടു. നമിഷത്തിനുള്ളില്‍ അവളുടെ കവിള്‍ത്തടങ്ങളില്‍ ഒരു തുടുതുടുപ്പു പരന്നു. ആശ്ചര്യഭരിതയായി അൽപനേരത്തേക്ക്‌ ഒന്നും ശബ്‌ദിക്കാനാവാതെ വികസ്വരങ്ങളായ നേത്രങ്ങളോടു കൂടി അവള്‍ ആഗതനെ അങ്ങനെ ഉറ്റുനോക്കിക്കൊണ്ടു നിശ്ചലയായി നിലകൊണ്ടു... അതു രവീന്ദ്രനായിരുന്നു!
അവളുടെ രവീന്ദ്രന്! അല്ല, രവി!
"അവിടെ ഇരിക്കൂ, ഞാനിതാ വന്നുകഴിഞ്ഞു!" വിനീതമധുരമായ സ്വരത്തില്‍ അവള്‍ ഉച്ചരിച്ചു. അവള്‍ വേഗത്തില്‍ മുരളിയെ തോര്‍ത്തിക്കുവാന്‍ തുടങ്ങി...
നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ക്കൂടി ആയിരമായിരം ചിന്തകള്‍ മിന്നല്‍വേഗത്തില്‍ പാഞ്ഞുപോയി. അത്ഭുതം, സന്തോഷം, ശോകം, പ്രേമം, അവജ്ഞ എന്നിങ്ങനെ പലതും കെട്ടുപിണഞ്ഞു തീവ്രമായ ഒരു സമ്മിശ്രവികാരം അവളുടെ ഹൃദയസ്‌പന്ദനങ്ങളെ ത്വരിപ്പിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു...
ഇദ്ദേഹം ഇവിടെ എങ്ങനെ വന്നു? - അവള്‍ അത്ഭുതത്തോടെ ചിന്തിച്ചു - ഇതു പണ്ടത്തെ രവിതന്നെയോ? അതോ താന്‍ സ്വപ്‌നം കാണുന്നോ? അല്ല അതദ്ദേഹംതന്നെ. തന്റെ കണ്ണുകള്‍ക്ക്‌ അക്കാര്യത്തില്‍ തന്നെ വഞ്ചിക്കാന്‍ സാധ്യമല്ല. വെളുത്തുകൊഴുത്ത ആ ശരീരവും തുടുതുടുത്ത കവിളുകളും പ്രകാശപൂര്‍ണ്ണമായ മിഴികളും വിരിഞ്ഞ മാര്‍ത്തടവും ഇന്നെവിടെപ്പോയി? തനിക്കു പരിചയമുള്ള രവി അങ്ങനെയൊരു സുകുമാരവിഗ്രഹനാണ്‌. ആശുപത്രിയില്‍ അര്‍ദ്ധപ്രജ്ഞയായി കിടന്നിരുന്ന അവസരത്തിലും തന്റെ ദൃഷ്‌ടികള്‍ മൂകമായി ആശ്ലേഷിച്ചത്‌ അങ്ങനെയൊരു മോഹനരൂപത്തെത്തന്നെയാണ്‌. അഞ്ചാറു വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ഇങ്ങനെയൊരു രൂപാന്തരമോ? ഇതു രവിയുടെ പ്രേതമെന്നേ തോന്നൂ. ആ രക്തകോമളങ്ങളായ കവിള്‍ത്തടങ്ങള്‍ ഒട്ടി വിളര്‍ത്തുപോയിരിക്കുന്നല്ലോ? ആ ദീപ്‌തനേത്രങ്ങള്‍ കുഴിഞ്ഞു കണ്‍പോളകള്‍ ചുങ്ങിച്ചുളുങ്ങി അതിലെ പ്രകാശം മുഴുവനും മാഞ്ഞു നിര്‍ജ്ജീവവും വികൃതവുമായിത്തീര്‍ന്നിരിക്കുന്നല്ലോ! കൊഴുത്തു മാംസളമായിരുന്ന ആ മൃദുലശരീരം എല്ലും തോലുമായി വരണ്ടുകൂടിയിരിക്കുന്നല്ലോ! - ഭഗവാനേ, അദ്ദേഹത്തിനെന്തു പറ്റി?
അവളുടെ കണ്ണുകള്‍ ജലാര്‍ദ്രമായി, കുഞ്ഞിനെ തുവര്‍ത്തിച്ച നനഞ്ഞ മുണ്ടുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ കണ്ണീര് തുടച്ചു.
രവീന്ദ്രന് തളത്തിലേക്കു വന്ന്‌ അവിടെയിട്ടിരുന്ന ഒരു പഴയ ചാരുകസേരയില്‍ കിടന്നു... അവിടെ കണ്ട കാഴ്‌ച! അതയാളുടെ ഹൃദയത്തെ അത്ഭുതംകൊണ്ടു മരവിപ്പിച്ചു. അവള്‍ കുളിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന ആ ഓമനബാലന്‍ ഏതാണ്‌? അത്‌ അയാളുടെ വേണുതന്നെയല്ലേ? ഒരേ മുഖം! പ്രായത്തിനുമാത്രം അൽപം വ്യത്യാസമുണ്ടെന്നേയുള്ളു! ഇതെങ്ങനെ സംഭവിച്ചു?...
അമ്മിണി! അവള്‍ ഇന്ന്‌ ആ പണ്ടത്തെ ഓമനപ്പെണ്‍കിടാവല്ല. പ്രഗത്ഭയായ ഒരു മാതാവ്‌! അന്നാശുപത്രിയില്‍വെച്ച്‌ അവളെ കണ്ടപ്പോള്‍ ചടച്ചു വെറുമൊരു വൈക്കോല്‍നാരുപോലിരുന്നു. ഇന്നെന്തൊരാകാരസൗഷ്‌ഠവമാണവള്‍ക്ക്‌! ആ മുഖം ക്ലേശദ്യോതകമാണെങ്കിലും അതിലെ ആകര്‍ഷകമായ വിലാസത്തിന്‌ അണുപോലും വാട്ടംതട്ടിയിട്ടില്ല. മുന്‍പൊരിക്കലും തന്റെ കണ്ണുകള്‍ക്ക്‌ അവളില്‍ കാണുവാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ലാത്ത ഒരന്തസ്സുള്ള സൗന്ദര്യം ഇന്നാ മുഖത്തു നിഴലിക്കുന്നുണ്ട്‌. ആ ശരീരം ഇന്നും മൃദുലമാണ്‌; മാംസളമാണ്‌. അഴകും ആരോഗ്യവും ഒന്നുപോലെ അതിനെ അനുഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നു. അതേ, ആ പുതിയ അമ്മിണിയമ്മ പണ്ടത്തെ തന്റെ കളിത്തോഴിയായ അമ്മിണിക്കുട്ടിതന്നെയാണെന്നു വിശ്വസിക്കുവാന്‍ സാധിക്കാത്തവിധം, അത്ര വലിയ രൂപാന്തരമാണ്‌ അവളില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത്‌.
കൊളുത്തിയ ഒരു നിലവിളക്കുമായി അമ്മിണി തളത്തില്‍ പ്രവേശിച്ച്‌, അതു നടവാതിലിനു മുന്‍പില്‍ വെച്ചു. അനന്തരം ചെറിയ ഒരു റാന്തല്‍ കൊളുത്തി മേശപ്പുറത്തു രവിയുടെ സമീപത്തായി വെച്ചിട്ട്‌, അവള്‍ തെല്ലുനീങ്ങി ചുമരിനോടു ചാരി നിലകൊണ്ടു. ആ ബാലന്‍ രവിയുടെ അടുത്തേക്കു ചെന്നു. അയാള്‍ അവനെ വാരിയെടുത്തു മടിയിലിരുത്തി. അമ്മിണിയുടെ കണ്ണുകളില്‍ വീണ്ടും ജലം പൊടിഞ്ഞു. രവിയതു കാണാതിരിക്കാന്‍ അവള്‍ ഒരു വശത്തേക്കു മുഖം തിരിച്ചുകളഞ്ഞു.
"എന്താ കുട്ടന്റെ പേര്?" കുഞ്ഞിനെ വാത്സല്യപൂര്‍വ്വം പുറത്തു തലോടിക്കൊണ്ടു രവി ചോദിച്ചു.
"മുരളി..."
"പഠിക്കുന്നില്ലേ?"
"ഉവ്വ്‌."
"ഏതു ക്ലാസ്സില്‍?"
"രണ്ടില് - ഒരുപാടു പടോണ്ടെന്റെ പൊസ്‌തകത്തിൽ."
"ആഹാ! മിടുക്കന്‍!" എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു ഹര്‍ഷാശ്രുക്കളോടെ രവീന്ദ്രന് അവന്റെ നെറുകയില്‍ ചുംബിച്ചു. അതവനത്ര പിടിച്ചില്ല. അവന് അയാളുടെ മടിയില്‍നിന്നു കുതറിയിറങ്ങി അമ്മയുടെ സമീപം ചെന്നു ചേര്‍ന്നുനിന്നു.
"അമ്മിണീ... ആ ബാലന്‍... മുരളി... " രവിക്കു തുടരാന്‍ സാധിച്ചില്ല.
"അവന്... ന്റെ മകനാണ്‌." അവള്‍ പെട്ടെന്നുറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞു.
"അതെനിക്കു മനസ്സിലായി... പക്ഷേ, അവന് എന്നെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നു."
"ഉം? എന്താണത്‌?" - അൽപമൊരു നീരസം സ്‌ഫുരിക്കുന്ന സ്വരത്തില്‍ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"അവന് എന്റെ മകന്‍ വേണുവിനെപ്പോലെതന്നെ ഇരിക്കുന്നു."
"അതിലിത്ര അത്ഭുതപ്പെടാനെന്തുണ്ട്‌?" - അവള്‍ ഉദാസീനമായി ചോദിച്ചു.
"എന്തുണ്ടെന്നോ! അമ്മിണീ, നീയെനിക്കു മാപ്പുതരണം. നീയൊരു ദേവതയാണ്‌."
"ഒരിക്കലുമല്ല," അവള്‍ ഉദ്വേഗപൂര്‍വ്വം ഉച്ചരിച്ചു: "ഞാന്‍ വെറുമൊരു വേശ്യ. നിങ്ങള്‍ പലപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടുള്ള ആ വാക്കുച്ചരിക്കാന്‍ ഇന്നെന്റെ നാവിനു ചളിപ്പില്ല. ഞങ്ങള്‍ ഹൃദയമില്ലാത്തവരാണ്‌. വെറും നെഞ്ചിന്‍കൂടുമാത്രമേ ഞങ്ങള്‍ക്കുള്ളു. അതില്‍ രക്തപ്രസരണത്തിനായി സ്‌പന്ദിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു മാംസയന്ത്രവുമുണ്ട്‌. അതേ, നിങ്ങള്‍ ഓര്‍ക്കുന്നില്ലേ? ഞാന്‍ ഇന്നും മറന്നിട്ടില്ല. ഞാനിപ്പറഞ്ഞതു നിങ്ങള്‍ ഒരിക്കലെന്നോടു പറഞ്ഞിട്ടുള്ള വാക്കുകളാണ്‌."
"എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണീ..."
"അരുത്‌! മേലില്‍ നിങ്ങള്‍ അങ്ങനെ വിളിക്കരുത്‌! ഞാന്‍ നിങ്ങളുടെ പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണിയല്ല... നിങ്ങള്‍ക്കു പ്രിയപ്പെട്ട മറ്റൊരാളുണ്ട്‌. നിങ്ങള്‍ ഈ ചെയ്യുന്നത്‌ അവളെ നിര്‍ദ്ദയം വഞ്ചിക്കുകയായിരിക്കും!"
"അമ്മിണീ," ദയനീയമായ സ്വരത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് ആരംഭിച്ചു: "നിന്നോടു വാദിച്ചു നിൽക്കാന്‍ ഇന്നും എനിക്കു സാമര്‍ത്ഥ്യമില്ല... അന്നൊക്കെ ഞാന്‍ നിന്നെ തെറ്റിദ്ധരിച്ചിരുന്നു. എന്നെ നീ സ്‌നേഹിക്കുന്നുണ്ടെന്നു ബോധ്യപ്പെട്ടതോടുകൂടി ഞാന്‍ എത്രമാത്രം പശ്ചാത്തപിച്ചുവെന്നോ? നിന്നോടു ക്ഷമായാചനം ചെയ്യാന്‍ കൊതിച്ച്‌ എത്ര ദിവസം ഞാന്‍ നിന്നെ കാത്തുനിന്നിട്ടൊണ്ടെന്നോ! പക്ഷേ, ആ രാത്രിയിലെ സംഭവത്തിനുശേഷം പിന്നീട്‌ എനിക്കു നിന്നെ കാണാന്‍ സാധിച്ചത്‌ അന്നാശുപത്രിയില്‍ വെച്ചാണ്‌... ഏഴോ എട്ടോ കൊല്ലത്തിനു ശേഷം."
"അതിനെന്ത്‌?... ക്ഷമയാചനം ചെയ്യുവാന്‍ നിങ്ങള്‍ എന്നോടു യാതൊരു തെറ്റും പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടില്ല."
"ഉവ്വമ്മിണീ! ലോകത്തില്‍ ആരെങ്കിലും നിന്നോടപരാധം പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ അതു ഞാന്‍ മാത്രമാണ്‌. എനിക്കതു നന്നായറിയാം. പക്ഷേ, അമ്മിണീ, അതിനെല്ലാം ഉത്തരവാദം വഹിക്കുന്നത്‌ എനിക്കു നിന്നോടുള്ള അതിര്‍കവിഞ്ഞ സ്‌നേഹമാണെന്നു നീ മനസ്സിലാക്കണം."
"അതെനിക്കറിയാം. നിങ്ങളുടെ സ്‌നേഹത്തില്‍ ഞാന്‍ ഇതുവരെ സംശയിച്ചിട്ടില്ല; നിങ്ങള്‍ എന്നെ സ്‌നേഹിച്ചിരുന്നു." അമ്മിണി ദൃഢസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു:
"ഈ `നിങ്ങള്‍' `നിങ്ങള്‍' എന്ന വിളി എനിക്കസഹ്യമായിത്തോന്നുന്നു. അമ്മിണീ, ആ പണ്ടത്തെ വിളി - `എന്റെ രവീ' എന്ന മധുരമായ വിളി - അമ്മിണി മറന്നുപോയോ?" കുണ്‌ഠിതത്തോടെ രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു.
"ഇല്ല, അതു ഞാന്‍ മറന്നിട്ടില്ല... പക്ഷേ, ഇന്നങ്ങനെ വിളിക്കാന്‍ എനിക്കവകാശമില്ല. അതിന്റെ അവകാശിയോടു മനസ്സുകൊണ്ടുപോലും ഞാന്‍ അപരാധം ചെയ്യുകയില്ല."
"അതിനുള്ള അവകാശം അമ്മിണിക്കു മാത്രമേയുള്ളു. `എന്റെ രവീ' എന്നാരെങ്കിലും എന്നെ വിളിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ അതമ്മിണി മാത്രമാണ്‌. ആത്മാവു കുളിര്‍പ്പിക്കുന്ന ആ വിളി ഒന്നു ഞാന്‍ കേള്‍ക്കട്ടെ!"
"ഒരിക്കലുമില്ല." അവള്‍ ശഠിച്ചുപറഞ്ഞു: "അമ്മിണി ഒരു വേശ്യയായിരിക്കാം. പക്ഷേ അവള്‍ ഒരു സ്‌ത്രീയാണ്‌. ഭര്‍ത്തൃമതിയായ ഒരു സ്‌ത്രീയെ അറിയുവാന്‍ അവള്‍ക്കു ശരിക്കും കഴിയും. ഇന്നു ഞാന്‍ നിങ്ങളുടെ വെറുമൊരു സ്‌നേഹിതമാത്രം."
"അമ്മിണീ, നീയങ്ങനെ പറയരുത്‌. വെറുമൊരു സ്‌നേഹിതപോലും! കഷ്‌ടം..." ഒരു മിനിട്ടു നേരത്തെ മൗനത്തിനുശേഷം അയാള്‍ തുടര്‍ന്നു: "ആട്ടെ, ഞാന്‍ വീട്ടില്‍ വന്നത്‌ ഇന്നലെയാണ്‌. പിറ്റേദിവസംതന്നെ - "
"നിങ്ങള്‍ അവധിയെടുത്തു വന്നിരിക്കയാണോ?" - അവള്‍ ഇടയ്‌ക്കു കയറിച്ചോദിച്ചു.
"അല്ല," രവി പറഞ്ഞു: "ഞാന്‍ ഉദ്യോഗം ഉപേക്ഷിച്ചു. ഇനി ഞാന്‍ കല്‍ക്കത്തയ്‌ക്കു പോകുന്നില്ല... വീട്ടില്‍ സ്വസ്ഥമായിരുന്നു കുറെക്കാലം ചികിത്സ നടത്തേണ്ടിയിരിക്കുന്നു."
"നിങ്ങള്‍ വല്ലാതെ ചടച്ചുപോയി... എന്താ സുഖക്കേട്‌?" - സഹതാപപൂര്‍വ്വം അവള്‍ അന്വേഷിച്ചു.
"എന്റെ രോഗത്തെക്കുറിച്ച്‌ ഒന്നും പറയാതിരിക്കയാണ്‌ നല്ലത്‌. കല്‍ക്കത്ത എന്റെ ആരോഗ്യം കരണ്ടുതിന്നു."
"ഏതായാലും ദേഹം നല്ലപോലെ നോക്കണം. നാട്ടില്‍ താമസിക്കുന്നതുതന്നെയാണ്‌ നല്ലത്‌... ആട്ടെ, ഇപ്പോള്‍ എത്ര കുട്ടികളുണ്ട്‌?"
"രണ്ട്‌ - രണ്ടാമത്തേതു പെണ്‍കുട്ടി"
"എന്താ പേര്?"
"ലീലാ... ആട്ടെ, ഇന്നുതന്നെ ഞാന്‍ ഇങ്ങോട്ടു പോന്നതെന്തിനാണെന്നറിയാമോ? " - ഒരു പുഞ്ചിരിയോടുകൂടി രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു.
"ഉം? എന്തിനാ? " - ഉദാസീനഭാവത്തില്‍ അമ്മിണി തിരക്കി.
"അമ്മിണിയെ കാണാന്‍."
"ആട്ടെ എന്നെ കാണാനായി ഇങ്ങോട്ടു പോരുന്നെന്നു മല്ലികയോടു പറഞ്ഞുകൊണ്ടാണോ നിങ്ങള്‍ പോന്നത്‌?"
കേവലം അപ്രതീക്ഷിതമായ ഒരു ചോദ്യമായിരുന്നു അത്‌. ആ ചോദ്യത്തില്‍ രവീന്ദ്രന്റെ ഹൃദയം ഒന്നു പിടച്ചു. അയാളുടെ മുഖം ക്ഷണനേരം രക്തശൂന്യമായി.
"ഉം... ഇല്ല, ഞാന്‍ പറഞ്ഞില്ല." ഒരു കുറ്റവാളിയെപ്പോലെ അയാള്‍ സമ്മതിച്ചു.
"പിന്നെ നിങ്ങള്‍ എവിടെപ്പോകുന്നുവെന്നു പറഞ്ഞേച്ചാണ്‌ ഇവിടെ വന്നിട്ടുള്ളത്‌?"
"കേശവപിള്ളയെ കാണുവാന്‍ പോകുന്നുവെന്നു ഞാന്‍ മല്ലികയോടു കള്ളം പറഞ്ഞു."
"ഞാനതൂഹിച്ചു... അപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം നിങ്ങളുടെ ഭാര്യയെ വഞ്ചിക്കുകയായിരുന്നു. "
"അതേ അമ്മിണീ." ഇടറിയ സ്വരത്തില്‍ അയാള്‍ പറഞ്ഞു: "ഒരു കുടംബ ജീവിതത്തില്‍ അതു ചിലപ്പോഴൊക്കെ ആവശ്യമാണ്‌."
"അതു നിങ്ങളുടെ ദുഷിച്ച മനസ്ഥിതിയെ സൂചിപ്പിക്കുന്നുവെന്നേയുള്ളൂ... നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ ഒരു മാറ്റവുമുണ്ടായിട്ടില്ല. പണ്ടത്തെ ആ പ്രകൃതം തന്നെ ഇപ്പോഴും. മറ്റുള്ളവര്‍ തന്നെ വഞ്ചിക്കാതെ സ്‌നേഹിച്ചുകൊള്ളണമെന്നു നിര്‍ബ്ബന്ധം പിടിക്കുക; അതേസമയംതന്നെ നിങ്ങളെ സ്‌നേഹിക്കുന്നവരെ മനഃപൂര്‍വ്വം നിങ്ങള്‍ വഞ്ചിക്കുകയും ചെയ്യുക - ഇതില്‍പ്പരം എന്തോരപരാധമാണ്‌ നിങ്ങള്‍ ചെയ്യേണ്ടതായിട്ടുള്ളത്‌! കഷ്‌ടം, കഷ്‌ടം."
"അമ്മിണീ, എന്തു വേണമെങ്കിലും എന്നെ പറഞ്ഞുകൊള്ളൂ... ഞാന്‍ അതൊക്കെ കേള്‍ക്കാന്‍ സന്നദ്ധനാണ്‌... ഒന്നാലോചിച്ചു നോക്കൂ, ഞാന്‍ മല്ലികയെ വഞ്ചിക്കാന്‍ ഒരുമ്പെട്ടതുതന്നെ എനിക്ക്‌ അമ്മിണിയോടുള്ള സ്‌നേഹംകൊണ്ടല്ലേ?"
"സ്‌നേഹം! കഷ്‌ടം, നിങ്ങള്‍ ഇന്നുവരെ കണികണ്ടിട്ടില്ലാത്ത ഒന്നാണത്‌. സ്‌നേഹിക്കാത്തവന്‍ സ്‌നേഹിക്കപ്പെടുന്നവനാകുവാന്‍ ഒരിക്കലും തരമില്ല. അധികം പേരില്‍നിന്ന്‌ അധികം സ്‌നേഹം ആവശ്യപ്പെടുന്നവര്‍ സ്‌നേഹം ഒട്ടുംതന്നെ ആര്‍ക്കും കൊടുക്കാത്തവരാണ്‌. ആ പദംകൊണ്ട്‌ ഇനിയെന്നെ മയക്കിക്കളയാമെന്നു നിങ്ങള്‍ കരുതേണ്ടാ. സ്‌നേഹം ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്‌. അതിന്റെ മാധുര്യം ഞാന്‍ മതിമറന്നനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌; സ്‌നേഹിക്കാന്‍ അറിയാവുന്നവരെ ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്‌.. . കഷ്‌ടം, നിങ്ങളുടെ മനസ്ഥിതി കണ്ട്‌ എനിക്കു ലജ്ജ തോന്നുന്നു." വികാരാവേശത്തോടെ അവള്‍ പുലമ്പി.
"അമ്മിണീ, ഞാന്‍ തെറ്റുകാരന്‍തന്നെ. സമ്മതിക്കുന്നു. എനിക്കു മാപ്പു തരൂ. പക്ഷേ, എന്റെ അടക്കാനാവാത്ത മോഹം - ഒരു പന്തീരാണ്ടുകാലത്തിലധികമായി ഞാന്‍ അടിച്ചമര്‍ത്തിയതും, എന്നെ ഭ്രാന്തു പിടിപ്പിക്കുന്നതുമായ ഒരാശ അതെന്നെ പരവശനാക്കി. ധര്‍മ്മമേത്‌, അധര്‍മ്മമേത്‌ എന്നൊന്നും ചിന്തിക്കാനുള്ള ശക്തി എനിക്കുണ്ടായിരുന്നില്ല. ആ ആശ ഇതാ എന്നെ ഇവിടെ കൊണ്ടുവന്നു തള്ളിവിട്ടു..."
"നിങ്ങള്‍ പറയുന്നതൊന്നും എനിക്കു മനസ്സിലാകുന്നില്ല." വെറുപ്പോടുകൂടി അവള്‍ അറിയാത്ത ഭാവം നടിച്ചുകൊണ്ടു കൈയൊഴിഞ്ഞു.
