ആരാധകന്
ആശംസ
നവോത്ഥായികളായ കേരളീയകവികളില്‍, സഹജമായ ശക്തി' കൊണ്ട് അതിപ്രധാനമായ ഒരു പദം അര്‍ഹിക്കുന്ന ശ്രീമാന്‍ ചങ്ങമ്പുഴ കൃഷ്ണപിള്ളയുടെ ലളിതകോമളമായ ഒരു നവ്യലഘുകാവ്യമാകുന്നു ആരാധകന്.' ഉജ്ജ്വലമായ ഭാവന, ഉത്‌കൃഷ്‌ടമായ വികാരം, സുന്ദരമായ ചിന്ത, സുലളിതമായരചന-ആരാധകന്' സഹൃദയന്മാരുടെ സവിശേഷാരാധനം അര്‍ഹിക്കുന്ന, കരുണാത്മകമായ ശുദ്ധസ്‌നേഹത്തെ ഗാനം ചെയ്യുന്ന, ഒരു ജീവിതനിരീക്ഷകനത്രേ.
താരുണ്യത്തിന്റെ വികസിതകാന്തിയണിഞ്ഞിരുന്ന വിജയനും സോമനും 'ഒരു ഞെട്ടിലങ്കുരിച്ചാത്തശോഭം വിലസീടും രണ്ടോമല്‍പ്പൂക്കള്‍ പോലെ' ഒരു ഗൃഹത്തില്‍ത്തന്നെ കഴിഞ്ഞുകൂടുകയാണ്‌. ആ അപരിചിതനമാര്‍ പരസ്‌പരം കാണുവാനും സ്‌നേഹിക്കുവാനും ഇടനല്‍കിയ പ്രഭാതം മറഞ്ഞിട്ടു കാലം വളരെയാണെങ്കിലും ആ യുവാക്കന്മാരുടെ അസാധാരണ സൗഹൃദബന്ധത്തിന്‌ അല്‌പം പോലും ശൈഥില്യം സംഭവിച്ചിട്ടില്ല.
വിജയന്‍ വിജയനെ വിസ്‌മരിച്ചു
വിബുധനാം സോമനില്‍ ചേര്‍ന്നലിഞ്ഞു.
അതുവിധം സോമനും സോമനേയു
മവഗണിച്ചാത്മസുഹൃത്തിലാണ്ടു.''
എന്ന വര്‍ണ്ണനം അവരുടെ സൗഹൃദത്തിന്റെ അഗാധതയില്‍ മുങ്ങിനോക്കുന്നുണ്ട്‌. എങ്കിലും അവരുടെ സ്വഭാവം ഭിന്നമല്ലെന്നു പറഞ്ഞുകൂടാ. വിജയന്‍ വിനോദപ്രിയന്‍, കായികാഭ്യാസചതരുന്‍, വാചാലന്‍; സോമന് മിതഭാഷി, അധീരന്‍, ഭാവനാസമ്പന്നന്‍, ചിത്രകാരന്‍.
"പല പല പുഷ്‌പങ്ങള്‍ തിങ്ങിനില്ക്കും
പനിമലര്‍ത്തോപ്പിന്‍പകര്‍പ്പുപോലെ.''
പരിണതകാന്തി കലര്‍ന്നിരിക്കുന്ന ഒരു സായാഹ്നത്തില്‍ വിജയസോമന്മാര്‍ പതിവുപോലെ, നദീതടത്തിലിരിക്കുമ്പോള്‍ വെള്ളം മുക്കുവാന്‍ വന്ന ഒരു കോമളാംഗി അവരുടെ രണ്ടുപേരുടെയും ഹൃദയം സമാകര്‍ഷിച്ചു. ആ യുവാക്കന്മാരുടെ ശുദ്ധസൗഹൃദത്തിന്റെ മാറ്റുനോക്കുവാന്‍ ജീവിതശില്‌പി നിശ്ചയിച്ചതന്നാണ്‌. പിന്നേയും,
വേനലും മഞ്ഞും മഴയുമായി
ക്കാലം പതുക്കെ കടന്നുപോയി.
ആയിരം മൊട്ടുകള്‍ പൂക്കളായി.
ആയിരം പൂക്കളടര്‍ന്നുപോയി.''
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
കാലഗതിയും പ്രകൃതിപരിണാമവും വിചാരിച്ചാല്‍ വിശുദ്ധസ്‌നേഹത്തോട്‌ എന്തുചെയ്യാന്‍ കഴിയും?
എന്നാല്‍ വിജയനും സോമനുമായ്‌
നിന്നീടും ബന്ധത്തിനില്ല ഭേദം.''
വിജയന്റെ ധീരമായ വാക്‌ചാതുര്യം അചിരേണ മാലതിയുടെ-അതായിരുന്നു നദീതടത്തില്‍ വന്ന നവനീതഗാത്രിയുടെ നാമം-ഹൃദയം സ്വാധീനമാക്കി. അധീരത സോമനം മനഃപൂര്‍വ്വം തോല്‌പിച്ചു. വിജയന്റെ സുഖത്തിലസൂയയുണ്ടായിരുന്നില്ല, സോമന്. എങ്കിലും പ്രേമഭംഗജന്യമായ നൈരാശ്യം ആ മന്ദഭാഗ്യന്റെ ഹൃദയത്തില്‍നിന്നു സന്തോഷത്തെ പറപ്പിച്ചുകളഞ്ഞു.
ആ മുഖത്തെന്തൊരു മന്ദഹാസം
ആ മനസ്സിലൊരഗ്നികുണ്ഡം.''
എത്ര ദുസ്സഹമായിരുന്നു പുഞ്ചിരിച്ചാരം മൂടിയ ആ ദുഃഖച്ചെങ്കനല്‍!
ചിത്രകലമാത്രമാണ് സോമന്റെ ഹൃദയപാരവശ്യം അറിഞ്ഞത്. വിജയന്റെ ദൃഷ്‌ടിയില്‍ നിന്ന്‌ ആ സ്‌നേഹവും ദുഃഖവും മനഃപൂര്‍വ്വം മാറിനിന്നു. മാലതിയുടെ രൂപം ഏതാനും നിരര്‍ത്ഥരേഖകളെ സാര്‍ത്ഥങ്ങളും നിര്‍ജ്ജീവവര്‍ണ്ണങ്ങളെ സജീവങ്ങളാക്കി. ആ ചിത്രം വിജനത്തില്‍വെച്ചു നോക്കിനോക്കി കരഞ്ഞുകരഞ്ഞ്‌ സോമന്റെ ജീവിതം കുറേക്കാലം ഇഴഞ്ഞു.