"അമ്മിണി കോപിക്കരുത്‌." ഞാന്‍ തന്നെ പറയാം. അമ്മിണിയോടു തെളിച്ചു പറയുന്നതില്‍ എനിക്കു സങ്കോചം തോന്നേണ്ട ആവശ്യമില്ല. ഞാന്‍ തെറ്റുകള്‍ പലതും പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അതെല്ലാം അമ്മിണി ക്ഷമിക്കണം. അന്നത്തെ രാത്രി നീയുമായി വേര്‍പെട്ടതില്‍പ്പിന്നെ നിന്നെയൊന്നു കാണാന്‍ ഞാന്‍ എത്രമാത്രം കൊതിച്ചു! പല തരത്തിലും അതിനായി ഞാന്‍ ശ്രമിച്ചു. എനിക്കു സാധിച്ചില്ല. എന്റെ ഹൃദയം അസ്വസ്ഥമായി പെട്ടെന്ന്‌ എന്റെ ജീവിതഗതിയൊന്നു മാറി. ഞാന്‍ മദിരാശിയില്‍ പഠിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന കാലത്തുതന്നെ എനിക്കു വിവാഹം കഴിക്കേണ്ടതായി വന്നുകൂടി. പഠിത്തം കഴിഞ്ഞു ഞാന്‍ നാടുവിട്ടു. എട്ടൊന്‍പതുകൊല്ലം ഞാന്‍ വിദേശത്തു കഴിച്ചുകൂട്ടി. എന്നാല്‍ ഇക്കാലത്തെല്ലാം ആ ആശ എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നൊഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല. അതു മേല്‍ക്കുമേല്‍ വളര്‍ന്നുവന്നതേയുള്ളൂ. നിന്റെ വിവാഹം സംബന്ധിച്ച്‌ ക്ഷണക്കത്തുകിട്ടിയ ദിവസം എനിക്കു പാടേ ഒരു മാറ്റം സംഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌... അതൊന്നും ഞാനിപ്പോള്‍ വിസ്‌തരിക്കുന്നില്ല. ഇനിയൊരിക്കലാകാം. ഏതായാലും നീ മറ്റൊരാളുടെ ഭാര്യയാകുന്നതില്‍ എനിക്കു വേദനയുണ്ടായി എന്നുമാത്രം ധരിക്കുക... ഞാന്‍ തുറന്നുപറയട്ടെ. പണ്ടത്തെപ്പോലെ എന്റെ അമ്മിണിയും നിന്റെ രവിയുമായി നമുക്കങ്ങനെ കഴിഞ്ഞുകൂടാന്‍..."
"മതി, മതി... അതു നിര്‍ത്തൂ!... എനിക്കു മനസ്സിലായി. ഇനി നിങ്ങളതു സ്വപ്‌നം കാണണ്ടാ!.... " അവള്‍ അട്ടഹസിച്ചു.
"എന്റെ അമ്മിണീ," നീയിങ്ങനെ കോപിക്കാതെ... എത്രയായാലും ഞാനല്ലേ?... നിന്റെ ഈ സൗന്ദര്യം എന്നെ ഭ്രാന്തു പിടിപ്പിക്കുന്നു" എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ രവീന്ദ്രന് എഴുന്നേറ്റു യാചനാത്മകമായ ഒരു നോട്ടത്തോടെ അമ്മിണിയുടെ കൈക്കു കടന്നുപിടിച്ചു. അവള്‍ കലികൊണ്ടു വിറയ്‌ക്കുകയാണ്‌. രവീന്ദ്രന്റെ കൈ തട്ടിമാറ്റിക്കൊണ്ടു വീണ്ടും അവള്‍ ഗര്‍ജ്ജിച്ചു:
"ഹേ രവീന്ദ്രന് നായര്‍! - നിങ്ങള്‍ ഒരു മാന്യനാണന്നു കരുതിയാണ്‌ ഞാന്‍ നിങ്ങളെ എന്റെ വീട്ടില്‍ കയറ്റിയത്‌. എന്റെ മര്യാദകൊണ്ടു ഞാന്‍ നിങ്ങളെ ഇവിടെ ഇരിക്കാന്‍ അനുവദിച്ചു. അല്ലാതെ അതിനു നിങ്ങള്‍ക്കര്‍ഹതയുണ്ടായിട്ടല്ല. നിങ്ങളുടെ ഈ വെറും വിടസ്വഭാവം ക്ഷമിക്കത്തക്ക സഹനശക്തി, സ്‌ത്രീയാണെങ്കിലും, എനിക്കുണ്ടാകുന്നില്ലെന്നു നിങ്ങള്‍ മനസ്സിലാക്കണം. വേണ്ടാ ഇനി അവിടെ ഇരിക്കണ്ടാ. ആ കസേര എന്റെ ഭര്‍ത്താവിരുന്നതാണ്‌. ദേവതുല്യനായ അദ്ദേഹം ഇരുന്ന ആ സ്ഥാനത്തു കുറച്ചു നേരമെങ്കിലും ഒരു മൃഗത്തെ ഞാന്‍ ഇരിക്കാനനുവദിച്ചു... അതുതന്നെ തെറ്റായിപ്പോയി. കടന്നുപോകൂ! മേലില്‍ നിങ്ങള്‍ ഇങ്ങനെ ഒരുദ്ദേശത്തോടുകൂടി ഈ വീട്ടില്‍ കാല്‍കുത്തിക്കൂടാ. ഇതാ ഇന്നുതന്നെ ഈ വിവരങ്ങളെല്ലാം കാണിച്ചു ഞാന്‍ നിങ്ങളുടെ ഭാര്യയ്‌ക്ക്‌ ഒരു കത്തെഴുതുന്നുണ്ട്‌. പരമനിര്‍മ്മലമായ ഒരു സാധ്വിയെ നിര്‍ദ്ദയം വഞ്ചിച്ച്‌, വെറും കാമകോമരമായി - "
"അമ്മിണീ, ക്ഷമിക്കൂ." ഞാനിതാ പോകുന്നു! ഇനി ഞാന്‍ ഈ വീട്ടില്‍ വരികയില്ല. പക്ഷേ എനിക്കൊരപേക്ഷയുണ്ട്‌; നീ ദയവുണ്ടായി ഇതൊന്നും മല്ലികയെ അറിയിക്കരുത്‌... ഇതുവരെ ശാന്തമായി നിലകൊണ്ട ഞങ്ങളുടെ ജീവിതത്തെ നീ അലങ്കോലപ്പെടുത്തരുത്‌. ഒരു മാതൃഹൃദയം നിനക്കുമുണ്ടല്ലോ. രണ്ടു കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ മാതാവായ ആ പാവത്തെ നീ നശിപ്പിക്കരുത്‌..."
"ഇല്ല, ഞാനതു ചെയ്യുകയില്ല. നിങ്ങള്‍ സമാധാനമായി പൊയ്‌ക്കൊള്ളൂ!"
"ഇതാ ഞാന്‍ പോകുന്നു. എനിക്കു മാപ്പു തരണം. ഈ നശിച്ച ആശ എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നു വിട്ടുപോവുകയില്ല. അതെന്നെ നശിപ്പിക്കട്ടെ! എന്റെ ആയുസ്സ്‌ ഏതാണ്ടൊടുങ്ങാറായി. പക്ഷേ എന്റെ അമ്മിണീ - അയ്യോ, ഞാന്‍ വീണ്ടും അങ്ങനെ വിളിച്ചുപോകുന്നു; ക്ഷമിക്കൂ! - ഞാന്‍ മരിക്കുന്നതിനുമുന്‍പ്‌ എനിക്കു മാപ്പു തരണം. ഞാന്‍ പോകുന്നു. നിനക്കു നന്മ വരട്ടെ!"
രവീന്ദ്രന് പടി കടന്നു.
"രവീ... എന്റെ പൊന്നുരവീ!"
അവള്‍ വിളിച്ചു. അവളുടെ ശബ്‌ദം പക്ഷേ കണ്‌ഠത്തില്‍നിന്നു പുറത്തു വന്നില്ല. അവള്‍ മരവിച്ചുപോയിരുന്നു. ഒരു മരപ്പാവപോലെ അവള്‍ നിലകൊണ്ടു. ഒരു പിഞ്ചുപൈതലിനെപ്പോലെ അവള്‍ തേങ്ങിതേങ്ങിക്കരഞ്ഞു.
കഷ്‌ടം! രവിയെ തിരിച്ചുവിളിക്കാന്‍ സാധിച്ചിരുന്നെങ്കില്‍!...
ഇല്ല; അയാള്‍ അപ്രത്യക്ഷനായി...
അദ്ദേഹത്തിന്‌ ഇനി ബസ്സു കിട്ടുമോ?... ഇല്ല, ഒടുവിലത്തെ ബസ്സും പോയ്‌ കഴിഞ്ഞു. അദ്ദേഹം എവിടെ രാത്രി കഴിച്ചുകൂട്ടും? അദ്ദേഹം എങ്ങനെ ആഹാരം കഴിക്കും? എന്തൊരബദ്ധമാണ്‌ കാണിച്ചത്‌? ഇത്ര കര്‍ശനമായി പറയേണ്ടായിരുന്നു...
ഇനി പക്ഷേ അദ്ദേഹത്തെ കാണാന്‍ സാധിച്ചില്ലെങ്കിലോ!...
അമ്മിണി കിടുകിടുത്തുപോയി. എന്തെല്ലാം നശിച്ച ചിന്തകള്‍!...
വരമ്പില്‍ക്കൂടി നടന്നു രവീന്ദ്രന് റോഡരികിലുള്ള അത്താണിയുടെ ചുവട്ടിലെത്തി. അടുത്തുള്ള ഒരു പീടികയില്‍ കയറി അന്വേഷിച്ചതില്‍ ഇനി ബസ്സു കിട്ടുകയില്ലെന്നും ഒടുവിലത്തെ ബസ്സു പോയിട്ട്‌ ഒരു മണിക്കൂറിലധികമായി എന്നും ധരിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞു. അയാള്‍ അവിടെനിന്നിങ്ങി റോഡില്‍ക്കൂടെ നേരെ നടന്നുപോയി.
മങ്ങിയ ഒരു നിലാവ്‌. അതും ഇനി അധികനേരത്തേക്കുണ്ടാവുകയില്ല... ഏതായാലും നടക്കുകതന്നെ... ക്ഷീണിക്കുമ്പോള്‍ എവിടെയെങ്കിലും കിടക്കാം...
അയാള്‍ക്കു മനസ്സിനു വല്ലാത്ത അസുഖം തോന്നി. കാടുപിടിച്ച ചിന്തകളും മുഴുത്ത നൈരാശ്യവും അയാളുടെ മസ്‌തിഷ്‌കത്തിലെ സിരകളെ അനുസ്യൂതമായി കൊടുമ്പിരികൊള്ളിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു...
അങ്ങനെ ഏതാണ്ടു രണ്ടു നാഴിക ദൂരം അയാള്‍ നടന്നുകാണും. അപ്പോള്‍ വഴിവക്കിലുള്ള ഒരു ചാരായക്കട അയാളുടെ ദൃഷ്‌ടിയില്‍പ്പെട്ടു . യാതൊരു സങ്കോചവുംകൂടാതെ അയാള്‍ അതിനുള്ളിലേക്കു കയറി...
അയാള്‍ അവിടെനിന്നു വീണ്ടും ഇറങ്ങിവന്നപ്പോള്‍ ഏതാണ്ടൊരു മണിക്കൂര്‍ കഴിഞ്ഞുകാണും. അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ ചുവന്നു കലങ്ങിമറിഞ്ഞിരുന്നു. തലമുടി ചിന്നിച്ചിതറിക്കിടന്നിരുന്നു. വേച്ചുവേച്ച്‌ അയാള്‍ മുന്നോട്ടു നടന്നുപോയി.
നിലാവസ്‌തമിച്ചു... ആകാശത്തു കാര്‍മേഘങ്ങള്‍ അണിനിരന്നിട്ടുണ്ട്‌. അതുവരെ ശാന്തസുന്ദരമായിരുന്ന പ്രകൃതിയുടെ ഭാവം കുറേശ്ശെ മാറിത്തുടങ്ങുന്നു... ഒരു മഴയ്‌ക്കുള്ള ഭാവമാണ്‌.
രവീന്ദ്രന് ഒരരനാഴിക നടന്നിരിക്കയില്ല. അപ്പോഴേക്കും മഴ ചാറിത്തുടങ്ങി. കുറ്റാക്കുറ്റിരുട്ട്‌. അപരിചിതമായ വഴി... അയാള്‍ക്കു വല്ലാത്ത ക്ഷീണം തോന്നിത്തുടങ്ങി... മഴ വര്‍ദ്ധിച്ചുവരികയാണ്‌... അയാള്‍ വഴിക്കരികില്‍ കണ്ട ഒരു വലിയ പീടികയുടെ തിണ്ണയിലേക്കു കയറി അവിടെ ഇരുന്നു.
ശക്തിയായ കാറ്റും മഴയും. രവീന്ദ്രന് ഒരു സിഗററ്റെടുത്തു കടിച്ചുപിടിച്ചുകൊണ്ടു തീപ്പെട്ടിയുരച്ചു. തല പമ്പരംപോലെ കറങ്ങുകയാണ്‌. കൊള്ളി കത്തുന്ന നിമിഷത്തില്‍ കെട്ടുപോകുന്നു... നാലുകൊള്ളികള്‍ കളഞ്ഞു. അഞ്ചാമത്തെ കൊള്ളി അൽപനേരം നിന്നു കത്തുകതന്നെ ചെയ്‌തു. സിഗററ്റു കൊളുത്തിക്കൊണ്ട്‌ ആ തിണ്ണയിലാകമാനം അയാളൊന്നോടിച്ചുനോക്കി... കുറച്ചകലെ ആരോ മൂടിപ്പുതച്ചു കിടക്കുന്നതു കൂട്ടിപ്പിടിച്ച കൈക്കുള്ളില്‍ കത്തുന്ന ദീപത്തില്‍നിന്നു വിരലുകള്‍ക്കിടയില്‍ക്കൂടെ ചോര്‍ന്നുവീണ മങ്ങിയ വെളിച്ചത്തില്‍ ഒരു നിഴല്‍പോലെ അയാള്‍ കാണുകയുണ്ടായി... ഏതായാലും ഇനി മഴ നിന്നാല്‍ത്തന്നെ യാത്ര തുടരുന്നതു ദുസ്സഹമാണെന്നും അതിനാല്‍ രാത്രി ആ തിണ്ണയില്‍ത്തന്നെ കഴിച്ചുകൂട്ടുന്നതാണ്‌ നല്ലതെന്നും അയാള്‍ക്കു തോന്നി.
ആകസ്‌മികമായുണ്ടായ ആ അൽപനേരത്തെ ദീപോദയം ഉറങ്ങിക്കിടന്നിരുന്ന ആളെ ഉണര്‍ത്തിയിരിക്കണം. അസ്‌പഷ്‌ടവും പ്രാകൃതവും ആയ ഒരു സ്വരവിശേഷം അവിടെനിന്നു പുറപ്പെടുന്നതു രവീന്ദ്രന്റെ ചെവിയിലെത്തി.
"ഭ്രാ....ര്‍ര്‍ര്‍ര്‍.....ഭ്രര്‍ര്‍......ഭ....ര്‍ര്‍ര്‍....ഥ്‌?"
കോരിച്ചൊരിയുന്ന മഴ... രവീന്ദ്രന് എഴുന്നേറ്റ്‌ ആ രൂപത്തിനടുത്തു ചെന്ന്‌ തീപ്പെട്ടിയുരച്ചു... അതെഴുന്നേറ്റിരിക്കുകയാണ്‌... കീറിപ്പറിഞ്ഞ വസ്‌ത്രങ്ങള്‍... അടുത്തൊരു ചെറിയ ഭാണ്ഡം... വീണ്ടും ഒരു ശബ്‌ദം.
ഭ്രാര്‍ര്‍ര്‍... ര്‍ര്‍ര്‍ഥ്‌. ങ്‌ റേ?
ചോദ്യരൂപത്തിലുള്ള ആ പ്രാകൃതശബ്‌ദം ആവര്‍ത്തിക്കപ്പെട്ടു. അയാള്‍ക്കു മനസ്സിലായി... ഊമയായ ഒരു പിച്ചക്കാരി! മുപ്പത്തിയഞ്ചു വയസ്സിലധികമായിട്ടില്ല... കറുത്ത ചടച്ച വികൃതമായ പേക്കോലം.
രവീന്ദ്രന് അതിനടുത്ത്‌ ഇരിപ്പുറപ്പിച്ചു. അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ വിടര്‍ന്നു. സിരകള്‍ പൂര്‍വ്വാധികം ത്രസിച്ചു തുടുത്തു. അയാളിലെ മൃഗം തുടല്‍പൊട്ടിച്ചിളകി... മഴ, ശക്തിയായ മഴയും കാറ്റും...
"ഭ്രാര്‍ര്‍ര്‍....ര്‍ര്‍ര്‍ഥ്‌?"
"ഉം! ഞാന്‍തന്നെ... കിടന്നൊച്ചവെയ്‌ക്കാതിരി!"
"ങ്‌... ങ്‌റേ?..."
"എന്റെ കൈയില്‍ പണമുണ്ട്‌."
അയാള്‍ പേഴ്‌സ്‌ തുറന്ന്‌ വെള്ളിരൂപയെടുത്ത്‌ അവളോടു കുറച്ചുകൂടിച്ചേര്‍ന്നിരുന്നുകൊണ്ട്‌ അവളുടെ നേര്‍ക്കു നീട്ടി...
വസ്‌ത്രങ്ങളില്‍നിന്നു പുറപ്പെട്ട ദുര്‍ഗന്ധം മദ്യലഹരിയില്‍പോലും അയാള്‍ക്കനുഭവപ്പെട്ടു. പക്ഷേ അയാളിലെ മൃഗത്തിന്‌ അതാസ്വാദ്യമായിരുന്നു. മല്ലികാസൗരഭത്തേക്കാള്‍ ആസ്വാദ്യം; ആവേശകരം!
"ങ്‌..ങ്‌റേ? ഭ്‌...ഭ്‌...ഭോ!..." അവള്‍ അയാളുടെ കൈക്കൊരു തട്ടുകൊടുത്തു.
`ഘിണം' എന്ന ശബ്‌ദത്തോടെ ആ വെള്ളിത്തുട്ടു തറയില്‍ വീണു... രവീന്ദ്രന് വീണ്ടും തീപ്പെട്ടിക്കൊള്ളിയുരച്ചു നോക്കി. ആ ദീപപ്രഭയില്‍ അയാള്‍ക്കവളുടെ മുഖം നന്നായിക്കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞു. മാംസപേശികളില്ലെങ്കിലും ആ മുഖം കോപംകൊണ്ടു ജ്വലിക്കുകയാണ്‌. ഉരച്ച തീപ്പെട്ടിക്കൊള്ളിയല്ല. അവളുടെ കണ്ണുകളില്‍നിന്നു പറന്ന അഗ്നിജ്വാലകളാണ്‌ അവിടെ അത്രയും വെളിച്ചമുണ്ടാക്കിയതെന്നയാള്‍ക്കു തോന്നിപ്പോയി. പക്ഷേ, അയാളിലെ മൃഗം അടങ്ങിയില്ല. അതൊന്നുകൂടി ഇളകിച്ചാടി - അയാള്‍ അവളെ കടന്നു പിടി കൂടി... പ്രാകൃതമായ ശബ്‌ദകോലാഹലങ്ങള്‍ ആ രൂപത്തില്‍ നിന്നു തുടര്‍ച്ചയായി പുറപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരുന്നു. പക്ഷേ, അയാളെപ്പോലെ ചീറ്റിപുളയുന്ന കാറ്റിലും മഴയുടെ ഇരമ്പത്തിലും അതിന്റെ അലമാലകള്‍ ദയനീയമാംവിധം ലയിച്ചുപോയതേയുള്ളൂ. അര്‍ദ്ധരാത്രി! വിജനത!...
അവര്‍ തമ്മില്‍ വലിയ പിടിയും വലിയും നടന്നു... അവള്‍ ശക്തിയില്ലാത്തവളാണ്‌. എങ്കിലും അയാളോടു മല്ലിടാന്‍ അവള്‍ ആവതും ശ്രമിച്ചു. അവള്‍ വാവിട്ടുകേണു... പക്ഷേ, ഒരു കൈകൊണ്ട്‌ അയാള്‍ അവളുടെ വാ പൊത്തിക്കളഞ്ഞു. അയാള്‍ അവളെ ഒന്നുരണ്ടു പ്രഹരിച്ചു... അവളുടെ കീറിപ്പൊളിഞ്ഞ വസ്‌ത്രങ്ങള്‍ തുണ്ടുതുണ്ടുകളായി തിണ്ണമേല്‍ വിതറപ്പെട്ടു... കുറേ നേരത്തെ സമരത്തിനുശേഷം അവള്‍ക്കു കീഴടങ്ങേണ്ടിവന്നു. ആ കരുത്തനായ ശത്രുവിനോടെതിരിടാന്‍, പാവം... അവള്‍ക്കു കെൽപില്ല... അവള്‍ കരച്ചില്‍ നിര്‍ത്തി... അയാള്‍ ചെയ്‌തു...
അൽപനേരം കഴിഞ്ഞു മൃഗത്തെ ഉള്ളില്‍ ചുമന്നുകൊണ്ടുനടക്കുന്ന ആ മനുഷ്യന്, അഥവാ മനുഷ്യരൂപത്തില്‍ ഉള്ള ആ മൃഗം, നനഞ്ഞൂറ്റിക്കൊണ്ട്‌ അവിടെനിന്നും ഓടിപ്പോയി...
പിറ്റേദിവസം രാവിലെ കടക്കാരന്‍ പീടിക തുറക്കാനായി വന്നപ്പോള്‍ കീറിപ്പറഞ്ഞ ചില പഴന്തുണിക്കഷണങ്ങളും ഒരു വെള്ളിരൂപയും അവിടെ കിടക്കുന്നതു കണ്ടു. അയാള്‍ രൂപയെടുത്തു. തുണിക്കഷണങ്ങള്‍ കാലുകൊണ്ടു ചവിട്ടിത്തൂത്തു മുറ്റത്തേക്കിട്ടു.
തലേന്നാള്‍ അര്‍ദ്ധരാത്രി അവിടെ നടന്ന പൈശാചിക സംഭവത്തെക്കുറിച്ച്‌ ആരും ഒന്നും അറിഞ്ഞില്ല... ആത്മീയമായ ബലഹീനതയും അക്ഷന്തവ്യമായ മൃഗീയതയും ശാരീരികമായ ബലഹീനതയെയും ശാലീനമായ നിസ്സഹായതയെയും ആക്രമിച്ചടിപ്പെടുത്തിയ ആ ബീഭത്സരംഗത്തിനു സാക്ഷ്യം വഹിക്കുവാന്‍ നിത്യഭാസുരങ്ങളായ നഭശ്ചരങ്ങള്‍പോലും ആ രാത്രിയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ലല്ലോ!...
മല്ലിക കുട്ടികളുമായി അവളുടെ വീട്ടിലേക്കു പോയിരിക്കുന്നു. മാതാവും അവളോടൊന്നിച്ചു പോയിട്ടുണ്ട്‌. ആ വലിയ ബംഗ്ലാവില്‍ രവീന്ദ്രന് തനിച്ചായി...
അന്നു സായാഹ്നത്തില്‍ ആ വലിയ ബംഗ്ലാവില്‍, പടിഞ്ഞാറുവശത്തുള്ള മട്ടുപ്പാവില്‍, ഒരു ചാരുകസേരയില്‍ രവീന്ദ്രന് കിടക്കുകയായിരുന്നു. അയാള്‍ക്കു ദേഹത്തിനും മനസ്സിനും ഒരുപോലെ ക്ഷീണം ബാധിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ഔഷധങ്ങള്‍ സേവിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും അസ്വാസ്ഥ്യത്തിനു യാതൊരു ശമനവും ഉണ്ടാകുന്നില്ല. തന്നെ ബാധിച്ചിട്ടുള്ള രോഗം ക്ഷയമാണെന്ന ചിന്ത അയാളുടെ മനസ്സിനെ അത്യന്തം വേദനിപ്പിച്ചു. ഏറെ നാള്‍ തനിക്കിനി ജീവിതമില്ലെന്നും മരണം ആസന്നമാണെന്നും അയാള്‍ക്കറിയാം. അതോടുകൂടി അയാള്‍ സദാ ചിന്താമഗ്നനായി മാറി. മരണചിന്ത മനുഷ്യനെ ചിന്തിപ്പിക്കുന്നു! മൗനിയാക്കുന്നു. ജീവിതം ചിരിപ്പിക്കുന്നു! ശബ്‌ദിപ്പിക്കുന്നു...