സോമന്റെ ജീവിതത്തിനു വേഗം വഴി കാണിച്ചുകൊടുത്തു. ആധിവ്യാധിയിലേക്ക്‌, വ്യാധി മരണത്തിലേക്ക്‌. അന്ത്യമുഹൂര്‍ത്തത്തില്‍ അതുവരെ ഗോപനം ചെയ്‌തുവച്ചിരുന്ന, ആദര്‍ശശുദ്ധിയാല്‍ ഒന്നു ചുംബിക്കകൂടി ചെയ്യാതെ പൂജിച്ചുവെച്ചിരുന്ന, മാലതീചിത്രം,
ഒരു സുനിര്‍മ്മലസ്‌നേഹാര്‍ദ്രമാനസ-
സ്‌മരണയായിതു കാത്തുകൊള്ളേണമേ!''
എന്ന പ്രാര്‍ത്ഥനയോടുകൂടി സൗഹൃദം നിറഞ്ഞ ദമ്പതികള്‍ക്കു സമ്മാനിച്ചപ്പോള്‍ ആരുടെ ഹൃദയമാണു തകരാതിരുന്നത്‌?
'വിജയനക്ഷണം വാവിട്ടുകേണുപോയ്‌'; മാലതിയും 'അകമഴിഞ്ഞു മാഴ്‌കി' പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ കണ്ണില്‍ത്തന്നെ ഒരു കണ്ണുനീര്‍ ശാശ്വതതേജസ്സോടുകൂടി ഉദിച്ചു.
മൂകമായ ദുഃഖത്തിന്റെയും അധീരമായ സ്‌നേഹത്തിന്റെയും ധീരമായ സഹിഷ്‌ണുതയുടെയും സമ്മേളനം കൊണ്ട് ഉത്‌കൃഷ്‌ടമായ ഒരു ജീവിതമാണ്‌ ഇതിലെ കഥാവസ്‌തുവാണ്‌ ഇനി പ്രസ്‌താവിക്കേണ്ടതില്ല. രസാനുഗുണമായിട്ടാണ്‌ അലങ്കാരസന്നിവേശവും രീതിയും കാണുന്നതെന്നു പറവാന്‍ ഞങ്ങള്‍ക്ക്‌ ആഹ്ലാദം തോന്നുന്നുണ്ട്‌. വര്‍ണ്ണനകള്‍ പെന്‍സില്‍സ്‌കെച്ചുപോലെ കമനീയങ്ങളായിരിക്കുന്നു. മാലതിയുടെ വര്‍ണ്ണനം നോക്കുക.
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
അരയോടടുക്കിപ്പിടിച്ചിരുന്ന
ജലഘടഭാരത്താല്‍ച്ചെറ്റുചാഞ്ഞും,
കുറുമൊഴിമുല്ലപ്പൂമാല ചൂടി-
ച്ചുരുള്‍മുടി പിന്നിലഴിഞ്ഞുലഞ്ഞു,
നറുവെണ്ണിലാവിന്‍ വിലാസലേശ-
മരുണാധരത്തില്‍ പൊടിഞ്ഞുതീര്‍ന്നും.''
ഇനി, കാരുണ്യസൗന്ദര്യം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുകവി കുറേക്കൂടി ശ്രദ്ധ പതിപ്പിക്കേണ്ടതായ ചില സന്ദര്‍ഭങ്ങള്‍ ഉള്ളതുകൂടി സൂചിപ്പിക്കുവാനുണ്ട്‌. 'അതിലുടണയുന്നു', 'കവിളിലൂടൊഴുകി' മുതലായ ദുഃശ്രവസന്ധികള്‍ പരിവര്‍ജ്ജിക്കുവാന്‍ ശ്രീമാന്‍ ചങ്ങമ്പുഴയ്‌ക്കു പ്രയാസം നേരിടുകയില്ല. 'വിവശിതാത്മാവായ്‌' മതി. 'വിവശിതാത്മനായ്‌' വേണ്ട. 'ഒരു നിമേഷ'ത്തെ വിരഹത്തെ, 'യുഗശത' മാക്കുന്നതില്‍ അനൗചിത്യമുണ്ട്‌. നിമിഷം യുഗശതമായിത്തോന്നാം. വിരഹം യുഗശതമാകുന്നതെങ്ങനെ? 'പുരുഷധര്‍മ്മോരോപ'മില്ലാത്ത സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ മേഘജാലം വിലസിനാര്‍ എന്നും മറ്റും പ്രയോഗിക്കുന്നതു ച്യുതസംസ്‌കാര ദുഷ്‌ടമായിത്തീരും. 'നദി ശാന്തിയരുളീടിനാര്‍' മുതലായ പ്രയോഗങ്ങളും വിലക്ഷണങ്ങളാകുന്നു.
നിസ്സാരങ്ങളായ ഈ ദോഷങ്ങള്‍ 'തദല്‌പമപി നോപേക്ഷ്യം കാവ്യേ ദുഷ്‌ടം' എന്ന പ്രമാണം ആദരിക്കാനല്ല ഇവിടെ ചൂയണ്ടിക്കാണിച്ചത്‌. ഞങ്ങളുടെ സുഹൃത്തിന്റെ ശ്രദ്ധയെ സമാകര്‍ഷിക്കുവാനാണ്‌. 'ആരാധകന്' ആരാധകന്മാരുണ്ടാവട്ടെ എന്നു ഞങ്ങള്‍ ആശംസിക്കുന്നു!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
അവതാരിക
-തട്ടായത്ത് പരമേശ്വരപണിക്കര്‍
മലയാളസാഹിത്യവൃന്ദാവനത്തില്‍ ശ്രീമാന്‍ ചങ്ങമ്പുഴ കൃഷ്ണപിള്ളയുടെ മുരളീനാദം കേട്ടുതുടങ്ങിയിട്ട് കാലം അധികമായില്ല. എങ്കിലും, ആ മുരളിയില്‍ നിന്നും അനുസ്യൂതമായി നിര്‍ഗ്ഗളിച്ച സംഗീതധാരയില്‍ ലോകം ലഹരിപിടിക്കുവോളം മുഴുകിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. ഒരഭിനവകോകിലത്തെ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നതിനു നാനാവിധത്തില്‍ പര്യാപ്തമായിരുന്ന ദശാവിശേഷത്തിലായിരുന്നു ശ്രീമാന്‍ കൃഷ്ണപിള്ള രംഗപ്രവേശം ചെയ്തത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാവനയുടെ മോഹനചുംബനങ്ങള്‍ -മധുരഗീതങ്ങള്‍- സാഹിത്യപ്രണയികള്‍ക്ക് നിസ്തുലമായൊരു പുളകപ്പുതപ്പുസമ്മാനിച്ചു.
'എങ്ങുനി,ന്നെങ്ങുനി,ന്നെങ്ങുനിന്നീ
മഞ്ജീരശിഞ്ജിതമുദ്ഭവിപ്പൂ?
മംഗളമാധുരി വാര്‍ന്നിടുമി-
സ്സംഗിതസഹ്‌കേതമേതു രംഗം?'
(ബാഷ്പാഞ്ജലി)
എന്നിങ്ങനെ അന്വേഷണ മര്‍മ്മരങ്ങള്‍ പലദിക്കുകളിലും ഉദിച്ചുയര്‍ന്നു. ഇപ്രകാരമൊരു സംഭവത്തെ ദീര്‍ഘദര്‍ശനം ചെയ്തിരുന്ന ചുരുക്കം ചിലരില്‍ ഒരാളായിരുന്നു ഈ ലേഖകന്‍.
എത്രയും പരിമിതമായ കാലത്തിനിടയ്ക്ക് വിപുലമായ പ്രസിദ്ധി സമ്പാദിച്ച യുവകവിയാണ് ചങ്ങമ്പുഴ. കാവ്യലക്ഷ്മി ഈ പിഞ്ചുകൈകളിലൊതുങ്ങിയിരിക്കുന്ന എന്നു നിശ്ശങ്കം പ്രസ്താവിക്കാം. വര്‍ണ്ണനാതീതമായ ഒരു പ്രകാശകന്ദളത്തിന്റെ നേരിയ നിഴല്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതയില്‍ ഇളകിയാടുന്നു. ആ ഭാവന അത്യുജ്ജലമാണ്. ആ തൂലിക അന്തസ്സാരവിഹീനമായ ഒരു കൃതിയും വിരചിച്ചിട്ടില്ല. സൂക്ഷ്മാവലോകനത്തില്‍, അമൂല്യമായ ഒരാശയം, അല്ലെങ്കില്‍ ഹൃദ്യങ്ങളായ ചില വരികള്‍, പദാവലികള്‍ എവിടെയും തെളിഞ്ഞുകാണാതിരിക്കയില്ല.
ചങ്ങമ്പുഴയുടെ വ്യക്തിപ്രഭാവം സാഹിത്യലോകത്തില്‍ ഏതാണ്ടൊരു വിപ്ലവം വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. സംസ്‌കൃതവൃത്തത്തില്‍ പറയത്തക്ക യാതൊരു കവിതയും രചിക്കാതെ ഹൃദയാകര്‍ഷങ്ങളായ ദ്രാവിഡവൃത്തങ്ങളില്‍ ലളിതകോമളമായ ഭാഷയില്‍ കവനം ചെയ്ത് യശസ്തംഭം നാട്ടുവാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടുള്ള കവികള്‍ വേറെയുണ്ടെന്നു തോന്നുന്നില്ല. ബാഹ്യമായ ആകാരസൗഷ്ഠവം പോട്ടെ; ചങ്ങമ്പുഴയുടെ കവിതകള്‍ പാരായണം ചെയ്യുമ്പോഴുണ്ടാകുന്ന ആനന്ദം! -അത് അനിര്‍വചനീയമത്രേ! കവിതയില്‍ സ്ഥായിയായി കാണിന്ന കരുണരസമാണ് ഇതിനു കാരണം. പരിസ്ഥിതിയുടെ പ്രാതികൂല്യം നിമിത്തം ആശകളസ്തമിച്ചുപോയ യുവഹൃദയത്തിന്റെ വിലാപങ്ങള്‍ കുറിക്കുന്നതിലാണ് കവി അദ്ഭുതകരമായ പാടവം പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുന്നത്. ഹൃദയമാകുന്ന മൂശയില്‍ ഉരുക്കിയെടുക്കുന്നതാണ് അവയിലെ ആശയങ്ങള്‍. ജീവരക്തം കൊണ്ടെഴുതുന്നതാണ് അവയിലെ ഓരോ വരിയും. സംഗീതാത്മകമായ വിചാരധാരയാണ് കവിതയെന്നു 'കാര്‍ലൈല്‍' പറയുന്നു.
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
പൈന്തേനൂറുന്ന സ്‌നിഗ്ദ്ധകോമളപദാവലികളുടെ സുന്ദരമായ സമ്മേളനത്താല്‍ നിരര്‍ഘസംഗീതം വഴിയുന്ന വാക്യങ്ങളില്‍ അപ്രേമയവും പ്രശസ്തവുമായ ആശയങ്ങള്‍ അന്തര്‍ഭവിച്ചിരിക്കും എന്ന് 'കോളെറിഡ്ജ്' അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഈ മഹദ്വാക്യങ്ങളില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന തത്ത്വത്തിലാണ് ചങ്ങമ്പുഴക്കൃതികളുടെ വിജയത്തിന്റെ രഹസ്യം ഒളിഞ്ഞുകിടക്കുന്നത്. അവയില്‍ കവിയുടെ നെടുവീര്‍പ്പുകള്‍ പ്രസരിക്കുന്നു. അതാണ് അവയുടെ ഗുണോത്ക്കര്‍ഷത്തിനു ഹേതു. ആ ഗായകകവിക്കു വിചാരിക്കുവാന്‍, വിലപിക്കുവാന്‍, വിരചിക്കുവാന്‍ അവകാശമുണ്ട്. കാര്‍മേഘങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞ ആകാശത്തിലെ മഴവില്ലാണ് ചങ്ങമ്പുഴയുടെ കവിത. കരുണാമയമായ ഒരു വീണാനാദം അന്തരീക്ഷത്തില്‍ ഉയര്‍ന്നു കേള്‍ക്കുന്നു. അതു നിശ്ചേഷ്ഠമായ ഹൃദയത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലെത്തി അവിടെ ഉറങ്ങുന്ന അഞ്ചാറു കല്ലോളങ്ങളെ തട്ടിയുണര്‍ത്തുന്നു. ചങ്ങമ്പുഴയുടെ കവിതയുടെ പരമോദ്ദേശ്യമാണിത്. കവിയുടെ ആശയഗതിയെക്കുറിച്ചാണ് ഇനിയല്പം പ്രസ്താവിക്കുവാനുള്ളത്. വിഭിന്നങ്ങളായ രണ്ടു വികാരങ്ങളുടെ മിന്നലാട്ടങ്ങള്‍ കവിയുടെ അന്തരംഗത്തില്‍ ദൃശ്യമാകുന്നു. പ്രകൃത്യാ സുഖലോലുപനും വിനോദശീലനുമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തില്‍ ജീവിതമെന്നത് അവ്യക്തവും സുന്ദരവുമായ ഒരു വളകിലുക്കമാണ്. അതിന്നനുസരണമായി അദ്ദേഹം ദര്‍ശിക്കുന്ന ലോകത്തിലെ സ്ഥിതികള്‍ വര്‍ണ്ണിച്ചിരിക്കുന്നത് നോക്കുക;
'കളകളകോകിലാലാപലോലം
കമനീയകാമദപുഷ്പകാലം;
മധുപാനമത്തമധുപഗീതം
മധുരസുരഭിയാം മന്ദവാതം;
മലര്‍നിരവേടിച്ച മഞ്ജുവാടം
മരതകപ്പച്ച വിരിച്ച പാടം;
വിജനവിലാസലതാനികുഞ്ജം
ഭജനവിലോലയെന്‍ പുണ്യപുഞ്ജം;
പരിമളകല്ലോലമല്പമല്പം
പരിചിലയിളകിടും പുഷ്പതല്പം;
മിളിതനിര്‍വ്വാണസുഖപ്രണയം
ലളിതവികാരമയഹൃദയം;
അരികി,ലാത്മാവിലമൃതസാരം
ചൊരിയുമെന്‍ നിസ്തുലഭാഗ്യതാരം!;'
('മധുവിധു'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
എന്നാല്‍ മധുരചിന്തകളിളകുന്ന ഭാവനയിലല്ലാതെ നിഷ്ഠൂരയഥാര്‍ത്ഥ്യം നിറയുന്ന ലോകത്തില്‍ സ്വാഭിലാഷപൂര്‍ത്തിയുണ്ടാകയില്ലെന്ന ബോധം ക്ഷണം സംജാതമാകുന്നു. ഇത്രമാത്രമല്ല, പരമാര്‍ത്ഥസ്‌നേഹത്തെ കൊതിച്ചലയുന്ന ആത്മാവ്, അത് എത്രയും വിരളമായിട്ടു മാത്രമേ ഇവിടെ കാണുന്നുള്ളു എന്നു മനസ്സിലാക്കുകയും പരിഭവസ്വരം മാത്രം നിറഞ്ഞ ലോകത്തിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥസ്ഥിതിഗതികള്‍ ഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അതുവരെയുണ്ടായിരുന്ന സംതൃപ്തിയും ആനന്ദവും ഉടന്‍ അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. തല്‍സ്ഥാനത്ത് ഘോരനിരാശയുടെ നിഴല്‍പ്പാടുകള്‍ പടര്‍ന്നു പിടിക്കുന്നു.