രവീന്ദ്രന്റെ ദൃഷ്‌ടികള്‍ പുരോഭാഗത്തുള്ള പുരയിടത്തില്‍ പതിഞ്ഞു. അത്‌ അമ്മിണിയുടെ വീടാണ്‌. പക്ഷേ അതിന്നവകാശി മറ്റൊരാളായിരിക്കുന്നു. പണ്ടത്തെ പഴയ ഓലപ്പുരയുടെ സ്ഥാനത്ത്‌ ഇന്നൊരു പുതിയ ബംഗ്ലാവുയര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്‌. അതിനുള്ളില്‍ പെന്‍ഷന്‍ പറ്റിയ ഒരുയര്‍ന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കുടുംബവും സസുഖം താമസിച്ചുപോരുന്നു.
ആ പണ്ടത്തെ പടുകൂറ്റന്‍ മാവ്‌ ഇന്നും യഥാസ്ഥാനത്തു തന്നെ നില്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌. ഹരിതപത്രനിബഡങ്ങളായ ശിഖരപടലങ്ങള്‍ പരത്തിപ്പിടിച്ച്‌ അതു നട്ടുച്ചവെയിലിലും, തന്നെ ആശ്രയിക്കുന്നവര്‍ക്കു ശീതളച്ഛായ വിരിച്ചു കൊടുക്കുന്നു. അതിന്റെ ചുവട്ടില്‍ ഒരു ചാരുകസേരയിട്ട്‌ ഉദ്ദേശം പതിനെട്ടു വയസ്സു പ്രായമുള്ള ഒരു തരുണി അതാ, എന്തോ പുസ്‌തകം വായിച്ചു കൊണ്ടു കിടക്കുന്നു. അവള്‍ക്കൊരു കാമുകനുണ്ടോ? - അയാള്‍ അവളെക്കുറിച്ചോര്‍ത്തു ദുഃഖിക്കുന്നുണ്ടോ?...
ആ കാഴ്‌ച രവിയുടെ ഹൃദയത്തെ ഗാഢമായി സ്‌പര്‍ശിച്ചു. മാഞ്ഞു പോയ ആ സുവര്‍ണ്ണകാലത്തെ മനംമയക്കുന്ന മാദകചിത്രങ്ങള്‍, വര്‍ണ്ണപ്പകിട്ടു വീശിക്കൊണ്ട്‌ അയാളുടെ സങ്കൽപ്പത്തില്‍ അണിനിരന്നുതുടങ്ങി.
... ആ യുവതി കിടക്കുന്ന അതേ സ്ഥലത്തുതന്നെ അമ്മിണിയും വായിച്ചുകൊണ്ടു കിടക്കുന്നതു പല സായാഹ്നങ്ങളിലും താന്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ട്‌. പക്ഷേ അതൊരു മട്ടുപ്പാവില്‍ ഇരുന്നുകൊണ്ടല്ല. ഒരോലപ്പുരയുടെ മുറ്റത്തുനിന്നുകൊണ്ട്‌. വെറും ഒരോലപ്പുര - പക്ഷേ അതിനുള്ളില്‍ അവാച്യമായ ഒരു സംതൃപ്‌തി തുളുമ്പിനിന്നിരുന്നു. ഇന്നത്തെ മണിമാളികയാകട്ടെ, തന്റെ നീറിപ്പുകയുന്ന മനസ്സില്‍ ആ പണ്ടത്തെ സമാധാനത്തിന്റെ ഒരു നേരിയ വീചികയെങ്കിലും പകരുന്നില്ലല്ലോ...
ആ ബാല്യകാലം... പുറത്തിറങ്ങുവാന്‍ അച്ഛന്‍ അനുവദിക്കാത്തതിനാല്‍ ആ പഴയ ഓലപ്പുരയുടെ ഒരിടുങ്ങിയ മുറിയില്‍ ബന്ധനസ്ഥനായ അവന് പുസ്‌തകം വായിക്കുന്ന നാട്യത്തില്‍ ഇരിക്കുകയാണ്‌. അവിടെ ഒരു കൊച്ചുബാലിക അവളുടെ ചുരുണ്ട തലമുടിയും വിടര്‍ന്ന പുഞ്ചിരിയുമായി പ്രവേശിച്ച്‌, അതാ അവന്റെ മുന്‍പിലുള്ള വീഞ്ഞപ്പെട്ടിയുടെ പുറത്തു സ്ഥാനം പിടിക്കന്നു. അതമ്മിണിയാണ്‌. ലീലാലോലുപരായ കുട്ടികള്‍ ആര്‍ത്തുവിളിക്കുന്ന ശബ്‌ദം അവരുടെ കര്‍ണ്ണങ്ങളില്‍ അനുസ്യുതമായി പതിക്കുന്നുണ്ട്‌. അവന് തന്റെ ശപ്‌തമായ അസ്വതന്ത്രതയില്‍ വിഷാദമഗ്നനായിത്തീരുന്നു. അവള്‍ക്കൊരു കുണ്‌ഠിതവുമില്ല, ഒരായിരം കാര്യങ്ങള്‍ ശ്വാസം വിടാതെ അവള്‍ക്കവനോടു ചിലയ്‌ക്കാനുണ്ട്‌ - ഒരാറ്റക്കിളിയെപ്പോലെ!
അവള്‍ക്ക്‌ ഏറ്റവും വലിയ ആനന്ദം അവന്റെ സമീപത്തങ്ങനെ ചിലച്ചുകൊണ്ടിരിക്കലാണ്‌. തന്റെ സകലദുഃഖങ്ങളിലും സമസ്‌തസന്തുഷ്‌ടികളിലും ഒന്നുപോലെ പങ്കുകൊണ്ട്‌, കളിക്കൊഞ്ചലുകളാല്‍ സദാ തന്നെ സന്തോഷിപ്പിച്ച്‌, മധുരവചനങ്ങളാല്‍ തന്നെ സാന്ത്വനിപ്പിച്ച്‌, സ്വന്തം നിഴലെന്നപോലെ മാറാതെ തന്നോടൊട്ടിപ്പിടിച്ചുനിന്നിരുന്ന ആ കോമളബാലികയുടെ ചിത്രം അയാളുടെ കണ്‍പോളകളെ ജലാര്‍ദ്രമാക്കി... അവളുമായിട്ടുള്ള സാഹചര്യമാണ്‌ അന്നു തനിക്കുണ്ടായിരുന്ന ഏകാനന്ദം. അവളില്ലായിരുന്നെങ്കില്‍ തന്റെ ശൈശവം എങ്ങനെ മുരടിച്ചുപോയേനേ!... പക്ഷേ അവള്‍ തന്റെ ഭാര്യയായില്ല. അതു നന്നായി...
ആ നവയൗവനം!... അതെത്ര സംഗീതാത്മകമായിരുന്നു! വിഷാദമധുരമായ അതിന്റെ സുരഭിലാന്തരീക്ഷത്തില്‍ തന്റെ സങ്കൽപസ്വപ്‌നങ്ങള്‍ എത്രയെത്ര നിര്‍വ്വാണരംഗങ്ങള്‍ തുറന്നുകാട്ടി... അവളുടെ സ്‌നേഹത്തില്‍ സംശയാലുവായി, അവളുടെ സദാചാരത്തില്‍ ആശങ്കാവശനായി, കഴിച്ചുകൂട്ടിയ സംവത്സരങ്ങള്‍!... മനസ്സില്‍ ആയിരമായിരം വിഷാദചിന്തകള്‍ അലതല്ലിയിരുന്നെങ്കിലും അവയ്‌ക്കിടയില്‍ക്കൂടി നുരയിട്ടൊഴുകിയ ആനന്ദം!.. കണ്ണീരില്‍ കുതിര്‍ന്ന അന്നത്തെ പുഞ്ചിരികള്‍!... ഇതളില്‍ പൊടിച്ച കനകരശ്‌മികള്‍!... ഇല്ലില്ല; ഇങ്ങിനി വരാത്തവണ്ണം അവ മറഞ്ഞു കഴിഞ്ഞു. അവള്‍ അപഥസഞ്ചാരിണിയായിരുന്നിരിക്കാം. എങ്കിലും അവള്‍ക്കൊരു ഹൃദയമുണ്ടായിരുന്നു. അതു സ്‌നേഹസമൃദ്ധവുമായിരുന്നു. ആ സ്‌നേഹസമ്പത്തിന്റെ ഏകാവകാശി താനായിട്ടും അതു താന്‍ വിശ്വസിച്ചില്ല. ആ നശിച്ച നിശ!... കേശവപിള്ളയൊന്നിച്ചു കിളിവാതില്‍ക്കല്‍ ചെന്ന ആ രംഗം!... ആ കാഴ്‌ച!... അപ്പോഴത്തെ തന്റെ ഹൃദയവ്യഥ!... ഒടുവിലത്തെ ആ പരീക്ഷ... ഇവയെല്ലാം യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍, സംഭവിച്ചവതന്നെയോ? വെറും പഴങ്കഥകള്‍, എല്ലാം വെറും പഴങ്കഥകള്‍!... ഇന്നൊരു സ്വപ്‌നംപോലെ തോന്നുന്നു!... അവള്‍ തന്റെ ഭാര്യയല്ല!...
....അമ്മിണിയുടെ ഇന്നത്തെ സ്ഥിതിയെന്ത്‌? അവള്‍ക്കാരുമില്ല. ഏകാകിനി. വിഷാദഭരിതയായ ഒരു വിധവ. നിര്‍ദ്ധനയായ ഒരു നിസ്സഹായ. മാനം കാക്കേണ്ട ഒരു മാതാവ്‌ - കഷ്‌ടം, അവള്‍ ഭര്‍ത്തൃമതിയായിട്ടും അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നു തന്നോടുള്ള ആ സ്‌നേഹം മാഞ്ഞുപോയിട്ടില്ല. അതിന്റെ സജീവദൃഷ്‌ടാന്തമാണ്‌ ആ ബാലന്‍; തന്റെ പ്രതിരൂപമായി ജന്മമെടുത്ത ആ കൊച്ചുമിടുക്കന്‍. അവന്റെ അച്ഛന്‍ ഹൃദയാലുവായ ആ ഡോക്‌ടര്‍ അവന്റെ മുഖത്തു നോക്കി എത്ര മനോവേദനയനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടാകാം! നിരപരാധിയായ ഒരു കുറ്റക്കാരി! അവളുടെ സദ്‌വൃത്തിയില്‍, ഒരു കാലത്തു താനായിരുന്നപോലെ, ആ ഡോക്‌ടര്‍ എത്ര സംശയിച്ചിരിക്കാം! സഹിക്കാത്ത ഹൃദയവേദനയോടുകൂടിയല്ല ആ സാധുവിന്റെ അന്ത്യസ്‌പന്ദനങ്ങള്‍ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ അലിഞ്ഞുചേര്‍ന്നതെന്നാര്‍ക്കറിയാം! പക്ഷേ അവള്‍ തന്റെ ഭാര്യയല്ല!...
.... പാവം അമ്മിണി! - ഈ ചുരുങ്ങിയ ജീവിതകാലത്തിനിടയ്‌ക്ക്‌ അവള്‍ എത്രമാത്രം ഹൃദയവ്യഥയനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌? - അതോ, താനൊരുവന്‍മൂലം! അവള്‍ തന്നെ ആത്മാര്‍ത്ഥമായി സ്‌നേഹിച്ചതിന്‌ അവള്‍ക്കു കിട്ടിയ പ്രതിഫലമെന്ത്‌? നീറുന്ന മനസ്സും നിലയ്‌ക്കാത്ത കണ്ണീരും! എന്നിട്ടും അവള്‍ തന്റെ ഭാര്യയല്ല!...
.... ഇങ്ങനെയെല്ലാമായിട്ടും അന്നു രാത്രി അവളുടെ ഏകാന്തഭവനത്തില്‍ വെറും കാമകിങ്കരനായി കയറിച്ചെന്നു കാട്ടിക്കൂട്ടിയ കോമാളിത്തം! ആ ഹീനമനോഭാവം അവളെ എത്ര ക്ഷോഭിപ്പിച്ചിരിക്കണം... യൗവനവും സൗന്ദര്യവും സദാ ഒത്തുചേര്‍ന്നു ഗൂഢാലോചന ചെയ്‌തുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ആപത്‌കരമായ ഒരു വൈധവ്യം; നിരാലംബമായ മാതൃത്വം; നീറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഹൃദയം! ഇവയുടെ മുന്‍പില്‍ താനഴിച്ചുവിട്ട വികൃതമായ വിടത്വം... അവള്‍ തന്റെ ഭാര്യയായിരുന്നെങ്കിലോ? താന്‍ ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവനും!...
രവീന്ദ്രന് ലജ്ജിച്ചു ചൂളിപ്പോയി!
അതുകഴിഞ്ഞോ? - ഈശ്വരാ, ആ നശിച്ച രാത്രി, അന്നീശ്വരന്‍പോലും മൂക്കറ്റം കുടിച്ചു ബോധമില്ലാതെ വീണിരിക്കണം... അല്ലെങ്കില്‍ ആ സംഭവം ഉണ്ടാകുമായിരുന്നില്ല.
"ഭ്രാര്‍ര്‍ര്‍.... ര്‍ര്‍ര്‍ഥ്‌. ങ്‌ റേ?"
ആ ശബ്‌ദം അയാളുടെ കര്‍ണ്ണരന്ധ്രങ്ങളില്‍ അപ്പോഴും മുഴങ്ങുന്നതുപോലെ അയാള്‍ക്കു തോന്നി.
........കഷ്‌ടം താനിത്ര പാഷണ്‌ഡനോ? തനിക്കു വിവേകമുണ്ടോ? തനിക്കു സിദ്ധിച്ച വിദ്യാഭ്യാസംകൊണ്ടെന്തു പ്രയോജനം? ലോകത്തിന്റെ മുന്‍പില്‍ താനൊരു മാന്യന്‍......ധനവാന്‍......ബിരുദധാരി.....എന്നാല്‍ പൊരിഞ്ഞ വയറുമായി നാറപ്പഴന്തുണിയും ചുറ്റി തെണ്ടിത്തിരിയുന്ന ആ ഊമപ്പെണ്ണിനോളമെങ്കിലും തനിക്കു സംസ്‌കാരവും ആത്മസംയമനവും ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കില്‍! അവളാര്‌, എവിടെപ്പോയി?.....ആവോ, അവളെ താന്‍ പീഡിപ്പിച്ചു.....അവള്‍ക്കും അവളുടെ മാനം വലുതാണ്‌.... അതില്‍ ക്ഷതം വരുത്താന്‍ അവള്‍ മനസ്സറിഞ്ഞു സമ്മതിച്ചില്ല....പക്ഷേ വെറും പിശാചായ താന്‍ അതിനെ കൈയേറ്റം ചെയ്‌തു നിര്‍ദ്ദയം പിച്ചിച്ചീന്തിക്കളഞ്ഞു.....
കല്‍ക്കത്തയില്‍ താമസിക്കുന്ന കാലത്തെ ലഹരിപിടിച്ച രാത്രികള്‍ ഓരോന്നായി അയാളുടെ മുന്‍പില്‍ ആവിര്‍ഭവിച്ചു.....എത്ര ഹീനമായിരുന്നു തന്റെ ജീവിതം....സാധ്വിയും സുശീലയും സുന്ദരിയുമായ ധര്‍മ്മ പത്‌നി ഊണുകഴിക്കാതെ വീട്ടില്‍ കാത്തുകൊണ്ടിരിക്കെ മദ്യലഹരിയില്‍ മതിമറന്നു തേവിടിശ്ശിത്തെരുവുകളില്‍ തെണ്ടിനടന്ന എത്രയെത്ര രാത്രികള്‍!...തന്റെ ഇന്നത്തെ ഈ ഭയങ്കരരോഗം ആ ഇരുണ്ട ജീവിതത്തിന്റെ ഉപഹാരമല്ലേ?.....അതാ, മരണം, തന്നെ മാടിവിളിക്കുന്നു.....ഭാര്യ, ഭാര്യ, അതൊരു പരിമളമല്ല, ആവേശമല്ല തണല്‍, അഭയം!
അയാള്‍ കിടുകിടുത്തുപോയി.
ഇങ്ങനെ കാടുപിടച്ച ചിന്തകളാല്‍ അസ്വസ്ഥഹൃദയനായ രവീന്ദ്രന് ആ കസേരയില്‍ കിടന്നുറങ്ങിപ്പോയി...
ആകര്‍ഷകമായ പൂനിലാവ്‌ അവിടെ മുഴുവന്‍ വ്യാപിച്ചിരുന്നു. അകലെയുള്ള ഏതോ വൃക്ഷത്തില്‍ ഒരു മുങ്ങയിരുന്നു മൂളുന്നുണ്ട്‌. നക്ഷത്ര നിബിഡമായ ആകാശം, കുളുര്‍മ്മയുള്ള ഒരു കാറ്റ്‌ ഇടയ്‌ക്കിടെ ഇളകിക്കൊണ്ടിരുന്നു.....
അതിമൃദുലമായ ഒരു കരാശ്ലേഷം രവീന്ദ്രനെ സ്വപ്‌നശൂന്യമായ ആ നിദ്രയില്‍നിന്നു മെല്ലെമെല്ലെയുണര്‍ത്തി.
"മല്ലികേ!"
അയാള്‍ കണ്ണുതുറന്നു.....അപ്‌സരസ്സിനെപ്പോലെ സുന്ദരിയായ ഒരു സ്‌ത്രീ തന്റെ മുന്‍പില്‍ മന്ദഹസിച്ചുകൊണ്ടു നില്‍ക്കുന്നു.. ...അതൊരു സ്വപ്‌നമാണോ? അതു മല്ലികയല്ലേ? അയാള്‍ക്കു കുറെ നേരത്തേക്കു വിശ്വസിക്കാന്‍ സാധിച്ചില്ല.....
ആ സുന്ദരി അമ്മിണിയായിരുന്നു......മല്ലികയല്ല, അമ്മിണി!!! അമ്മിണി!!!......
ഒരു മാസം കഴിഞ്ഞ്‌ അമ്മിണിക്ക്‌ ഒരു കത്തുകിട്ടി. അവള്‍ ആര്‍ത്തിയോടെ ആ കത്തു തുറന്ന്‌ ഇങ്ങനെ വായിച്ചു:
എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണീ,
ഒരു മിന്നല്‍ക്കൊടിപോലെ അപ്രതീക്ഷിതമായി നിന്റെ ഇവിടത്തെ സമാഗമം എനിക്കൊരു സ്വപ്‌നംപോലെ തോന്നുന്നു. എന്നോടു മാപ്പു ചോദിക്കുവാനാണല്ലോ നീയിവിടെ വന്നത്‌. വികാരാധിക്യത്താല്‍ എനിക്കന്നു നിന്നോടൊന്നും പറയാന്‍ സാധിച്ചില്ല. നീ എന്നോടു മാപ്പു ചോദിക്കയല്ല എനിക്കു മാപ്പു തരികയാണ്‌ വേണ്ടത്‌. എന്തുകൊണ്ടാണെന്ന്‌ ഇനിയും ഞാന്‍ വിസ്‌തരിക്കേണ്ട ആവശ്യമില്ല ലോകത്തില്‍ നിന്നെ ഏറ്റവും ദ്രോഹിച്ചിട്ടുള്ള, നിനക്കേറ്റവും ഹൃദയവേദന നൽകിയിട്ടുള്ള, വ്യക്തി അധമനായ ഈ ഞാനാണ്‌. എന്റെ അപരാധം ക്ഷമിക്കുവാനുള്ള ഹൃദയവിശാലത നിനക്കുണ്ടെന്നെനിക്കറിയാം.... അതൊക്കെ പോകട്ടെ, അതിപ്രധാനമായ ഒരു സംഗതി നിന്നെ അറിയിക്കുവാനാണ്‌ ഞാനീ കത്തെഴുതുന്നത്‌....
ഇവിടത്തെ നിന്റെ ആഗമനം എന്റെ ജീവിതഗതിയില്‍ ഒരു കൊടുങ്കാറ്റിളക്കിവിട്ടിരിക്കുന്നു. ഞാനിങ്ങനെ തുറന്നുപറയുന്നതുകൊണ്ടു നീ ഒട്ടും കുണ്‌ഠിതപ്പെടരുത്‌. നീയതില്‍ ലേശമെങ്കിലും തെറ്റുകാരിയല്ലെന്നെനിക്കറിയാം. മല്ലിക ഇല്ലാത്ത വിവരം ഇവിടെ വന്നപ്പോഴാണല്ലോ നിനക്ക്‌ മനസ്സിലായത്‌. അവള്‍ ഇവിടെ ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നു വിശ്വസിച്ചു നീ വന്നു. അവള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കില്‍ ഇത്രത്തോളം വിഷമത ഉണ്ടാകുമായിരുന്നില്ല. അവള്‍ വീട്ടില്‍നിന്ന്‌ ഇവിടെ മടങ്ങിയെത്തിയപ്പോള്‍ ആരോ അവളെ തെറ്റിദ്ധരിപ്പിച്ചു. അവള്‍ ഇവിടെനിന്നു വീട്ടിലേക്കു പോയ തക്കം നോക്കി ഞാന്‍ നിന്നെ ആളയച്ചുവരുത്തിയെന്നും ഒരാഴ്‌ചയോളം നീ എന്നോടൊന്നിച്ചിവിടെ ഗൂഢമായി താമസിച്ചു എന്നും മറ്റുമാണ്‌ അവള്‍ ധരിച്ചിരിക്കുന്നത്‌!കഷ്‌ടം, കേവലം ഒരു മണിക്കൂര്‍ മാത്രമാണ്‌ നീയെന്റെ ഭവനത്തില്‍ നിന്നത്‌. ഞാന്‍ എത്ര നിര്‍ബന്ധിച്ചിട്ടും സമ്മതിക്കാതെ അന്നു രാത്രി നീ നിന്റെ സഹോദരിയുടെ ഭവനത്തിലേക്കു പോയി. പിറ്റേദിവസം രാവിലെ നീ സ്ഥലം വിടുകയും ചെയ്‌തു. എന്നിട്ടും നിനക്കിങ്ങനെ ഒരപവാദം വന്നുകൂടി. ഞാന്‍ വിസ്‌തരിക്കുന്നില്ല. ഏതായാലും ഞങ്ങളുടെ ദാമ്പത്യാന്തരീക്ഷത്തില്‍ ഒരു കരിനിഴല്‍ പറ്റിപ്പിടിച്ചുകഴിഞ്ഞു. അതിനി നിര്‍മ്മാര്‍ജ്ജനം ചെയ്യുവാന്‍ സാധിക്കുമെന്നു തോന്നുന്നില്ല. ഞാന്‍ പലതും പറഞ്ഞുനോക്കി. നീ മല്ലികയെയോ അവള്‍ നിന്നെയോ ഇതുവരെ കണ്ടിട്ടില്ലെങ്കിലും, നീ ഇന്നവളുടെ ഒരു പരമശത്രുവാണ്‌. ഈ പരിണാമം എന്നെ എത്രമാത്രം വേദനിപ്പിക്കുന്നുണ്ടായിരിക്കുമെന്ന്‌ ഏറെക്കുറെ നിനക്കൂഹിക്കാമല്ലോ. ഇതറിയുമ്പോള്‍ നീയും ദുഃഖിക്കുമെന്നെനിക്കറിയാം...നീ ക്ലേശിക്കരുത്‌. ഇക്കാര്യത്തില്‍ നീ നിരപരാധിനിയാണെന്നു നിനക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. ആ ബോധം നിന്നെ ആശ്വസിപ്പിക്കട്ടെ. എന്തുചെയ്യാം? ഇങ്ങനെയാണ്‌ ലോകം നാം അനുഭവിക്കേണ്ടതെല്ലാം അനുഭവിച്ചേ ഒക്കൂ. എനിക്കുള്ള ഏകസമാധാനം ഇതാണ്‌. അസുഖപ്രദമായിത്തീര്‍ന്ന ഈ ദാമ്പത്യജീവിതം അധികനാള്‍ എനിക്കിനി തുടരേണ്ടതായിവരില്ല. മല്ലികയും നിന്നെപ്പോലെ ഒരു വിധവയാകാറായി. ഒന്നെനിക്കു നിശ്ചയമുണ്ട്‌. എന്റെ മരണശേഷം മല്ലിക പശ്ചാത്തപിക്കും അന്നവള്‍ നിന്നെ സ്‌നേഹിക്കുകയും ചെയ്യും ...ഞാന്‍ അധികമൊന്നും എഴുതുന്നില്ല. നീ ഈ കത്തിനു മറുപടിയയയ്‌ക്കുരത്‌... ...നാം തമ്മില്‍ ഒരു കത്തിടപാടും നടത്തികൂടാ. അതു കൂടുതല്‍ കുഴപ്പത്തിനു കാരണമാകും....ഞാന്‍ നിനക്കു സര്‍വ്വനന്മകളും നേരുന്നു.