'അതിശുഷ്‌കം ജീവിതപ്തരം , എനി-
ക്കതുകൊണ്ടിനിയെന്തുകാര്യം?'
('പ്രഭാതബാഷ്പം'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
എന്നിങ്ങനെ ചിന്താഗതി മാറിവീഴുന്നു. കേവലമൊരു മര്‍ത്യനു വിധിയോടു പൊരുതുവാന്‍ കഴിയില്ല.
'വിധിവിഹിതപ്രവാഹത്തിലൊന്നു പോ-
ലൊഴുകിടും വെറുമോലത്തുരുമ്പുകള്‍!
കഴികയില്ല നമുക്കാര്‍ക്കുമായതി-
ന്നടിയൊഴുക്കിനെതിരിട്ടു നീന്തുവാന്‍!'
('ഇരുളില്‍'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
അതിനാല്‍ മരണത്തിന്റെ മടിത്തട്ടില്‍ തല ചായ്ക്കുവാനാണ് ആശ. നിര്‍ദ്ദയമായ ലോകത്തിന്റെ പ്രശംസകള്‍ അദ്ദേഹം കൊതിക്കുന്നില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കല്ലറയിന്മേല്‍ ഇത്രമാത്രം കുറിച്ചാല്‍ മതി.
'ഇതിനകത്തു കിടക്കുന്നതൊരു
ശിഥിലരാഗാര്‍ദ്രദുര്‍ബലമാനസ്സം.
അതു പലപ്പോഴും മന്ത്രിച്ചു; -'നിര്‍മ്മല
പ്രണയശൂന്യമീ ലോകം തമോമയം!
ഇവിടെയില്ല വെളിച്ചം മലിനമാ-
മിവിടെയില്ല സഹതാപമര്‍മ്മരം!'
അതിനുവേണ്ടിക്കരഞ്ഞു കരഞ്ഞൊരു
കണികപോലും ലഭിച്ചിടാതാകുലം
പരമഘോരനിരാശയിലെപ്പോഴു-
മെരിപൊരികൊണ്ടടിഞ്ഞതാണാ മനം!'
('ഇരുളില്‍'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
എന്നാല്‍ കവിയുടെ ജീവിതം ഇപ്രകാരം ശോകാത്മകമായി ഭവിക്കാനുള്ള കാരണമെന്താണെന്നു നോക്കാം. പ്രേമസുരഭിലമായ യൗവനത്തില്‍ പ്രവേശിച്ച് ജീവിതത്തെ അഭിമുഖീകരിച്ചു നിന്നപ്പോള്‍,
'കപടലോകത്തിലാത്മാര്‍ത്ഥമായൊരു
ഹൃദയമുണ്ടായതാണെന്‍ പരാജയം'
('ഇരുളില്‍'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
എന്ന വാസ്തവതത്ത്വം ഗ്രഹിക്കുന്നതാണിതിന് ഹേതു. ഇങ്ങിനിവരാതെവണ്ണം മറഞ്ഞുപോയ മോഹനകാലത്തെ സ്മരിക്കുമ്പോള്‍ കവിഹൃദയം ഞെരിയുന്നു. ശൈശവം വീണ്ടും ലഭിച്ചാല്‍കൊള്ളാമെന്നു ഒരു വൃഥാഭിലാഷത്തിനു വശംവദനാകുന്നു.
'അപജയത്തിനടിത്തറ കെട്ടുമി-
ച്ചപലയൗവ്വനമാശിപ്പതില്ല ഞാന്‍,
മധുരശൈശവം വീണ്ടും ലഭിക്കിലീ
മഹിയിലെന്തിലും മീതെ ഞാന്‍ മിന്നുവന്‍!'
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
('അന്നും ഇന്നും'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
ഏവംവിധങ്ങലായ വികാരങ്ങളുടെ സംഘട്ടനങ്ങളാല്‍ കലുഷിതമനസ്‌കനായകവി, കവനസ്വരൂപിണിയുടെ പ്രണയശീതളമായ ചുംബനധാരയില്‍ മാത്രമാണ് ആശ്വാസം -ആനന്ദം- തേടുന്നത്. മാത്രമല്ല, അത് യശഃപ്രതിഷ്ഠയ്ക്കു നിദാനമായും കാണുന്നു.
'കവനസ്വരൂപിണി നീയും?- കഷ്ടം!
നിഹതനാമെന്നെ മറന്നോ?
വെറുമൊരു ചുംബനം മാത്രം -തന്നാ-
ലമലേ, നിനക്കെന്തു ചേതം?
ഒരു പക്ഷേ, ഞാനതുമൂലം -ഒരു
പൊലിയാത്ത താരമായിത്തീരാം!'
('പ്രഭാതബാഷ്പം'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
ഈ ഏകവിചാരത്താല്‍ മാത്രമല്ല കവി പാടുന്നത്. മരണത്തിന്റെ കരാശ്ലേഷത്തെ കൊതിച്ചു നില്ക്കവുന്ന ആ ദിവ്യമാത്രകളേ സുന്ദരമാക്കിത്തീര്‍ക്കുവാനും കൂടിയാണ് ആ ഹൃദയവിപഞ്ചിക ഗാനങ്ങള്‍ ഉതിര്‍ക്കുന്നത്.