എന്ന്‌, സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം
നിന്റെ രവി.
അമ്മിണി ഈ കത്തു വായിച്ചതോടുകൂടി അവളുടെ നേത്രങ്ങള്‍ ബാഷ്‌പപൂര്‍ണ്ണങ്ങളായി. ഈ ശങ്ക രവിയെ വിട്ടുപോന്നതു മുതല്‍ അവളുടെ ഹൃദയത്തെ അലട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്നതാണ്‌. എങ്കിലും അതൊരു യഥാര്‍ത്ഥരൂപം കൈക്കൊണ്ടപ്പോള്‍ അവള്‍ക്കു സഹിക്കാതായി. മല്ലിക അവിടെ ഇല്ലെന്നറിഞ്ഞിരുന്നെങ്കില്‍ അവള്‍ ഒരിക്കലും അവിടെ പോവുകയില്ലായിരുന്നു. അവള്‍ അവളെത്തന്നെ ശപിച്ചു....പരമപ്രശാന്തമായ ഒരു ഗാര്‍ഹസ്ഥ്യ ജീവിതത്തില്‍ അവള്‍ ഒരു ഭൂകമ്പമുണ്ടാക്കിയിരിക്കുന്നു. അവള്‍ക്കതിന്റെ സ്വഭാവം തികച്ചും അനുമാനിക്കാന്‍ കഴിയും. അവള്‍ ഒരു സ്‌ത്രീയല്ലേ? സ്വകാന്തന്‍ മറ്റൊരു കാമുകിയുടെ പ്രേമപാത്രമാണെന്നറിയുമ്പോള്‍ ഒരു സ്‌ത്രീയുടെ ഹൃദയത്തിനുണ്ടാകാവുന്ന ശ്വാസം മുട്ടല്‍ അവള്‍ക്കൂഹിക്കാം. ഹാ, വീണ്ടും, അവള്‍ നിരപരാധിനിയായ ഒരു കുറ്റക്കാരി! കക്കാത്ത കള്ളി! അപവാദത്തില്‍നിന്നകന്നു നില്‍ക്കാന്‍ അവള്‍ക്കു ഭാഗ്യമില്ലെന്നോ! അവള്‍ എന്തു ചെയ്യും? പാവം! അവളുടെ കണ്ണുനീര്‍ ഈശ്വരന്‍ കാണുന്നില്ലെന്നുണ്ടോ?......
എന്നിട്ടും, എന്തുകൊണ്ടോ അവള്‍ക്കു മല്ലികയോടെന്തോ ഒരു വെറുപ്പു തോന്നി; രവിയുടെ പേരില്‍ സഹതാപവും. ആ സഹതാപഭാവത്തില്‍ അലിഞ്ഞുതുടങ്ങിയ അവളുടെ ഹൃദയം പൂര്‍വ്വകാലസ്‌മൃതികളുടെ സ്വപ്‌നാത്മകങ്ങളായ ആന്ദോളനങ്ങളില്‍ അഭിനവങ്ങളായ ചില മധുരപ്രതീക്ഷകളെ ആശ്ലേഷിച്ചോ ആവോ!
മല്ലികാമന്ദിരത്തിലെ പ്രസന്നമായ അന്തരീക്ഷം അവിചാരിതമായി ഇരുണ്ടുപോയി. ഒരു തണുത്ത മൗനം അതിനെ മരവിപ്പിച്ചു. അതിന്റെ അസുഖമയമായ അസിതാവരണം അതിലെ ആനന്ദസ്വപ്‌നങ്ങളെ നിര്‍ദ്ദയം ഗ്രസിച്ചുകളഞ്ഞു!
മല്ലികയുടെ മുഖം സദാ മ്ലാനമാണ്‌. രവീന്ദ്രന്റെ ഉന്മേഷമെല്ലാം നശിച്ചു. അയാളുടെ ആരോഗ്യം ദിനംപ്രതി ക്ഷയിച്ചുവന്നു. വ്യാധി ശരീരത്തെയും ആധി ഹൃദയത്തെയും ഒരേസമയംതന്നെ ആക്രമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുക- അതെത്ര ദയനീയമാണ്‌!
അടിയുറച്ച വിശ്വാസത്തിന്മേല്‍ അധിഷ്‌ഠിതമായിരുന്നു അവരുടെ ദാമ്പത്യബന്‌ധം; ഇന്നിതുവരെ അതിനു യാതൊരിളക്കവും തട്ടിയിട്ടില്ല...അനാശാസ്യമായ രവീന്ദ്രന്റെ ലൈംഗികജീവിതത്തെക്കുറിച്ചു മല്ലികയ്‌ക്കുയാതൊന്നും അറിഞ്ഞുകൂടാ. തന്റെ ഭര്‍ത്താവ്‌ ആദര്‍ശശാലിയായ ഒരു മഹാമനസ്‌കനാണെന്നാണ്‌ അവളുടെ വിശ്വാസം. അതില്‍ സംശയദൃഷ്‌ടിയോടുകൂടി വീക്ഷിക്കേണ്ട ആവശ്യമോ അതിനു പ്രേരകമായ ഒരു സന്ദര്‍ഭമോ ഇന്നോളം ഉണ്ടായിട്ടില്ല. ഇന്നാകട്ടെ, അവര്‍ക്കിടയില്‍ മാരകമായ ഒരു മായാഭിത്തി ഉയര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്‌. ഒരു കറുത്ത തിരശ്ശീലയാല്‍ അതു മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മല്ലിക അതു കണ്ടു നടുങ്ങിപ്പോയി.....
അവള്‍ ഓര്‍ത്തു. കല്‍ക്കത്തയില്‍ താമസിക്കുന്ന കാലത്തു ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്റെ വിയോഗവാര്‍ത്തയെപ്പറ്റി സ്വകാന്തന്‍ തന്നോടു പറഞ്ഞു കേള്‍പ്പിച്ചപ്പോള്‍ അവ്യക്തവും അടിസ്ഥാനരഹിതവുമായ എന്തോ ഒരു സംശത്തിന്റെ നിഴല്‍ തന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ ക്ഷണനേരം പതിയുകയുണ്ടായില്ലേ?... .അടുത്ത മാത്രയില്‍ അതു മാഞ്ഞുപോയി...മാഞ്ഞുപോയെന്നു താന്‍ വിശ്വസിച്ചു. ഇന്നിതാ ആ കരിനിഴല്‍ ഒരു പരമാര്‍ത്ഥത്തിന്റെ ഫണം വിരിച്ചു തന്റെ ഹൃദയത്തെ ചുറ്റിപ്പിണഞ്ഞു കൊത്തുന്നു. അതിന്റെ ആ ശ്രമത്തില്‍നിന്ന്‌ എങ്ങനെയൊന്നിനി രക്ഷനേടും?...
ജനങ്ങളുടെ സംസാരം അയഥാര്‍ത്ഥമാണെന്നു കരുതി മല്ലികയ്‌ക്കുവേണമെങ്കില്‍ ഇനിയും ആശ്വസിക്കാമായിരുന്നു. കുറച്ചുനാള്‍ അവളങ്ങനെ ആശ്വസിക്കുകയും ചെയ്‌തു. എന്നാല്‍ അതിനിടയില്‍ മറ്റൊരു സംഭവംകൂടിയുണ്ടായി.....
അന്നു രവീന്ദ്രന് ഗൃഹത്തിലുണ്ടായിരുന്നില്ല. അതിനു മുന്‍പൊരിക്കലും ചിന്തിച്ചിട്ടില്ലാത്തവിധം തന്റെ പ്രിയതമന്റെ തോല്‍പ്പെട്ടി ഗൂഢമായൊന്നു പരിശോധിച്ചുനോക്കണമെന്നവള്‍ക്കു തോന്നി. പലപ്പോഴും അവള്‍ അതു തുറന്നുകണ്ടിട്ടുണ്ട്‌. അതിനുള്ളില്‍ ചില പുസ്‌തകങ്ങളും കത്തുകളും മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളു. അവള്‍ അത്ര നിഷ്‌കര്‍ഷിച്ചിതുവരെ നോക്കിയിട്ടുമില്ല. അതിന്റെ ആവശ്യമില്ലായിരുന്നു.....ഇന്നെന്തോ അവള്‍ക്കതിന്റെ ആവശ്യം തോന്നി. ശ്വാസം മുട്ടിക്കുന്ന ഒരു പ്രേരണ.
അവള്‍ രഹസ്യമായി പെട്ടി തുറന്നു. അതിനുള്ളിലെ സാമഗ്രികള്‍ ഒരോന്നായി പുറത്തെടുത്തു. പുസ്‌തകങ്ങളുടെ അടിയില്‍ ഏതാനും കത്തുകള്‍ ചിന്നിച്ചിതറിക്കിടക്കുന്നുണ്ട്‌. കേശവപിള്ള തുടങ്ങിയ ചില സുഹൃത്തുക്കളുടെ എഴുത്തുകളാണവ. മല്ലിക വീണ്ടും പരിശോധിച്ചു. അതാ, ഒരു പട്ടുതൂവാലയില്‍ പൊതിഞ്ഞുകെട്ടിയ മറ്റു ചില കത്തുകള്‍. അവള്‍ ഓരോന്നായെടുത്തു വായിച്ചുഎല്ലാം അമ്മിണിയുടെ കത്തുകളാണ്‌. പന്തീരാണ്ടുകാലത്തിനുമുന്‍പ്‌ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടുള്ള പ്രേമലേഖനങ്ങള്‍! അവളുടെ ഹൃദയം വിണ്ടുപോയി. വീണ്ടും അവള്‍ പെട്ടി പരിശോധിച്ചു നോക്കി. അതാ, മിനുമിനുത്ത ഒരു കടലാസില്‍ പൊതിഞ്ഞുവെച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ഫോട്ടോ! അമ്മിണിയെ അവള്‍ ആദ്യമായി കാണുകയാണ്‌...
അമ്മിണി മന്ദസ്‌മിതമധുരാസ്യയായി ഒരു കസേരയില്‍ ഇരിക്കുന്നു. അവളുടെ വലത്തുഭാഗത്ത്‌ അൽപം പുറകിലായി അവളോടു ചേര്‍ന്ന്‌, അവളുടെ തോളില്‍ കൈവച്ചുകൊണ്ട്‌ ഒരു യുവകോമളന്‍ നില്‍ക്കുന്നു! അയാളുടെ മുഖം പ്രഫുല്ലമാണ്‌. അതാര്‌?രവീന്ദ്രന്, അവളുടെ ആത്മനായകന്‍! അവര്‍ ദമ്പതികളെപ്പോലിരിക്കുന്നു. ആരുതന്നെ കണ്ടാലും അവര്‍ ഭാര്യാഭര്‍ത്താക്കന്മാരല്ലെന്നു കരുതുകയില്ല. അവരുടെ മുഖം പ്രസാദദീപ്‌തമാണ്‌. മധുരസ്വപ്‌നങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞ മധുവിധുകാലത്തു പ്രപഞ്ചത്തെപ്പോലും വിസ്മരിച്ച്‌ അജ്ഞാതമായ ഒരാനന്ദമേഖലയില്‍ ചുറ്റിപ്പറക്കുന്ന രണ്ടനുഗൃഹീതാത്മാക്കള്‍! മല്ലികയൊഴികെ മറ്റാരുതന്നെ ആ ചിത്രമൊന്നു കാണട്ടെ. അവര്‍ക്കവരുടെ മുഖത്തിനിന്നു കണ്ണെടുക്കാന്‍ മനസ്സുവരില്ല. പക്ഷേ മല്ലികയുടെ ഹൃദയം എരിഞ്ഞാളി. അവള്‍ക്കു ശ്വാസംമുട്ടി. അവളുടെ ആത്മാവു പൊള്ളിപ്പോയി. അവളുടെ കണ്ണുകളില്‍നിന്ന്‌ ഒരേസമയം തന്നെ ചെന്തീപ്പൊരികള്‍ ചിന്നിപ്പറക്കുകയും അശ്രുബിന്ദുക്കള്‍ അടര്‍ന്നുവീഴുകയും ചെയ്‌തു.... ഫോട്ടോവില്‍ ഒന്നുകൂടി നോക്കാന്‍ അവള്‍ക്കു ധൈര്യം വന്നില്ല. എല്ലാ സാധനങ്ങളും മുന്‍പിരുന്ന രീതിയില്‍ത്തന്നെ വീണ്ടും അടുക്കിവെച്ചിട്ട്‌, അവള്‍ പെട്ടി പൂട്ടി....
രവീന്ദ്രന് തിരിച്ചെത്തി. ഹൃദയം പുകഞ്ഞുകൊണ്ടിരുന്നുവെങ്കിലും അവള്‍ യാതൊരു ഭാവവ്യത്യാസവും കാണിച്ചില്ല...
അവരുടെ ദാമ്പത്യജീവിതത്തില്‍ ബാഹ്യമായി എന്തെങ്കിലും മാറ്റമുണ്ടായി എന്നു പറഞ്ഞുകൂടാ. പക്ഷേ ആന്തരമായി അവര്‍ അകന്നുകൊണ്ടിരുന്നു. ഈ രൂപാന്തരം രവീന്ദ്രനില്‍ കഠിനമായ മനോവേദനയുളവാക്കി. അമ്മിണി അന്നവിടെ വന്നില്ലായിരുന്നുവെങ്കില്‍ അയാളുടെ ആ രഹസ്യബന്ധം ഒരിക്കലും വെളിപ്പെടുമായിരുന്നില്ല. പക്ഷേ, എന്തു ചെയ്യാം? അമ്മിണി അക്കാര്യത്തില്‍ നിരപരാധിനിയാണ്‌.... .അപരാധഭാരം മുഴുവന്‍ രവീന്ദ്രനില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
ശപിക്കപ്പെട്ട ആ രഹസ്യം ഇത്രനാളും അയാള്‍ എന്തിനു മല്ലികയില്‍ നിന്ന്‌ മറച്ചുവെച്ചു? ഒരു പക്ഷേ, അതു വെളിപ്പെടുത്തിയെങ്കില്‍, അന്നുമുതൽക്കുതന്നെ ഈ അസ്വസ്ഥത അവരുടെ ദാമ്പത്യജീവിതത്തെ ഗ്രസിക്കുമായിരുന്നു. ആ ഭയമായിരിക്കണം രവീന്ദ്രനെ അതില്‍നിന്നു പിന്‍വാങ്ങുവാന്‍ പ്രേരിപ്പിച്ചത്‌. ഏതായാലും ഇനിയും മല്ലികയോടതു തുറന്നു സമ്മതിക്കുകയില്ലെന്നുതന്നെ അയാള്‍ നിശ്ചയിച്ചുറച്ചു.
രണ്ടുമൂന്നു മാസം ഒരുവിധത്തില്‍ ഉന്തിത്തള്ളിക്കഴിച്ചുകൂട്ടി.....നരകതുല്യമായ ഒരു ജീവിതമായിരുന്നു അക്കാലത്ത്‌. അന്നു സായാഹ്നത്തില്‍ മല്ലികയും രവീന്ദ്രനും മട്ടുപ്പാവില്‍ ഇരുന്നു കാറ്റുകൊളളുകയാണ്‌. വേണുവിനേയും ലീലയേയും ഭൃത്യന്‍ ക്ഷേത്രത്തിലേക്കു കൊണ്ടുപോയിരിക്കുന്നു. ഓരോ കുത്തുവാക്കുകള്‍ മൂടിമൂടിപ്പറഞ്ഞുപറഞ്ഞ്‌ ഒടുവില്‍ അവരുടെ സംസാരം അമ്മിണിയെ പരാമര്‍ശിക്കുന്ന ഒരു കാര്യത്തില്‍ എത്തിച്ചേര്‍ന്നു. രവീന്ദ്രന്റെ മുഖം ഞൊടിയിടയില്‍ വിളറിപ്പോയി. ആ തെറ്റിദ്ധാരണ മല്ലികയുടെ മനസ്സില്‍നിന്നു നിശ്ശേഷം നീക്കിക്കളയണമെന്നു കരുതി രവീന്ദ്രന് വസ്‌തുസ്ഥിതികള്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം മറച്ചുപിടിച്ചുകൊണ്ട്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു:
"മല്ലികേ, കുറച്ചുനാളായി നിനക്ക്‌ അൽപമൊരു മനക്ലേശമുള്ളതുപോലെ തോന്നുന്നു. അത്‌ അമ്മിണിയുടെ കാര്യത്തിലാണെന്നെനിക്കറിയാം"
"എന്റെ മരണം വരെ അതെന്നെ അലട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കും". മല്ലിക ഇടയ്‌ക്കു കയറിപ്പറഞ്ഞു.
"നിന്റെ സംശയങ്ങളെല്ലാം അടിസ്ഥാനമില്ലാത്തതാണ്‌ മല്ലികേ....ഞാന്‍...."
"എന്തിനിങ്ങനെ വെറുതെ എന്നോടു കള്ളം പറയുന്നു?അതാണെന്നെ കൂടുതല്‍ വേദനിപ്പിക്കുന്നത്‌."
"ഞാന്‍ കളവു പറയുന്നതല്ല. എന്റെ വാക്കുകള്‍ മല്ലിക വിശ്വസിക്കൂ!" അപേക്ഷഭാവത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് തുടര്‍ന്നു.
"നിങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ ഒരടുപ്പവുമില്ലേ?"
"ഇല്ല, ഒരടുപ്പവുമില്ല. "
"എന്നിട്ടാണോ ഞാനില്ലാത്ത അവസരം നോക്കി അവളെ ഇവിടെ വരുത്തിയതും താമസിപ്പിച്ചതും?"
"ഞാനങ്ങനെ ചെയ്‌തില്ല. അവളെന്തോ ആവശ്യത്തിന്‌ അവളുടെ സഹോദരിയുടെ വീട്ടില്‍ വന്നു......പോകും വഴി ഇവിടെയൊന്നു കയറിയെന്നേയുള്ളു നീ ഇവിടെ ഇല്ലാത്ത കഥതന്നെ അവള്‍ അറിഞ്ഞിട്ടില്ല."
"എന്തിനാണവള്‍ ഇവിടെ വന്നത്‌..?"
"വെറുതെ, എന്നെയൊന്നു കാണാന്‍. കുട്ടിക്കാലത്ത്‌ ഞങ്ങള്‍ അൽപം കൂട്ടായിരുന്നു. ആ പഴയ പരിചയമോര്‍ത്ത്‌"
"ഒരാഴ്‌ച ഇവിടെ താമസിച്ച്‌ ആ പഴയ പരിചയം പുതുക്കിക്കളയാമെന്നു കരുതി". അവളുടെ ഹിതാനുസാരം അവള്‍ രവീന്ദ്രന്റെ വാചകത്തെ പൂരിപ്പിച്ചു.
"കഷ്‌ടം! ഇങ്ങനെ പറയരുത്‌, മല്ലികേ. കരുതിക്കൂട്ടി അപവാദം പറയുന്നത്‌ വലിയ പാപമാണ്‌... ..ഒരാഴ്‌ച പോയിട്ട്‌ ഒരു മണിക്കൂര്‍ അവളിവിടെ താമസിച്ചില്ല." നിസ്സഹായഭാവത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് വിശദപ്പെടുത്തി.
"അതെന്തെങ്കിലുമാകട്ടെ, കല്‍ക്കത്തയില്‍ നാം താമസിക്കുന്ന കാലത്ത്‌, അവളുടെ ഭര്‍ത്താവില്ലേ ആ ഡോക്‌ടര്‍, അയാള്‍ മരിച്ചുവെന്ന്‌ കമ്പി വന്നപ്പോള്‍ എന്നോടു പറഞ്ഞ വാക്കുകള്‍ അങ്ങേയ്‌ക്കോര്‍മ്മയുണ്ടോ?അവളുമായിട്ടൊരു പരിചയവുമില്ല, അവളെക്കുറിച്ചൊന്നും അറിഞ്ഞുകൂടാ. എന്നൊക്കെയാണ്‌ അന്ന്‌ അങ്ങെന്നെ പറഞ്ഞുവിശ്വസിപ്പിച്ചത്‌......"
"അങ്ങനെ പറഞ്ഞതായി ഞാനോര്‍ക്കുന്നില്ല".പരുങ്ങലോടെ രവീന്ദ്രന് രക്ഷപ്രാപിക്കാന്‍ നോക്കി.
"പക്ഷേ, ഞാനെല്ലാം ഓര്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌. നല്ലപോലോര്‍ക്കുന്നുണ്ട്‌. ഒന്നോ രണ്ടോ പ്രാവശ്യം അവളെക്കണ്ടിട്ടുള്ളതല്ലാതെ യാതൊരു പരിചയവുമില്ല, അവളോടു മിണ്ടിയിട്ടില്ല, എന്നെല്ലാം എന്നോടു പറഞ്ഞു. ഇപ്പോള്‍ അങ്ങ്‌ കുട്ടിക്കാലത്തെ കൂട്ടുകെട്ടും പൂര്‍വ്വപരിചയവുമെല്ലാം വലിച്ചിഴച്ചു കൊണ്ടുവരികയും ചെയ്യുന്നു. ഞാനിതില്‍ ഏതാണ്‌ വിശ്വസിക്കേണ്ടത്‌?"
"ഓ അങ്ങനെ വല്ലതും ഞാനന്നു പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ തന്നെ അതു വെറും നേരംപോക്കിനുവേണ്ടിയായിരന്നു. നിന്നെ കളിപ്പിക്കാനായിരുന്നു". ഒരൊഴിവുകഴിവു പറഞ്ഞ്‌ ഉപായത്തില്‍ ആ ശങ്കാമുഷ്‌ടിയില്‍ നിന്നും രവീന്ദ്രന് രക്ഷനേടാന്‍ തിടുക്കപ്പെട്ടു.
അന്തരീക്ഷം ഇരുളടഞ്ഞു; നക്ഷത്രങ്ങള്‍ മാത്രം മന്ദഹസിച്ചു.
"അതേ, എന്നെ കളിപ്പിക്കുക. ഇത്രയുംകാലം അങ്ങെന്നെ കളിപ്പിക്കുകതന്നെ ചെയ്‌തു നേരംപോക്കായിട്ടല്ല, കരുതിക്കൂട്ടി! അതു വെറുമൊരു കളിപ്പിക്കലായിരുന്നില്ല. മനഃപൂര്‍വ്വം ചെയ്‌ത കടുത്ത വഞ്ചന!"
അവളുടെ സ്വരമിടറി. കണ്ണുകളില്‍ ജലം നിറഞ്ഞു.
രവീന്ദ്രന് വിഷമസ്ഥിതിയിലായി. എന്തു നിവൃത്തി?
"എന്റെ മല്ലികേ, അടിസ്ഥാനമില്ലാതെ ഓരോ സംശയങ്ങള്‍ മനസ്സില്‍ വെച്ചുകൊണ്ട്‌ കാര്യമില്ലാതെ നീയിങ്ങനെ കുണ്‌ഠിതപ്പെടരുത്‌. നിന്നെ ഞാനൊരിക്കലും ഒരു വിധത്തിലും വഞ്ചിച്ചിട്ടില്ല. വഞ്ചിക്കയുമില്ല. ആട്ടെ, നിന്നോടുള്ള എന്റെ സ്‌നേഹത്തിന്‌ എപ്പോഴെങ്കിലും നീ ഇടിവ്‌ തട്ടി കണ്ടിട്ടുണ്ടോ?"
"എന്നോടുള്ള സ്‌നേഹം! അതു വെറുമൊരു നാട്യം മാത്രമാണ്‌. നടിക്കാതിരിക്കാന്‍ നിവൃത്തിയില്ലാത്തതുകൊണ്ടു നടിച്ചുപോകുന്ന വെറുമൊരു നാട്യം!"
അവള്‍ തേങ്ങിത്തേങ്ങിക്കരയാന്‍ തുടങ്ങി. രവീന്ദ്രന് അവളുടെ കണ്ണീര് തുടയ്‌ക്കുവാനായി കൈനീട്ടി. അവള്‍ എഴുന്നേറ്റ്‌ ഒഴിഞ്ഞുമാറിനിന്നു.
"വേണ്ടാ, എന്നെത്തൊടണ്ട. ഞാന്‍ രണ്ടു കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ക്ക്‌ അമ്മയായി. ഞാനൊരു ദൈവത്തെപ്പോലെ അങ്ങയെ പൂജിച്ചു. അങ്ങയ്‌ക്കഹിതമായി ഞാന്‍ എന്തെങ്കിലും പ്രവര്‍ത്തിക്കയോ, പറയുക പോലുമോ ഇതുവരെ ചെയ്‌തിട്ടില്ല. അതിന്‌ എനിക്ക്‌ കിട്ടിയ പ്രതിഫലം ഇതാണ്‌ ഈ തോരാത്ത കണ്ണീര്...... അങ്ങേയ്‌ക്ക്‌ എല്ലാമെന്നോടു തുറന്നുപറയാമായിരുന്നല്ലോ.... എങ്കില്‍ എനിക്കിന്ന്‌ ഇങ്ങനെ ദഹിക്കേണ്ടിവരില്ലായിരുന്നു. എല്ലാം മറച്ചുവെച്ച്‌, എന്നെ കഥയില്ലാത്ത വെറുമൊരു വിഡ്‌ഢിപ്പെണ്ണിനെപ്പോലെ കരുതി, മനഃപൂര്‍വ്വം വഞ്ചിക്കുക! ഇപ്പോഴും വഞ്ചിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുക.... ഈശ്വരന്‍ എല്ലാം കണ്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നുണ്ട്‌. എന്നു കൂടിയിട്ടെങ്കിലും സത്യം വെളിപ്പെടാതിരിക്കയില്ല. എല്ലാം എനിക്കു മനസ്സിലായി...."
"എന്താടീ നിനക്കു മനസ്സിലായെ? - ഏറെക്കെടന്നുവെളഞ്ഞാലൊണ്ടല്ലൊ....."രവിയും അലറി.
"വേണ്ടാ, പേടിപ്പിക്കണ്ട....ഞാനതു കേട്ട്‌ പേടിക്കയുമില്ല. പേടിപ്പിക്കേണ്ടതെന്നെയല്ല, അവളെ.....രണ്ടുപേരുകൂടി ഫോട്ടോ എടുപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടല്ലോ.. .ആരും കാണാതെ പെട്ടിക്കകത്ത്‌ അതും കുറേ കത്തുകളും നിധിപോലങ്ങനെ കാത്തുസൂക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ടല്ലോ..... അവളെ.......അവളെപ്പോയി പേടിപ്പിക്കൂ.....അവള്‍ പക്ഷേ പേടിച്ചേക്കും.....ഇല്ലാത്ത കാര്യങ്ങള്‍ പോലും!.. .ഇല്ലാത്ത കാര്യങ്ങള്‍!"
രവീന്ദ്രന് ഒന്നു നടുങ്ങി. സത്യത്തിന്റെ ഇടിമുഴക്കം! അയാള്‍ അടിപ്പെട്ടുപോയി. ആ പരാജയബോധം, നിൽക്കക്കള്ളിയില്ലാത്ത ആ അടിയറവ്‌, അയാളെ കലികൊള്ളിച്ചു.... ഒരു വെളിച്ചപ്പാടിനെപ്പോലെ തുള്ളിക്കൊണ്ട്‌ കേവലം ഒരു പ്രാകൃതനെപ്പോലെ വിവേകമില്ലാതെ അയാള്‍ ഇങ്ങനെ ആക്രോശിച്ചു:
"എടീ, അതിനു ഞാനിപ്പോള്‍ എന്തുവേണം? അതെന്റെ ഇഷ്‌ടം..... ഉവ്വ്‌, ഞാനവളെ സ്‌നേഹിച്ചു....ഇപ്പോഴും സ്‌നേഹിക്കുന്നു. ഇനി സ്‌നേഹിക്കയും ചെയ്യും...മേലില്‍ ഒരക്ഷരംപോലും ഇതിനെക്കുറിച്ചു നീ മിണ്ടിപ്പോകരുത്‌...."
"അതേ, ഇതെനിക്കു കേള്‍ക്കണമെന്നേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. എട്ടുപത്തു കൊല്ലത്തെ വിശ്വാസത്തിന്‌, ദാസിയെപ്പോലെ ചെയ്‌ത പരിചരണത്തിന്‌, കലര്‍പ്പില്ലാത്ത സ്‌നേഹത്തിനു പകരമായി എനിക്കു കിട്ടിയ സമ്മാനം! മതി, എനിക്കിതു മതി. ഇതാ ഞാന്‍ പോയ്‌ക്കഴിഞ്ഞു.. ..ഇനി ഞാന്‍ അങ്ങയ്‌ക്കൊരു ഭാരമായിരിക്കുകയില്ല. എനിക്കും എന്റെ കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ക്കും അരിഷ്‌ടിക്കാതെ കഴിഞ്ഞുകൂടുവാനുള്ള വക ഈശ്വരകാരുണ്യംകൊണ്ട്‌ എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട അച്ഛന്‍ എനിക്ക്‌ സമ്പാദിച്ചുതന്നിട്ടുണ്ട്‌. അങ്ങയുടെ അടിമയായി ഇനി ഞാനിവിടെ കിടക്കുകയില്ല. ദൈവമേ ഇതാണോ ലോകം? ഇതോ പുരുഷഹൃദയം? സ്‌നേഹം, സ്‌നേഹം! അങ്ങനെയൊന്ന്‌ ഈ ലോകത്തിലുണ്ടോ? എല്ലാം കപടത, എല്ലാം വഞ്ചന".
രവീന്ദ്രന് കൂടുതല്‍ ധര്‍മ്മസങ്കടത്തിലായി. അയാളുടെ കോപജ്വാലകളെല്ലാം പൊടുന്നനെ കെട്ടടങ്ങി....ആ പരിശുദ്ധമായ കണ്ണുനീര്‍!അതിനു പിന്നില്‍ സ്‌പന്ദിക്കുന്ന വേദനാപൂര്‍ണ്ണവും നിഷ്‌കളങ്കവുമായ സ്‌നേഹാര്‍ദ്ര ഹൃദയം!അതിനെ കടിച്ചുചീന്തുന്ന തന്റെ പൈശാചികത്വം! അയാള്‍ക്കു സഹിച്ചില്ല. അവള്‍ തന്നെ ഉപേക്ഷിച്ചിട്ടു പോകുന്നെന്നോ?.....
"മല്ലികേ, നീയെന്നെ ഉപേക്ഷിച്ചു പോവുകയാണോ? ദയനീയമായ സ്വരത്തില്‍ രവീന്ദ്രന് ചോദിച്ചു....."
"ഞാന്‍ പോയാല്‍ അങ്ങയ്‌ക്കെന്ത്‌? അങ്ങയ്‌ക്കത്രയും നല്ലത്‌! അധിക സൗകര്യമായി. അങ്ങയുടെ ആനന്ദത്തിന്‌ ഞാനൊരു തടസ്സക്കാരിയാവുന്നില്ല."
"മല്ലികേ, എനിക്ക്‌ നിന്നോട്‌ സ്‌നേഹമുണ്ട്‌".
"എന്നു ഞാന്‍ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു.....അടുത്തകാലംവരെ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ എന്റെ ഒരു സ്വപ്‌നം മാത്രമായിരുന്നു അത്‌....ഞാന്‍ പോട്ടെ. അങ്ങ്‌ ഇഷ്‌ടപ്പെടുന്ന, അങ്ങ്‌ സ്‌നേഹിക്കുന്ന, ആ സുന്ദരിയെ ഇവിടെക്കൊണ്ടുവന്ന്‌ താമസിപ്പിച്ചു കൊള്ളൂ!"
അവള്‍ താഴത്തേയ്‌ക്ക്‌ ഇറങ്ങിപ്പോയി. യാത്രയ്‌ക്ക്‌ വേണ്ട ഒരുക്കങ്ങള്‍ പെട്ടെന്ന്‌ ചെയ്‌തുതീര്‍ത്തു. മാധവിയമ്മയും കുട്ടികളും ക്ഷേത്രത്തില്‍നിന്നു മടങ്ങിവന്ന ഉടനെ, അവള്‍ ഭൃത്യനോട്‌ പെട്ടിയും ചില ചില്ലറ സാമാനങ്ങളും സ്റ്റേഷ്‌നിലേക്ക്‌ കൊണ്ടുപോകുവാന്‍ ഏര്‍പ്പാട്‌ ചെയ്‌തു.
"അമ്മേ ഞാന്‍ പോകുന്നു". കരഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ അവള്‍ മാധവിയമ്മയോട്‌ യാത്ര പറഞ്ഞു. അവര്‍ക്കൊന്നും മനസ്സിലായില്ല.
"മല്ലികേ, നീയെവിടെപ്പോകുന്നു?" - അവര്‍ അമ്പരപ്പോടെ ചോദിച്ചു.
"എന്റെ വീട്ടിലേക്ക്‌".
"എന്താണത്‌?"
"അമ്മേ, ഇനിയെന്നോടൊന്നും ദയവുചെയ്‌ത്‌ ചോദിക്കരുത്‌. എനിക്കിവിടെ സുഖമില്ല".
അവര്‍ നേരെ രവീന്ദ്രന്റെ അടുക്കലേക്ക്‌ ചെന്നു. അയാള്‍ ഒരു പ്രേതത്തെപ്പോലെ വിളറി നിശ്ചലനായിരിക്കുകയാണ്‌.... ആ സാധു മാതാവിന്റെ ഹൃദയം തകര്‍ന്നു.......അവര്‍ക്കു കാര്യമൊന്നും മനസ്സിലായില്ല. എത്ര ചോദിച്ചിട്ടും രവി ഒന്നും മിണ്ടുന്നില്ല.
നിരാശയോടും സങ്കടത്തോടുംകൂടി അവര്‍ വീണ്ടും മല്ലികയുടെ സമീപത്തേയ്‌ക്ക്‌ മടങ്ങി...... .അപ്പോഴേക്കും അവള്‍ കുട്ടികളോടൊന്നിച്ച്‌ അവിടം വിട്ടിരുന്നു.
ഈശ്വരാ, ഇതെന്തു കഥ!...... .മാധവിയമ്മയ്‌ക്ക്‌ അത്ഭുതം തോന്നി.
രവീന്ദ്രനും മല്ലികയും പിണങ്ങിപ്പിരിഞ്ഞ വൃത്താന്തം കാട്ടുതീപോലെ നാടൊട്ടുക്കു പരന്നു. അതിനോടൊപ്പം അമ്മിണിയുടെ നാമധേയവും അനാശാസ്യമായ രീതിയില്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കപ്പെട്ടു..... മാധവിയമ്മയ്‌ക്ക്‌ അതിരറ്റ മനോവേദനയുണ്ടായി. ആ അപവാദം പരമാര്‍ത്ഥമായിരിക്കുമെന്നു തന്നെ അവരും വിശ്വസിച്ചു. പക്ഷേ അവരുടെ സ്‌നേഹാര്‍ദ്രമായ മാതൃഹൃദയം പുത്രനെ അപരാധിയാക്കാന്‍ ഇഷ്‌ടപ്പെട്ടില്ല. മല്ലികയ്‌ക്കുണ്ടാകാവുന്ന ഹൃദയവേദനയെക്കുറിച്ചു പൂര്‍ണ്ണനിശ്ചയമുണ്ടായിട്ടും, അവളങ്ങനെ ഭര്‍ത്താവിനെ പിരിഞ്ഞുപോയതില്‍ അവര്‍ അവളെ കുറ്റപ്പെടുത്തി.... അവളോടുള്ള സഹതാപം അതിന്റെ പരമോത്തുംഗപരിധിയെ പ്രാപിച്ച അവസരത്തില്‍പ്പോലും ആ മാതാവിന്റെ കൃപാര്‍ദ്രമായ ഹൃദയത്തില്‍ അനിയന്ത്രിതവും അജ്ഞാതവും ഹീനവുമായ ഒരു സന്തോഷത്തിന്റെ ദുര്‍ബ്ബലരശ്‌മി ചില ഏകാന്തനിമിഷങ്ങളില്‍ ഇതരവികാരങ്ങളുടെ പഴുതുകളില്‍ക്കൂടി പതറിപ്പാഞ്ഞുകൊണ്ടിരുന്നു.....
ഒടുവില്‍ അമ്മിണിയുടെ ചെവിട്ടിലും അസുഖകരമായ ആ വാര്‍ത്ത എത്തിച്ചേരുകയുണ്ടായി. അതവളെ വല്ലാതെ വ്യാകുലപ്പെടുത്തി. ഈ അനിഷ്‌ടസംഭവങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം താനാണ്‌ കാരണക്കാരിയെന്ന ചിന്ത അവളെ ശ്വാസം മുട്ടിച്ചു. പക്ഷേ എന്തുചെയ്യാനാണ്‌?
സകലസംഗതികളും സൂക്ഷ്‌മമായി വിവരിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു കത്തു രവീന്ദ്രനില്‍നിന്ന്‌ അമ്മിണിക്കു കിട്ടി.. .... കണ്ണുനീരില്‍ക്കൂടി അവളതു വായിച്ചു. അവരിരുവരും ഒന്നിച്ചെടുത്തിട്ടുള്ള ആ ഫോട്ടോവിന്റെ ഒരു പ്രതി അവളുടെ കൈവശം ഇന്നും ഉണ്ട് . എന്നാല്‍ ഒരു വ്യത്യാസമേയുള്ളൂ. അവള്‍ അതു ഡോക്‌റെ കാണിച്ചിരുന്നു. പരസ്‌പരം സര്‍വ്വാപരാധങ്ങളും ഏറ്റു പറഞ്ഞ്‌, പ്രശാന്തമായ ഒരന്തരീക്ഷത്തിലാണ്‌ അവരുടെ ദാമ്പത്യം തഴച്ചുവളര്‍ന്നത്‌. അക്കാരണത്താലായിരിക്കണം, അനിഷ്‌ടസംഭവങ്ങള്‍ അത്രശക്തിയായി അവരുടെ ജീവിതത്തെ ആക്രമിക്കുകയുണ്ടായില്ല. എന്നിട്ടും ഒരു നശിച്ച സംശയം ഡോക്‌ടറുടെ ഹൃദയത്തെ അവസാന നിമിഷംവരെ അള്ളിപ്പിടിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. ആ സ്ഥിതിക്ക്‌, സര്‍വ്വവും മറച്ചുവെച്ച്‌, വെറുമൊരു കൃത്രിമവിശ്വാസത്തിന്മേല്‍ കെട്ടിപ്പടുത്ത രവീന്ദ്രന്റെ ഗാര്‍ഹസ്ഥ്യഹര്‍മ്മ്യം ഒരൊറ്റ കൊടുങ്കാറ്റില്‍ അടി തകര്‍ന്നു നിലംപതിച്ചതില്‍ അത്ഭുതപ്പെടാനെന്തുണ്ട്‌? എന്നു കൂടിയിട്ടെങ്കിലും ആ തീക്കുടുക്ക പൊട്ടിത്തെറിക്കാതെ തരമില്ലല്ലോ.....
ഈ ആപത്തില്‍നിന്നു രവിയെ രക്ഷിക്കേണ്ടതു തന്റെ കര്‍ത്തവ്യമാണെന്ന്‌ അമ്മിണിക്കു തോന്നി. അവള്‍ തലകാഞ്ഞു പല നിവൃത്തിമാര്‍ഗ്ഗവും ആലോചിച്ചുനോക്കി. ഒന്നും ശരിപ്പെടുമെന്നവള്‍ക്കു വിശ്വാസമില്ല. സുനിശ്ചിതമായ ഒരു പോംവഴി കണ്ടുപിടിക്കുന്ന കാര്യത്തില്‍ അവള്‍ നിശ്ശേഷം പരാജയപ്പെട്ടു. ഒടുവില്‍ മല്ലികയ്‌ക്കൊരു കത്തെഴുതുവാന്‍ അവള്‍ തീരുമാനിച്ചു.
എല്ലാ കാര്യങ്ങളും അവയുടെ ശരിയായ രൂപത്തില്‍ വിവരിക്കുക; എന്നിട്ട്‌ അവളോടു മാപ്പിരക്കുക. തന്റെ അഭിമാനത്തിന്‌ ഒരിക്കലും അതുകൊണ്ട്‌ ക്ഷതം തട്ടാനില്ല. യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ താന്‍ തെറ്റുകാരിയല്ലേ?... . ചെയ്‌ത തെറ്റു മൂടിവെച്ചു ഞെളിയുന്നതാണ്‌ അതിനേക്കാള്‍ വലിയ തെറ്റ്‌. അതു പാപമാണ്‌ മല്ലികയ്‌ക്കും ഒരു ഹൃദയമില്ലേ? മനുഷ്യസഹജമായി ചെയ്‌തുപോയ ഒരപരാധം അവള്‍ ക്ഷമിക്കാതിരിക്കുമോ? അങ്ങനെ ആ ദമ്പതികളെ വീണ്ടും കൂട്ടിയിണക്കാന്‍ തനിക്കു സാധിച്ചാല്‍!.......
വിടര്‍ന്ന കണ്ണുകളോടും തീവ്രമായി തുടിക്കുന്ന ഹൃദയത്തോടും കൂടി അമ്മിണി മല്ലികയ്‌ക്കൊരു കത്തെഴുതി .. ....ആരെയും കരയിക്കുന്ന ഒരു കത്ത്‌. ചെന്നായിനെപ്പോലും മാന്‍ കിടാവാക്കുന്ന ഒരു കത്ത്‌....അവളതു മല്ലികയ്‌ക്കയച്ചു . രവിന്ദ്രനെ അതറിയിച്ചില്ല........
ഒരാഴ്‌ചയ്‌ക്കുള്ളില്‍ അവള്‍ക്കതിനു മറുപടി കിട്ടി. പാവം, അതു വായിച്ചവള്‍ വിയര്‍ത്തുപോയി. അവളുടെ പ്രതീക്ഷയ്‌ക്കു നേരെ വിരുദ്ധമായ അനുഭവത്തിന്റെ ആഘാതം അവളെ ജീവച്ഛവമാക്കി. മനുഷ്യോചിതമല്ലാത്തവിധം മല്ലിക അവളെ അധിക്ഷേപിച്ചിരിക്കുന്നു. രവീന്ദ്രനെ ഒരു പിശാചാക്കി ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. അവരുടെ അപരാധം ക്ഷമിക്കത്തക്കതല്ലത്രേ! തന്റെ വികാരങ്ങളെ ഇത്രത്തോളം വ്രണപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള പ്രസ്‌താവങ്ങള്‍ മുന്‍പൊരിക്കലും അവള്‍ കേട്ടിട്ടില്ല.
അടുത്ത മാത്രയില്‍ അവളുടെ മട്ടുമാറി. അവളുടെ നേത്രങ്ങള്‍ ജ്വലിച്ചു. കവിള്‍ത്തടങ്ങള്‍ ചുവന്നു തുടുത്തു....പ്രതികാരം! ഹൃദയശൂനിയായ മല്ലികയോടു പകവീട്ടാന്‍ അവളുടെ ഹൃദയം വെമ്പിത്തുടിച്ചു. എന്നാല്‍ അതെങ്ങനെ സാധിക്കും? അവള്‍ക്ക്‌ എന്തു ചെയ്യാന്‍ കഴിയും? അവള്‍ നിര്‍ദ്ധനയും നിസ്സഹായയുമായ വെറുമൊരു വിധവ.... അവള്‍ക്കു വല്ല കഴിവുകളുമുണ്ടോ?......
രവീന്ദ്രനോടുള്ള സ്‌നേഹാനുകമ്പകള്‍ ഒരു വശത്ത്‌. മല്ലികയോടുള്ള കോപവും പ്രതികാരമോഹവും മറുവശത്ത്‌ ഇവയുടെ വടംവലിയില്‍ അവളുടെ ഹൃദയത്തിനു സ്വസ്ഥത കിട്ടാതായി.....
താന്‍ എങ്ങനെയെങ്കിലും പക വീട്ടുന്നുവെന്നു വിചാരിക്കുക! അതു രവിക്കു രസിക്കുമോ? രവിക്കവളോട്‌ അതിരറ്റ സ്‌നേഹമുണ്ട്‌....താനുമായുള്ള ബന്ധം മറച്ചുവെച്ചതുതന്നെ അതിന്റെ പ്രേരണയാണ്‌. ഒരേ വികാരം ഭിന്നവ്യക്തികളെ ഭിന്നരീതിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കുന്നുവെന്നേയുള്ളൂ. താനന്നൊരിക്കല്‍ രവിയെ ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയപ്പോള്‍, ആ രഹസ്യം മല്ലികയെ അറിയിക്കരുതെന്നു തന്നോടു കേണപേക്ഷിച്ചില്ലേ?......
എന്തെല്ലാമായാലും മല്ലിക രവിയോടു പ്രവര്‍ത്തിച്ചതു വലിയ സാഹസമായിപ്പോയി. രോഗഗ്രസ്‌തനായി അനന്യശരണനായി അവശനായിക്കിടക്കുന്ന ഭര്‍ത്താവിനെ അവള്‍ ഉപേക്ഷിക്കരുതായിരുന്നു.....
രവീന്ദ്രനോടുള്ള അവളുടെ മമത ഇങ്ങനെ വാദിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. പ്രതികാരമോഹം എന്നിട്ടും അവളെ വിട്ടൊഴിയുന്നില്ല. അവള്‍ പല ഉപായങ്ങളും ആലോചിച്ചുനോക്കി.... അവസാനം അവള്‍ രവീന്ദ്രന് ഇങ്ങനെ ഒരു കത്തെഴുതി അയച്ചു.
എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട രവീ,
അങ്ങയെ വീണ്ടും ഞാന്‍ അങ്ങനെ വിളിക്കട്ടെ. എന്റെ മനസ്സിന്‌ ഒരു സ്വസ്ഥതയുമില്ല. അങ്ങയെ അറിയിക്കാതെ ഞാന്‍ ഒരു സാഹസം പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. സകലകാര്യങ്ങളും വെളിപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടു ഞാന്‍ മല്ലികയ്‌ക്ക്‌ ഒരു കത്തെഴുതി. അവള്‍ നമുക്കു മാപ്പുതന്നു വീണ്ടും അങ്ങയോടിണങ്ങിച്ചേരുമെന്നായിരുന്നു എന്റെ പ്രതീക്ഷ....പക്ഷേ, അതില്‍ എനിക്കു നിരാശ പറ്റി. അവള്‍ എനിക്കയച്ച മറുപടിക്കത്ത്‌ ഇതൊടൊന്നിച്ചടക്കം ചെയ്യുന്നു. രവി അതൊന്നു വായിച്ചുനോക്കൂ......
രവീ, ഞാനും ഒരു സ്‌ത്രീയാണ്‌. എനിക്കും ആത്മാഭിമാനമുണ്ട്‌. അതിനെ ചതയ്‌ക്കുന്ന എന്തിനോടും വെറുപ്പും വൈരാഗ്യവും തോന്നുന്നത്‌ ഒരിക്കിലും അസ്വാഭാവികമല്ലല്ലോ.... .ഞാന്‍ രവിയോടു തുറന്നു പറയുന്നു. എന്റെ ഹൃദയം ഇപ്പോള്‍ ഭയങ്കരമായ ഒരു പ്രതികാരേച്ഛയില്‍ എരിപൊരികൊള്ളുകയാണ്‌. അതിനെ ശമിപ്പിക്കാന്‍ ഒരൊറ്റ പോംവഴിയേ ഞാന്‍ കാണുന്നുള്ളൂ. അങ്ങയോടൊന്നിച്ച്‌ ഒരു മാസക്കാലമെങ്കിലും വന്നു താമസിക്കുവാനും അങ്ങയെ ശുശ്രൂഷിക്കുവാനും എനിക്കനുവാദം തരണം. അതു മാത്രമേ വേണ്ടൂ. ഞാനങ്ങയോടു കേണപേക്ഷിക്കുന്നു. എന്റെ അപേക്ഷയെ എന്തുതന്നെയായാലും അങ്ങുപേക്ഷിക്കരുത്‌.
അനുകൂലമായ മറുപടി പ്രതീക്ഷിച്ചുകൊണ്ട്‌,
സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം,
അമ്മിണി.