'ജീവിതലഘുകാവ്യത്തിന്‍ പകര്‍പ്പവകാശം
കേവലം മരണത്തിനുള്ളതാണെങ്കിലാട്ടെ;
നിത്യസുന്ദരമാകും, സ്‌നേഹഗീതിയാലതു
നിസ്തുലനാക്കിത്തീര്‍ക്കാനാവുകി,ലതേ കാമ്യം!'
('സൗന്ദര്യലഹരി'-ബാഷ്പാഞ്ജലി)
കവിത അനര്‍ഗ്ഗളങ്ങളായി പ്രവഹിക്കുന്ന അവസരങ്ങളാണ് കവിയുടെ ജീവിതത്തിലെ സുകുമാരങ്ങളായ -ആനന്ദം തുളുമ്പുന്നതായ- മാത്രകള്‍. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതാസരണി പ്രത്യേകമാണ്; അതിന്റെ സാരസ്യം അന്യാദൃശമാണ്; സൗകുമാര്യം അനവദ്യമാണ്; സന്ദേശം അഭിനവമാണ്. ഭാവനാലോകത്തില്‍ സ്വച്ഛന്ദവിഹാരം ചെയ്യുന്ന കവികോകിലത്തോട് അസ്മാദൃശന്മാര്‍ക്കു പറയുവാനുള്ളത്,
“ Hail to the blithe Spirit!
........................................
That from heaven or near it
Pourest thy full heart
In profuse strains of unpredmeditated art!”
-Shelley
എന്നുമാത്രമാണ്.
ഇനി പ്രസ്തുതകൃതിയെക്കുറിച്ച് രണ്ടു വാക്ക്, ശ്രീമാന്‍ കൃഷ്ണപിള്ള ഇദംപ്രഥമമായി ലഘുഗീതങ്ങളില്‍ നിന്നും ലഘുകാവ്യങ്ങളിലേക്കു കാലുവച്ചതിന്റെ ഫലമാണ് 'ആരാധകന്' എന്ന ഈ ഖണ്ഡകാവ്യം. പ്രസ്തുത ഫ്രഞ്ച് സാഹിത്യകാരനായ 'ഗിഡേമോപ്പസിങി'ന്റെ 'രണ്ടു പടയാളികള്‍'എന്ന കഥയുടെ ഛായയെ അവലംബിച്ചാണ് ഈ കാവ്യം നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. കവനകലാപാടവത്തിന് അധികമധികം സൗകര്യം നല്കുന്ന ഇത്തരം സംരംഭങ്ങളില്‍ മേലിലും പ്രവര്‍ത്തിച്ചുകാണണമെന്ന് അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നതോടുകൂടി, ഇത്തരുണത്തില്‍ ലബ്ധമായിരിക്കുന്ന വിജയത്തില്‍ കവിയെ അനുമോദിച്ചു കൊണ്ട്,
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
ആരാധകന്
വിജയനും സോമനും യൗവനത്തില്‍
വികസിതകാന്തിയണിഞ്ഞിരുന്നു.
ഒരു ഞെട്ടിലങ്കുരിച്ചാത്തശോഭം
വിലസിടും രണ്ടോമല്‍പ്പൂക്കള്‍ പോലെ,
അവരിരുപേരുമൊരാലയത്തി-
ലവിരളാനന്ദം സമുല്ലസിച്ചു.
അപരിചിതന്മാരവരെയേവ
മൊരുമിച്ചടുപ്പിച്ച സുപ്രഭാതം,
അതിദൂരമെത്തിക്കഴിഞ്ഞു, വെന്നാ-
ലവരിന്നുമാബദ്ധരാണു തമ്മില്‍.
പരമാര്‍ത്ഥ സ്‌നേഹമിപ്പാരിലെങ്ങും
പരമുസുദുര്‍ല്ലഭമായിരിക്കാം;
ശരി, യെന്നാലൊയതിന്‍ ലാളനങ്ങ-
ളനുഭവിപ്പോരെത്ര ഭാഗ്യവാന്മാര്‍!
ഹൃദയങ്ങള്‍ തമ്മില്‍പ്പുണര്‍ന്നിടുമ്പോ-
ളുദിതമാം വിദ്യുതപ്രവാഹമല്ലേ,
ക്ഷണികമാമീ ലോകജീവിതാങ്കം
കനകഭമാക്കുന്നൊരിന്ദ്രജാലം?
ഭുവനസൗഭാഗ്യങ്ങളാകമാന-
മതില്‍നിന്നുതിരുന്ന രശ്‌മിമാത്രം!
വിജയനു സോമനും, സോമനേവം
വിജയനും പ്രാണനായ്‌ത്തീര്‍ന്നുപോയി;
മരണത്തിനെക്കൊണ്ടുമാവുകില്ലൊ-
ന്നവരെയന്യോന്യമകറ്റിമാറ്റാന്‍.
മദനമനോഹരമംഗളാംഗന്‍
വിജയകുമാരന്‍ വിമലശീലന്‍,
പലപല കായികമത്സരത്തില്‍
പരമവിചക്ഷണനാര്‍ദ്രചിത്തന്‍.
സരസഗുണാങ്കിതന്‍ സോമനാഥന്‍
സുവിദിതനാമൊരു ചിത്രകാരന്‍.
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
ഒരു നിമിഷത്തെ വിരഹം പോലും
യുഗശതമാക്കുന്നൊരാത്മബന്ധം
ഹൃദയതന്തുക്കളെക്കോര്‍ത്തുകെട്ടി
ക്ഷിതിയിലവര്‍ക്കൊരു നാമമേകി.
വിജയന്‍ വിജയനെ വിസ്‌മരിച്ചു
വിബുധനാം സോമനില്‍ച്ചേര്‍ന്നലിഞ്ഞു.
അതുവിധം സോമനും സോമനേയു-
മവഗണിച്ചാത്മസുഹൃത്തിലാണ്ടു.
അഴലെന്നതെന്തെന്നറിഞ്ഞിടാത-
ന്നവരത്രേ സംതൃപ്‌തരായി സുഖിച്ചു.
അനുദിനമന്തിമസന്ധ്യയിങ്ക-
ലയല്‍നാട്ടിലുള്ള നദീതടത്തില്‍
പ്രകൃതിസൗന്ദര്യം സമാസ്വദിക്കാ-
നവരിരുപേരും സവാരിപോകും.
ഒരു സുന്ദരാശയം മാത്രമേന്തും
സരളമാം രണ്ടീരടികള്‍പോലെ,
ഒരു ദിവ്യചേതസ്സെഴുന്നതാം ര-
ണ്ടുടലുകളായവരുല്ലസിച്ചു.
അവനിയില്‍ സ്വര്‍ഗ്ഗവിശുദ്ധിചേര്‍ക്കു-
മവരോര്‍ക്കി, ലുത്ഭിന്നഭാഗധേയര്‍!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
പതിവുപോലന്നും ദിനാന്തരംഗം
പരിണതകാന്തിയണിഞ്ഞു മിന്നി.
പലപല പുഷ്‌പങ്ങള്‍ തിങ്ങിനില്ക്കും
പനിമലര്‍ത്തോപ്പിന്‍ പകര്‍പ്പുപോലെ;
കമിതാവെക്കാണുന്ന കാമിനിതന്‍
കവിളിണക്കൂമ്പിന്‍തുടുപ്പുപോലെ;
സുലളിതവാര്‍മണിമേഘജാലം
വിലസിയാ വാരുണദിക്കിലെല്ലാം.
ചിരിയടക്കിക്കൊണ്ടവയ്‌ക്കിടയില്‍
ചില വെള്ളിനക്ഷത്രമെത്തിനോക്കി.
വിജയനും സോമനും വീതതാപം
വിഹരിച്ചിരുന്നു നദീതടത്തില്‍.
അകലെത്തിളങ്ങുന്ന ചക്രവാള-
മതിലംഘിച്ചീടും തന്‍ ഭാവനയില്‍
അഴകിന്‍തിരകളിലങ്ങുമിങ്ങു
മൊഴുകിനാനാ യുവചിത്രകാരന്‍
പ്രകൃതിയവനെയണച്ചു പുല്‌കി
പ്രകൃതിയവനിലലിഞ്ഞൊഴുകി.
സിരകളുണര്‍ന്നവനപ്പൊഴേതോ
സുരതരുച്ഛായയില്‍ച്ചെന്നുപറ്റി.
അവികലാശ്ചര്യത്തിനാസ്‌പദമാ-
യവരൊരു സൗന്ദര്യം കാണ്മൂ മുന്നില്‍;
അരയോടടുക്കിപ്പിടിച്ചിരുന്ന
ജലഘടഭാരത്താല്‍ച്ചെറ്റു ചാഞ്ഞും;
കുറുമൊഴിമുല്ലപ്പൂമാല ചൂടി-
ച്ചുരുള്‍മുടി പിന്നിലഴിഞ്ഞുലഞ്ഞും;
നറുവെണ്ണിലാവിന്‍ വിലാസലേശ-
മരുണാധരത്തിന്‍ പൊടിഞ്ഞുതിര്‍ന്നും
അതിലൂടണയുന്നു മന്ദമന്ദം
കുളിരണിയുന്നൊരു ദീപനാളം!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
നവയൗവനാശ്ലേഷിതാംഗിയാകു-
മവളൊരു സംഗീതമായിരുന്നു.
ഉലകിലുടലെടുത്തുല്ലസിക്കു-
മൊരു മുരളീഗാനമായിരുന്നു!..
അവളപാംഗത്താലുഴിഞ്ഞെറിഞ്ഞോ-
രനഘവിദ്യുല്ലതാബീജലേശം
അവരിലിന്നാരുടെ മാനസത്തി-
ലധികാരപൂര്‍വ്വം പടര്‍ന്നതാവോ!
ഭുവനമറിഞ്ഞില്ലുടനെ രണ്ടു
യുവഹൃദയങ്ങൾ തുടിച്ച കാര്യം
കനകാംഗി പോയി;-മറഞ്ഞു സൂര്യന്‍
കമനീയസന്ധ്യ മയങ്ങി മങ്ങി
കുളിര്‍വെണ്ണിവെങ്ങും വാരി വീശി-
ശ്ശിശിരാംശുലേഖ കിളര്‍ന്നു പൊങ്ങി.
മലയമന്ദാനിലനേറ്റു മന്ദം
മലരണിവല്ലികള്‍ നൃത്തമാടി.
അരുവിയും, തീരവും, മണ്‍കുടവു-
മതു വഹിച്ചെത്തിയ പൊന്‍കിനാവും!-
വിവിധ വിചാരതരളിതരായ്‌
വിജയനും സോമനും പിന്മടങ്ങി!
രണ്ട്
വേനലും മഞ്ഞും മഴയുമായി-
ക്കാലം പതുക്കെക്കടന്നുപോയി.
ആയിരം മൊട്ടുകള്‍ പൂക്കളായി;
ആയിരം പൂക്കളടര്‍ന്നുപോയി.
ഏതെല്ലാം മാറ്റങ്ങളേശിയാലും
ലോകത്തിനെല്ലാം വെറും വിനോദം!
എന്നാല്‍, വിജയനും സോമനുമായ്‌
നിന്നിടും ബന്ധത്തിനില്ല ഭേദം
പണ്ടു കഴിഞ്ഞ തരത്തിലിന്നു-
മിണ്ടലകന്നവര്‍ ലാലസിപ്പൂ!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
മുന്‍പൊരു സന്ധ്യയില്‍ നമ്മള്‍ കണ്ട
ചമ്പകമേനിയാമോമലാളും
ഈ രണ്ടു ജീവസഖാക്കളുമാ-
യോരോദിവസവും കണ്ടുമുട്ടി.
ചേലിലല്‌പാല്‌പമായ്‌ തമ്മിലന്നാ-
ളേറിത്തുടങ്ങീ പരിചയവും.
അത്തടിനീതടമായവര്‍തന്‍
നിത്യസന്ദര്‍ശനരംഗമായി.
നിര്‍മ്മലസ്‌നേഹം തുളുമ്പുമോരോ
നര്‍മ്മസല്ലാപസങ്കേതമായി.
സാമോദമേകശിലാതലത്തില്‍
സോമനും തോഴനും ചേര്‍ന്നിരിക്കും.
മുന്‍പിലായ്‌ പൂത്തൊരു രാജമല്ലി-
ക്കൊമ്പുചേര്‍ന്നോമലാള്‍ ചാഞ്ഞുനില്‌ക്കും.
വാരുണാങ്കത്തിലണഞ്ഞ സൂര്യന്‍
വാരൊളിയങ്ങെങ്ങും വാരിവീശും
അത്യന്തവാചാലനാം വിജയന്‍
നിര്‍ത്തിടാതോരോ വിശേഷമേതും,
പൊന്മണിനാദം പോലപ്പൊഴപ്പോള്‍
പൊണ്മണി പൊട്ടിച്ചിരിച്ചുപോകും!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
മിത്രത്തെപ്പോലെ, യസ്സാധു സോമ-
നത്ര വാചാലനല്ലായിരുന്നു.
ഗൗനിക്കുമെങ്കിലും മിക്കവാറും
മൗനിയായ്‌ത്തന്നെ കഴിച്ചിരുന്നു.
വല്ലതുമല്‌പമൊന്നോതിയാലും
തെല്ലതില്‍ നാണം പൊടിച്ചിരുന്നു!