രവീന്ദ്രന് ഇതികര്‍ത്തവ്യതാമൂഢനായി. താങ്ങുവാന്‍ സാധിക്കാത്ത ദുഃഖഭാരവും പേറിക്കൊണ്ടാണ്‌ അയാളുടെ ഹൃദയത്തിന്റെ നില. അതിന്മേല്‍ പിന്നെയും അടിക്കടി ആഘാതങ്ങളോ? അമ്മിണിയുടെ അപേക്ഷ അയാളെ വല്ലാതെ അലട്ടി. അതു നിരസിക്കുന്നപക്ഷം, അവളുടെ ഹൃദയം എത്രമാത്രം വേദനിക്കും! ഈ ലോകത്തില്‍ അവളെപ്പോലെ ഒരാളെങ്കിലും അയാളെ സ്‌നേഹിച്ചിട്ടുണ്ടോ? അയാള്‍ എത്രമാത്രം അവളെ ദ്രോഹിച്ചു! ഇനിയും അവളെ വേദനിപ്പിക്കുകയോ? പക്ഷേ അവളുടെ അപേക്ഷ സ്വീകരിച്ചാല്‍ മല്ലികയോടു ചെയ്യുന്ന എന്തൊരു കടുംകൈയായിരിക്കും അത്‌! അയ്യോ! പാടില്ല; ഒരിക്കലും അതുപാടില്ല. സ്‌നേഹശീലയായ ഒരു സാധ്വി! രണ്ടുകുഞ്ഞുങ്ങളുടെ മാതാവ്‌! ഒരിക്കലും തെറ്റു ചെയ്‌തിട്ടില്ലാത്ത ഒരു ധര്‍മ്മപത്‌നി!
രവീന്ദ്രന് വല്ലാതെ കുഴങ്ങി. അടിക്കടി അയാളുടെ രോഗം വര്‍ദ്ധിച്ചു വന്നു.... അയാള്‍ തീരെ കിടപ്പായി....മല്ലികയെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു വിവരവുമില്ല. അവള്‍ സുഖമായിരിക്കുന്നോ? കുഞ്ഞുങ്ങള്‍! അവരുടെയും വിശേഷങ്ങള്‍ അറിയുന്നില്ലല്ലോ!
രവീന്ദ്രന്റെ മറുപടി കിട്ടുവാന്‍ അമ്മിണി അക്ഷമയായി കാത്തുകൊണ്ടിരുന്നു. ദിവസങ്ങള്‍ ഒന്നൊന്നായി കടന്നുപോയി. നിരാശാമയമായ ഒരു ഉത്‌കണ്‌ഠയാല്‍ സദാ അവളുടെ ഹൃദയം വീര്‍പ്പുമുട്ടി....അവളുടെ കത്തു രവീന്ദ്രനെ ക്ഷോഭിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടോ? ഒരു മറുപടിയും കിട്ടുന്നില്ലല്ലോ. ഒന്നുകൂടി എഴുതിയാലോ? ഇങ്ങനെ വിവിധചിന്തകള്‍ അവളെ അടിക്കടി അലട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കെ, ഏതാണ്ട്‌ ഒരു മാസം കഴിഞ്ഞ്‌, അവള്‍ക്കു രവീന്ദ്രന്റെ കത്തു കിട്ടി. അവള്‍ ഉത്‌കണ്‌ഠയോടെ അതു തുറന്നു വായിച്ചു.
പ്രിയപ്പെട്ട അമ്മിണി,
നിന്റെ കത്തുകിട്ടി. മറുപടി അയയ്‌ക്കാന്‍ ഇത്രയും താമസിച്ചത്‌ എന്റെ മനോവേദനകളുടെ ആധിക്യംകൊണ്ടാണ്‌. നിന്നെ ഞാന്‍ എന്റെ ജീവനുതുല്യം സ്‌നേഹിക്കുന്നു. പക്ഷേ മല്ലിക എന്റെ പ്രിയപത്‌നിയാണ്‌. അവളോടെനിക്കു ഗാഢമായ സ്‌നേഹമുണ്ട്‌! അവളെ കുറ്റപ്പെടുത്തിയിട്ടാവശ്യമില്ല. ഈ അനിഷ്‌ടസംഭവങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം അടിയില്‍ കിടക്കുന്നത്‌ അധമനായ എന്റെ കടുത്ത അപരാധം ഒന്നുമാത്രമാണ്‌. പശ്ചാത്തപിക്കാന്‍ പോലും സാധിക്കാത്ത ഒരു പാഷണ്‌ഡനാണ്‌ ഞാന്‍. മല്ലിക ഒരിക്കലും തെറ്റുകാരിയല്ല. അവള്‍ നിസ്വാര്‍ത്ഥവും നിര്‍മ്മലവുമായ സ്‌നേഹത്തിന്റെ ഉറവിടമാണ്‌. അവള്‍ എന്നെ പൂജിച്ചു. ഇന്നും അവള്‍ക്കെന്നോടുള്ള സ്‌നേഹത്തിന്‌ അണുപോലും ഇടിവു തട്ടിയിട്ടില്ലെന്ന്‌ എനിക്കുറപ്പുണ്ട്‌.... ഞാന്‍ രണ്ടു കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ പിതാവാണ്‌. മല്ലികയ്‌ക്കെന്നെ മറക്കാന്‍ കഴിയുമോ? ആ ഓമനപ്പൈതങ്ങളുടെ മുഖം അവളെ ദ്രവിപ്പിക്കുകയില്ലേ? ഞങ്ങളുടെ ആത്മബന്ധം എങ്ങനെ അറ്റുപോകാനാണ്‌. നീ തെറ്റിദ്ധരിക്കരുത്‌. ആ കുഞ്ഞുങ്ങളെയും അവരുടെ മാതാവിനെയും മറക്കുവാന്‍ എനിക്കു സാധ്യമല്ല.
നീ ഇവിടെവന്ന്‌ എന്നോടൊന്നിച്ചു താമസിക്കുന്നുവെന്നു കേട്ടാല്‍ മല്ലിക നീറിനീറി മരിക്കും. അവളുടെ ഹൃദയം എനിക്കു നന്നായറിയാം. അമ്മിണി, നിന്റെ പ്രതികാരം കുറെ കടന്ന കൈയാണ്‌. വിശാലമായ ഒരു ഹൃദയം നിനക്കുണ്ടല്ലോ. നീ അവള്‍ക്കു മാപ്പുകൊടുക്കൂ. നിനക്കെന്നോടു സ്‌നേഹമുണ്ടെങ്കില്‍, ശപ്‌തമായ ആ പ്രതികാരേച്ഛയില്‍ നിന്നു നീ വിരമിക്കൂ! എനിക്കുവേണ്ടി സ്വജീവനെപ്പോലും ബലികഴിക്കാന്‍ നിന്നെ സന്നദ്ധയാക്കിയ ആ ത്യാഗബുദ്ധി ഇന്നും നീ എനിക്കുവേണ്ടി പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കൂ.
അൽപനാള്‍ക്കുള്ളില്‍ നിനക്കിവിടെ വരേണ്ടിവരും. അന്നു ഞാന്‍ നിന്നെ വിളിക്കും. നീയന്നു വരാതിരിക്കരുത്‌. എനിക്കു നിന്നെ കാണണം ആ ഭയങ്കരദിവസം ആസന്നമായിരിക്കുന്നു. നീ ക്ഷമിക്കൂ. നിനക്കു നന്മവരട്ടെ!
എന്നു സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം,
രവി
ഹൃദയസ്‌പര്‍ശകമായ ഒരു കത്ത്‌. അവളുടെ കവിളുകളില്‍ക്കൂടി കണ്ണീരൊഴുകി. രവീന്ദ്രനോടുള്ള അവളുടെ സ്‌നേഹത്തിന്‌ ഒന്നുകൂടി കനം വെച്ചു.... ആ പ്രതികാരേച്ഛ താനേയങ്ങനെ കെട്ടടങ്ങി. പക്ഷേ ആ സ്ഥാനത്തു നേരിയ ഒരസൂയ സ്ഥാനം പിടിച്ചു.....അതസുഖകരമായിരുന്നു. എന്തൊക്കെയായാലും, രവി മല്ലികയുടേതാണ്‌! അവളുടേതല്ല. ആ ചിന്ത അവളുടെ മനസ്സില്‍, യുക്തിവാദങ്ങള്‍ തടുത്തിട്ടും വകവെയ്‌ക്കാതെ, ഒരു കൂര്‍ത്ത മുള്ളു തറച്ചു. ആ വേദന അവള്‍ നിശ്ശബ്‌ദമായി സഹിച്ചുകളഞ്ഞു പരാതിയില്ല, പരിഭവമില്ല. ആ കടുത്ത വേദന കണ്ണടച്ചു സഹിക്കുന്നതില്‍ ഒരു സുഖം. ആ വേദനയെക്കുറിച്ചോ ആ അവ്യക്താനുഭൂതിയെക്കുറിച്ചോ പ്രപഞ്ചത്തിനൊന്നും അറിഞ്ഞുകൂടാ.
രവീന്ദ്രന്റെ കത്തിലെ ആ അവസാനഭാഗം! അതവളെ ഭയപ്പെടുത്തി. അവള്‍ നടുങ്ങി. ആ ഭയങ്കരദിവസം! അതിതാ ആസന്നമാകുന്നു. അയ്യോ, എന്തൊരു ദിവസമായിരിക്കും ആ ദിവസം! രവിയുടെ ദീര്‍ഘദര്‍ശനം... .അതു സത്യമായാല്‍! രവി മരിക്കുമോ? അല്ല മല്ലികയുടെ രവി മരിക്കുമോ? ...ആ മല്ലികയാണ്‌ മരിച്ചിരുന്നതെങ്കില്‍!.....
അന്നവള്‍ ഒരു സ്വപ്‌നം കണ്ടു. രവീന്ദ്രനും അവളും ഒരു മലഞ്ചെരുവില്‍, ഒരു പാറക്കല്ലില്‍ ഇരിക്കുകയാണ്‌. നല്ല നിലാവുള്ള രാത്രി. അവരിരുവരും തോളോടുതോള്‍ ചേര്‍ന്നിരുന്ന്‌ ഓരോ നേരമ്പോക്കു പറയുകയാണ്‌. ആകാശത്തില്‍ നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അവരെ നോക്കി പുഞ്ചിരിയിടുന്നു.
അങ്ങകലെ മലയുടെ പിന്നില്‍നിന്നും നേര്‍ത്തുനേര്‍ത്ത ഒരു വെണ്മേഘശകലം ഉയര്‍ന്നുവന്നു... സുസംഘടിതമായ ഒരു രൂപം അതിനില്ല. അതു ശിഥിലമാണ്‌. ധൂമികാപ്രായമായ അതിന്റെ അംഗകലകള്‍ അതാ അന്യോന്യം അടുക്കുന്നു.... ..നിശ്ചിതമായ ഒരു പരിപാടിയുടെ പ്രവര്‍ത്തനമെന്നപോലെ ഏതാനും അംഗകലകള്‍ സംയോജിക്കുകയും ശേഷമുള്ളവ അകന്നകന്ന്‌ ആ വിശാലനീലിമയില്‍ അലിഞ്ഞുമറയുകയും ചെയ്യുന്നു. സംയോജിച്ച അവ്യക്തശകലങ്ങള്‍ ഭംഗിയുള്ള ഒരു പ്രാവിന്റെ രൂപം പൂര്‍ണ്ണമാക്കുന്നതാണ്‌.....
രവി അതിനെ അവള്‍ക്കു ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചുകൊടുത്തു.....അരുമയായ ഒരു വെള്ളപ്രാവ്‌ .... അത്‌ അവരുടെ അടുത്തേയ്‌ക്കു പറന്നുവരികയാണ്‌. അജ്ഞാതമായ ഏതോ വിദൂരതയില്‍ നിന്ന്‌ ഒരു രാക്കിളിയുടെ ശോകാത്മകമായ ആലാപം നേര്‍ത്തുനേര്‍ത്ത സ്വരതരംഗങ്ങളെ അവിടെയാകമാനം സംക്രമിപ്പിക്കുന്നു.
നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അപ്പോഴും പുഞ്ചിരിയിടുകയാണ്‌.
ആ വെള്ളപ്രാവ്‌ അവരിരിക്കുന്നിടത്തുനിന്നും കുറച്ചകലെ പറന്നുവന്നിറങ്ങി. ഭൂമിയെ സ്‌പര്‍ശിച്ചതോടുകൂടി അതിന്റെ രൂപം പൊടുന്നനെ മാറിപ്പോയി. അവ്യക്തമായ ഒരാകാരം......അകാരണമായി അവള്‍ക്കൊരു ഭയം തോന്നി. അവള്‍ രവിയുടെ കഴുത്തില്‍ മുറുക്കിപ്പിടിച്ചു. അയാള്‍ അവളുടെ നിറുകയില്‍ പ്രേമപൂര്‍വ്വം ചുംബനം ചെയ്‌തു....ആ രൂപം അടുത്തടുത്തു വന്നു. അതൊരസ്ഥിപഞ്‌ജരമാണ്‌. ഭയങ്കരമെങ്കിലും പ്രിയങ്കരമായ ഒരത്ഭുതകങ്കാളം! അതിന്റെ നഗ്നമായ തലയോടും വികൃതദന്തങ്ങളും മറ്റാരെയും വിറപ്പിക്കുമായിരുന്നു. പക്ഷേ അവള്‍ക്കെന്തോ അതിനോടു പ്രിയം തോന്നിപ്പോകുന്നു. അവള്‍ സൂക്ഷിച്ചുനോക്കി. മജ്ജയും മാംസവുമില്ലാത്ത ആ അസ്ഥിപഞ്‌ജരം അവള്‍ക്കു മനസ്സിലായി... .അതിനൊരു രൂപമുണ്ട്‌. അവളുടെ ഭര്‍ത്താവിന്റെ ഡോക്‌ടര്‍ സുകുമാരമേനവന്റെ രൂപം!... അതറിയുന്നതുവരെ അവള്‍ക്കു ഭയം തോന്നിയില്ല. പെട്ടെന്നവള്‍ കിടുകിടുത്തുപോയി. `അയ്യോ'! എന്നുറക്കെ നിലവിളിച്ചെങ്കിലോ എന്നവള്‍ക്കു തോന്നി. അവള്‍ അതിന്നായി ശ്രമിച്ചു. സാധിക്കുന്നില്ല. നിസ്സഹായ ഭാവത്തില്‍ അവള്‍ രവിയുടെ മുഖത്തേക്കു നോക്കി. അയാള്‍ പുഞ്ചിരിയിടുന്നു. ഒരു ഭയവും അയാളെ ബാധിക്കുന്നില്ല. അമ്മിണി അയാളെ മുറുകെക്കെട്ടിപ്പിടിച്ചു. നിശ്ശബ്‌ദമായി കണ്ണീരൊഴുക്കി.....ആ അസ്ഥിപഞ്‌ജരം അടുത്തുവന്ന്‌, രവിയുടെ ശിരസ്സില്‍ തൊടാന്‍ ഭാവിച്ചു. അതിനനുവദിക്കാതെ അതിനെ ചവിട്ടി നിലം പതിപ്പിപ്പാന്‍ അവള്‍ കാലുയുര്‍ത്തി.
പക്ഷേ അവള്‍ക്കതിനു കഴിഞ്ഞില്ല. അതിനു മുന്‍പ്‌ ആ രൂപം രവീന്ദ്രനെ സ്‌പര്‍ശിച്ചു കഴിഞ്ഞു. ഉത്തരക്ഷണത്തില്‍ രവി അവളുടെ മടിയില്‍ മരിച്ചുവീണു; അസ്ഥിപഞ്‌ജരം അന്തരീക്ഷത്തില്‍ അലിഞ്ഞുമറയുകയും ചെയ്‌തു.....
`അയ്യോ' എന്നുറക്കെ നിലവിളിച്ചുകൊണ്ട്‌ അമ്മിണി ഞെട്ടിയുണര്‍ന്നു.... ശക്തിയായ കാറ്റും മഴയും ഇടിമിന്നലും....കാലവര്‍ഷത്തിന്റെ കരാളനൃത്തം .. .ഏറെനേരത്തേക്കു ഭയംകൊണ്ട്‌ അവള്‍ക്കൊന്നും ചെയ്യാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. അനന്തരം പണിപ്പെട്ടെഴുന്നേറ്റു തുറന്നു കിടന്ന ജനല്‍വാതില്‍ അടച്ചു കുറ്റിയിട്ട്‌ അവള്‍ വീണ്ടും വന്നുകിടന്നു. പിന്നീടവള്‍ക്കു കണ്ണടയ്‌ക്കാന്‍ സാധിച്ചില്ല.....പിറ്റേന്നാള്‍ മുതല്‍ അവളുടെ മനസ്സില്‍ ലേശമെങ്കിലും സ്വസ്ഥത കിട്ടാതായി. ആ സ്വപ്‌നചിത്രം എത്രശ്രമിച്ചിട്ടും അവളുടെ മനസ്സില്‍നിന്നു മാഞ്ഞുപോകുന്നില്ല...മുരളി പനിയായി കിടപ്പാണ്‌.
ഒരാഴ്‌ച കഴിഞ്ഞു കേശവപിള്ള അവിടെ എത്തി. അയാള്‍ രവീന്ദ്രനെ കണ്ടിട്ടു മടങ്ങുകയായിരുന്നു. രവീന്ദ്രന്റെ രോഗം തീരെ അപായകരമായ നിലയിലാണെന്നും ഡോക്‌ടര്‍ കൈയൊഴിയുന്നുവെന്നും കേശവപ്പിള്ള അമ്മണിയെ ധരിപ്പിച്ചു. ....
അവളുടെ ഭയം പത്തിരട്ടിയായി. ഒരു നിമിഷത്തിനുള്ളില്‍ രവീന്ദ്രന്റെ സമീപം പറന്നെത്താന്‍ തനിക്കു സാധിച്ചിരുന്നെങ്കില്‍! പക്ഷേ എന്തു ചെയ്യും? മുരളിക്കു കലശലായ പനിയുണ്ട്‌. ദൈവം എല്ലാം കൊണ്ടും അവളെ കൊല്ലാതെ കൊല്ലുകയാണ്‌. ഓമനക്കുഞ്ഞിനെ രോഗശയ്യയില്‍ വിട്ടിട്ടു കാമുകപാര്‍ശ്വത്തില്‍ പറന്നെത്തിയാലോ? പുത്രവാത്സല്യം അവളെ അതിനനുവദിച്ചില്ല. പോകാതിരുന്നാല്‍?....രവി മരിച്ചാല്‍?... അവസാനമായി അദ്ദേഹത്തെ ഒന്നു കാണാന്‍ തരപ്പെട്ടില്ലെങ്കില്‍?....എന്തൊരു ദുര്‍ഘടസന്ധി!
ഈശ്വരാ, അങ്ങനെയൊന്നും സംഭവിക്കല്ലേ? മുരളിയുടെ സുഖക്കേട്‌ എളുപ്പത്തില്‍ ഒന്നു ഭേദപ്പെട്ടെങ്കില്‍ അവള്‍ ഉള്ളഴിഞ്ഞു പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചു.
രവീന്ദ്രനു രോഗം അതികഠിനമായി. അയാളുടെ പരിചര്യയ്‌ക്ക്‌ ഉറ്റവരായി മാതാവൊഴികെ മറ്റാരും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. കമ്പിയടിച്ചു രോഗവിവരം മല്ലികയെ ധരിപ്പിക്കണമെന്നും അവളെ വരുത്തണമെന്നും അമ്മ രവിയെ നിര്‍ബന്ധിച്ചു. പക്ഷേ അയാളതിനനുകൂലിച്ചില്ല. മല്ലികയെ വിവരം ധരിപ്പിക്കുകയില്ലെന്നായിരുന്നു അയാളുടെ നിശ്ചയം.
എന്നാല്‍ അവിചാരിതമായി അവള്‍ കുഞ്ഞുങ്ങളോടൊന്നിച്ചു തിരിച്ചു വന്നു. രവീന്ദ്രന്റെ രോഗാധിക്യത്തെ കുറിച്ചവള്‍ കേട്ടു. അവളുടെ വാശിയും വൈരാഗ്യവുമെല്ലാം ഒരു നിമിഷംകൊണ്ടു മാഞ്ഞുപോയി...
മല്ലിക രവീന്ദ്രന്റെ മുറിയിലേക്കു കടന്നുചെന്നു. അയാള്‍ കുഞ്ഞുങ്ങളെ അടുത്തു വിളിച്ചിരുത്തി നിറഞ്ഞ കണ്ണുകളോടെ അവരെത്താലോലിച്ചു. മല്ലിക അവിടെ വന്നതായിത്തന്നെ അയാള്‍ ഭാവിച്ചില്ല. എന്നാല്‍ അവളുടെ ദര്‍ശനം അയാളെ എന്തെന്നില്ലാതെ വ്യാകുലപ്പെടുത്തി. കുറച്ചു കാലത്തിനുള്ളില്‍ അവളുടെ ശരീരത്തിനു ശോചനീയമായ ഒരു മാറ്റം തട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌. അവള്‍ തീരെ ചടച്ചുപോയിരുന്നു. അവള്‍ അനുഭവിച്ച ഹൃദയവൃഥയുടെ കാഠിന്യത്തെ രക്‌തശൂന്യമായ അവളുടെ മുഖം നിശ്ശബ്‌ദമായി വിളംബരം ചെയ്‌തു.
മല്ലികയ്‌ക്കു കണ്ണീരടക്കാന്‍ കഴിയാതായി. അവള്‍ കേവലം ഒരു പ്രതിമയെപ്പോലെ ഏറെനേരം അയാളുടെ അരികില്‍നിന്നു. സ്വകാന്തന്റെ അപ്പോഴത്തെ അവസ്ഥാന്തരം അവള്‍ക്കു സഹിച്ചില്ല. വെറുമൊരു തോലില്‍പ്പൊതിഞ്ഞ അസ്ഥിക്കൂടാണ്‌ മരണത്തിന്റെയും ജീവിതത്തിന്റെയും മധ്യത്തില്‍ മുട്ടിമുട്ടി ആ മെത്തപ്പുറത്തു കിടന്നിരുന്നത്‌. അവാച്യമായ ഒരു ഭീതി അവളെ ആക്രമിച്ചു. തന്റെ പ്രാണേശ്വരന്റെ അന്ത്യം ആസന്നമാണെന്നവള്‍ക്കു തോന്നി. ഈ ചിന്ത അവളെ കിടുകിടുപ്പിച്ചു. എട്ടുപത്തു കൊല്ലത്തെ സ്‌നേഹസാന്ദ്രമായ ജീവിതത്തിനുശേഷം ഈ അവസാനകാലത്തു താനദ്ദേഹത്തെ അസഹ്യപ്പെടുത്തി പിണങ്ങിപ്പോയത്‌ ഒരു മഹാപരാധമായെന്ന്‌ അവള്‍ക്കു ബോധ്യപ്പെട്ടു. ഒരു പക്ഷേ തന്റെ അനുവര്‍ത്തനം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ ഇളക്കിവിട്ട കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ശക്തിയായിരിക്കാം അയാളുടെ രോഗത്തെ ഇത്രമാത്രം വര്‍ദ്ധിപ്പിച്ചതെന്നും അവള്‍ സംശയിക്കാതിരുന്നില്ല. ഈ ആശങ്കയാണ്‌ കൂടുതല്‍ അവളെ വേദനിപ്പിച്ചത്‌.....
അവള്‍ സ്വകാന്തന്റെ സമീപം ചെന്നിരുന്ന്‌ ആ ശോഷിച്ച കാലടികള്‍ പ്രേമുപൂര്‍വ്വം തടവിക്കൊണ്ടു ചോദിച്ചു:സുഖക്കേടു കൂടുതലായപ്പോള്‍ എന്നെ അറിയിക്കാതിരുന്നതെന്താണ്‌?
"ഞാന്‍ വെറുതെ നിന്നെ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കേണ്ടെന്നു കരുതി. നീ നിന്റെ വീട്ടില്‍ സുഖമായി കഴിഞ്ഞുകൂടുന്നു. നിന്റെ സുഖത്തെ ഞാന്‍ എന്തിന്‌ അനാവശ്യമായി ഭംഗപ്പെടുത്തുന്നു?"
ഈ വാക്കുകള്‍ കേട്ട്‌ അവള്‍ പൊട്ടിക്കരഞ്ഞുപോയി.
"കഷ്‌ടം, സുഖം! ഞാനവിടെ കഴിച്ചുകൂട്ടിയത്‌ എനിക്കും ഈശ്വരനും മാത്രമേ അറിഞ്ഞുകൂടൂ......ഒരു നിമിഷം എന്റെ കണ്ണുകള്‍ തോര്‍ന്നിട്ടില്ല. ഒരൊറ്റ രാത്രി എനിക്കു കണ്ണടയ്‌ക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. സുഖം! ഞാനെന്തു പറയാനാണ്‌? അങ്ങിപ്പോഴും എന്നോടു പരിഭവിച്ചിരിക്കുകയാണോ? ഞാന്‍ ബുദ്ധിശൂന്യയായ ഒരു പെണ്ണ്‌. എന്റെ സ്‌നേഹം എന്റെ കാഴ്‌ചയെ നശിപ്പിച്ചു. ഞാന്‍ എന്റെ ചുറ്റുപാടും കണ്ടില്ല. അപ്പോഴത്തെ ഹൃദയക്ഷോഭം കൊണ്ടാണ്‌ ഞാനങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിച്ചത്‌. പിന്നീടു ഞാന്‍ വളരെ കുണ്‌ഠിതപ്പെട്ടു. അങ്ങെനിക്കു മാപ്പു തരില്ലേ?" അവള്‍ രവീന്ദ്രന്റെ രണ്ടു കാല്‍ച്ചുവടുകളും കൂട്ടിപ്പിടിച്ച്‌ അതിനെ കണ്ണീരില്‍ നനച്ചുകൊണ്ടു ചോദിച്ചു.