പാറപ്പടര്‍പ്പില്‍പ്പുളഞ്ഞൊഴുകും
നീരോട്ടമാണാ വിജയനെങ്കില്‍,
സോമനോ നല്‍ത്തെളിനീര്‍ തുളുമ്പും
താമരപ്പൂമ്പൊയ്‌കയായിരുന്നു!
ഓരോ ദിനങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞുപോന്നു;
പ്രേമം പതുക്കെപ്പൊടിച്ചുന്നു.
ഉല്ലാസലോലന്‍ വിജയനെന്നും
സല്ലാപവീചിയില്‍ത്താണുമുങ്ങി.
മാലെഴാതാ മനമപ്പൊഴുതും
മാലതീമന്ത്രക്കുരുക്കഴിക്കെ,
സോമഹൃദന്തരമെന്തുകൊണ്ടോ
ദീനമായ്‌ത്തേങ്ങിക്കരഞ്ഞതാവോ!
ആ മുഖത്തെന്തൊരു മന്ദഹാസം!
ആ മനസ്സിങ്കലൊരഗ്നികുണ്ഡം!..
മാലതീ, നീയൊരു മാനസത്തില്‍
മാലിന്‍ദുരന്തമാം വിത്തുപാകി.
ആ രണ്ടു കല്‌പകശാഖികളും
ഹാ, നിന്നെത്തന്നെ ഭജിക്കയല്ലേ?
ഹന്ത, യവയിലിന്നൊന്നില്‍മാത്ര
മെന്തിനു പിന്നെ നീ ചേര്‍ന്നു പറ്റി?
ആടലില്‍നിന്നുമുയര്‍ന്നുതിരും
ചൂടിലെത്തൈമരം വാടിയാലോ!
എത്ര വസന്തം കഴിഞ്ഞു വേണ
മക്കാലസൗരഭം പൂര്‍ണ്ണമാവാന്‍!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
വാര്‍മുറ്റുമക്കലാകല്‌പവൃക്ഷം
വാടിയാല്‍ ലോകത്തിനെന്തു ചേതം?
ആവുംവിധത്തിലതിങ്കല്‍നിന്നും
നേടേണ്ടതൊക്കെയും നേടിയല്ലോ?
അച്ചെറുതൂലിക കാഴ്‌ചവെച്ച
ചിത്രങ്ങള്‍, ജീവരക്താങ്കിതങ്ങള്‍,
രാഗാര്‍ദ്രമാമൊരു മാനസത്തിന്‍-
ശോകപ്രകടനമായിരുന്നു!-
ഉദ്വേഗകങ്ങളുതിര്‍ക്കുമോരോ
വിദ്യുല്ലതികകളായിരുന്നു!-
മാലതീചിത്രം രചിക്കുവാന-
ത്തൂലികയൊന്നു പിടഞ്ഞുണര്‍ന്നു.
അന്തരീക്ഷത്തിലവിടെയെല്ലാം
സൗന്ദര്യസാരം തിരയടിച്ചു.
നിശ്ശബ്‌ദസങ്കടംകൊണ്ടൊരോമല്‍-
സ്വപ്‌നപശ്ചാത്തലം സജ്ജമായി.
നാനാവികാരങ്ങള്‍ വെമ്പിയെത്തി
ച്ചായങ്ങള്‍ ചാലിച്ചു പിന്മടങ്ങി.
പ്രേമസങ്കല്‌പം വിലക്കിയാലും
ഭാവന പക്ഷപുടം വിടുര്‍ത്തി.
ജീവിതലോലധവളപത്രം
സാവധാനത്തില്‍ നിവര്‍ത്തിനോക്കി
മാലതീചിത്രരചനയിങ്കല്‍
സോമഹൃദയം വിരണ്ടു മണ്ടി
യൗവനസ്വപ്‌നങ്ങള്‍ മാറിമാറി-
സ്സൗവര്‍ണ്ണവര്‍ണ്ണങ്ങള്‍ വീശിവീശി,
നാലഞ്ചുനാളുകള്‍ക്കുള്ളിലേതോ
നാകാംഗനാചിത്രം ജാതമായി!-
ശോകാര്‍ദ്രരായതില്‍ സാക്ഷിനിന്നോ-
രേകാന്തമാത്രകള്‍ ധന്യരായി!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
ഒന്നതിന്‍ നെറ്റിയിലുമ്മവയ്‌ക്കാ-
നൂന്നി, മുന്നോട്ടു തെല്ലാഞ്ഞു സോമന്.
എന്നാലും, പെട്ടെന്നു ഞെട്ടിമാറി-
ദ്ധന്യനപ്പുരുഷന്‍ പിന്മടങ്ങി.
ആ ദിവ്യസ്‌നേഹത്തിന്‍സന്നിധിയില്‍-
ത്താനത്ര നീചനായ്‌ മാറുകെന്നോ!-
ആത്മപുഷ്‌പത്താല്‍ത്താനാചരിക്കു-
മാരാധനകള്‍ ദുഷിക്കുമെന്നോ!-
വെല്‌ക നീ, നിര്‍മ്മല സൗഹൃദമേ!
വെല്‌ക നീ, നിര്‍വ്വാണകന്ദളമേ!
മൂന്ന്‌
ജനിതകകൗതുകം സംഭവസഞ്ചയം
ജയപതാക പറപ്പിച്ചു പോകവേ;
ചകിതചിത്തങ്ങള്‍ തേങ്ങിക്കരകിലും
നിയതി നോക്കിച്ചിരിക്കയാണത്ഭുതം.
പിടയുകയാണു പിന്നെയും പിന്നെയും
കൊടുനിരാശയില്‍ ജീവിതമെന്തിനോ!
ക്ഷണികഭാഗ്യങ്ങള്‍ പിന്നിട്ടറുതിയില്‍
പ്രണയമയ്യോ, കരയുന്നു ദീനമായ്‌!
ഇവിടെയെന്തിനീയാദര്‍ശകാഹളം?
ഇവിടെയന്തിനീ മാതൃകാജീവിതം?
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
വിജയമാലതീരാഗതരംഗിണി-
ക്കൊരു വിളംബവുമേശീലൊരല്‌പവും.
അതു യഥോചിതം മന്ദയാനം തുടര്‍-
ന്നതുലമോദമവര്‍ക്കേകി നിത്യവും.
ഹൃദയവേദന താങ്ങാനശക്തനായ്‌,
പ്രണയചിന്തമറക്കാനസാദ്ധ്യമായ്‌
നിപതിതനായി ഹാ, ദീനശയ്യയില്‍
നിഹതനായൊരസ്സോമനും തല്‍ക്ഷണം.
അവനു കേള്‍ക്കായവനില്‍ പലപ്പൊഴും
ശിഥിലമാം ചില ചിത്തത്തുടിപ്പുകള്‍.
സതതമോരോ പരിചര്യ ചെയ്‌തുകൊ-
ണ്ടരികില്‍ നില്‌ക്കും വിജയനെക്കാണ്‍കവേ,
അവനടക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞതില്ലക്ഷിയി-
ലവതരിക്കുന്നൊരശ്രുകണങ്ങളെ!
അവരിരുവരുമൊന്നിച്ചനാള്‍ മുതല്‍-
ക്കതുവരെയ്‌ക്കും കഴിഞ്ഞതഖിലവും,
ചലചിത്രത്തിലെന്നപോല്‍, ക്കാണ്‍കയാ-
യവനനുക്രമം ഭൂതസ്‌മരണയില്‍
അവ സമസ്‌തവും സ്‌നേഹസാന്ദ്രോജജ്വല-
മനഘമാനന്ദതുന്ദിലം നിര്‍മ്മലം!
അരുതരുതു സഹിക്കുവാന്‍ സോമന-
സ്‌മരണയുള്ളില്‍ക്കൊളുത്തുന്ന സങ്കടം.
അവരിരുവരുമന്യോന്യമോതിടാ-
തവനിയിലില്ലൊരാത്മരഹസ്യവും.
വിജയനെപ്പൊഴുമോതുന്നു തന്നൊടാ
വിമലരാഗവിശേഷങ്ങളൊക്കെയും
അവനറിവീല, താനുമത്തന്വിയി-
ലഭിനിവിഷ്‌ടനാണെന്നുള്ള വാസ്‌തവം!-
ചുടുചിതയില്‍, പ്രപഞ്ചമറിഞ്ഞിടാ-
തടിയണം, ഹന്ത, സോമരാഗാങ്കുരം!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
വിജനതയില്‍, വിറയ്‌ക്കും കരങ്ങളില്‍
ഹൃദയനാഥതന്‍ ചിത്രയുമായവന്‍,
തരളചിത്തം തകര്‍ന്നു, കണ്ണീരിനാല്‍-
ത്തലയണയും നനച്ചുകൊണ്ടങ്ങനെ
ശിലയുമേതാണ്ടലിഞ്ഞുപോകുംവിധം
ചലനമറ്റു കിടക്കും പലപ്പൊഴും!
പ്രണയസാരപരിമളം വീശിടു-
മൊരു സനാതനസങ്കല്‌പനന്ദനം
അവനൊരുക്കിക്കൊടുക്കുമിടയ്‌ക്കിട-
യ്‌ക്കമലമാമൊരു പുഷ്‌പശയ്യാതലം!
പരിചിലേറെനാളാശിച്ചിരുന്ന, തന്‍-
പരിണയോത്സവമാസന്നമാകയായ്‌!
വിവിധലോലവികാരതരംഗിത-
വിധുരമായി വിജയഹൃദയന്തരം.
കുസുമകാലമായ്‌, മൊട്ടിട്ടു മുല്ലകള്‍,
കുളിരിളംതെന്നല്‍ വീശിയെല്ലാടവും,
മൃദഹിരണ്മയധൂളികാപാളി ചേര്‍-
ന്നതിമനോജ്ഞം തെളിഞ്ഞതഷ്‌ടാശകള്‍!-
എവിടെയും കേള്‍പ്പതാനന്ദമര്‍മ്മരം
എവിടെയാണിനി ദുസ്സഹഗദ്‌ഗദം?
ഒരു മയക്കത്തില്‍നിന്നും പൊടുന്നനെ-
ക്കരളു ഞെട്ടിപ്പിടഞ്ഞുണര്‍ന്നേല്‌ക്കവേ,
അരികിലായ്‌ക്കണ്ടു സോമന് വിജയനൊ-
ത്തവിടെ നില്‌ക്കുന്ന മാലതീദേവിയെ!
ഞൊടിയിലായിരം മിന്നല്‍പ്പിണരുക-
ളിടറി, വിങ്ങിത്തുടിക്കും മനസ്സുമായ്‌,
മറവി മായ്‌ക്കിലും മായാത്തമാതിരി -
ക്കവനവരെയൊന്നുറ്റുനോക്കീടിനാന്‍.
മിഴിയിണയില്‍ നിറഞ്ഞു, കവിളിലു-
ടൊഴുകി ധാരയായ്‌ക്കണ്ണീര്‍ക്കണികകള്‍!
ആരാധകന്
ചങ്ങമ്പുഴ
അരുതു കാണാ, നിതെന്തൊരു സംഭവം?
ക്ഷണികലോകമേ, നീയെത്ര നിഷ്‌ഠുരം!
പ്രളയ,മെങ്ങാ പ്രളയം?-അതിനക-
ത്തവനി താണിടാനെതിനിത്താമസം?
മരുമരീചികള്‍!- ദാഹങ്ങള്‍!-ചൂടുകള്‍!-
എരിപൊരികൊണ്ടിടും കൊടുംതൃഷ്‌ണകള്‍!-
അനുനിമേഷമെരിഞ്ഞു പടര്‍ന്നടര്‍-
ര്‍ന്നലറിയേറുന്ന തീപ്പൊരിക്കാടുകള്‍!-
ഇവിടമല്ലേ സുഖം?-കനല്‍ക്കട്ടയാ-
മിവിടമല്ലേ കുസുമശയ്യാതലം?..
മതി ജഗത്തേ, മതി നിന്‍ പരിഭവം;
മതി തെളിഞ്ഞിനി മന്ദഹസിക്ക നീ!
അവിടെനിന്നിതാ കേള്‍പ്പിതവ്യക്തമാ-
യിളകിടും ചില മാരണമര്‍മ്മരം!-
"വിവശിതാത്മനായ്‌, വിശ്വം വെടിഞ്ഞിതാ
വിജയ, സോദര, പോവുകയായി ഞാന്‍!
ഇവനെ നിങ്ങള്‍ മറക്കിലു,മെന്റിയി-
ച്ചപലചിത്രം വെടിയായ്‌കൊരിക്കലും!
ഒരു സുവിമലസ്‌നേഹാര്‍ദ്രമാനസ-
സ്‌മരണയായിതു കാത്തുകൊള്ളേണമേ!''
വിജയമാലതീപാദപങ്കേരുഹ-
യുഗളചുംബിയായക്കലാപാടവം!
വിവരമില്ലാത്തൊരോമനപ്പൈതല്‍പോല്‍
വിജയനക്ഷണം വാവിട്ടു കേണുപോയ്‌!
അതിദയനീയശോകാത്ഭുതങ്ങളാ-
ലകമഴിഞ്ഞുടന്‍ മാഴ്‌കിനാള്‍ മാലതി.
............................................................................
............................................................................
മഹിതകാന്തി പൊലിഞ്ഞു!- കൊടിമുരുള്‍
മരണവസ്‌ത്രം വിരിച്ചതെല്ലാടവും!
തരുശിഖരിയില്‍ത്താന്തസ്വരങ്ങളില്‍-
ച്ചിറകടിച്ചു കരകയായ്‌ മൂങ്ങകളില്‍!...
1934 ഡിസംബര്‍