രവീന്ദ്രന്റെ ഹൃദയം ദ്രവിച്ചുപോയി. അയാള്‍ പറഞ്ഞു:
മല്ലികേ, ഇങ്ങു നീങ്ങിയിരക്കൂ. നീ ഒരു തെറ്റും പ്രവര്‍ത്തിച്ചിട്ടില്ല. അപരാധി ഞാന്‍ മാത്രമാണ്‌. എനിക്കതു നന്നായറിയാം. നിനക്കെന്നോട്‌ അളവറ്റ സ്‌നേഹമുണ്ട്‌. അതു നിര്‍മ്മലവും നിസ്വാര്‍ത്ഥവുമാണെന്നും ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നു. ഏതായാലും കഴിഞ്ഞതെല്ലാം നമുക്കു മറക്കാം. ഇനി അധികദിവസം എനിക്കു ജീവിതമില്ല. ഇന്നെന്റെ ഹൃദയം കുളിര്‍ത്തു. എന്തോ എനിക്കിപ്പോള്‍ വലിയ ആശ്വാസം തോന്നുന്നു. ഇതുവരെ എന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരു തീച്ചൂളയുണ്ടായിരുന്നു. അതു കെട്ടടങ്ങി.
ശക്തിയേറിയ ഒരു ചുമ വന്ന്‌ അയാളുടെ സംസാരത്തെ തടഞ്ഞു നിര്‍ത്തി. അതു കുറച്ചേറെ നേരം നീണ്ടുനിന്നു. കൈകൊണ്ട്‌ അയാളൊരാഗ്യം കാട്ടി. മല്ലിക ഉദ്ദേശം മനസ്സിലാക്കി. മേശപ്പുറത്തിരുന്ന കുപ്പിയില്‍ നിന്ന്‌ ഒരു സ്‌പൂണ്‍ മരുന്നെടുത്ത്‌ അയാളുടെ വായില്‍ ഒഴിച്ചുകൊടുത്തു. അധികം താമസിയാതെ ചുമ നിൽക്കുന്നതായി തോന്നി. ആ ശരീരമുണ്ട്‌ കുടുകുടാ അങ്ങനെ വിയര്‍ക്കുന്നു. മല്ലിക ഒരു വിശറിയെടുത്ത്‌ അദ്ദേഹത്തെ വീശിക്കൊണ്ട്‌ അരികെ ചേര്‍ന്നിരുന്നു. കുറച്ചു കഴിഞ്ഞു രവീന്ദ്രന് ഇടയ്‌ക്കിടയ്‌ക്കു നിര്‍ത്തിക്കൊണ്ടു പണിപ്പെട്ടു പറഞ്ഞു:
"മതി, മല്ലികേ, വീശിയതു മതി.. ..എന്റെ ഈ അവസാനകാലത്തു നിന്നൊടൊരപേക്ഷയുണ്ട്‌....നീയതുകേള്‍ക്കുമോ?"
"എന്താണെങ്കിലും അമ്മിണിക്കൊരു കത്തെഴുതണം. ഇതാ ഇപ്പോള്‍ത്തന്നെ. മരിക്കുന്നതിനുമുന്‍പ്‌ എനിക്കവളെ ഒന്നു കണ്ടാല്‍ കൊള്ളാമെന്നുണ്ട്‌".
മല്ലികയുടെ മുഖം നിശ്ശേഷം വിളറിപ്പോയി. അവള്‍ ഒന്നും മിണ്ടാതെ തലകുനിച്ചിരുന്നതേയുള്ളൂ. അവളുടെ ഹൃദയം ശക്തിയായി മിടിച്ചു.
"എന്താ, നീ എഴുതുമോ?" രവീന്ദ്രന് ക്ഷീണസ്വരത്തില്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു ചോദിച്ചു. അവള്‍ വല്ലാത്ത ധര്‍മ്മസങ്കടത്തിലായി. അമ്മിണിക്കൊരു കത്തെഴുതുക! അതും അവള്‍! അവളുടെ കൈ വിറയ്‌ക്കുകയില്ലേ? അദ്ദേഹത്തിന്റെ അന്ത്യനിമിഷത്തിലെ അപേക്ഷ അതു നിരസിക്കാമോ? അതേതായാലും സാധ്യമല്ല. അവള്‍ കുഴങ്ങി. എന്തു സമാധാനം പറയും?
"ഞാന്‍ എന്താണെഴുതേണ്ടത്‌?" ഇടറിയ സ്വരത്തില്‍ അവള്‍ പണിപ്പെട്ടു ചോദിച്ചു.
"എനിക്കു രോഗം കലശലാണെന്ന്‌. അവസാനമായി അവളെ ഒന്നു കാണാനാശിക്കുന്നെന്ന്‌, ഉടന്‍ വരണമെന്ന്‌ - അത്രമാത്രം!"
"അവളെ കാണണമെന്ന്‌ അങ്ങേയ്‌ക്കു നിര്‍ബന്ധമുണ്ടോ?"
"ഉണ്ട്. അവസാനമായി അവളെ എനിക്കു കണ്ടേ കഴിയൂ!"
"കത്തു വേറെ ആരെങ്കിലും എഴുതിയയച്ചാല്‍ പോരേ? ഞാന്‍ തന്നെ വേണമെന്നു നിര്‍ബന്ധമാണോ?"
"അതേ, മറ്റാരും എഴുതിയാല്‍ പോരാ. നീ തന്നെ അവള്‍ക്കെഴുതണം. അതാണ്‌ നിന്നോടുള്ള എന്റെ ഒടുവിലത്തെ അപേക്ഷ."
"എങ്കില്‍ ഞാനെഴുതാം". കണ്ണീരില്‍ക്കൂടി അവള്‍ പറഞ്ഞു.
"എന്നാലാട്ടേ, ചെന്നു കടലാസ്സും പേനയും എടുത്തു കൊണ്ടുവരൂ!" മല്ലിക പോയി... ..വരാന്തയില്‍ വിദൂരമായ ആകാശത്തേക്കു നോക്കിക്കൊണ്ട്‌ അൽപനേരം അവള്‍ മടിച്ചു നിന്നു.
താന്‍ മുന്‍പവള്‍ക്കയച്ച ആ കത്ത്‌! അതെഴുതിയ കൈകള്‍തന്നെ ആ തേവിടിശ്ശിയെ സ്വഗൃഹത്തിലേക്കു ക്ഷണിച്ചു കൊണ്ടെഴുതുക!
ഈശ്വരാ, ഇതെന്തൊരു പരീക്ഷ! അവള്‍ അദ്ദേഹത്തെ എങ്ങനെ വശീകരിച്ചിരിക്കുന്നു! വല്ല ആഭിചാരവും ചെയ്‌തിട്ടുണ്ടോ? ഇല്ലെന്നാര്‍ക്കറിയാം? അതിനൊക്കെ പോന്നവളാണ്‌ ആ യക്ഷി! ഒരു കാളസര്‍പ്പത്തേക്കാള്‍ താനവളെ വെറുക്കുന്നു. ഇപ്പോള്‍ അവളെ കൈയില്‍ കിട്ടിയാല്‍! സര്‍പ്പങ്ങളെപ്പോലെ ചുറ്റിപ്പിണഞ്ഞ ആ തലമുടിക്കു പിടിച്ച്‌ അവളെ നിലത്തുകൂടി വലിച്ചിഴച്ച്‌ അവളുടെ മുഖത്തൊരു ചവിട്ടു കൊടുക്കാമായിരുന്നു!ഹാ, തനിക്കതു സാധിച്ചെങ്കില്‍!......
ഈ ചിന്തയില്‍ നിന്ന്‌ അവള്‍ക്കൊരു നടുക്കമുണ്ടായി. അങ്ങകലെ അണിനിരന്നു നില്‍ക്കുന്ന വൃക്ഷശിഖരങ്ങളുടെ ഇലപ്പഴുതുകളില്‍ക്കൂടി അരുണകോമളങ്ങളായ ആദിത്യരശ്‌മികള്‍ ഉതിര്‍ന്നുവീഴുന്നു. ജീവിതത്തില്‍ നിന്നു മരണത്തിലേക്കു പോകുന്ന ആത്മാക്കളെപ്പോലെ, പറ്റംപറ്റമായി ഓരോ പക്ഷികള്‍ ചിറകടിച്ചു വിദൂരചക്രവാളത്തിനുപിന്നില്‍ അകന്നു മറയുന്നു.... സാന്ധ്യതാരങ്ങള്‍ ഇനിയും കിളര്‍ന്നുതുടങ്ങിയിട്ടില്ല.... ഹൃദയസ്‌പര്‍ശകമായ ഒരു പ്രശാന്തത അന്തരീക്ഷത്തില്‍ ചുറ്റിനില്‍ക്കുന്നു. ആസന്നമൃത്യൂവായ വാസരശ്രീയുടെ വീയോഗത്തില്‍ പ്രക്ഷുബ്‌ധമായ പ്രകൃതിയുടെ ഹൃദയസ്‌പന്ദനം പോലെ വിദൂരത്തിലുള്ള ഒരു മില്ലിലെ യന്ത്രത്തിന്റെ ക്രമീകൃതമായ ശബ്‌ദമാത്രം അപ്പോഴത്തെ ഏകാന്തശാന്തതയെ ഭംഗപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്‌.
എന്തുമാകട്ടെ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനത്തെ അപേക്ഷ....അതു താന്‍ ചെയ്യാതിരുന്നാല്‍, ജീവിതകാലംമുഴുവന്‍ തനിക്കു പശ്ചാത്തപിക്കേണ്ടിവരില്ലേ?
എങ്കിലും അവള്‍ ഇവിടെ ഉര്‍വ്വശി ചമഞ്ഞു വരിക... തന്റെ മുന്‍പില്‍ വെച്ചു ഭര്‍ത്താവിനെ സമീപിക്കുക. തനിക്കതു സഹിക്കാനുള്ള കെല്‍പുണ്ടോ? ഏതായാലും പറഞ്ഞതു ചെയ്യുകതന്നെ!....
അവള്‍ കടലാസ്സും പേനയുമായി തിരിച്ചുവന്നു. രവീന്ദ്രന് വാചകങ്ങള്‍ പറഞ്ഞുകൊടുത്തു. `പ്രിയസഹോദരീ' എന്നാണ്‌ സംബോധന. അവളുടെ കൈകള്‍ വിറച്ചു. പേനയുടെ നിബ്ബ്‌ ഇടയ്‌ക്കിടെ കടലാസ്സില്‍ കുത്തി. അക്ഷരങ്ങള്‍ വടിവില്ലാതെയും മഷി അധികം വീണും വികൃതമായി. അവള്‍ രണ്ടാമത്‌ അതു വായിച്ചില്ല. കവറിലാക്കി പശവെച്ചു. രവീന്ദ്രന് മേല്‍വിലാസം പറഞ്ഞുകൊടുത്തു. അവള്‍ ലക്കോട്ടിന്റെ പുറത്ത്‌ അതെഴുതി.
"മല്ലികേ, മെയില്‍ പോകുന്നതു രാവിലെ എട്ടുമണിക്കാണ്‌. ഇപ്പോള്‍ ത്തന്നെ പോസ്റ്റ്‌ചെയ്യണം. എങ്കിലേ നാളെ പോകൂ. കൊണ്ടുപോയി ഉടന്‍തന്നെ വേലക്കാരന്റെ കയ്യില്‍ കൊടുത്തയ്യ്‌ക്കൂ!"
മല്ലിക കത്തുമായി വെളിയിലേക്കു പോയി. കോവണിയിറങ്ങുമ്പോള്‍ അവിചാരിതമായി അവളൊന്നു നടുങ്ങി. അവള്‍ നിശ്ചലയായി അൽപനേരം അവിടെനിന്നു.
സന്ധ്യാരാഗം ക്രമേണ മാഞ്ഞുവരികയാണ്‌. ചക്രവാളം ഇരുണ്ടുതുടങ്ങി. നാലഞ്ചു നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അങ്ങിങ്ങായി സ്‌ഫുരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.
അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരു സമരം നടന്നു. അവള്‍ക്കു പൊള്ളുന്ന പോലെ തോന്നി.
ആ കത്തയയ്‌ക്കാതിരുന്നാല്‍! എങ്കില്‍ അവള്‍ ഇവിടെ വരില്ല. ഹോ, ആ ക്ഷുദ്രകീടത്തെ താന്‍ എത്രമാത്രം വെറുക്കുന്നു!....അങ്ങനെയുള്ള താന്‍ അവളെ ഭര്‍ത്തൃസന്നിധിയിലേക്കു ക്ഷണിക്കുകയോ?.....
അവള്‍ ആ കത്തു വലിച്ചുകീറി തുണ്ടുതുണ്ടുകളാക്കി ആകാശത്തേക്കെറിഞ്ഞു. അങ്ങനെ ആസന്നമരണനായ ഒരു രോഗിയുടെ അവസാനത്തെ ആശ ദയനീയമാം വിധം ഛിന്നഭിന്നമായി അന്ധകാരാശ്ലിഷ്‌ടമായ വായുമണ്‌ഡലത്തില്‍ക്കൂടി ഊര്‍ന്നിറങ്ങി നിലംപതിച്ചു.
നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അപ്പോഴും മന്ദഹസിക്കുകയാണ്‌.
മല്ലികയുടെ മനസ്സില്‍ ഭയസമ്മിശ്രമായ ഒരു പൈശാചികസംതൃപ്‌തി നാമ്പെടുത്തു. അവളുടെ കാലുകള്‍ വിറയ്‌ക്കുന്നില്ലേ? അവള്‍ ഭര്‍ത്തൃപാര്‍ശ്വത്തിലേക്കു മടങ്ങി.
"കത്തു കൊടുത്തയച്ചോ മല്ലികേ?" രവീന്ദ്രന് ഉദാസീനമായി ചോദിച്ചു.
"ഉവ്വ്‌" - അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ ഒരിടിമുഴക്കമുണ്ടായി. അവളുടെ സ്വരം അവളെത്തന്നെ വിറപ്പിച്ചു. താനവിടെ ബോധംകെട്ടുവീണേക്കുമോ എന്നു പോലും അവള്‍ക്കു ഭയം തോന്നി....അതാ, അവളുടെ ആദ്യത്തെ വഞ്ചന! വെറും ഒരു സ്‌ത്രീ!
അവളുടെ ഭാവപ്പകര്‍ച്ച, സ്വരത്തിലുള്ള ആ സംശദ്യോതകമായ ഇടര്‍ച്ച, രവീന്ദ്രന് വീക്ഷിക്കാതിരുന്നില്ല....പക്ഷേ, മല്ലികയെ സംശയിക്കാന്‍ അയാളുടെ ഹൃദയം മടിച്ചു..... ഇല്ല രവീന്ദ്രന് അവളെ സംശയിച്ചില്ല.
നാലുദിവസം കഴിഞ്ഞു. അഞ്ചാംദിവസം ഉച്ചയോടുകൂടി അമ്മിണിയും മുരളിയും മല്ലികാമന്ദിരത്തില്‍ എത്തിച്ചേര്‍ന്നു. അവരെ ആദ്യമായി കണ്ടതു മല്ലികയാണ്‌....അവള്‍ നടുങ്ങിപ്പോയി. അതേ, അതവള്‍തന്നെ, അമ്മിണി! ഫോട്ടോവിലെ ഛായ അവളുടെ മനസ്സില്‍നിന്നു മറഞ്ഞിട്ടില്ല. ആ ബാലനാര്‌? അവന് അവളുടെ മകനാണ്‌!അയ്യോ, അതു തന്റെ സ്വന്തം പുത്രന്‍ വേണുവല്ലെന്നാര്‍ പറയും? തന്റെ ഭര്‍ത്താവിന്റെ മുഖം അതേപടി ആ ബാലനില്‍ പകര്‍ത്തിവെച്ചിരിക്കുന്നു! -
മല്ലികയുടെ മനസ്സ്‌ ഒരിക്കലും ഇത്രത്തോളം നീറിയിട്ടില്ല...അവള്‍ അവളുടെ സ്വന്തം മുറിയിലേക്ക്‌ ഒരോട്ടം കൊടുത്തു. പോകുംവഴി കതകിന്മേല്‍ അവളുടെ മുഖം ശക്തിയായി ചെന്നടിച്ചു. അതവള്‍ അറിഞ്ഞില്ല. അവള്‍ക്കു കണ്ണുകാണാതായി. അവള്‍ക്കു ഭ്രാന്തുപിടിച്ചു.
ആ അശ്രീകരം ഇവിടെയെങ്ങനെ വന്നു? അവള്‍ വരരുതെന്നു കരുതിയല്ലേ താന്‍ ഭര്‍ത്താവിനെ വഞ്ചിച്ച്‌ ആ കത്തയ്‌യക്കാതിരുന്നത്‌? കഷ്‌ടം, അതു ചെയ്യേണ്ടായിരുന്നു. തന്റെ വഞ്ചനകൊണ്ട്‌ ഇപ്പോള്‍ എന്തു പ്രയോജനമുണ്ടായി? തന്റെ വഞ്ചന അദ്ദേഹം ഇപ്പോള്‍ മനസ്സിലാക്കും....എല്ലാം വെളിപ്പെട്ടുകഴിഞ്ഞു. തനിക്കിനി ഒരു നില്‍ക്കക്കള്ളിയുമില്ല. അവസാന നിമിഷത്തില്‍പ്പോലും ഭര്‍ത്താവിനെ വഞ്ചിക്കുക! അതിനെക്കുറിച്ച്‌ ഓര്‍ക്കുംതോറും അവളുടെ ഉള്ളില്‍ അഗ്നിജ്വാലകള്‍ പടര്‍ന്നുപിടിച്ചു. അവള്‍ വാതിലടച്ചു കുറ്റിയിട്ട്‌ ആ മുറിയില്‍ വെറും നിലത്തുവീണ്‌ ഒരു പ്രാകൃതയെപ്പോലെ മാറത്തടിച്ചു കേണുരുണ്ടു. ഏറെനേരം അങ്ങനെ കരഞ്ഞുകരഞ്ഞ്‌ അവള്‍ അറിയാതുറങ്ങിപ്പോയി.
മല്ലിക ഞെട്ടിയുണര്‍ന്നു.
"കൊച്ചമ്മേ, വാതിലു തൊറക്കൂ! വാതിലുതൊറക്കൂ!" ശക്തിയായി കതകിന്മേല്‍ മുട്ടിക്കൊണ്ട്‌ ആരോ ഉച്ചത്തില്‍ വിളിക്കുന്നു.
അവള്‍ ചാടിപ്പിണഞ്ഞ്‌ എഴുന്നേറ്റു. ചുറ്റും കൂരിരുട്ട്‌! അൽപനേരത്തേക്ക്‌, താനെവിടെയാണെന്നോ എന്തു ചെയ്യുന്നുവെന്നോ അവള്‍ക്ക്‌ ഒരെത്തും പിടിയും കിട്ടിയില്ല. അവളുടെ ബുദ്ധി അത്രമാത്രം ക്ഷീണിച്ചിരുന്നു. ഒരു കറുത്ത മായാവരണത്താല്‍ ചുറ്റുപാടും മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അതിനുള്ളില്‍ അവളുടെ ഹൃദയംമാത്രം ശക്തിയായി തുടിക്കുന്നുണ്ട്‌. ആ തീവ്രസ്‌പന്ദനങ്ങള്‍ അവളെ ഭയവിഹ്വലയാക്കി. അവള്‍ എഴുന്നേറ്റ്‌ ഒരു യാന്ത്രികപ്രവര്‍ത്തനത്താലെന്നപോലെ നടന്നുചെന്നു വാതില്‍ തുറന്നു.
"കൊച്ചമ്മേ....ഏമാന്‍.....അങ്ങോട്ടു വരാന്‍!" - ആ ഭൃത്യന്‍ അമ്പരപ്പോടെ ഉച്ചരിച്ചു. അവന് കരയുന്നുണ്ട്‌ .
അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ പെട്ടെന്നൊരു മിന്നലുണ്ടായി. അതിന്റെ വെളിച്ചത്തില്‍ ആ അന്ധകാരാവൃതമായ പരിസരങ്ങളെ ഒരു നോക്കവള്‍ കണ്ടു. കാര്യമെല്ലാം അവള്‍ക്കു മനസ്സിലായി. വെറുമൊരു ഭ്രാന്തിയെപ്പോലെ അവള്‍ രവീന്ദ്രന്റെ മുറിയിലേക്കിരച്ചുപാഞ്ഞു....
നേരം നല്ലപോലെ ഇരുട്ടായിരുന്നു. ആ മുറിക്കകത്ത്‌ ഒരു വിളക്കെരിയുന്നുണ്ട്‌. രവീന്ദ്രന്റെ സമീപം അവള്‍ ഇരിക്കുന്നു! അവളുടെ മകന്‍ അവളോടു ചേര്‍ന്നുപറ്റി താഴെ നില്‍ക്കുന്നു. വേണുവും ലീലയും രവീന്ദ്രന്റെ തലയ്‌ക്കലായി കണ്ണീര്‍പൊഴിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. മാധവിയമ്മ മുറിയുടെ ഒരു മൂലയ്‌ക്കല്‍ മുഖം കുനിച്ചിരുന്ന്‌ ഏങ്ങലടിച്ചു കരയുകയാണ്‌.
മല്ലിക കണ്ടു....ആ രംഗം! രവീന്ദ്രന്റെ കണ്ണുകള്‍ക്ക്‌ എന്തൊരു വിസ്‌താരമാണ്‌! മരണം അതില്‍കൂടി തുറിച്ചുനോക്കി അവളെ ഭീഷണി പ്പെടുത്തുകയാണോ? ഇടയ്‌ക്കിടെ ആ കൃഷ്‌ണമണികള്‍ വികൃതമായി വട്ടംചുറ്റുന്നു. അവയിലെ വെളിച്ചം എങ്ങോട്ടോ പറന്നുപോകുവാനുള്ള പരാക്രമമാണത്‌.
വാവിട്ടു കരഞ്ഞുകൊണ്ടു മല്ലിക ഓടിച്ചെന്നു കട്ടിലിലിരുന്നു. അമ്മിണി എഴുന്നേറ്റു മാറിക്കൊടുത്തു. അവള്‍ തന്റെ പ്രാണവല്ലഭന്റെ പാദങ്ങളെടുത്തു മടിയില്‍ വെച്ച്‌ അവയെ കെട്ടിപ്പിടിച്ചുകൊണ്ട്‌ ഏങ്ങലടിച്ചു കരഞ്ഞു. ക്ഷണനേരത്തേക്ക്‌ അവള്‍ക്ക്‌ ഒരു ബോധവുമുണ്ടായില്ല.....
മ....ല്ലി.......കേ! ആ വിളി അവളെ തട്ടിയുണര്‍ത്തി. അവള്‍ തലയുയര്‍ത്തി നോക്കി. രവീന്ദ്രന് അമ്മിണിയെയും അവളുടെ മകനെയും ചൂണ്ടി ക്കാണിച്ചു കൊണ്ടു വളരെ പണിപ്പെട്ട്‌ ഇത്രയും പറഞ്ഞു.
"നീ..... ഇവരെ .....നോക്കണം ....നിനക്കു നന്മ.....വെള്ളം!...." മേശപ്പുറത്തു വെച്ചിരുന്ന വെള്ളം എടുത്ത്‌ ഒരു സ്‌ഫൂണ്‍ വായിലൊഴിച്ചു കൊടുത്തു. അതിറങ്ങിയോ എന്തോ!
പകുതിയോളം വെള്ളം പുറത്തേക്കൊലിച്ചു പോന്നു. അയാളുടെ വായ്‌മൂലകള്‍ വികൃതമായി ഒന്നു ചുളുങ്ങി. കണ്ണുകളിലെ അവസാനത്തെ ആ പ്രകാശവും നിമിഷനേരം ജ്വലിച്ച്‌, പറന്നുപോയി... അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ അടഞ്ഞു എന്നെന്നേക്കുമായി!......
മല്ലികയും കുഞ്ഞുങ്ങളും മാധവിയമ്മയും ഭൃത്യന്മാരും വാവിട്ടുകരഞ്ഞു. അമ്മിണിമാത്രം കരഞ്ഞില്ല. അവളുടെ കണ്ണുകളില്‍ ഒരു തുള്ളി കണ്ണീരെങ്കിലും പൊടിഞ്ഞില്ല. പ്രാപ്‌തിയും പ്രാഗത്ഭ്യവുമുള്ള ഒരു ഗൃഹനായികെപ്പോലെ, അവള്‍ അവിടെനിന്നുപോയി രവിയുടെ ശവസംസ്‌കാരകര്‍മ്മങ്ങളെല്ലാം യഥാവിധി നിര്‍വ്വഹിക്കപ്പെടേണ്ടതിലേക്കുള്ള ഒരുക്കങ്ങള്‍ക്കേര്‍പ്പാടു ചെയ്‌തു. അവള്‍ അടുത്തുതന്നെ നിന്ന്‌ അതെല്ലാം ഭംഗിയായി നിര്‍വ്വഹിപ്പിച്ചു.....അവള്‍ക്കു സമാധാനമായി... ..പിറ്റേദിവസം ഉച്ചതിരിഞ്ഞതോടുകൂടി അവളുടെ കളിത്തോഴന്റെ മൃല്‍പിണ്ഡത്തിലെ അവസാനത്തെ അംശവും ചാമ്പലായിക്കഴിഞ്ഞു.... അതുവരെ അവള്‍ അഗ്നി ജ്വാലകളുടെ ആ സംഹാരതാണ്ഡവം കണ്ടുകൊണ്ടു പട്ടടയ്‌ക്കരികെ നിന്നു....
നേരത്തോടുനേരം കഴിഞ്ഞു. മല്ലിക ആഹാരം കഴിച്ചിട്ട്‌, രവീന്ദ്രന്റെ ദഹനം കഴിഞ്ഞപ്പോള്‍ നേരം ഏതാണ്ട്‌ ഉച്ചതിരിഞ്ഞു. അമ്മിണി കുളിച്ചുവന്നു. ഭൃത്യന്മാരുടെ സഹായത്തോടുകൂടി ആഹാരമെല്ലാം തയ്യാറാക്കി. ആദ്യമായി അവള്‍ കുറെ കാപ്പി തിളപ്പിച്ച്‌ ഒരു ഗ്ലാസ്സില്‍ ഭൃത്യന്റെ കൈയില്‍ മല്ലികയ്‌ക്കായി കൊടുത്തയച്ചു. അവള്‍ അതു സ്വീകരിക്കാതിരുന്നില്ല. ആ സംഭവം അമ്മിണിക്ക്‌ ആശ്വാസകരമായിരുന്നു...
മല്ലികയുടെ മനോമണ്ഡലത്തില് വിഭിന്നവികാരങ്ങളുടെ തീക്ഷ്‌ണമായ ഒരു സമരം നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കയാണ്‌.... രവീന്ദ്രന്റെ നഷ്‌ടം അവളെ അസഹ്യമായ ദുഃഖത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലേക്കാഴ്‌ത്തി. അമ്മിണിയോട്‌ അവള്‍ക്കിപ്പോഴും വെറുപ്പില്ലേ? ഇല്ലെന്നവള്‍ പറയുകയില്ല. പക്ഷേ അതിന്റെ കാഠിന്യം സാരമാംവിധം തേഞ്ഞുപോയിട്ടുണ്ട്‌. അവള്‍ ഒരു വിധവയായി. അവള്‍ ഇനി അമ്മിണിയുടെ കാര്യത്തില്‍ ആരോടു കലഹിക്കാനാണ്‌; പരിഭവിക്കാനാണ്‌?..... എങ്കിലും, അവള്‍ക്ക്‌ അമ്മിണിയെ ഇഷ്‌ടപ്പെടുക സാധ്യമല്ല.... പക്ഷേ രവീന്ദ്രന്റെ അവസാനത്തെ വാക്കുകള്‍!അവള്‍ അതനുസരിച്ചു പ്രവര്‍ത്തിക്കേണ്ടതല്ലേ? അതല്ലേ അവളുടെ ധര്‍മ്മം?....
...ഇല്ല അവള്‍ക്കു കുണ്‌ഠിതം തോന്നുന്ന രീതിയില്‍ താനൊന്നും സംസാരിക്കികയില്ല. അവളും ആ കുട്ടിയും എത്രയും വേഗത്തില്‍ അവിടെനിന്നു പോയാല്‍ മതിയായിരുന്നു..അവരുടെ സാന്നിധ്യം തന്നെ വീണ്ടും പിച്ചുപിടിപ്പിച്ചാലോ? അവരുടെ അഭാവത്തില്‍ പക്ഷേ തനിക്കവരെ സ്‌നേഹിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞേക്കും .... .ആവശ്യമുള്ള പക്ഷം എന്തെങ്കിലും സഹായം അവര്‍ക്കുവേണ്ടി ചെയ്യുവാനും തനിക്കു വലിയ വൈമനസ്യമില്ല..... ഇങ്ങനെയെല്ലാമാണെങ്കിലും അവള്‍ ആര്‌? ഭര്‍ത്താവിന്റെ കാമുകി! ആ കുട്ടിയോ? ഭര്‍ത്താവിന്റെ പുത്രന്‍! തനിക്കവരെ സ്‌നേഹിക്കാന്‍ സാധിക്കുമോ? ഏതായാലും അവര്‍ പോകുന്നതുവരെ അവരെ താന്‍ ശല്യപ്പെടുത്തുകയില്ല, തീര്‍ച്ച....
മല്ലിക ഏകാന്തതയില്‍ ഇപ്രകാരം മനസ്സുകൊണ്ടു നിശ്ചയിച്ചുറച്ചു....
അമ്മിണിയൊഴികെ മറ്റെല്ലാവരുടെയും അത്താഴം കഴിഞ്ഞു.. കണ്ണീരില്‍ കുതിര്‍ന്ന ഒരു രുചിയറിയാത്ത ഭക്ഷണം!..
അമ്മിണി സ്വപുത്രനെയും കൊണ്ടു മല്ലികയുടെ മുറിയില്‍ കടന്നുചെന്നു. ഒരു മങ്ങിയ ദീപം അതിനുള്ളില്‍ കത്തുന്നുണ്ട്‌. മല്ലിക അപ്പോഴും കരഞ്ഞുകൊണ്ടു കിടക്കുകയാണ്‌.
"മല്ലികേ!" അടുത്തു ചെന്നു വാത്സല്യസാന്ദ്രമായ ഒരു സ്വരത്തില്‍ അമ്മിണി വിളിച്ചു.
അവള്‍ പിടച്ചെഴുന്നേറ്റു....അവള്‍ അമ്മിണിയുടെ മുഖത്തേക്കു തുറിച്ചുനോക്കി. ദഹിപ്പിക്കാന്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം നോക്കിയ ആ നോട്ടം അവളറിയാതെ കണ്ണീരില്‍ കുതിര്‍ന്നുപോയി. എന്തൊരു ശക്തിവിശേഷമോ? അവള്‍ അമ്മിണിയുടെ പാദത്തില്‍ സാഷ്‌ടാംഗം കെട്ടിപ്പിടിച്ചു കരഞ്ഞു.
അമ്മിണി ഒരിളം പൈതലിനെ എന്നപോലെ അവളെ തീവ്രമായി മിടിക്കുന്ന ഹൃദയത്തോടെ വാരിയെടുെത്തഴുന്നേൽപിച്ചു കട്ടിലിലിരുത്തി. അവളോടു ചേര്‍ന്നിരുന്ന്‌ അഴിഞ്ഞുലഞ്ഞ അവളുടെ തലമുടി മാടിക്കെട്ടി. അമ്മിണി അവളുടെ പുറത്തു മെല്ലെ തലോടി. കുറച്ചുനേരത്തേക്ക്‌ ഇരുവര്‍ക്കും ഒന്നും സംസാരിക്കാന്‍ സാധിച്ചില്ല.
ഏങ്ങലടിച്ചു കരഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ ഒടുവില്‍ മല്ലിക വിക്കിപ്പറഞ്ഞു.
"എന്റെ പൊന്നുചേച്ചി.. .എന്നോടു ക്ഷമിക്കണം! ഞാന്‍.....ഞാന്‍ തെറ്റുകാരിയാണ്‌".
അമ്മിണി അവളുടെ വസ്‌ത്രാഞ്ചലംകൊണ്ടു മല്ലികയുടെ കണ്ണുനീര്‍ തുടച്ചു. അവള്‍ പറഞ്ഞു.
"എന്റെ കൊച്ചനിയത്തി, കരയാതിരിക്കൂ! കരഞ്ഞതുകൊണ്ടു നിനക്കു നഷ്‌ടപ്പെട്ട ആ മഹാരത്‌നം ഇനി തിരിച്ചുകിട്ടുകയില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആത്മാവിന്റെ ശാന്തിക്കായി പ്രാര്‍ത്ഥിക്കൂ!..."
"ഇല്ല ചേച്ചീ, ഞാന്‍ കരയുകയില്ല. അദ്ദേഹം എനിക്കു മാപ്പുതരുമോ?" അവള്‍ ദയനീയമായി ചോദിച്ചു.
"ഉവ്വ്‌" അമ്മിണി ദൃഢസ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു. "നീ അദ്ദേഹത്തോടു ചെയ്‌ത അപരാധം നിസ്സാരമാണ്‌. അതിനദ്ദേഹം നിനക്കു മാപ്പുതരികയും ചെയ്‌തു...ഞാന്‍ കേള്‍ക്കെയാണ്‌ അദ്ദേഹം അതു പറഞ്ഞത്‌".
"അതെയോ ചേച്ചീ? അദ്ദേഹം എന്റെ തെറ്റിന്‌ എനിക്കു മാപ്പു തന്നുവോ?"
"ഉവ്വ്‌, നിന്റെ തെറ്റു ക്ഷമിച്ച്‌ അദ്ദേഹം നിന്നെ അനുഗ്രഹിച്ചു".
"ഹാവൂ! എനിക്കു സമാധാനമായി!" - അവള്‍ ഒരു ദീര്‍ഘനിശ്വാസം വിട്ടുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു.
"ഞാനിപ്പോള്‍ വന്നിരിക്കുന്നതു നിന്നോടു ഗൗരവമേറിയ ഒരു സംഗതി പറയുവാനാണ്‌...ഇതാ, ഇതു നീ ഭദ്രമായി സൂക്ഷിച്ചു കൊള്ളുക!" എന്നു പറഞ്ഞു ചുരുട്ടിയ ഒരു കടലാസ്സ്‌ അവള്‍ മല്ലികയെ ഏൽപിച്ചു.
"ഇതെന്താണ്‌?" - അത്ഭുതഭാവത്തില്‍ അവള്‍ ചോദിച്ചു.
"അദ്ദേഹം എഴുതിവെച്ചിരുന്ന വിൽപത്രമാണിത്‌. ഇന്നലെ അദ്ദേഹം ഇതെന്നെ ഏൽപിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വത്തില്‍ നേര്‍പകുതി എനിക്കും നേര്‍പകുതി നിന്റെ കുട്ടികള്‍ക്കുമായിട്ടാണ്‌ അദ്ദേഹം വ്യവസ്ഥ ചെയ്‌തിട്ടുള്ളത്‌!"
മല്ലികയുടെ ഹൃദയത്തില്‍ അമര്‍ഷതരംഗങ്ങള്‍ ഇളകിമറിഞ്ഞു.
പക്ഷേ അവളതു പുറത്തു കാണിച്ചില്ല. യാതൊരു ക്ഷോഭവുമില്ലാതെ അവള്‍ ശാന്തസ്വരത്തില്‍ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു. "ചേച്ചീ, ഞാനതില്‍ സന്തോഷിക്കുന്നു. ഇതദ്ദേഹം ചേച്ചിയെ ഏൽപിച്ചതല്ലേ? ചേച്ചിയുടെ കയ്യില്‍ത്തന്നെ ഇരിക്കട്ടെ, എനിക്കതിന്റെ ആവശ്യമില്ലല്ലോ!"
"വേണ്ടാ, മല്ലികേ, നീ തന്നെ അതു വെച്ചുകൊള്ളൂ. എനിക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വത്തില്‍നിന്ന്‌ ഒരു പൈ ആവശ്യമില്ല. ഞാന്‍ നിര്‍ദ്ധനയായി ജനിച്ചു. നിര്‍ദ്ധനയായി ജീവിച്ചു. നിര്‍ദ്ധനയായിത്തന്നെ മരിക്കുവാനും ഞാനാശിക്കുന്നു. പക്ഷേ, എന്റെ പൊന്നനുജത്തി എനിക്കൊരുപകാരം ചെയ്‌തുതരണം. അതുമാത്രമേ എനിക്കപേക്ഷയുള്ളൂ."
"എന്താണത്‌?" മല്ലിക ഉത്‌കണ്‌ഠയോടുകൂടി ചോദിച്ചു.
അമര്‍ഷതരംഗങ്ങളെല്ലാം അവളുടെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നൊഴിഞ്ഞുമാറി. കടുത്ത പശ്ചാത്താപവും അനുകമ്പയും ആ സ്ഥാനത്തെ അധിരോഹണം ചെയ്‌തു. അമ്മിണിയുടെ വാക്കുകള്‍ വെളിപ്പെടുത്തിയ ഹൃദയം അവളെ അത്ഭുതാധീനയാക്കി. അവള്‍ പറഞ്ഞു.
"എന്റെ ചേച്ചിക്കുവേണ്ടി ഞാന്‍ എന്തും ചെയ്യാം . ഞാന്‍ ഇത്രനാളും ചേച്ചിയെ കഠിനമായി വെറുത്തിരുന്നു. എനിക്കിപ്പോള്‍ ചേച്ചിയെ മനസ്സിലായി. ചേച്ചിക്കുവേണ്ടി ജീവനെപ്പോലും ത്യജിക്കാന്‍ ഞാന്‍ സന്നദ്ധയാണ്‌".
"സഹോദരീ",അമ്മിണി ആരംഭിച്ചു: "നീ നല്ലവളാണ്‌...നിന്നെ എപ്പോഴെങ്കിലും ഞാനൽപം വെറുത്തിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ എന്റെ കത്തിനു നീ അയച്ച മറുപടി വായിച്ചപ്പോള്‍ മാത്രമാണ്‌. നിന്നോട്‌ ഭയങ്കരപ്രതികാരം ചെയ്യണമെന്നുപോലും ഞാന്‍ കരുതി. നീ ഇവിടെ നിന്നു പോയപ്പോള്‍, നിന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌ ഇവിടെ വന്ന്‌ അദ്ദേഹത്തെ ശുശ്രൂഷിച്ചുതാമസിക്കണമെന്നു ഞാന്‍ ആശിച്ചു. നിന്നോട്‌ തക്കപ്രതികാരം ചെയ്യാന്‍ ആ ഒറ്റ മാര്‍ഗ്ഗമേ ഞാന്‍ കണ്ടുള്ളൂ. എന്റെ ഇംഗിതം ഞാന്‍ അദ്ദേഹത്തെ മനസ്സിലാക്കി. അതിനദ്ദേഹം എനിക്കയച്ച മറുപടി ഇതാ, ഇതാണ്‌. നീയിതൊന്നു വായിച്ചുനോക്കൂ!"
അമ്മിണിമടിയില്‍ നിന്ന്‌ ഒരു കത്തെടുത്തു മല്ലികയുടെ കൈയില്‍ കൊടുത്തു. അതു വായിച്ചപ്പോള്‍ അവളുടെ കണ്ണുകള്‍ വീണ്ടും നിറഞ്ഞു.
"ചേച്ചീ, ഞാന്‍ എത്രമാത്രം അദ്ദേഹത്തെ കുണ്‌ഠിതപ്പെടുത്തി"! അവള്‍ പശ്ചാത്തപിച്ചു.
"സഹോദരീ, നീയതൊന്നും വിചാരിച്ച്‌ ഇനി കുണ്‌ഠിതപ്പെടരുത്‌. ഇതെല്ലാം മനുഷ്യസഹജമാണ്‌. നിന്നെ ഒരിക്കലും അതില്‍ കുറ്റപ്പെടുത്താന്‍ നിവൃത്തിയില്ല. മാത്രമല്ല, നീ ഇത്രയൊക്കെയല്ലേ പ്രവര്‍ത്തിച്ചുള്ളൂ. ഞാന്‍ അതില്‍ നിന്നെ ബഹുമാനിക്കുന്നു. നിന്റെ സ്ഥാനത്തു ഞാനായിരുന്നെങ്കില്‍ ഇതും ഇതില്‍ കൂടുതലായും ചെയ്‌തുപോകുമായിരുന്നു!"
അനന്തരം അവള്‍ തന്റെ കത്തില്‍ വിവരിച്ചിരുന്ന ആ രവീന്ദ്രനുമായുള്ള ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച്‌ ഒന്നുകൂടി അവളെ വിശദമായി മനസ്സിലാക്കി. മിശ്രവികാരങ്ങളോടെ മല്ലിക അതു സശ്രദ്ധം കേട്ടുകൊണ്ടിരുന്നു. നിസ്സാരസംഭവങ്ങള്‍പോലും അവള്‍ മറച്ചുവെച്ചില്ല. ഒടുവില്‍ അത്ഭുതപരതന്ത്രയായി മല്ലിക ഇങ്ങനെ ചോദിച്ചു.
"അപ്പോള്‍ മുരളി അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകനല്ലെന്നാണോ ചേച്ചി പറയുന്നത്‌?"
"അതേ... ഞാനതുമാത്രം എന്തിനു മറച്ചുവെയ്‌ക്കുന്നു മല്ലികേ? നീ വിശ്വസിക്കൂ. ഈശ്വരനെ സാക്ഷി നിര്‍ത്തി ഞാന്‍ പറയുന്നു. അവന് എന്റെ ഭര്‍ത്താവിന്റെ മകനാണ്‌".
"എങ്കിലത്ഭുതം തന്നെ ചേച്ചീ! പിന്നെ ഈ മുഖച്ഛായ ഇത്രത്തോളം യോജിച്ച്‌ എങ്ങനെ വന്നുകൂടി?"
"എന്തോ അതെനിക്കും അറിഞ്ഞുകൂടാ. പാപിനിയായ എനിക്ക്‌ ഈശ്വരന്‍ മനഃപൂര്‍വ്വം തന്ന ഒരു ശിക്ഷയാണത്‌"!
"ചേച്ചീ, ചേച്ചി ഭാഗ്യവതിയാണ്‌...ഇത്രത്തോളം സ്‌നേഹംനിറഞ്ഞ ഒരു ഹൃദയം ഞാന്‍ ഇതിനു മുന്‍പു കണ്ടിട്ടില്ല. ചേച്ചിയുടെ സ്‌നേഹത്തിന്റെ പ്രതിഫലം ചേച്ചിക്കു കിട്ടുകയും ചെയ്‌തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനനിമിഷങ്ങളില്‍ അദ്ദേഹത്തെ ശുശ്രൂഷിക്കാനുള്ള ഭാഗ്യം ചേച്ചിക്കുണ്ടായല്ലോ! അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വന്തം കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ അമ്മയായ എനിക്കുപോലും ആ ഭാഗ്യം ഈശ്വരന്‍ തന്നില്ല!"
"അതേ മല്ലികേ", അമ്മിണി സാഭിമാനം പ്രസ്‌താവിച്ചു: "അതൊരു മഹാഭാഗ്യമായിത്തന്നെ ഞാന്‍ കരുതുന്നു. എനിക്കീ ലോകത്തില്‍ ഇനി ഒരാശയുമില്ല. നീ എന്നോടു കോപിക്കരുത്‌. ഞാന്‍ തുറന്നു പറയാം. എന്റെ ജീവിതപ്രകാശം അദ്ദേഹമായിരുന്നു. അതു പൊലിഞ്ഞു പോയി.... .ഇനി ഈ ലോകത്തില്‍ എനിക്കൊന്നും വേണ്ടതായിട്ടില്ല നിന്നോടെനിക്ക്‌ ഒരൊറ്റ അപേക്ഷ മാത്രമുണ്ട്‌!"
"എന്താണത്‌? ചേച്ചിയതു പറഞ്ഞില്ലല്ലോ!"
"പറയാം. എന്റെ ഈ കുട്ടിയെ നീ വേണുവിനേയും ലീലയെയും പോലെ കരുതണം. അവനെ വളര്‍ത്തേണ്ട ഭാരം ഞാന്‍ നിനക്കു വിട്ടുതരുന്നു..."
"തീര്‍ച്ചയായും ചേച്ചീ, എനിക്കതു വലിയ സന്തോഷമാണ്‌. മുരളി ഇവിടെ താമസിച്ചുകൊള്ളട്ടെ. എനിക്കു മൂന്നുകുട്ടികളെ ഈശ്വരന്‍ തന്നു..."
"മതി, അനിയത്തീ, എനിക്കത്രമാത്രമേ വേണ്ടൂ!"
അമ്മിണി അവനെ മല്ലികയുടെ കൈയില്‍ ഏൽപിച്ചു.... അമ്മിണിയുടെ കണ്ണുകളില്‍ ആ നിമിഷം ഒരു കണ്ണീര്‍ക്കണം പൊഴിഞ്ഞു. മല്ലിക അതു കണ്ടു. അവള്‍ മുരളിയെ വാങ്ങി നിറുകയില്‍ ചുംബിച്ചുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു.
"ചേച്ചീ....ചേച്ചി കരയുന്നല്ലോ! ഇതുവരെ പ്രകാശം വിതറിയിരുന്ന ആ കണ്ണില്‍ കണ്ണുനീരോ? അതിന്റെ കാരണമെന്ത്‌? എനിക്കു പല ദുശ്ശങ്കകളും തോന്നുന്നു. മുരളിയെ എന്നെ ഏൽപ്പിച്ചിട്ടു ചേച്ചി എന്തു ചെയ്യാന്‍ പോകുന്നു? അയ്യോ! എന്റെ പൊന്നുചേച്ചീ. എന്നില്‍നിന്നൊന്നും മറച്ചു വെയ്‌ക്കരുതേ!.... ..എനിക്കു പലതും തോന്നുന്നു....."
"വേണ്ടാ, സഹോദരീ, നീ ഒട്ടും ഭയപ്പെടേണ്ട. അമ്മിണി ഒരിക്കലും ആത്മഹത്യ ചെയ്യുകയില്ല ഏതെല്ലാം ക്ലേശങ്ങള്‍ നേരിട്ടാലും മരിക്കുന്നതുവരെ അവള്‍ ജീവിക്കും. മൃഗങ്ങള്‍ക്കു വിശേഷബുദ്ധിയില്ല. അവ പോലും സ്വജീവനെ ഏറ്റവും വിലമതിക്കുന്നു... ഒരൊറ്റ മൃഗമെങ്കിലും ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തതായി കേട്ടിട്ടുണ്ടോ? അങ്ങനെയിരിക്കെ വിശേഷ ബുദ്ധിയുണ്ടെന്നഭിമാനിക്കുന്ന മനുഷ്യന് ആത്മഹത്യ ചെയ്യുന്നത്‌ എത്ര പരിഹാസ്യമാണ്‌! ഇല്ല മല്ലികേ, ആത്മഹത്യ ചെയ്യുമായിരുന്നെങ്കില്‍ അമ്മിണി ഇതിനെത്രയോ മുന്‍പ്‌ ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തേനേ...ഇതിനൊന്നും ഇടവരില്ലായിരുന്നു. അക്കാര്യത്തില്‍ നീയെന്നെ അശേഷം സംശയിക്കേണ്ടാ".
"ചേച്ചി പിന്നെ ഈ ഓമനക്കുഞ്ഞിനെ എന്നെ ഏൽപിച്ചിട്ട്‌ എവിടെപ്പോകുന്നു? ചേച്ചി എങ്ങും പോകരുത്‌.... ഇതു ചേച്ചിയുടെ വീടാണ്‌. എനിക്കിനിയൊരു സഹായം ചേച്ചി മാത്രമേയുള്ളൂ. എന്നോടു ദയവുണ്ടായി, അദ്ദേഹത്തേയും ഈശ്വരനേയും വിചാരിച്ച്‌, ചേച്ചി എന്നെ ഉപേക്ഷിച്ചിട്ട്‌ പോകരുത്‌!" -
അവള്‍ വീണ്ടും അമ്മിണിയുടെ കാല്‍ക്കല്‍ വീണു.